Morgunblaðið - 13.06.1939, Blaðsíða 4

4
Þriðjudagur 13. júní 1939.
MORGUNBLAÐIÐ
Tónas Halldórsson sund-
J kappi hefir nú sett 50
sundmet. Fimtugasta sund-
met sitt setti hann í Sund-
höllinni í gærmorgun. Sjálf-
sagt verða öll hans met eða
flest endurnýjuð. af honum
sjálfum eða öðrum sund-
jycipum, í framtíðinni, en 51.
met hans mun þó standa
lengi óhaggað. Þetta 51. met
setur sundkappinn í dag.
Síðasta met -Jónasar er fólgið í
eftirfarandi: í dag er hann '25
ára. Hefir kept í sundi í 10 ár og
á þessum 10 árum hefir hann sett
50 ný íslensk sundinet. »
'MiiuuHnmmnth.
í þ r ó 11 i r
'•nniunmHiuiRh.
50 islen§k sundmet
á ÍO árum
mig. Jeg vár tregur til, taldi að
jeg hefði litla raöguleika til að ná
neinum árangri. Jón sagði að jeg
myndi ekki sjá eftir því að táka
þátt í kepninni og jeg ljet ti’-
leiðast. Þátttakendur voru 9, og
þar á meðal þáverandi sundkóng-
ur Islands, Jón Ingi Guðmunds-
son.
Giæsilegur íþróttaferill Jónasar
Halldórssonar sundkappa
Jeg veit að li.jer á landi á eng-
inn íþróttamaður glæsilegri í-
þróttaferil og jeg efast um, að
víða megi finna slíka fþróttá-
kappa, ]>ó leitað sje meðal stór-
þjóðanna, þar sem íþróttamenn
hafa haft mörgum sinnum betri
að stöðu og aðbrinað en íslenskir
íþróttamenn.
Jeg átti nýlega tal við Jónas
Halldórsson og spurði hann urn
ýmislegt viðvíkjandi íþróttamanns
ferli hans. Jónas er vfirlætislaus
maður og vildi sem minst um þetta
tala.
Er jeg spurði hann hvernig á
því hefði staðið að hann lrefði
byrjað að keppi í sundi og fá á-
huga fyrir þessari íþrótt, sagði
liann injer eftirfarandi sögu:
— Jeg átti í þrettán ár heima
rjett við Sundlaugarnar, eða frá
því jeg yar 10 ára og þar til jeg
varð 23. Strax og jeg flutti þarna
inneftir byrjaði jeg að busla í
Laugunum án þess þó að læra
nokkuð hjá öðrum.
Það mjin hafa verið árið 1929
að jeg fór að veita því gaum að
Jón sundkennari Pálsson var að
kenna skriðsund (crawl). Mjer
þótti gaman að fyigjast með kensl-
Unni hjá Jóni og faldi mig undir
brónni meðan Jón var að kenna
og horfði á. Síðan fór jeg að
synda þessa sundaðferð sjálfur, en
gætti þess þó að láta sem fæsta
sjá til mín, jþví ekki vildi jeg
verða mjer til athiægis. Jeg var
venjulega í Laugunum á morgn-
ana og notaði tækifærið er Jón
Pálsson fór heim til sín í kaffi til
að æfa mig í skriðsundinu.
Einu sinni, sem oftar, er Jón
var farinn í kaffi, var jeg farinn
að busla, í skriðsundi úti í „stóru
Iaug“. Veit jeg.þá ekki fvr, en
kallað er á mig. Þar var þá Jón
Pálsson kominn. Hann hafði lagt
af stað heiin til sín til að drekka
morgunkaffi, eins og vant var, en
gleymt einhverju í Laugunum og
snúið aftur. Jón tók mig þarna
strax tali og frá þeirri stundu til
þessa dags hefir Jón haft auga
ineð mjer og sundiðkun minni.
— Fyrsta kappsundiðf
— Það var 1929. Þá tók jeg
þátt í drengja sundi, en satt að
segja dreymdi mig ekki um nein
íþróttaafrek þá.
— Þú varst sundkóngur í mörg
ár, var ekki svo. Hvernig varð
það? 1
— Fjórum sinnum. Fyrst 1930
og svo næstu þrjú ár á eftir. Það
var eins og með skriðsundið, að
það var Jón Pálsson, sem „dreif
inig út í það“. Islandssundið fór
fram í ágústmánuði 1930 úti í
Orfirisey. Jón Pálsson spurði mig
sama daginn sem sundið fór fram
hvort jeg ætlaði ekki að láta skrá
Synt var 500 m. vegalengd og
jeg varð fyrslur í þetta skifti á
9 mínútum 2.1 sek. Metið átti Jón
Ingi á 9 mín. 1.2 sek. Það munaði
því aðeins 9/10 úr sek. að jeg
næði Islandsmetinu.
Þetta sund — Islandssundið —
var lagt niður 1934 og hefir ekki
verið kept í því síðan, enda er
ekkert rjettlæti í því að kalla
þann mann Sundkóng Islands, sem
fyrstur varð í þessu 500 metra
sundi. Það gat hver sem var æft
sig á þessari vegalengd og náð
góðmn árangri, þó hann gæti ekk-
ert annað. Nú er besti maður í
sinni grein sundmeistari. T. d.
meistari í 100 m. bringusundi,
100 m. frjáls aðferð o. s. frv.
— En livenær settir þú fyrsta
metið Jiitt ?
— Það var 5. júlí 1930 á 100
metra baksundi. Synti þá vega-
lengdina á 1 mín. 40.3 sek. Nú er
það met komið niður í 1 mín.
16.2 sek.
— Voru ekki mun erfiðari að-
stæður fyrir 10 árum til sundiðk-
ana, heldur en nú, þegar Sund-
höllin er komin.
— Það er alls ekki sambæri-
legt, segir Jónas, eins og sjá má
á þeim bætta árangri í sundmet-
um, sem náðst hefir síðan Sund-
höllin var opnuð fyrir tveimur ár-
um. Jeg't. d. liefi sett 26 af mín-
um 50 metum eftir að Sundhöilin
var opnuð, en hin 25 á 7 árum.
Þessa mynd tók Vigfús Sigurgeirs-
son ljósmyndari í Sundhöllinni um
hádegisbilið í gær, er Jónas hafði
lokið við að setja 50. met sitt.
Kennari hans, Jón Fálsson, er að
óska honum til hamingju með
metið. Jónas synti 300 metra á 3
mín. 51.9 sek. Gairla metið átti
hann sjálfur á 4 mín. 4.8 sek. Við
þetta tækifæri afhenti Eiríkur
Magnússon, formaður Ægis, Jón-
asi útskorna lágmynd að gjöf
frá Sundfjel. Ægi.
Jónas Halldórsson með verðlaunagripi sína.
Það var oft erfitt fyrir súndfólk
þegar það þurfti kannske að taka
þátt í 2—3 sundgreinum á dag í
ísköldum sjó.
Sundlaugarnar voru svo litlar
að met fengust ekki staðfest þar.
Nokkuð bætti úr er Sigurjón
Pjetursson kom upp 50 metra
iaug á Alafossi, en sá galli var á,
að dýrt var að komast á milli til
að æfa sig í Alafosslauginni.
— Þarf ekki mikla sjálfsafneit-
un til að ná svona góðum árangri,
eins og þú hefir náð?
— Það er alveg eftir því hvern-
ig á það er litið. Það er með sund
eins og allar pðrar íþróttir, að
maður nær ekki verulegum ár-
angri nema með reglusemi og
góðri ástundun og þjálfun. Venju-
lega æfir maður í 1—2 klukku-
stundir á dag.
— Hverju þakkar þú mest að
þú hefir komist eins langt og
raun hefir orðið á í sundinu?
— Fyrst og fremst míiium ágæta
kennara, Jóni Pálssyni. Án hans
hefði jeg ekki komist langt. Hann
hefir með mikilli þolinmæði rekið
mig áfram í letiköstunum, sem
ekki voru fá, að minsta kosti
fyrstu árin. Og hann hefir aldrei
þreytst á að telja í mig kjarlt og
leiðbeina mjer á alla lund.
— Jeg stend og í þakkarskuld
við marga aðra menn, t. d. Ólaf
Þorvarðarson Sundhallarforstjóra,
próf. Bjarna Benediktsson hæjar-
ráðsmann o. m. fl. Er jeg þessum
mönnum þakklátur fyrir það
traust, sem þeir hafa sýnt mjer.
— Er nú takmarkinu náð með
þéssum 50 metum?, spyr jeg Jónas
að iokum.
— Nei, ekki vil jeg segja það.
Á meðan mjer fer fram og jeg
bæti fyrri met mín finst mjer
sjálfsagt að halda áfram, en þeg-
ar ekki er lengur um framför að
ræða, er eins gott að leggja árar
í bát.
— Hvaða áætlanir hefirðu fyr-
ir framtíðina?
— Mig langar mest til að fá
tækifæri til að sigia til að frama
mig og nema sundlistina svo vei
að jeg geti orðið góður kennari.
Það er mín heitasta ósk.
Eins og getið var um í upphafi
þessarar greinar hefir Jónas Hall-
dórsson sett 50 met á 10 árum,
eða að jafnaði tvö met á ári þau
25 ár, sem iiann hefir lifað! Hann
á niet á öllum vegalengdum í
frjálsu sundi. Er fróðlegt að bera
saman hve hann hefir bætt met
sín.
í 50 métra sundi, frjáls aðferð,
setti Jónas fyrst íslenskt met 1934,
þá á 31 sek. Síðan hefir hann
bætt metið fjórum sinnum og síð-
asta met hans á þessari vegalengd,
1938, ér 27.8 sek.
í 100 metrum hefir Jónas sett
11 sinnum met. Fyrst 1931 á 1
mín. 14.3 sek. (í sjó). Nú er metið
1 mín. 03.8 sek. (sefct 1938).
Þrisvar hefir hann sett met á
200 m. Fyrst 1932 á 2 mín. 36.2
sek. og síðast 1938 á 2 miin. 26.7.
sek.
Á 400 metrum hefir hann sett
9 sinnum met. Fyrst 1931 á 6
mín. 39.4 sek. og síðast 1938 á 5
mín. 10.7 sek.
Á 500 metrum hefir Jónas sett
fjórum sinnum met. 1931 á 8 mín.
44.8 sek. (í sjó) og 1938 á 6 mín.
58.8 sek.
Þá á Jónas met á 800 og 1000
metra sundi.
Fyrsta met hans á 1500 metrum
(1934) var 23 mín. 10.0 sek., en
er nú 21 mín. 30.2 sek.
I baksumli á Jónas met í fjór-
um vegalengdum, 50, 100, 200 og
400 metrum. Fyrsta met sitt á
100 metra baksundi setti hann í
sjó 1930. Var það 1 mín. 40.3 sek.
Nýjasta met hans á þessari vega-
lengd, sett 2. júní s.l., er 1 mín.
16.2 sek. 13. maí s.I. setti hann
nýtt met á 400 metra baksundi
á 6 mín. 21.2 sek. Gamla metið
átti Jón D. Jónsson á 6 mín. 45.5
sek.
Jón Pálsson um
Jónas Halldórsson.
Eins og Jónas Ilalldórsson segir
sjálfur á hann Jóni Pálssyni
manna mest að þakka hve vel hon-
um hefir gengið í sundinu. Jeg
hitti Jón að máli sem snöggvast
uppi í Sudnhöll í gær og bað hann
að segja mjer eitthvað um Jónas.
Hann sagði m. a.:
— Það hefir verið sjerstaklega
gott að keuna og æfa Jónas. Hann
hefir altaf gert eins og fyrir hann
hefir verið lagt., og t. d. hefir
hann aldrei svo mikið sem hugsað
tii þess að skorast undan að taka
þátt í kepni þó tvísýnt hafi verið
um úrslitin.
En þó okkur hafi verið mikill
fengur að Jónasi, sem sundmanni,
hefir hann ekki síður verið okkur
kærkominu sem fyrirmynd.
Met eru góð og nauðsynleg fyr-
ir íþróttamenn, en þau eru einsk-
is virði ef methafinn hefir ekki
unnið þau sem sannur íþrótta-
maður.
«
Jónas gæti hafa náð betri ár-
angri, segði Jón Pálsson, ef að-
stæður hans hefðn ekki verið jafn
erfiðar og þær voru lengst af. 1
mörg ár hafði hann enga keppi-
nauta. Sundmótin voru háð tvisv-
ar eða þrisvar á ári í sjó.
Eitt af metum sínum setti Jónas
milli horna í Sundlaugunum. Það
var 400 m., frjáls aðferð. Þetta
met hans var 6.5 sek. betra en
danska metið var þá. Danski met-
hafinn varð síðar Norðurlanda-
meistari í þessu sundi. Það hefði
Jónas líka getað orðið ef æfinga-
skilyrðin hefðu verið nokkurnveg-
inn viðunandi og Jónás ekki þurft
að þræla sjer út í erfiðisvinnu.
— Að lokum þetta, segir Jón
Pálsson:
Við skulum ekki skrifa nein
eftirmæii um Jónas að þessu sinni.
Hann á sjálfsagt eftir að taka
miklum framförum ennþá. Hann
er ekki nema 25 ára. Til sönnun-
ar því að sundmenn duga lengur
en til þess aldurs er eftirfarandí
smásaga:
Þegar hinn frægi Suðurhafs-
eyjabúi, Khanamouko, synti fyrir
Svíakonung, 18 ára gamalí, synti
hann 100 metrana á 1 mínútu
.rjettri. Menn sögðu þá að þetta
væri svo einstakt að enginn mað-
ur gæti farið fram úr þessu meti.
Það var rjett að það drógst og
Khanamouko var sjálfur orðinn
42 ára er hann náði aftur sínu
gamla meti og synti 100 metrana
á 59.5 sek.
Vívax.
Sftrónur.
visin
Laugaveg 1.
Otbú Fjölnisvegi 2.
Svefnpokar
frá Magna
eru ómissandi í ferðalðpr.
Þrjár gerðir fyrirligfgjandL
Einnig: hlífðardúkar.