Morgunblaðið - 08.05.1940, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. maí 1940.
KVCflDJÓÐlN OQ MElMILm
Vandamá! húsmæðranna
jiiiiiiiimmiiimiiiiiiiiimimmimmmmmiiiimimiiiimiiiiiiiiiiiimmimiiiiiiiiiiimimmiiiiiiiiimiiiiiimmimiiiiiiiiiiiniiHr
a
Laglegur eftirmiðdagskjóll j
Hálfsíður kjóll úr svörtu þykkusilki, prýddur hvítum knipplingum.
Nokkrar ráðleggingar
Síðast benti jeg á, að við yrð-
um að breyta á margan
hátt venjum okkar í mataræð-
inu, vegna þeirra aðflutnings-
erfiðleika sem fyrirsjáanlegir
eru.
Mun því spurning margra
húsipæðra vera: Á hvern hátt
:get jeg breytt máltíðum dags-
ins og hvað get jeg borið á borð,
svo jeg noti sem mest innlend
efni?
Morgundrykkurinn.
Morgundrykkurinn er fyrsta
máltíð dagsins. Þá er víðast
venja að hafa kaffi með smurðu
rúgbrauði og hveitibrauði, og
sumstaðar munu börnin fá það
sama og fullorðna fólkið. Er
mjer óskiljanlegt vegna heilsu
barnanna, að nokkur móðir gefi
barni sínu kaffi og jafnvel
sætabrauð, á fastandi maga. 1
raun rjettri ættu hvorki full-
■orðnir nje börn að drekka kaffi
að morgni dags. Á öðrum heim-
ilum er drukkið te eða kókó.
Auðvitað er kókóið kollast, þar
sem mjólk er notuð í það. —
Kaffi, te og kókó er aðflutt
efni, sem eru dýr og næringar-
laus. Sykurinn sem í þessa
drykki þarf og brauðið, sem
borðað er með, er alt útlend
efni.
Nú verðum við að breyta af
venjum okkar og borða skyr eða
skyrhræring með mjólk út á í
fyrstu máltíð dagsins. Skólafólk
og aðrir, er fara til vinnu kl.
8—9 er mjög vel satt og líður
vel eftir að hafa borðað skyr-
hræringinn. En sje aðeins borð-
aður heitur hafragrautur með
mjólk, verður fólk mikið fyr
svangt.
Fullorðið fólk, sem lítið þarf
að vinna fyrir hádegi, kemst
vel af með að drekka heita eða
kalda mjólk.
Miðdegisverður.
Næsta máltíð dagsins er mið-
degismaturinn. Það er mjög
auðvelt að skamta fjölbreytta
rjetti. úr íslenskum efnum í þá
máltíð. Hjer í Reykjavík er,
sjálfsagt að borða fisk til mið-
-degisverðar fimm sinnum í viku.
Með öllum fiskirjettum er nauð-
synlegt, hollustunnar vegna, að
borða mikið af nýsoðnum og
vel heitum kartöflum. Tvisvar
í viku ætti að borða kjöt. Má
búa til fjölda marga rjetti úr
söltuðu eða nýju kjöti, sem eru
J)ó algerlega íslenskir. En marg-
Sr verða þeir Ijúffengari sje haft
í þá lítið eitt af útlendum efn-
um, til bragðbætis; t. d. þykir
betra að hafa sósu, en í hana
þarf hveiti. Væri ekkert hveiti
lil í landinu mætti búa til sósur
|úr kartöflum, rjóma, smjöri eða
eggjum. Sósur, sem búnar eru
til úr smjöri og rjóma, eru auð-
vitað dýrar, en mjög góðar.
Víðast munu vera borðaðar
súpur eða grautar, sem grjón
þurfa út á. En grjónin má
drýgja mjög mikið, t. d. út á
kjötsúpu, með því að sjóða
flysjaðar kartöflur í súpunni.
Og á sumrin þegar nóg græn-
meti er til, má alveg sleppa
grjónunum út á allar kjöt- og
kálsúpur. Það má nota fjalla-
grös í stað grjóna bæði í mjólk-
ursúpur og grauta; t. d. er á-
gætt að sjóða fjallagrasagraut
án grjóna og hræra hann síðan
saman við skyr.
Þá er öllum kunnugt, að súp-
ur og grautar þykkna af því að
jafna með eggjarauðu, en það
er dýr aðferð og meðan við höf-
um nægilegt af grjónum, og
eggin eru dýr, notum við grjón-
in; þau eru ódýrari.
Fjöldi húsmæðra eru í vand-
ræðum með hvaða spónamat
þær eigi að hafa þegar ekki er
til sykur í sætar súpur. Það er
auðvelt. Skamtið kartöflusúpu
minst einu sinni í viku, og soð-
súpur þrisvar til fjórum sinnum,
og svo grasamjólk, skyr, eggja-
mjólk og margt mætti telja
fleira, sem lítinn eða engan s;, k-
ur þarf í.
Eftirmiðdagsdrykkur.
Þá kemur eftirmiðdagsdrykk-
urinn. Meðan skamturinn leyfir
er sjálfsagt að fullorðna fólkið
drekki kaffi eða te, með brauði.
En sjálfsagt er þá að drýgja
mjölið og hveitið eins mikið og
hægt er með kartöflum. Kart-
öflubrauð er mjög ljúffengt, en
í það þarf mikið minni sykur
eða oft engan.
Þó svo fari, að ekki sje korn-
matur til í brauð með eftir-
miðdagsdrykknum, tel jeg það
ekki saka, því að rjettu má
sleppa þeirri máltíð dagsins,
fyrir fólk, sem ekki vinnur erf-
iðisvinnu. Börn og unglingar
eiga auðvitað aldrei að fá ann-
að en mjólk í eftirmiðdags-
drykkinn.
Kvöldmatur.
Kvöldmaturinn er önnur aðal-
máltíð dagsins. — Sú regla er
víða komin á, að brauð með
ofanáleggi sje aðalmaturinn í
þeirri máltíð. Svo má ekki leng-
ur vera. Við höfum harðfisk,
hval, svið, saltaða og reykta
síld, súr eða reykt hrogn, súra
sundmaga, hangikjöt, saltkjöt
og nýtt kjöt, blóðmör og fjölda
margt fleira, algerlega íslenskt.
Harðfiskinn borðum við með
viðbiti, en með öllu hinu eru
heitir, nýsoðnar kartöflur mjög
ljúffengar. Það er einn rjettur,
sem ætti að vera sameiginlegur
fyrir alt landið, allan ársins
hring á kvöldborðið, og það er:
kartöflur, síld og smjör.
Ennþá höfum við nóg af
brauði í landinu, en gott er að
tvera forsjáll og minka brauð-
neysluna sem mest, en þess í
stað að nota kartöflurnar, sem
hafa að nokkru leyti sömu nær-
ingarefni að geyma og brauðið.
Sveitakona á stóru heimili
hefir sagt mjer: Við borðum
mjög lítið brauð á okkar heim-
ili til kvöldverðar, og við sökn-
um þess ekki, því við borðum
kartöflur með öllum mat, t. d.
þykir öllum mjög gott að berða
mjólkurost og bræðing með
heitum kartöflum.
I staðinn fyrir að drekka te
að kvöldinu er sjálfsagt að
borða skyrhræring og mjólk. —
Reykvíkingar eiga að borða
skyrhræring tvisvar á dag, eins
og flest sveitafólk gerir enn
þann dag í dag.
Helga Sigurðardóttir.
Gúrkur
Við höfum verið grænmetis-
laus í lengri tíma, en nú er
vorið og sumarið að koma með
öllu sínu grænmeti. Húsmæðr-
unl þykir jafnan vænt um allar
fæðutegundir, sem koma nýjar
á markaðinn og eru hollar. —
Gúrkur, radísur og salat er orð-
ið þroskað í gróðurhúsunum. —
Sjerstaklega eru það þó gúrk-
urnar, sem komnar eru á mark-
aðinn. Þær eru framúrskarandi
ljúffengar ofan á rúgbrauð.
Gúrkur sem ofanálegg.
Gúrkurnar eru þvegnar og
þerraðar, skornar í 2 cm. þykk-
ar sneiðar sem raðað er á fat
með soðnum kartöflusneiðum.
Borðað til kvöldverðar með
rúgbrauði, salti og pipar.
Gúrkusalat.
Gúrkusalat er jafn ljúffengt
með kjöti og fiskrjettum, hvort
sem þeir eru steiktir eða soðn-
ir.
Gúrkurnar eru þvegnar, þerr-
aðar og skornar í þunnar sneið-
ar; salti stráð á þær og svo
geymdar í 1—2 klst. Saltlegin-
um helt af og gúrkurnar þerr-
aðar. Sítrónusafa, sem í er ögn
af sykri og vatni blandað í, helt
yfir gúrkurnar rjett áður en
þær eru borðaðar. f staðinn fyr-
ir sítrónusafa má nota edik og
er það venjulega gert; það er
ágætt, en hollara er að hafa sí-
trónusafa. H. S.
Handleggimir.
Til þess að haldahúðinni á
handleggjunum fallegri, er gott
að bursta þá daglega upp úr
sápuvatni með mjúkum bursta,
skola sápuna af, nudda þá með
grófu handklæði á eftir og núa
síðan inn í þá feitu kremi.
Til þess að gera olnbogana
hvíta er gott að nota tómat-
safa — bursta þá fyrst vel úr
sápuvatni og sofa með bakst-
ur úr tómatsafa við olnbogann,
og núa svo að morgninum vel
inn í þá kremi.
Bragðvont meðal.
Ef þjer þurfið að taka inn
bragðvont meðal, er gott að láta
ísmola liggja á tungunni áður
eða skola munninn úr ísköldu
vatni. Bragðið finst síður, ef
tungan er köld.
Skórnir.
Þegar silkiskórnir fara að
trosna á tánum, er hægt að
bæta þá á þann hátt, að sauma
pjötlu úr kjólefninu eða í stíl
við kjólinn yfir hálfan skóinn
að framan. Efnið er látið liggja
á ská og strengt á skóinn með
títuprjónum og saumað svo nið-
ur alt í kring með smáum spor-
um.
Bakið.
1. Byrjið strax í æsku að |
temja yður rjettar hreyfingar
og líkamsskorður og haldið því
áfram á fullorðinsárunum.
2. Iðkið fimleikaæfingar, sem
miða að því, að halda bakinu
beinu og styrkja bakwðvana.
3. Sofið ekki í alt of mjúku
rúmi. Hörð, flöt stangdýna er
betri en undirsæng.
4. Gangið ekki að staðaldri
á háum hælum.
5. Sitjið ekki samanskroppin
á stólnum, þannig, að þunga-
miðja líkamans hvíli á mjó-
hryggnum.
6. Leitið læknis, ef þjer finn-
ið til í bakinu að staðaldri.
Aöeins 2 söludagar eftir i 3. flokki.
'flappdrætfið