Morgunblaðið - 01.02.1940, Page 5

ílmtudagur 1. febrúar 1940.

Ötgef.: H.f. Arvakur, Reyklavfk.
Rltstjórar:
Jðn Kjartanoson,
Valtýr Stefá,ns»on (ábyrsBarsa.).
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýslngar og afgreiOala:
Austurstrœtl 8. — Bíml 1600.
Áskriftargjaia: kr. 8,00 á. m&nuOl.
f lausasölu: 16 aura elntaklO,
25 aura aaeC Leabök.
Tollskráin kemur fil fram-
Dýrlíðin
SÝNILEGT er livert stefnir
með dýrtíðina í okkar landi.
Alþingi og stjórnarvöld hafa tal-
ið rjett, að nema burtu úr lögum
allar hömlur á verðlag innlendra
neysluvara. Afleiðingin er þegar
komin í Ijós, með stórhækkuðu
verði á frystu kjöti, sem geymt er
í frystihúsuuum.
Með því að nema burtu allar
kömlur á verðlag innlendra neyslu
Vara, er í rauninni búið að gefa
tipp alla vörn gegn dýrtíðinni. Að
vísu eru enn ýmsar erlendar
nauðsynjavörur háðar verðlags-
ákvörðun stjórnskipaðra nefnda.
sá er munurinn á þessum vör-
nm og hinum innlendu, að við get
nm engu ráðið um verðlag þeirra.
Verðlag þeirra lýtur algerlega
‘Mnu almenna verðlagi í heimin-
nm. En þegar ofan á hið háa verð-
Jag þessara vara erlendist, bætast
rándýr flutningsgjöld og annar 6-
3ijákvæmilegur kostnaður, sem
legst á vöruna, væri fjarstæða að
’iáta sjer detta í hug, að erlenda
aiauðsynjavaran verði ódýr meðan
■stríðið stendur.
I>að var því éingöngu með hóf-
iegu verðlagi hinnar innlendu
vöru, sem við gátum amlað eitt-
ivað gegn dýrtíðinnl. En þar sem
sú stefna hefir verið upp tekin,
sbr. skýringu formanns kjötverð-
lagsnefndar, að verðlag þessara
vara skuli fylgja hinu erlenda
stríðsverði, sjá allir, hver afleið-
ángin verður: Varan hækkar, og
svo kaupgjald og laun; svo hækk-
ar varan aftur, vegna þess að kaup
áð hækkaði; og af því varan hækk
3ði enn, kemur ný kauphækkun.
jÞannig koll af kolli!
Ef til vill vita menn ekki al-
íment, að það er einmitt. innlenda
aeysluvaran, sem ræður mestu um
drýtíðina í landinu. TTún mun vera
um 70—80% af daglegri neyslu
Æólksins. Af þessu geta menn sjeð,
ihVaða þýðingu það hefir fyrir
þjóðarbúskapinn í heild, að stilla
:í hóf verðinu á þessari vöru.
Alþingi ákvað livernig haga
skyldi kaupgjaldshækkun verka-
fólks, sem er í stjettarfjelögum.
Verkafólkið og aðrir, sem eru í
stjettarf jelögum verklýðsf jelag-
anna, hafa fengið sitt kaup hækk-
a,ð eins og lögin leyfa. Ekki er
vitað, hvort aðrir, sem eru utan
stjettarfjelaganna, hafi fengið.
sömu kjarahætur. En vitanlega
aiga þeir sömu kröfu og hinir.
Annað væri ranglæti og ekki sæm-
andi Alþingi, að veita þeim ein-
um, kjarahætur, sem njóta vernd-
ar stjettarfjelaga. Verslunarmanna
fjelag Reykjavíkur hefir nú náð
sömu kjarabótum fyrir sína fje-
laga.
Það mun koma í Ijós síðar, að
óhyggilegt er að sleppa öllum tök
nm á verðlagi innlendu neysluvar-
anna og bjóða þannig dýrtíðinni
lieim, sem enginn veit í dag, hvort
bjóðin getur undir risið.
í—I inn mikli lagabálkur —
* * tollskráin — sem síð-
asta, Alþingi samþykti, kem-
ur til framkvæmda í dag.
Morgunblaðið hefir beðið
Sigtrygg Klemensson lög-
fræðing, sem er tollskránni
mjög kunnur, að skýra hana
nokkuð fyrir lesendum. Hjer
birtist greinargerb hans.
Frumvarp til laga þessara er
undirbúið og samið af milliþinga-
nefnd í skatta- og tollamálum, er
skipuð var vorið 1938 samkvæmt
þingsályktunartillögu, er samþykt
var þá skömmu áður.
í nefnd þessari eiga sæti Guð-
brandur Magnússon forstjóri, til-
nefndur af Framsóknarflokknum,
og er liann formaður nefndarinnar,
Magnús Jónsson prófessor, til-
nefndur af Sjálfstæðisflokknum,
Jón Blöndal hagfræðingur, til-
nefndur af Alþýðuflokknum, og
auk þeirra Jón Hermannsson toll-
stjóri og Halldór Sigfússon skatt-
stjóri, sem samkvæmt þingsálykt-
unartillögunni skyldu eiga sæti í
nefndinni.
Jeg var ráðinn ritari nefndar-
innar og annaðist daglega stjórn
á skrifstofu hennar.
Hafði jeg undanfarið kynt mjer
um skeið fyrirkomulag og fram-
kvæmd tollamála á Norðurlönd-
um.
Var það fyrsta verk nefndar-
innar að hefja endurskoðun og
samræmingu þeirra lagaákvæða,
sem fjölluðu um aðflutningsgjöld
óg koma þeim í aðgengilegan bún-
ing. En sem kunnugt er hefir
heimildir fyrir aðflutningsgjöldum
til þessa verið að finna í dreifð-
um lagafyrirmælum.
Skömmu eftir miðjan febrúar í
fyrra skilaði svo nefndin til ríkis-
stjórnarinnar áliti sínu u'm að-
flutningsgjöldin ásamt frumvarpi
til laga um tollskrá o. fl.
Var frumvarpið síðan að til-
lilutun f jármálaráðherra borið
frani á Alþingi af fjárhagsnefnd
efri deildar. En er þingi var frest-
að í apríl s.l., sendi fjárhagsnefnd
in frumvarpið aftur milliþinga-
nefndinni ásamt fjölda af erind-
um, er borist höfðu til Alþingis
varðandi málið, og var þess farið
á leit við milliþinganefndina, að
hún athugaði þessi erindi meðan á
þingfrestun stæði. Þegar þing
ko'm saman á s.l. hausti skilaði
nefndin erindunum ásamt tillög-
um sínum og greinargerð. Frum-
varpið var svo samþykt skömmu
fyrir áramót með nokkrum tiltölu-
lega smávægilegum hreytingum og
voru þær hreytingar flestar gerð-
ar í samráði við milliþinganefnd-
ina eða eftir tillögum hennar.
Þar sem tollskráin gerir tals-
verðar hreytingar á hinu eldra
tollakerfi, þótti nauðsynlegt að
hafa nokkurn tíma til undirbún-
ings og til að samlaga þessar
breytingar öllu fyrirkomulagi í
tollheimtunni, og var því svo fyrir
mælt með ákvæði um stundarsak-
ir, að hei'milt skyldi að innheimta
aðflutningsgjöld í janúarmánuði
1940 eftir sömu reglum og lögum
og þau gjöld voru innheimt eftir
á árinu 1939.
kvæmöa í öag
Frásögo Sigtryggs
Klemenssonar
Með gildistöku tollskrárinnar
eru komin í einn lagahálk öll
lagaákvæði um aðflutningsgjöld,
að undanteknu innflutningsgjaldi
samkvæmt, lögum nr. 84 6. júní
1932, um bifreiðarskatt o. fl. sbr.
lög nr. 34 19. júní 1933 1. gr. og
lögin um bráðabirgðatekjuöfhin
ríkissjóðs og jöfnunarsjóðs bæjar-
og sveitarfjelaga (innflutnings-
gjald af bensíni), þá er ekki held-
ur tekið upp í tollskrána eftir-
litsgjald af innfluttum matvælum,
sem sett er með heimild í 7. gr.
laga nr. 24 1. febrúar 1936 nje
heldur aðflutningsgjöld samkv.
augl. nr. 58 1939 sbr. lög nr. 81
1938.
A síðustu árum hefir mátt skifta
aðflutningsgjöldum þeim, sem
tollskráin tekur nú til í 4 flokka:
I. Aðflutningsgjald samkvæmt
tolllögum fyrir ísland nr. 54 11.
júlí 1911 og síðari breytingum á
þeim lögum.
II. Vörutoll samkvæmt lögum
nr. 54 15. júní 1926 og þeim breyt-
ingum, er hafa verið gerðar á
þeim lögum.
III. Verðtoll samkvæmt lögum
nr. 47 15. júní 1926, sbr. lög nr.
5 3. apríl 1928, lögum um bráða-
birgðaverðtoll nr. 11 2. júní 1933
sbr. lög nr. 132 31, desember 1935,
Jögum nr. 83 1933 o. fl.
IV. Gjald af innfluttum vörum
(í daglegu tali nefnt viðskifta-
gjald), sem á síðastliðnu ári var
innheimt samkvæmt 3. gr. laga
nr. 95 11. júní 1938.
Þessi gjöld hafa svo verið inn-
heimt með viðaukum, aðflutnings-
gjaldið samkvæmt tolllögunum frá
1911 og verðtollurinn, að undan-
skildum nokkrum vörutegundum,
með 25% gengisviðauka og 12%
gjaldauka, en vörutollurinn og
viðskiftagjaldið með 12% gjald-
auka.
Gjöldin samkv. I. og II. tölulið
hjer að framan voru miðuð við
ákveðið magn vörunnar, þunga
eða rúmmáí. En gjöldin, sem
nefnd eru í III. og IV. lið, eru
ákveðinn hundraðshluti af til-
teknu verði vörunnar.
í tollskránni eru á flestum vör
um tvennskonar tolltaxtar, annar
miðaður við magn vörunnar en
hinn við verð. Ilefir hinn fyrr-
nefndi verið kallaður vörumagns-
tollur en hinn síðarnefndi verð-
tollur. Er þar með úr sögunni sá
greinarmunur, sem gerður liefir
verið á aðflutningsgjaldinu sam-
kvæmt tolllögunum nr. 54 frá
1911 annarsvegar (kaffi-, sykur-,
áfengis-, tóbakstollur o. fl.) og
vörutollinum hins vegar, að öðru
leyti en því, að þeirri reglu hefir
verið haldið í skránni að reikna
vörumagnstoll af vörum þeim, sem
áður voru gjaldskyldar skv. toll-
lögunum frá 1911 af magni vör-
unnar án iimbúða og eru þær sjer-
staklega auðkendar í skránni með
N. Af öllum öðrum vörum, sem
vörumagnstoll ber að greiða af, er
tollurinn reiknaður af magni vöru
með umbúðum eins og verið hefir.
Hvað verðtollinn snertir, þá
liverfur nú sá greinarmunur, sem
í framkvæmd var gerður á verð-
tolli og viðskiftagjaldi og er þetta
hvorttveggja kallað einu nafni
verðtollur í skránni.
Jeg vil sjerstaklega taka það
fram, að vörumagnstollnrinn og
verðtollurinn, sem greiða ber eftir
tollskránni, eru ekki innheimtir
með neinum viðaukum. Jeg hefi
sem sje orðið þess var, að stöku
menn halda, að við þá tolltaxta,
sem í skránni standa, verði bætt
12% viðauka.
★
Um form tollskrárinnar, þ. e.
niðurskipun og flokkun vöruteg-
unda, er það að segja, að þar er
í stórum dráttum farið eftir nýj-
ustu erlendum fyrirmyndum. En
þær tollskrár eða tollskrárfrum-
vörp, sem einkum var höfð hlið-
sjón af, eru í aðalatriðum sniðin
eftir tollskrárformi, er Þjóða-
bandalagið hefir látið gera í þeim
tilgangi, að takast mætti að koma
meira samræmi, að formi til, á
tolískrár hinna ýmsu landa.
f Finnlandi og Svíþjóð munu
núgildandi tollskrár í aðalatriðum,
hvað form snertir, sniðnar eftir
tollskrárformi Þjóðabandalagsins
og í Noregi hefir verið samið
frumvarp til tollskrár sem' fer í
sömu átt, en ekki er mjer kunn-
ugt um, hvort það er orðið að
lögum.
Jeg hygg, þegar öllu er á botn-
inn hvolft, sje þetta form eitt það
handhægasta, sem völ er á. Það
er glöggt til yfirlits og tiltölulega
auðvelt að finna einstakar vöru-
tegundir í því og hefir þann kost,
sem er sjerstaklega mikilsverður
fyrir Alþingi, að mjög auðvelt er
að gera breytingar á einstökum
liðum, A-egna þess, hve margar
vörur eru taldar sjerstaklega í
skránni. En sem knnnugt er, er
tollalöggjöfin, einkum sjálf toll-
skráin, þess eðlis að hún þarfnast
sífeldrar endurskoðunar og lag-
færinga eftir breyttum aðstæðum.
A vegum milliþinganefndarinn-
ar hefir verið unnið að því að
semja stafrófsskrá við tollskrána,
em þar einstakar vörutegundir
taldar í stafrófsröð með þeim heit-
um, sem algengust eru á þeim, og
er hverri vöru vísað til viðeigandi
kafla og kaflanúmers í tollskránni.
Stafrófsskrá þessi er nú í prentun
og kemur út einhvern næstu daga.
Því miður hefir ekki reynst kleift
að koma stafrófsskránni út fyrir
1. febrúar eins og æskilegt hefði
verið. Stafar það af því, að ekki
var hægt að ganga endanlega frá
stafrófsskránni fyrr en Alþingi
hafði afgreitt tollskrána, því að þá
fyrst var vitað með vissu um töln
númera í hverjum kafla hennar.
Auk þess þarf að gæta sjerstakr-
ar nákvæmni við prófarkalestur á
stafrófsskránni.
Yfirleitt hygg jeg að um þa5
verði ekki deilt, að tollskráin sje,
hvað form snertir, mikil endurbót
frá því sem áður var.
Ein aðalbreytingin við það, að
ákvæði tollskrárinnar koma t3
framkvæmda, er sú, að eftir
skránni á að reilma verðtoll af
verði varanna hingað kominna (af
eif-verðinu) en ekki af verði var-
anna kominna um borð í skip, er
flytur þær hingað til lands (fob
verðinu) eins og til þessa hefír
tíðkast. Undantekning frá þessu
er þó gerð nm þær vörur er falla
nndir enska samninginn, en nm-
greiðslu aðflutningsgjalda af þeim
vörum gilda sjerreglur meðan sá
samningur stendnr.
Reglan um cif-verðið gildir ál-
staðar í nágrannalöndunum þar
sem verðtollur- er heimtur, enda
er það fræðilega viðurkend regla
að reikna beri verðtoll af þi«
verði, sem varan hefir, þegar hún
flyst yfir tollatakmörk landsins.
„Sheiken"
í Gamla Bíó
Qamla Bíó sýnir í fyrsta
skifti í kvöld ensku kvik-
myndina „Sheikinn“, með
dolph Valentino í aðalhlutverk-
inu.
Fyrir 17 árum fór þessi kvik-
mynd sigurför um allan heim
í fyrsta skifti og nafn Rudolpb
Valentino var á allra vörum.
Halda sumir því fram, að exm
sje Valentino mesti kvikmynda-
snillingur sögunnar.
Kvenhlutverkið á móti Valen-*
tino leikur Agnes Ayres og einn-
ig leikur Adolphe Menjou stórt
hlutverk í myndinni. Þeir, sem.
muna eftir Valentino munu
hafa gaman af að rifja upp*
gamlan kunning^skap og sjá
þessa mynd og þeir, sem aðeins
þekkja hann af afspurn, munu
hafa ánægju af að kynnast hon-
um eins og hann var fyrir 17
árum.
Nýtt sænsku
námskeið
C'æski sendikennarinn, fil. mag.
^ Anna Z. Osterman, hyrjar
nýtt námskeið í sænsku í dag kl.
5—-7 í háskólanum. Kenslan er
ókeypis, og er öllum heimilt a5
taka þátt í henni.
Næstkomandi miðvikudag, 7. þ.
m., byrjar ungfrii Osterman á nýj-
um fyrirlestraflokki um Johan
Ludvig Runeberg og kveðskap
hans um fisnku þjóðina.