Morgunblaðið - 06.06.1939, Blaðsíða 2

5' ''RGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 6. júní 1939. 1
Reynir
Daladier
málamiðlun?
Frá frjettariiara vorum.
Khöfn í gær.
O tjórnmálaritstjórar í Ev-
^ rópu telja, að Daladier sje
aið reyna að finna einhverja
málamiðlun í deilum stór
þjóðanna í Evrópu.
í ræðu, sem hann flutti í gær
sagði hann, að Frakkar væri
fúsir ti! að taka þátt í sam-
komulagsumleitunum um
rjettlátari skiftingu hráefn-
apna í heiminum.
Hann sagði, að Frakkland hefði
neitað að fallast á ofbeldi,
kúgun og alt, sem væri hrotta
legt í skiftum þjóða í milli.
En hann lýsti yfir fylgi sínu
við það, sem væri sanngjarnt
og T-jettlátt, alt, sem miðaði
að bættri sambúð þjóða og
bættum alþjóðaviðskiftum.
Frakkland hefði, sagði hann
ennfremur, hvað eftir annað,
sýnt í verki vilja sinn til auk
innar samvinnu.
Halifax lávarð-
ur fer ef til vill
til Moskva
Lausafregnir ganga um það
að Halifax lávarður, utan-
ríkismálaráðherra Breta, og
Sir Robert Vansittart, aðal-
aráðgjafi Breta í utanríkis-
málum, sjeu á förum til
Moskva til þess að ræða við
rússnesku stjórnina um þrí
veldabandalag Breta, Frakka
og Rússa.
I frönskum blöðum gætir nokk-
urs kvíða út af því, hve hægt
bresk-rússnesku samningun-
um miðar áfram. í Moskva
er ekki minst einu orði á
þessa samninga opinberlega,
hvorki í blöðum nje ræðum.
Mr. Chamberlain lýsti yfir því
í neðri málstofu breska þings-
ins í dag, að svar rússnesku
stjórnarinnar við tillögum
Breta og Frakka hefði borist
utanríkismálaráðuneytinu síð-
degis á laugardag, og væri
svarið nú til athugunar skv.
FÚ.
Hann var spurður þess skv. FÚ
hvort hann teldi æskilegt, að
hann færi sjálfur til Moskva,
til þess að rstofna þar til per-
sónulegra kynna við rúss-
neska stjórnmálamenn og
ræða sjálfur við þá um það,
sem á milli ber. Svaraði for-
sætisráðherrann því, að hann
teldi, að það myndi ekki
gagna málunum svo sem nú
væri ástatt.
Kafbálsslysið í Englandi:
Þeir köfnuðu í klórgasi
Þ. á. m. færustu kaf-
bátaherforingjar og
verkfræðingar Breta
Yfirlýsing Chamberlains
Pjetur Magnússon, sem heiðraður
var áf sjómannadagsráðinu fyrir
mesta afrek ársins, er hann bjarg-
aði fjelaga sínuní. — Pjetur lærði
björgunarsund og lífgun á einu af
námskeiðum Slysavarnafjelags Is-
lands, en fjelagið hefir haldið
uppi námskeiðum í björgun Qg
lífgun undanfarin tvö 'ár, svo
sem kunnugt er. Pjetri var af-
hentur að gjöf fallegur silfurbik-
ar, sem Fjelag ísl. botnvorpuskipá
eigenda hafði gefið í þeirn til-
gangi, að hann yrði veittur þeirn
manni, er gerði mest afreksverk
meðal sjómanna við björgun.
Ofsaveður hefir geisað á
austurströnd Svíþjóðar og gert
mikinn usla. Nokkrir menn fór-
ust í veðrinu. FÚ.
Hitler flutti ræðu
í fyrradag --
flytur aðra í dag
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Hitler flutti ræðu í gær, þar
sem hann rjeðist ákaft á
Breta og sakaði þá um að þeir
hefðu tekið upp sömu stefnu
gagnvart Þjóðverjum og 1914
Þeir væru að reyna að einangra
þá til þess að eyðileggja versl-
un þeirra.
Hitler flytur aðra ræðu á
morgun, og verður henni út-
varpað um allar þýskar stöðv-
ar. Hann flytur ræðuna, er
þýsku sjálfböðaliðarmr úr Kon-
dorsveitinni koma til Berlíh.
JVIETNAÐUR
DANZIGBORGAR
London í gær. FU.
Flokksforingi nazista í Dán-
zig, Albert Forster, hjelt ræðu
í gær og talaði um viðskifti
Danzigborgar og Polverja. —
Hann sagði, að Pólvérjar hefðu
nú að fullu látið grímuna falla.
Blöð þeirra heltu flóði sví-
virðinganna yfir Þýskaland, við
landamæri Danzigborgar sje
beitt ofbeldishótunum, einn
þýskur maður hafi verið myrt-
ur í Danzig, og svo, þegar um
þetta sje að ræða, þá snúi Pól-
verjar sannleikanum við í einu
pg öllu.
En Danzigborg setji alt sitt
tvaust á styrkleika Þýskalands,
sem sje meirí nú en nokkru
sinni íyr. Hin þýsku vopn sjeu
metnaður Danzigborgar.
—Loftfloti-
þjóðanna
Það er erfitt áð gefa ná-
kvæmt yfirlit yfir loft-
flota þjóðanna, venga þess að
ríkisstjórnirnar eru hættar að
birta sundurliðaðar skýrslur
um hann. Flugvjelafloti Breta
er tálirin munu verða 2300
árið 1940.
Að öðru leyti skiftist loft-
otinn sem hjer segir:
Stóra-Bretland 1750
(Mánaðarframleiðsla
er álitin verá nú yf-
ir 600 vjelar).
Frakkland 2500
Rússland 3000
Bandaríkin 4200
Þýskaland 4200
(Mánaðarframleiðsla
880).
ftalía 2000
Japan 3000
Pólland 1500
Rúmenía 600
Tyrkland 500
Grikklarid 300
Búlgaría 200
Þetta eru flugvjelarnar
S
fyrstu víglínunni, sem kallað
er. Tölur þessar eru teknar
upp úr breska blaðinu „News
Cronicle". Blaðið segir að þær
sjeu bygðar á varlegum áætl-
unum hernaðarsjerfræðinga.
Mussoliní er þó
á öðru máli
London í gær F.Ú.
Arsfundur Súez-f jelagsins var
líaldinn í dag. Á fundinum
sagði forseti fjelagsins, að kröf-
ur ftala um aukna hlutdeild í
stjórn skurðariiis sýncíú ánnað-
hvort frámunalegý- tortrygiti eða
afleitan þekkingarskort.
Með ríkjandi fyrirkomulagi
væri trygt algert jafnrjetti um
riotkun skurðáfins, enda tnyndi
stjórn hans halda óbreyttu sama
fyrirkomnlagi og verið hefði.
Frá frjettaritara vorum.
Kköfn í gær.
amúðarskeyti hafa borist bresku þjóðinni hvað-
anæfa úr heiminum, þ. á. m. frá Hitler, Musso-
lini, konungi Belga og ítala, í tilefni af „Thetis“-
slysinu, er 99 manns fórust. í gær var haldin sorgarguðs-
þjónusta i öllum skipum breska flotans. j
I öllum kirkjum Englands var minst í gær mannanna,'
sem fórust. Samskot eru hafin um gjörvalt England handa
aðstandendum þeirra.
OPINBER RANNSÓKN.
Mr. Chamberlain flutti yfirlýsingu í breska þinginu í dag,
um siysið og hafði þessarar yfirlýsingar verið beðið með mikilli
óþreyju.
Hann sagði að sjór hefði komist inn um tvö tundurskeytaop:
á kafbátnum framarlega.
Hann tilkynti að opinber rannsókn myndi verða látin fara
fram, til þess að leiða að fullu í ljós orsök slyssins.
Það er talið, að saltvatnið, sem komst inn í vjelar-
rúmið hafi samiagast sýrunni í rafgeymunum, og að
þannig hafi myndast klórgas. Klórgasið hafi síðan kæft
kafbátsmennina.
Þetta er hræðilegur dauðdagi. Klórgasið sest á augun og
öndunarfærið, og veldur miklum þjáningum. Það getur verið
klukkustundum saman í lungunum og fyllir’ þau smátt og smátt
blóðvökva.
Afleiðingin verður hæg og þjáningarfull köfnun, samfara
hræðilegum hósthviðum.
FREMSTU FORINGJAR.
Meðal þeirra sem fórust á þenna voveiflega hátt voru fjórir
fremstu kafbátaforingjar Breta og auk þess efnilegustu kafbáta-
verkfræðingar Cammel-Llard-skipasmíðastöðvarinnar.
Kafarar, sem tóku þátt í
björguninni, segja að björgun
mynd'i að líkindum hafa tekist
ef hægt hefði verið að vinna
að björgunarstarfi 14 klukku-
stundum lengur en gert var.
En vegna hjin(s sterka
straums af völdum sjáv-
arfalla var ekki hægt
að vinna að björguninni
Listasafn Einars Jónssonar er
opið daglega kl. 1—3.
Finnar semja við Rússa
úm Alandseyjar
Frá frjettaritara vorum.
, , Khöfn í gær.
Finnar hafa ákveðið að taka upp samninga við Rússa
út af ágreiningnum um Álandseyjar, og Svíar ætla að
bíða átekta og sjá hvernig þessum samningum reiðir af.
, Gert er ráð fyrir að J. E. Erkko, utanríkismálaráðherra
Finna fari bráðlega í heimsókn til Moskva. Honum gefst þá
tækifæri til að ræða við russnesku stjórnina um varnarbanda-
lagið brpska og afstöðu Eystrasaltsríkjanna til þess, auk á-
greiningsins um Álandseyjarnar.
Sandler, utanríkismálaráðherra Svía hefir afturkallað frum-
varpið um víggirðingarnar á Álandseyjum, sem legið hefir
fyrir sænska þinginu. Hann ætlar að sjá hver árangur verð-
ur af samningum Finna og Rússa. Búist er við að sænska
þingið verði kallað saman til aukafundar síðar í sumar, og að
þá verði rætt um Álandseyjarnar.
nema eina klukkustund
milli flóðs og fjöru þ. e.
aðeins eina klukkustund af
. hverjum sex.
Frá þessu meðal annars
skýrði Mr. Chamberlain í yfir-
iýsingu sinni í breska þinginu
í dag.
Opin á bátnum, sem sjór
komst inn um, voru framan á
stefni hans. Þegar báturinn
fanst, skagaði skuturinn 18 fet
upp úr sjó, sagði Mr. Chamber-
lain.
Ekki
lyfta
hægt að
skutnnm.
London í gær F.Ú. .
Ilann hjelt áfram:
Um það leyti sem herskipið
,,Brazen“ kom á1 vettvang, hafði
Oran kapteiim á bátnum boðist
af mikilli liugprýði til þess að
gera tilraun til þess að bjargast
út með því að nota Davis-útbún-
aðiim, fyrst og fremst í þeim
tilgangi að segja fyrir um frek-
ari björgun. Þegar Oran kapteinn
bjargaðist og þeir 3, sem björguð-
ust á eftir hórium, voru allir kaf-
bátsmenn á iífi.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.