Morgunblaðið - 25.03.1939, Blaðsíða 5

LaugardajíTir 25. mars 1939.

tgef.: H.f. Árraknr, Reyklavlk.
Rltatjórar: Jön KJartanwon ok ValtjT StafAnaaon (AbrrgöarauiSnr).
Auglýaingrar: Áml óla.
Rltatjörn, auglýalngar og afsralBala: Anaturatrntl 8. — Blml 1800.
Áakrlftargjald: kr. >.00 á aaánuBL
í lauaaaölu: 16 aura alntaklB — II anra aaaB Laabök.
LANDRAÐ
Hánn 16. þ. m. barst sú
fregn frá Kaupmanna-
liöfn, að hingað væru væntan-
ilegir með dr. Alexandrine
nokkrir þýskir vísindamenn og
fulltrúar frá þýska flugfjelag-
inu Luft-Hansa. Þess er getið,
um vísindamennina, að þeir ætl-
mðu að halda áfram rannsókn-
«m hjer til þess að leitast við að
fá staðfestingu á kenningu
Wegeners um flutning land-i
anna til vesturs. Engin skýring
fylgdi hinsvegar á hingað komu
fulltrúanna frá Luft-Hansa.
Fregn þessi birtist í öllum
•dagblöðum bæjarins 17. þ. m.
:Sama dag þeindi Einar Olgeirs-
.son á Alþingi nokkrum fyrii'-
spurnum til forsætisráðherra í
'sambandi við komu hinna þýsku
rmanna og komu þýska herskips-
ins Emden, sem tilkynt hafði
verið að væntanlegt væri í lok
þessa mánaðar.
Forsætisráðherrann svaraði
fyrirspurnum E. O. skýrt og af-
•dráttarlaust. Hann sagði við-
víkjandi vísindamönnunum, að
■stjórnin hefði enga vitneskju
• eða tilkynningu um þá fengið.
Rjett er að ;geta þess, að síðar
upplýstist, að þessir menn vinna
-að veðurathugunum í þágu al-
’þjóðar og vinna í samþandi við
Veðurstofuna hjer.
★
Um fulltrúa hins þýska flug-
fjclags, sagði forsætisráðherr-
.ann, að stjórninni hefði þá fyr-
:ír skömrnu þorist tilkynning um,
:að þessir menn væru hingað
' væntanlegir. Sagði forsætisráð-
herrann í því samþandi, að
Luft-Hansa liti svo á, að það
hefði hjer einhver flugrjettindi
-og bygði þetta á samningi frá
því að fjelagið var hjer í til-
.raunaflugi með Flugfjelagi Is-
lands. En þar sem Luft-Hansa:
Thefði í hyggju að taka upp á
næsta sumri flugsamgöngur við
ísland, þyrfti það á rjettindum
hjer að halda.
: Forsætisráðherrann kvaðst
. hinsvegar þegar hafa tjáð þýska
rræðismanninum hjer, að þetta
með rjettindin myndi vera bygt
: á misskilningi hjá hinu þýska
flugfjelagi. Fjelagið hefði að
vísu fengið 'hjer með sjerstök-
mm samningi bestu kjararjett-
: indi til ársins 1940 — þ. e. a. s.
fjelagið Skyldi hafa öll hin
sömu rjettindi sem erlend flug-
fjelög fengju. En þar sem ekk-
>ert erlent fjelag hefði fengið
hjer rjettindi á einn eða annan
hátt, gæti þýska flugfjelagið
heldur engin rjettindi öðlast
isamkvæmt sínum samningi.
Þetta var augljóst mál; sagði
forsætisráðherra að hinum
þýsku fulltrúum myndi verða
tjáð þetta, er þeir kæmu hing-
rað.
Hvað snerti heimsókn Em-
<dens sagði ráðherrann, að þar
væri aðeins um að ræða kurteis-
isheimsókn, og myndi skipið
dvelja hjer eitthvað við gæslu
þýskra veiðiskipa. En koma
Emdens stæði ekki í neinu sam-
bandi við fulltrúana frá Luft-
Hansa.
Svör forsætisráðherrans við
fyrirspurnum E. O. voru svo
skýr og ákveðin, að enginn gat
þar verið í nokkrum vafa. Síst
hefði sá maðurinn sem spurði
átt að vera í vafa.
★
Samt skeður það, að sama
daginn, sem ráðherrann gaf sín
svör í heyranda hljóði á Al-
þingi, símar blað kommúnista
hjer, Þjóðviljinn (ritstjóri Ein-^
ar Olgeirsson) út til dansks
blaðs og segir þar alrangt frá
því sem fram fór. I skeytinu
segir, að ráðherrann hafi upp-
lýst á Alþingi, að Þjóðverjar
„heimtuðu“ hjer lendingarstaði
fyrir flugvjelar og að um þetta
yrði samið „þegar Emden kem-
ur“.
Hvorttveggja þetta var til-
hæfulaust. Þjóðverjar heimtuðu
hjer engin rjettindi, og heim-
sókn Emdens stóð ekki að neinu
leyti í sambandi við þetta mál.
En hversvegna voru þá kom-
múnistar að síma út slíkan
þvætting, sem forsætisráðherr-
ann hefir síðar upplýst að stór-
skaðað hefur landið? Já; hvers-
vegna?
Þetta framferði kommúnista
sýnir og sannar, að þeir ei'u
þess albúnir hvenær sem er, að
svíkja sitt land og sína þjóð.
En þetta er ekki í fyrsta
skiftið, sem landráðalýður kom-
múnista svíkst aftan að þjóð-
inni. Skamt er síðan menn
fengu vitneskju um skaðsemd-
argrein í enska stórblaðinu
„Manchester Guardian“. Sú
grein hefir verið birt í heilu
lagi hjer í blaðinu.
Það er nú talið fullvíst og
sannað, að þessi grein sje runn-
in frá einni kommúnistaspraut-
unni hjer.
Menn spyrja: Hvað ætla
kommúnistar sjer með þessu
framferði sínu? Eru þeir vit-
andi vits að reyna að koma því
til leiðar, að íslenska þjóðin
glati sjálfstæði sínu?
Þessum spurningum getur
hver og einn svarað fyrir sig.
En eitt er víst, að stjórn og þing
verður tafarlaust að uppræta
þessa landráðastarfsemi.
Páll Steingrímsson
ritstjóri sextugur
„Húrra-krakki“ verður sýndur
á morgun kl. 3 og kl. 8. Að fyrri
sýningunni verða nokkrir bekkir
seldir fyrir böru. Er þetta síð-
asta tækifærið til þess að sjá gam-
anleikinn „Húrra-krakki“, því að
aðalleikarinn Haraldur Á. Sig-
urðsson er á förum burt úr bæn-
um.
E.s. Lyra er á leið hjeðan til
Bergen.
Páll Steingrímsson rit-
stjóri á sextug-safmæli
í dag. Hann tók við ritstjórn
Vísis í júlí 1924, en ljet af
Úví starfi 1. apríl 1938, sakir
vanheilsu. Páll er maður yf-
irlætislaus með afbrigðum,
sem vinnur hvert það verk
er hann tekur sjer fyrir
hendur með alúð og kost-
gæfni.
Oll þau ár sem liann vár dag-
blaðsritstjóri var hann sjaldsjeð-
ur utan heimilis annarstaðár en
þar sem hann vann sín daglegu
skyldustörf. Hann er á einkenni-
legan hátt hvorttveggja í senn
maður fáskiftinn og áhugasamur
Um fjölda mála og fjölfróður er
hann á vísu sjálfmentaðra gáfu-
manna.
— Það er einkennilegt, að vera
alt í einu kominn í gamalla manna
tölu, sagði Páll, er hann kom á
móti mjer í sólbjartri dagstofu
sinni í gær. Jeg veit ekki livað
hefir orðið af öllum þessum árum.
Mjer finst þetta t. d. enginn tími,
síðan jeg var fimtugur.
Jeg ætlaði mjer, satt að segja,
að halda áfram með Vísi þangað
til jeg yrði sextngur. En hin þrá-
látu veikindi mín urðu til þess að
jeg gat ekki sint blaðinu tímun-
um saman. Það er ómögulegt að
eiga, að stjórna upp á þær spýtur
að verða að sjá alt meira og minna
með annara augum, og bera ábyrgð
á öllu saman. Og því hætti jeg
í fyrra.
Síðan sagði liann mjer nokkuð
um veikindi sín. brjóstveiki með
andþyngslum, sem mjög hafa þjáð
hann og hann byrjaði að finna til
fyrir 28 árum síðan.
— Það var sumarið 1911. Jeg
var þá fyrir norðan. Þá varð jeg
alt í éinu Var við það að jeg
gat ekki hlaupið fyrir hesta eins
og jeg var vanur.
Og andþyngslin liafa svo ágerst
með árunum. En upptökin rek jeg
til eins gangnadags þegar jeg var
unglingur. Það var haustið eftir
að jeg hafði verið á Möðruvalla-
skólanum, en þar var jeg einn
vetur 1895—’96, yngstur allra
nemendanna. Mig langaði til að
vera heima fram yfir rjettir og
fara í göngurnar. Jeg hefi altaf
haft gaman af skepnum — það er
að segja þeim, sem ganga á fjór-
um.
Foreldrar mínir áttu heima á
Neðstabæ í Norðurárdal í Húna-
vatnssýslu. En fyrstu 5 ár æfinnar
var jeg í hinum fagra Vatnsdal; er
íVddur að Flögu þar í dalnum.
Göngurnar voru stuttar, aðeins
einn dag. Jeg var settur í fyrir-
stöðu, til að standa fyrir fje er
Enghlíðingar komu með úr Tröll-
árbotnum og gat lítið hreyft mig
um dáginn. Slagviðrisrigningu
hina. verstu gerði þann dag og
varð jeg holdvotur og svo kald-
ur, að jeg hefi aldrei lent í öðr-
um eins kulda. Það var ekki siður
í þá daga að klæða sveitapilta í
regnheldar yfirhafnir. Jeg lagðist
Páll Steingrímsson.
í rúmið eftir göngurnar og lá
lengi frani eftir vetri. Hefi víst
haft háan liita fyrst í stað, en
síðan hefir orðið úr þessu langvinn
brjósthimnubólga. Skólann gat
jeg ekki sótt þann vetur, og fór
þangað ekki aftur. En næstu árin
starfaði jeg nyrðra við barna-
kenslu o. þessh., en líkaði það
aldrei vel.
Fyrir aldamótin var hjer föður-
bróðir ininn fyrir sumnan, Þor-
steinn Davíðsson, er farið hafði til
Ameríku harðindaárin um 1887,
en kom: hingað aftur og- var þá í
Hjálpræðishernum, en varð ósátt-
ur við þá sálufjelaga sína þar og
fekst hjer við ýmislegt um skeið.
Hann t. d. rak fyrstur veitinga-
húsið Valhöll á Þingvöllum.
Aldamótaárið fór jeg svo til
hans. Annars liafði móðir mín tal-
að svo um við hálfbróður sinn,
síra Pál Sigurðsson í Gaulverja-
bæ, að hún ætti að senda honum
mig er jeg væri 12 ára, og- átti
hann að sjá hvort jeg reyndist
eklci fær til náms. En áður en jeg
náði þeim aldri var hann dáinn sá
heiðursmaður. Hefði ekki farið
svo, þá hefi jeg það á tilfinning-
unni að jeg hefði orðið pokaprest-
ur einhversstaðar uppi í sveit.
Þorsteinn frændi minn hafði m.
a. atvinnu af því að fylgja út-
lendingum um landið á sumrum.
En eitt sinn er hann var á ferð í
Kalmanstungu frjetti hann um af-
drif Howells ferðamannaagents, er
druknaði af pósti í Hjeraðsvötn-
um. Varð lionum svo mikið irn
þetta að honum fjell allur ketill í
eld með ferðalög hjer og annað og
fór hann til Ameríku að nýju. En
Jietta var nú útúrdiir.
Eftir að jeg hafði verið tvö ár
á vegum. Þorsteins gerðist jeg
starfsmaður í pósthúsinu hjerna,
kom þangað fyrst í fjarveru Vil-
hjálms Jónssonar bróður Klemens-
ar landritara og þeirra systkina.
Og á pósthúsinu var jeg samfleytt
í 22 ár.
— Hvernig var störfum háttað
á fyrstu árum juSar þar ?
— Við vorum þar þrír, Þorleif-
ur Jónsson póstmeistari Guðni
Eyjólfsson og jeg. Það var alt
starfsliðið. Þar var æði eríið vinna
með köflum, en svo lítið að gera
á milli. Engin regla á því hve
lengi var unnið.
Mest var annrikið við landpóst-
ana. Þeir fóru 15 ferðir á ári.
Nóttina áður en þeir fóru unnum
við oft alveg framúr, og gátum
aðeins náð að afgreiða ]iá til fulls
á brottfarartíma að morgni. Svo
vorum við i pósthúsinu svefn-
lausir allan dagmn.
Ekki var það betra þegar póst-
arnir komu, því þá urðum við að
byrja að vinna við afgreiðslunh á
hvaða tíma sólarhringsins sem var.
Þó við værum nýháttaðir vornm
við vaktir upp miskunnarlaust.
Eitt ár bjó jeg suður í Skildinga-
nesi. Þangað kom Guðni sam-
verkamaður minti um miðjar næt-
ur og sótti mig, ef því var að
skifta. Því enginn vissi }>að fyrr
en á dundi hvenær póstarnir
komu. Þá var ekki síminn. Þa3
sem tafði afgreiðsluna á þeim ár-
um mest var aragrúinn af pen-
ingabrjefum sem í póstinuin voru.
— Hvenær var starfsmönnum
fjölgað í pósthúsinu ?
— Jeg man ekki livaða ár það
var. En með þeim fyrstu sem
koinu á eftir mjer voru þeir Þórð-
ur Sveinsson og Hallgrímur Bene-
diktsson. Þórður vaun altaf tvft
meðalmannsverk. Eftir að Hall-
grímur hafði unnið konungsglím-
una á Þingvöllum sumarið 1907
þótti pósthússtaðan vera of óvirðu
leg fyrir jafn mikinn mann og-
hann. Þá fór liann í Edinborg.
En sá sem altaf kom fyrstur á
morgnana og fór síðastur á kvöld-
in var Þorleifur Jónsson. Og vav
liann þá orðinn roskinn maður.
Síðan barst.talið að blaðamensk-
v.nni:
— Mjer var satt að segja altaf
heldur ógeðfelt að skrií'a um
pólitík, segið Páll og brosir við.
Og svo var jeg' víst aldrel
nægilega „diplomatiskur“ t.il þess
að styggja ekki liina og þessa
menn. En pólitíska baráttan verð-
ur nokkuð dauf, ef hún er ekki
við og við tekin með nokkurr*.
snerpu. Þegar mjer datt í hug að
skella einhverju á menn, þá hafði
jeg oft ekki stillingu til þess að
neita mjer um það.
En það get jeg sagt með sanni,
•að jeg ber enga óvild til manna,
sem jeg liefi átt í höggi við. Slíkt
er ekki nema kjánalegt og fer illa
með mann sjálfan.
— Tlvað fanst yður erfiðast í
blaðamenskunni ?
■— Ekki er gott að gera grein
fyrir því í stuttu análi. Prent-
smiðjuvistin var mjer einna erfið-
ust, vegna blýlofts og vondra
vinnuskilyrðá að ýmsu leyti þar.
En leiðinlegast var að eiga við
mennina sem komu með óbirting-
arhæfar greinar, og lijeldu að þeir
frelsuðu föðurlandið ef greinarnar
kæmust. Ef það voru skammagrein
ar var oft gott ráð að biðja þá
að skrifa þær undir nafni. Þá
fara sumir fljótt sína leið. Og svo
leirskáldin, með sína framleiðslu.
Þau voru mjer hvimleiðust af ölln.
— Þjer liafið tekið við ritstjórn
Dýraverndarans ?
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.