Morgunblaðið - 24.03.1939, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 24. mars 1939.
Umræðurnar á Alþingi í gær
Tilkynning rfkis-
stjórnarinnar um
viOræðurnar við
Luft-Hansa mennina
Umræður ]>ær, sem t'arið lmfa
fram, svo og umtal í nokkr
um blöðum útai' komu þýskra
manna til viðræðna um hugsan-
legt reglubundið flug milli Ts-
lands o<í Þýskalands, gefa ríkis-
stjorninni tilefni til þess að skýra
frá því, er hjer fer á eftir.
Fyrir rúmri viku síðan barst
ríkisstjórninni fregn frá þýska
ræðismanninum hjer um að nefnd
manna frá þýska flugfjelaginu
„Deutsche Lufthansa" myndi
koma hingað til Iieykjavíkur
þann 19. þ. m. (þ. e. með „Dronn-
ing Alexandrine") til þess að
undirbúa reglubundnar flugferð-
ir milli Islands og Þýskalands á
komandi sumri. Var þess getið í
brjefi þýska ræðismannsins, að í
áformi sínu styddist þýska flug-
; f jelagið við vilyrði, er gefin hafi
verið fjelaginu í sambandi við
uppgjör Flugfjelags íslands h.f.
árið 1931 um rjett því til handa
til að halda uppi flugferðum yfir
eða til Tslands fram til 1. apríl
1940.
Við athugun ríkisstjórnarinnar
á málavöxtum þeim, er hjer koma
til greina, varð það Ijóst, að um
misskilning væri að ræða af hálfu
„Deutsehe Lufthansa", *um hvað
fælist í þeim rjetti, er flugfjelag-
ið gæti gert, tilkall til samkvæmt
fyrnefndu vilyrði. Má nú telja
það ljóst, að af hálfu „Deutsehe
Lufthansa“ hefir verið talið að
annað erlent fjelag hefði lagaleg-
an rjett til að halda uppi flug-
ferðum til Tslands, en þareð ekki |
er rím neitt slíkt að ræða, er
brottu fallinn sá grundvöllur,
sem þýska flugfjelagið studdi
rjett sinn á.
Var þýska ræðismanninum þeg-
ar eftir móttöku erindis hans
skýrt frá þessum málsatriðum, en
eftir komu nefndarinnar frá
„Deutsche Lufthansa" hefir þetta
verið skýrt fyrir nefndinni með
viðræðum, sem staðfestar hafa
verið brjeflega í dag. TJm leið var
af ríkisstjórnarinnar hálfu skýrt
frá því, að eins og sakir standa
sje hún staðráðin í því að veita
ekki neinu erlendu flugf jelagi
rjett til að halda uppi flugferð-
um til íslands, og eru þar með
niður fallnar umræðurnar við full-
trúa hins þýska fjelags.
Er það fyrst og fremst hin
mikla óvissa og uggur er nú rík-
ir í alþjóðamálum, sem hefir ráð-
ið þessari afstöðu ríkisstjórnar-
innar og sá ásetningur hennar,
að forðast það, að nokkur að-
stöðumunur sje hjer á landi um
möguleikann til reglubundins
flugs erlendra þjóða til Islands.
Þá er þess og vænst, að þess muni
ekki verða ýkja langt að bíða að
íslendingar geti sjálfir átt þátt
í því að halda uppi slíku flugi og
í því haft nokkra forgöngu á
sama hátt og nú er orðið um aðr-
ar samgöngur við útlönd.
Umræðúrnar fóm mjög vin-
samlega fram.
FRAMH AF ÞRIÐJU SÍÐU.
bera fram sem afsökun, að
fregnin hafi verið tekin eftir
Þjóðviljanum og telja hana
rjetta, fyrst enginn mótmælti
hjer. Hver endist til að leiðrjetta
eða mótmæla öllum þeim lyg-
um, sem það blað flytur dag-
lega ?
Forsætisráðherrann upplýsti,
að fregnin sem út hefði verið
símuð væri vísvitandi ósönn.
Jeg tek undir þetta með ráð-
herranum. Jeg á sæti í utanrík-
ismálanefnd og er því kunnug-
ur flestu sem utanríkismál vor
snertir. Jeg veit ekki til, að
neinar hótanir, beinar 'eða ó-
beinar hafi hingað borist,
hvorki frá Þýskalandi nje neinu
öðru ríki. Með því að dreifa út
slíkum lygafregnum, sem hjer
var gert, má e. t. v. kalla frarp
hótanir frá erlendum ríkjum.
En skyldi slík starfsemi vera í
þágu íslensku þjóða^rinnar?
Að lokum sagði Ólafur:
Jeg hefi aldrei og mun aldrei
leggja nein'ar hömlur á, að
menn deili innan takmarka
okkar lands og þar sje sann-
loikurinu sagður afdráttarlaust.
En þegar kemur út fyrir tak-
mörk landsins á öll þjóðin að
standa saman til varnar hinum
íslenska málstað. En þegar far-
ið er með ósannan frjettaburð,
skaðlegan hinum íslenska mál-
stað út fyrir takmörk landsins,
get jeg ekki fundið annað rjett-
ara orð yfir slíka framkomu en
Landráð!
Jeg vil að síðustu lýsa á-
nægju minni yfir þeim ummæl-
um forsætisráðherra, að hann
telur nauðsynlegt að stöðva
þessa þjóðhættulegu starfsemi
og jeg heiti honum alla aðstoð
til þess að þetta megi takast.
ERLENT GJAFAFJE.
Hinn nýi flokksbróðir E. O.,
Hjeðinn Valdimarsson sá, að
málstaður samherjans var hinn
herfilegasti. Hann kvaddi sjer
nú hljóðs og vildi koma E. O. til
hjálpar. Hjeðinn fanst tilefnið
lítið, til þess að gera slíkt veð-
ur út af þessu máli. Hjeðinn
skoraði á forsæusráðhérra að
skýra frá því, á hvern hátt
fregnin til danska blaðsins
hefði skaðað landiö.
Forsætisráðherrann svaraði
því, að slík fregn í erlendu
blaði, að Þjóðverjar gerðu kröfu
um rjettindi á íslandi og ætl-
uðu að senda hingað herskip
til að hræða íslensk stjórnar-
völd, hlyti að skaða landið.
Þetta væri á tvennan hátt
skaðlegt: 1) Það skaðaði vin-
áttusambandið sem ríkti milli
íslands og Þýskalands, og 2)
Það vekti tortryg'gm hjá öðrum
þjóðum gagnvart okkur íslend-
ingum.
Hjeðinn sá nú, að ekki batn-
aði hlutur þeirra kommúnista.
H,.nn fór nú að gera upp fyrri
sakir við Alþýðuflokkinn og
upp)ýsti í því sambandi, að Al-
þýðuflokkurinn hefði tvívegis
fengið stórfje frá útlöndum tii
sinnar pólitísku starfsemi hjer.
Hann nefndi upphæðirnar: 20
þús. kr. og 25 þús. kr. Nú væri
Aiþýöuflokkurinn í þann veg-
inn að taka 200 þús. kr. Ián er-
lendis til sinnar pólitísku starf-
semi hjer.
Þessar uppljóstranir gaf
Hjeðinn í sambandi við þau um-
mæli er fjellu, að kommúnistar
lifðu á erlendu fje. Játuðu
kommúnistar í því sambandi, að
þeir hefðu fengið senda prent^
vjel frá sænskum kommúnist-
um !
Margt kemst upp, þegar
- >'i samherjar deila.
Að síðustu las Hjeðinn síra-
skeýtið, sem kommúnistar höfðu
sent. hinu danská blaði.
Ólafur Thors benti á, að afrit
það af skeyti, sem Hjeðinn las,
staðfesti til fullnustu, að rangt
væri með farið. Þar væri beinlínis
sagt að Þjóðverjar krefðust (for-
langer) hjer rjettinda og að um
þetta. yrði samið þegar „Emden“
kæmi (naar Emden kommer),
enda þótt nefnd Þjóðverja, sem
semja ætti við, kæmi með Dr.
Alexandrine. Alt væri þetta til-
hæfulaus ósannindi og vísvitandi,
eins og forsætisráðherrann hefði
sýnt fram á.
Að síðustu talaði Haraldur Guð-
mundsson og fordæmdi mjög fram
ferði kommúnista. Hann fór því
næst að gera upp sakir við Hjeð-
inn. Þar með var þessum inerki-
legu umræðum lokið.
•Sambúð Frakka
og ItaJa
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Hann sagði um sambúð í taJa og
Francó-Spánar, að alls enginn ágrein-
ingur væri þeirra á milli. Um sambúð-
ina vi'S Breta ságði hann að ágrein-
ingnum, sem skapúst hafði með refsi-
aðgerðunum, hefði bresk-ítalski samn-
ingurinn, sem gerður var í fyrra út-
rýmt, og ítalir gerðu sjer hinar bestu
vonir um samvinnu við Breta í fram-
tíðinni.
Um Frakka var konungur fáorður.
Hann sagði aðeins, að ágreiningur
Itala og Frakka hafi verið settur fram
í orðsendingu ítölsku stjómarinnar til
stjórnarinnar í París í desember síð-
astliðnum.
1 þessari orðsendingu sögðu ítalir
upp fransk-ítalska vináttusamningn-
um, sem Mussolini og Laval gerðu
árið 1935, en settu ekki fram neinar
kröfur.
Með sjerstöku tilliti til þessa, þykir
ræða konungs hafa verið hógvær, jafn-
vel umfram það, sem menn höfðu gert
sjer vonir um.
RITZAU FLYTUR
RANGAR FREGNIR
UM FLUGMÁLIN
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
varpinu, geta menn álitið, að
frjettastofan hafi fengið fregn
sína hjeðan að heiman. En nú
vill svo til að blaðinu er kunn-
ugt um að frjettaritari Ritzau
bjer í Reykjavík, hefir ekki
sent frjettastofunni þetta eða
neina svipaða frjett, og yfirleitt
ekkert um þetta mál fyr en eft-
ir að tilkynning ríkisstjórnar-
innar kom út í gær um málið.
Lúmveiðarinn Málnaey fór á
veiðar frá Hafnarfirði í gær.
Fiskimjöl
til manneldis
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Blaðamönnum var í gær boð
ið að skoða nýja fiskimjölsverk-
smiðju, sem h.f. „Fiskur“ á. Er
hún til húsa í ,,Skjaldborg“ við
Skúlagötu.
Miklar vjelar eru þarna til
framleiðslu fiskimjölsins.
Fiskurinn, sem mjölið er
framleitt úr er tekinn glænýr úr
bátunum og slægður og hreins-
aður eins og ætti að sjóða hann.
Síðan er hann settur í vjelar og
eftir það snertir mannshöndin
ekki á fiskinum fyr en húsmóð-
urin fer að búa til mat úr mjöl-
inu.
H.f. ,,Fiskur“ var stofnað í
maí s.l. ár og síðan hefir ver-
ið unnið að því að koma upp
vjelum, sem allar eru smíðaðar
hjer heima, nema einstakir
hlutir þeirra. Um smíðina hefir
sjeð Landssmiðjan og vjel-
smiðja Kristjáns Gíslasonar.
Sýnishom af fiskimjölinu hef-
ir verið sent um allan heim og
alstaðar hlotið góða dóma. Hef-
ir þýskt fiskiiðnaðarblað gert
mjölið að umtalsefni og farið
um það miklu lofsorði. Þessi
umrædda grein birtist 1 „Deut-
sche Fischerei Rundschau“,
þann 14. des. s. 1.
Það er vísindalega sannað, að
fiskurinn missir ekki neitt af
bætiefnum sínum eða næring-
argildi við tilbúning mjölsins.
Ein trygging er fyrir því, að
mjölið er eingöngu búið til úr
nýjum fiski.
Úr hverju kg. pakka af
þessu fiskimjöli er hægt að
framleiða 20 diska af fiskisúpu
eða fiskabollur, ;„gratin“ og
fleiri rjetti fyrir 16—18 manns
og verð hvers pakka í útsölu
mun verða kr. 1,20—1,25.
Matreiðsluskrána hefir Kaj
Ólafsson matsveinn, samið og
sjálfur hefir hann búið til alla
þessa rjetti og þykja þeir Ijúf-
fengir. Kaj Ólafsson er þektur
matsveinn. Hann hefir m. a.
starfað á skipum Eimskipafje-
lags íslands, skipum Ríkisskips,
Laugarvatni, Oddfellowhúsinu
og víðar.
Verksmiðja H.f. „Fiskur“ get
ur framleitt um 1 smálest, eða
2000 pakka á dag af fiskimjöli,
en það magn fæst úr smálest-
inni af nýjum fiski.
Það má telja víst, að húsmæð
ur reyni þetta nýja fiskimjöl al-
ment og mun það koma að góð-
um þörfum þegar hörgull er á
nýjum fiski hjer í bænum, sem
oft vill vera.
Hlutaíjelagið „Fiskur“ hefir
notið nokkurs styrks frá því op-
inbera, eða 7500 krónur frá
Fiskimálanefnd og fengið 7500
króna lán úr Fiskveiðasjóði.
Hluthafar eru um 30 og inn-
borgað hlutafje rúml. 40 þús.
krónur.
Árnesingamót verður haldið að
Hótel Borg laugardaginn 25. mars
og hefst með borðhaldi kl. 7^.
Meðal skemtiatriða syngur hinn
góðkunni K. í. B. S. kvartett.
Allir Arnesingar velkomnir.
Embætti og lauo
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
oft bæði að krefja og taka þessar
svokölluðu „aukatekjur“ af við-
komandi einstaklingum, fáum vel
fjáðum, flestum fátækum og mörg-
um bágstöddum, og þess vegna
margur prestur, sem hefir kveink-
að sjer við, ýmist að taka við
nokkru eða öllu af þessum lög-
boðnu „aukatekjum‘‘ af hendi fá-
tækra eða fjelausra einstaklinga,
enda þótt þeir flestir hafi auð-
sýnt og sýni oftast aðdáanlegan
fúsleik, vilja og viðleitni til að
inna þessi gjöld af höndum. —-
Fátæka foreldra og fjölskyldu-
menn munar um minna en 5 kr.
fyrir hverja barnsskírn, ofan á
annan kostnað við fæðinguna; ■ 18
kr. fyrir hverja fermingu, ofan á
undangenginn skólakostnað; hyrj-
andi hjón, efnasmá, munar líka
um „pússunartollinn“, og siiauða
menn um líksöngseyrinn, ofan á
alt annað, setn danðsfiillum fylgir.
Þannig ætti og þyrfti að vera
um hvert einasta embætti, að alt,
sem því rjettilega tilheyrir og
einn meðalmaðnr kemst vel yfir
að starfrækja, sje forsvaranlega
og lífvænlega launað EINUM
launum af hinu opinbera, án nokk-
urra aukatekna fyrir embættis-
skylduverk.
Er nú hjer með skotið til Al-
þingis og ríkisstjórnar til íhugun-
ar og aðgerðar, allri þjóð og þegn-
um hennar til hamingju.
YFIRLÝSING CHAMB-
ERLAINS í BRESKA
ÞINGINU í GÆR
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Evrópu í tvo andstæða flokka, eftir-
því hvaða stefnu þau aðhyltust í inn-
anríkismálum.
En hann kvað bresku stjómina þeg-
ar hafa gert þýsku stjóminni skiljan-
legt, að undanfamar athafnir Þýska-
lands í Evrópu hafi komið þeini
spurningu á dagskrá, bvort Þýskaland
stefndi að því að ná fullum yfirráðuni'
í Evrópu eða jafnvel lengra.
Ef þessi skyldi í rauninni reynast
stefna þýsku stjórnarinnar., þá myndi
breska stjómin og aðrar ríkisstjómir
Veita sigursæla mótspyrnu, eins og
stjórnir Bretlands hefði gert áður undir
svipuðum kringumstæðum, og væri
Bretland albúið til þess að snúast til
andstöðu við allar tilraunir til að ógna
sjálfstæðum þjóðum til aS láta af
hendi frelsi sitt með hótunum um of-
beldi.
Mr. Chamberlain sagði, að Bretar
ætluðu sjer ekki á nokkum bátt a'5-
vinna gegn utanríkisverslun Þjóðverja.
Þeir hefðu sýnt það með því, að ger»
samkomulag við þýska útflytjendur, en
sem síðan hefði farið út um þúfur, þeg-
ar Hitler gerði árásina á Tjekkóslóva-
kíu.
Flugvjelfn TF Sux flaug í gær-
morgun til Kirkjubæjarklausturs
og Hornafjarðar með póst og kom
til baka á 7. tímanum í gærkvöldi.
Á leiðinni að austan lenti flug-
vjelin á söndunum fram undan
Fagurhólsmýri og er það í fyrsta
skifti sem flugvjel lendir þar. Yar
flugvjelin í vallarleit, í þeim til-
gangi að finna hentugan stað, til
að flytja póst á fyrir sveitina.
Örn Johnson stjórnaði flugvjel-
inni. í ráði er að fara aðra póst-
ferð um miðja næstu viku, og
verður þá e. t. v. flogið til Aust-
fjarða.
/