Morgunblaðið - 02.06.1939, Blaðsíða 2

2
K^RGUNBLAÐIÐ
Óljós og óákveðin ræða Molotoffs
Bretar segja að samn-
ingar við Rússa geti
enn tekist
Ekki hægt að lofa Eystrasaltsrikj-
unum aðstoð gegn vilja þsirra
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
HEIMSBLÖÐIN eru sammála um að örðugt
sje að leggja dóm á ræðu, sem Molotoff
utanríkismálaráðherra Rússa flutti í fyrra-
dag, vegna þess hve óákveðin og óljós hún var. I for-
usturgein í „The Times“ segir að ræðan hafi ekki falið í
sjer algert samþykki við tillögur Breta, en þaðan af
síður, að þeim hafi verið vísað frá.
í ræðunni komu engár viðbárur fram, segir blaðið,
sem ekki er hægt að sigrast á.
Höfuð viðbáran, og sú, sem mestum örðugleikum veldur,
er afstaðan til Eystrasaltsríkjanna. Bretar viðurkenna að
fyrir Rússa skiftir það mestu máli, að skapað sje öryggi
um Iandamæri nágrannaþjóða þeirra við Eystrasalt.
En hvernig er hægt að ábyrgjast landamæri þessara ríkja
gegn vilja þeirra, spyrja breskir stjórnmálamenn.
SAMNINGAR VIÐ EYSTRASALTSRÍKIN
í London hefir verið upplýst, að breskum stjórnarerind-
rekum hafi verið falið að taka upp samninga við stjórnir allra
þriggja ríkjanna, Lithauen, Lettland og Estland.
Andstaða þessara ríkja gegn ábyrgð af hálfu lýðræðis-
ríkjanna og Rússa stafar af hræðslu við að Þjóðverjar firtist.
En þessi ríki hafa öll talsverða viðskiftalegra hagsmuna að
gæta í Þýskalandi. ,
TORTRYGNI í GARÐ BRETA
Það, sem einkendi ræðu Molotoffs einna mest var tortryggni
í garð Breta. Rússar hafa frá upphafi lagt áherslu á að allar
þær skuldbindingar, sem Bretar og Frakkar heimtuðu af Rúss-*
um væru gagnkvæmar, þannig að Rússar yrði ekki gerðir rjett-
minni en Vesturríkin.
„Daily Telegraph" segir í
þessu sambandi að, mikilvæg-
asta setningin í ræðu Molotofs
hafi verið, er hann sagði að í
tillögum Breta væri falin raun-
veruleg gagnkvæmni. En aðrir
benda aftur á móti á, að Molo-
toff lagði áherslu á, að í ákvæði
því, sem fjallar um gagn-
kvæmnina sjeu varnaglar, sem
undir vissum kringumstæðum
myndu gera þríveldabandalag-
ið þýðingarlaust:
EKKI SVÍÐA FINGURNA!
Þessvegna telja margir, að
Rússar sjeu hræddir við að
Bretar sjeu að reyna að finna
rifu, sem géra myndi þeim
kleift að vera hlutlausir ef til
styrjaldar dregur milli Rússa og
Þjóðverja. Rússum er það næst-
um í blóð borið að vera tor-
tryggnir í garð Breta.
Það er eftirtektarvert, að
Molotoff var hyltur ákaf-
lega af öllum þingheimi,
er hann minti á þá aðvör-i
un Stalins, að Rússar i
myndu aldrei láta svíða á
sjer finguma við það að
skara eld að köku annara
ríkja (skv. F.O.).
ALLAR DYR OPNAR.
Hvað eftir annað kom það
í ljós í ræðu Molotoffs, að
Rússar telja ekki útilokað að
semja við Þjóðverja. Samtímis
því sem hann gagnrýndi banda-i
iagstilboð Breta, boðaði hann
nýja verslunarsamninga milli
Þjóðverja og Rússa og sagði að
sambúð Rússa og ítala færi
batnandi.
ítölsk blöð segja að ræðan
hafi verið lítill ávinningur fyrir
einræðisríkin.
Þýsk blöð eru aftur á móti
faorð um ræðuna.
ÖNNUR RÍKI
Um afstöðu Rússa til annara
landa sagði Molotoff:
Samkomulagið við Pólverja
hefir batnað.
Kröfur Japana gagnvart Ytri
Mongólíu sagði hann að væru,
frámunalega heimskulegar.
Japanar yrðu að gera sjer
Ijóst, að landamæri Sovjet-Rúss
hmds væru varin og yrðu varin,
og Rússar myndu verja landa-
rnæri sovjetlýðveldanna í Aust-
ur-Asíu með engu minna harð-
fylgi en landamærin heima fyr-<
ir.
Tiltögur
Breta
Lofldon í gær. FU.
nda þótt hinar sameiginlegu
uppástungur Breta og
Frakka, sem sendar voru Rússum,
hafi ekki verið birtar, er talið,
að í þeim sje gengið út frá gagn-
kvæmri aðstoð, eí:
1) nokkurt þeirra þriggja
ríkja, sem að þi'íveldasamtökunum
standa, verður fyrir árás í Evrópu,
2) nokkurt þríveldanna lendir
í styrjöld vegna skuldbindinga
sinna nm samtökin gegn ágengni,
3) nokkur aðili bandalagsins fer
til aðstoðar ríki sem orðið hefir
að grípa til vopna gegn innrás.
SAMIÐ ÁFRAM
Frá því er Molotöff flutti ræðu
sína í gser, hefir br'éSki sendiherr-
ann í París rætt við Bonnet utan-
ríkismálaráðherra, og Halifax lá-
varður hefir rætt við sendihérra
Rússlands, Póllands og RúméníU.
Stjórnir Bretlands og Frakk-
Jands bíða nú .eftir hinu opinbera
svari sovjetstjórnarinnar.
Kosningar
i Engiandi
í haust
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Ðaily Herald“ skýrir frá
frá því, aS á flokks-
þingi verkamannaflokksins
breska í Southport hafi verið^
gerðar ráðstafanir til að undir-
búa kosningar, sem gert er ráð
fyrir að fari fram í haust éða
ekki siðar en i nóvember.
ENGIN SAMFYLKING.
London 1 gær F.Ú.
Á þingi verklýðsfjelaganna
v Southport hefir verið feld með
meiha en tveggja miljóna at-
kvæða meirihluta ályktun við-
víkjandi samfylkingu jafnaðar-
manna við samvinnumenn,i
frjálslynda og kommúnista, og
var hún á þá leið, að jafnaðar-í
menn skyldu um stundarsakir,
vinna með þeim í utanríkismál-
um.
20.000 ÁRA GÖMUL
Óhemjustór mammúttönn, sem
menn ætla, að muni vera 20.000
ára gömul, hefir fundist á Skáni
í Svíþjóð.
Fundur'þessi hefir vakið mikla
athygli meðal vísindamanna. (FÚ.)
Föstudagur 2, júní 1939»
Hinir
iandiausu
Fyrlr nokkru var tekið og
flutt til hafnar í Pale-
stínu skip með Gyðingum,
flóttamönnum, sem ætluðu að
setjast þar að, en höfðu ekki
leyfi yfirvaldanna til þess.
Nú berast fregnir um, að
tekið hafi verið grískt skip
skamt undan Palestínuströnd
um, og sigldi það undir flaggi
Panamaríkis. Á því voru 907
Gyðingar, sem talið er, að
hafi átt að gera tilraun til að
smygla á land.
Skipið var flutt til Haifa.
(F.Ú.).
Sundrung innan
franska sósial-
istaflokkslns
Frá frjettaritára vorum.
Khöfn í gær.
Avorþingi franska sósíal-
istaflokksins, sem staðið
hefir yfir undanfarna daga,
kom í Ijós, að innan flokksins
ríkja tvær stefnur, sem gremir
mjög á. Þó tókst að koma í veg
fyrir klofning að þessu sinni.
Ágreiningurinn er um utan-
ríkismál. Leon Blum, formaður
flokksins og fylgismenn hans
líta svo á, að- öruggasta ráðið
til þess að koma í veg fyrir
styrjöld sje að veita fasistaríkj-
unum öflugt viðnám.
Paul Faure, varaformaður
flokksins, lítur aftur á móti svo
á, að fyrst og fremst beri að sjá
til þéss, að friður verði ekki rof-
inn, jafnvel þótt til þess þurfi
að koma að samið verði við fas-
istaríkin.
Að endingu náðist samkomu-
lag um ályktun, sem þingið
gat fallist á, og heldur Blum
flokksforystunni, en varaformað
ur og þeir, sem honum fylgdu,
sættu sig við ályktunina, þar
sem að nokkru var fallist á
skoðun þeirra.
Vaxandi andúð gegn 'komm-
únismanum setti svip sinn á
þingið.
Veisluhöld og
hersýningar
fyrir Pál
rlkisstjóra
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Hitler, sem ekki er sagður
mikið gefinn fyrir veislu-
höld, hjelt veislu fyrir Pál rík-
isstjóra í Júgóslafíu og O'lg'u
prinsessu í kanslarahöllinni í
Berlín í kvöld.
Fyr í dag hafði Hitler tekið
sjálfur á móti hinum konung-
legu. gestum á Lehrter-járn-
bráutarstöðinni. Með honum
voru Hermann Göring og kona
hans og von Ribbentrop.
70 þús. unglingar úr Hitler-
æskunni stóðu í fylkingum með-
fram leiðinni til Bellevue-hall-
arinnar, þar sem ríkisstjórahjón
’in búa. Þau verða í Berlín þar
til 8. júní.
Á morgun fer fram hersýn-
ing til heiðurs gestunum og
verður Hitler viðstaddur.
PEÐ Á TAFLBORÐI.
Þýsk blöð róma í dag mjög
stjórnmálahæfileika Páls ríkis-
stjóra og segja að hann hafi
haldið áfram þeirri stefnu,
sem Alexander konungur (sem
myrtur var í Marseilles) tók
upp: að sameina Balkanríkin
til andstöðu gegn því, að stór-
veldin notuðu þau sem peð á
taflborði sínu.
Blöðin leggja áhersiu á hina
miklu sameiginlegu hagsmuni
Þjóðverja og Júgóslafa.
Júgóslafnesk blöð búast
ekki við, að nein breyting verði
á stefnu Júgóslafíu í utanríkis-
málum vegna þessarar heim-
sóknar.
Jarðskjáiftar
í Grikklandi
London í gær. FÚ.
Landskjálftahræringar urðu
víða í suðurhluta Grikk-
lands í gær, og heldur þeim á-
fram í dag.
Áreiðanlegar fregnir um tjón
af völdum jarðskjálftanna eru
enn ekki fyrir hendi.
Viacheslaw Michaelovich Molo
tof, er 49 ára gamall. Hann er
forsætis- og utanríkismálaráð-
herra Rússa. Stjórnaði bolsje-
vikkasellu meðal stúdenta, starf
iaði um skeið við aðalmálgagn
kommúnista, Pravda. Hefir ver-
ið forseti rússneska ráðuneytis-
ins síðan 1930.
Engar nýjar kosningar
í Danmörku
Khöfn í gær. FÚ.
Stauning forsætisráðherra Dana
gaf í gær skýrslu í Fólks-
þinginu um stjórnarskrármálið og
sagði meðal annars, að niðurstöð-
ur þjóðaratkvæðagreiðslunnar rösk
uðu á ehgan hátt þingræðisgrund-
velli þeimi, er stjórnin bygði til-
veru sína á.
í sjálfu sjer befði getað verið
skemtilegt að efna til nýrra kosn-
inga um málið, en það væri ekki
nauðsynlegt. Já-atkvæðin hefðu
' orðið 44.46%, ef talin væru með
Iþau já-atkvæði, sem ógild voru af
ýmsum formsástæðum.
Alþýðuflokkurinn og Radikali
flokkurinn báru fram traustsyfir-
jýsingu á stjórnina.
Nýr formaður
íhaldsflokksins.
Flokkur íhaldsmanna í Fólks-
þinginu hefir kjörið sjer nýjan
formann í stað Christmas Möller,
bg varð brúnamálastjóri Hasle fyr-
ir valinu. Flokkur íhaldsmanna í
Landsþinginu kaus sjer Halfdan
Hendriksen fyrir formann.