Morgunblaðið - 16.05.1939, Blaðsíða 2

2
M^RGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. maí 1939.
Verður Zog
konungur
í Sýrlandi?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Frakkar eru sagðir vera
að yfirvega að bjóða
Zog- I. Albaníukonungi kon-
ungdóm í Sýrlandi, þegar
umboðsstjórn þeirra er út-
runnin á næsta ári.
Áhrifamenn í Tyrklandi
eru sagðir fylgjandi þessu
áformi. Tyrkir eru nágrann-
ar Sýilendinga og þeim er
áhugamál að kveða niður á-
hrif Itala í hinum nálæg-
avi Austurlöndum. Þetta
hlutverk ætla þeir Zog að
vinna.
Zog er múhameðstrúar-
máður (þótt drottning hans,
(íeraldine, sje kristin). —
Hann og f jölskylda hans hef
ir dvalið í 35 herbergja íbúð
í Larizza í Grikklandi, síðan
Mussolini hertók Albaníu.
Hvað var „þungamiðjan"
í ræðu Mussolinis?
Tireir feostlr Franeofl:
Breskt lán eða
bandalag við
Hitler og
Mussolin
*
i
s
Hættuleg sigling
bresku konungs
hjðnanna
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Skipshöfnin á hafskipinu „Em
préss of Australia", sem
flytur bresku konungshjónin
vestur um haf, segist ekki hafa
komist í annan eins ís á leiðinni
til Kanada síðustu 20 ár, eins MÁLIÐ ER FLÓKNARA
og nú. Siglingin síðustu daganaj „The Times“ vekur athygli á
hafi verið hættuleg, sem marka'því, að horfurnar í alþjóðamál-
má af því, að ísjakar hafa núið Aim hafi gert Þjóðverjum og Itöl
málningu af skipshliðunum, uim auðveldara að róa undir á
,jEmpress of Australia“ erJSpáni. En þó sje engin áutæða
væntanleg til Quebeck í kvöld. í til að óttast að þeir nái þar var-
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
PÁNN er í frjettum dagsins aftur. Mikill und-
irbúningur fer nú fram undir hina Vniklu sig-
urgöngu Francos, sem á að fara fram næst-
komandi miðvikudag.
Samtímis hefir spurningin vaknað að nýju um framtíð Spánar
í alþjóðaviðskiftum.. . .
Bresk blöð segja sum, að Franco eigi nú um það að veíja,
hvort heldur hann vill bandalag við Þjóðverja og ítali eða lán í
Bretlandi.
I skeyti frá Burgos til „The
Times“ segir að sigurgangan inn
í Madrid, sje ekki tildur
eitt, heldur beri að líta á hana
sem tímamót. Hersveitir Francos
verði nú sendar heim til sín og
lífið fari nú aftur að ganga sinn
vana gang.
Ennfremur: Hinir erlendu her
menn, þýskir og ítalskiy, verða
sendir heim til sín.
Er botnvarpa togar-
anna of lág? Þarí
að gapa bærra!
Erleadjr togarar
veiða mun betur
en íslenskir
dag hefir skipið haft gott veð-
ur og glaða sólskin. Nýfundna-
land, sást síðdegis í dag, og var
það nokkru fyr en búist var við.;
Konungshjónin munu ganga á
land klukkan 3 eftir hádegi á mið
vikudag.
Roosevelt ekki af
baki dottinn
I
London í @ta*r. FÚ.
Washington er fullyrt, að
K osevelt sje reiðubúinn að
leggja fram nýjan friðarboðskap
ef horfurnar í alþjóðamálum
breytist á ný til hins verra. Sum
ir stjprnmálamenn ætla, að hann
hafí í hyggju að stinga upp á
því, að haldin verði ráðstefna um
alþ j óða van damál.
Hermálaráðherra
Pólverja 1 París
Pólski landvarnarmálaráðherr
ann er kominn til París-
ar. í för með honum eru tveir
hermálasjerfræðingar.
Ráðherrann er ekki tal’nn vera
í opinberum erindagerðum. (FLT)
anlegri fótfestu.
Nokkrar þúsundir þýskra verk
fræðinga og fleiri þúsundir
ítalskra fótgönguliðsmanna geta
ekki neytt Franco til þess að
hlýðnast sjer. Málið er flóknara
en það, segir „The Times“.
Breska stjórnin hefir ákveðið,
að Sir Maurice Peterson, sendi-
herra Breta á Spání, skuli
þiggja boðið um að vera við-
staddur sigurgönguna í Madrid.
Á LEIÐ TIL MADRID
London í gær. FU.
Stjórnarandstæðingar báru í
sambandi við þessa ákvörðun
fram þá spurningu í breska þing'ifi nokkra skýringu á þessum afla-
inu í dag, hvort sendiherrann! mun, sagði hann svo frá:
ætti að heilsa hinum ítölsku flugj — Þegar fisknrinn er styggur
mönnum, sem gert liefðu árásir,og liggm- ekki rólegur við botn-
á bresk skip með þeim afleiðing- ^ inn, en er á sveimi spölkorn upp
um ,að breskir sjómenn voru í sjó, þarf að hafa botnvörpuna
méð sjerstökum útbúnaði, til þess
’áð fiskurinn náis't. Ef botnvarpan
er! þannig gerð, að op hennar
nær nokkrum fetum hærra upp í
sjóinn en venja er til, getur sú
breyting aukið aflann stórkost-
lega.
í Jökuldjúpmu varð hann
h
ingað koni útlendur tog-
ari fyrir nokkrum dög-
um, er hafði verið að veið-
um vestur í Jökuldjúpi.
Skipstjórinn hafði orð á því
við kunningja sinn einn, að
hann hjeldi að íslensku tog-
ararnir hefðu óhentuga botn
vörpu.
Meðan hann var í Jökul-
djúpinu hafði hann fengið
tví- og þrískiftan poka í
kasti. En þrír íslenskir tog-
arar, sem voru á sömu slóð-
um, fengu samtímis ekki
nema poka í kasti og tæp-
lega það.
Þegar skipstjórl j)essi var að
því spurður, hvort hann gæti gef-
Bretar segja að
hann vilji frið
Þjóðverjar segja: „Hann
stendur með okkur“
Frá frjettáritara vorum.
Khöfn í gær.
TVÆR setningar í ræðu, sem Mussolini flutti í
Turin í ítalíu á sunnudaginn, hafa valdið á
greiningi milli Þjóðverja annarsvegar og Breta
og Frakka hinsvegar. Mussolini sagði: „ítalir munu hik-
laust standa hlið við hlið með Þjóðverjum til þess að skapa
rjettlátan frið í Evrópu“. Þetta telja Þjóðverjar þunga-
miðju ræðunnar.
En Mussolini sagði ennfremur: „Ekkert mál bíður úr-
lausnar í Evrópu, sem rjettlætir það, að hefja styrjöld,
þó.tt hinsvegar sjeu nokkur mál, sem Ieysa verður þegar í
stað til þess að koma í veg fyrir að þau vaxi og verði
heiminum hættuleg“.
Þetta telja Bretar kjarnann í ræðunni. Bresk bloð segja, að
ræðan hafi verið hógvær og friðsöm.
Ýmsii' höfðu spáð því, að Mussolini myndi segja upp í
ræðu sinni biæsk-ítalska sáttmálanum, sem gerður var í
fyrra. Meðal annars hafði þýska blaðið „Berliner Börsen-
Zeitung“, sem túlkar oft skoðanir von Ribbentrops,
boðað þetta í grein á sunnudagsmorgun, og talið að or-
sökin væri, að með bresk-tyrkneska samkemulaginu hafi
verið raskað jafnvæginu við Miðjarðarhafið og þar með
ákvæðið um statusquo í bresk tyrneska sáttmálanum ver-
ið brotið.
MUSSOLINI I VÖRN
En Mussolini mintist hvorki á bresk-ítalska nje bresk-tyrk-
neska státtmálann í ræðu sinni. Hann mintist heldur ekkert á
kröfur Itala á hendur Frökkum.
Frönsk blöð segja, að Mussolini hafi aldrei flutt jafn hóg-
væra ræðu, eða verið eins mikið í vörn. Telja þau orsökina vera
afstöðu þá, sem ítalska þjóðin hefir tekið til hinnar brjálæðis-
kendu stríðshættu, sem yfir vofir.
Amerísk blöð líta svo á, aðj
ræðan sýni að hin nýja stefna ríkin hleyptu Evrópu í bál, vegna
Dlr. Chambei'lains, sje farin að andstöðu sinnar gegn rjettláum
bera árangur. friði.
arepnir.
Butler aðstoðarutanrikismála-
ráðherra svaraði, að sendiherra
Breta hefði þegið boðið, eins og
'sendiherrar annara erlendra
ríkja, og væri hjer farið að al-
þjóðlegri venju.
í sigurgöngunni er gert ráð
fyrir að þátt taki mörg hundruð
þúsund hermenn.
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
EKKI TÓM FRIÐSEMD
| Mussolini var þó ekki með öllu
friðsamur. Ilann rjeðist á lýð-
ræðisríkin fyrir þann múr ein-
angrunar. sem þau væru að reisa
umhverfis einræðisríkin og hann
spáði þessum múr þeim örlögum,
að hann myndi bráðum hrynja.
Bresk blöð gagnrýna harðlega
þennan kafla ræðunnar og segja
(skv. FÚ), að einræðisríkin hafi
byrjað á stefnu ágengninnar, og
nefna þau sem dæmi Abyssiníu
og Albaníu.
Mussolini talaði líka um við-
skiftastríðið, sem háð er í
heiminum, og kendi lýðræðisríkj
unum um.
Þýsk blöð ráðast í dag á bresk
Jblöð fyrir það, á hvern hátt ! v’
hafi túlkað ræðu Mussolinis. Þau
'segja, að ræðan hafi verið að-
(vörun til lýðræðisríkjanna um
það, að 150 miljónir manns í
Mið-Evrópu myndu standa sam-
an sem einn veggur, ef lýðræðis-
VILJA FRIÐ
London í g»r. FU.
Mussolini flutti aðra ræðu í
inorgun í Turin við vígslu á nýrri
fyrirmyndarverksmið ju. Hann
éndurtók það, að Italir vildu frið,
en sagði, að sum vandamál væru
<þannig, að þau yrði að leysa áð-
ir en þau yrðu „ólækhandi"
rnein, er friðinum stafaði stöðug
hætta af.
BRETAR UNDIRBÚA
NÝTT LANGFLUGMET
Undirbúningur fei' nú fram
undir Nýja Sjálands flug
frá Bretlandi, og taka margar
1. ernaðarflugvjelar þátt í flug-
Breskir hernaðarsjerfræðing-
ar gera sjer vonir um, að í flugi
þessu verði sett- enn glæsilegra
langflugsmet en í flugi bresku
flugbátanna frá Englandi til Port
)arwin í Ástralíu síðastliðið ár,