Morgunblaðið - 26.05.1940, Síða 3

Sunnudagur 26. maí 1940.
MORGUNBLAÐIÐ
3
KORNRÆKTIN ALDREI
MEIRI EN NÚ í ÁR
Lækka kolin
bráðjega ?
Farmgjöld
lækkandi
Hinar margþættu tilraunir
á Sámstöðum
Allar líkur benda til þess, að
kolaverðið geti Iækkað til
muna á næstunni. Stafar það af
því, að farmgjöldin virðast hafa
lækkað verulega.
Skýrðí einn af skipamiðlurum
í bænum Morgunblaðinu svo frá
í gær, að tilboð væru komin í
tvo kolafarma í Englandi, og
væri farmgjöld þar stórum mun
lægri en verið hefir. Nemur
lækkunin alt að 40%.
Að vísu verður ekki af
þessu ráðið, sagði skipamiðlar-
inn, hvort hjer er um að ræða
sjerstök tilfelli, t. d. vegna þess
að þessir skipsfarmar hafi átt
að fara til annara stað, en ekki
komist þngað. En skipamiðlar-
inn bætti við, að alt benti til
þess, að framboð væri nú svo
mikið á skipum í Englandi, að
farmgjöld væru verulega lækk-
andi.
Kolaverslanir í bænum hafa
nú fyrirliggjandi mjög litlar
kolabirgðir, svo að verðlækkun-
in, vegna lækkandi farmgjalda
ætti að geta komið almenningi
til góða, í lækkuðu kolaverði.
Varla þarf að gera ráð fyrir
því, að stjómarvöldin eða hin-
ar opinberu stofnanir leggi
hindranir í vegi þess, að hingað
fáist ódýr kol. En sjálfsagt er,
að fylgjast vel með öllu, sem
gert verður í þessu efni.
Reykjavíknrinófið:
Valur og K, R. í dag
Fram og Víkingur
á morgun
Reykjavíkurmótið heldur á-
fram í kvöld og keppa Valur
og K. R. Hefst leikurinn klukkan
8.30.
Það er ekki vafi á því, að þetta
verður skemtilegur leikur, því
ekki aðeins þurfa K. R.-ingar að
berjast fyrir að sigra Yal, heldur
og möguleikunum á að sigra á
sjálfu mótinu, því tapi þeir í
kvöld, eru lítil líkindi fyrir þá til
sigurs.
Annað kvöld keppa Fram og
Víkingur. Einnig er búist við
skemtilegum leik þá, því samkv.
gömlum vana má búast við hörð-
um leik milli þessara fjelaga.
Klemens Kristjánsson
segir frá
KORNRÆKTIN verður nú í ár með langmesta
móti, ef ekkert óvænt óhapp kemur fyrir.
Mun láta nærri, að útsæðið, sem sáð var nú á
öllu landinu, hafi verið um 25 tonn, á móti 12—15 tonn-
um í fyrra.
Þetta sagði Klemens Kristjánsson kornræktarfræð-
ingur tíðindamanni Morgunblaðsins í gær. Hann skýrði
einnig frá ýmsu í sambandi við tilraunir hans á Sámstöð-
um og víðar og fer hjer á eftir aðalefnið úr frásögn hans.
Vorið, sem af er, var mun kaldara en í fyrra, segir Klem-
ens. Þessvegna var nú ekki unt að byrja kornsáningu fyr en 24.
apríl, en undanfarin 13 ár hefir altaf verið hægt að sá 20. apríl.
Frostkastið, sem kom nú viku fyrir sumarmál var orsök þessa.
Klakalagið í jörðu var á fimta þumlung og var jörð ekki nægii
lega þýð til sáningar fyr en 24. apríl. Var sáningu lokið 8. maí.
KORNRÆKTIN
Á SÁMSSTÖÐUM
-— Hvaða korni var nú sáð
á Sámsétöðum?
-— Það var sáð hafrategund-
um til þroskunar í tæpa 4 há«,
einnig tví- og sex-raða býg'gi í
4,6 ha. Alls ér því kornlandið á
Sámsstöðum um 8,6 ha., en var
8,2 ha. í fyrra.
Þá var nú einnig sáð jafnhliða
bygg- og hafrategundunum vor.
rúgi og vor-hveiti, sem þroskað-
ist s.l. sumar. Sáð varí800 ferm.
hveiti og 400 ferm. rúgi og eru
þetta tilraunir með ýms afbrigði
þessara tegunda.
Sáð var og nú, nýrri jurt,
sem ekki hefir áður verið reynd
hjer á landi. Það er svonefnd
sætlupin. Þetta er afbrigði, sem
er laus við þau eiturefni, sem
er í venjulegum lupinum. Jeg
fekk jurt þessa frá Danmörku,
en þangað er hún komin frá
Þýskalandi og var fundin þar
með kynbætum. Þetta er belg-
jiírt' og því prýðilegt fóður;
getur orðið 60—80 cm. á hæð.
Henni var sáð til grænfóðurs
með höfrum og einnig sjer, til
þess að vita hvort hún getur náð
þroska hjer.
En auk hinnar venjulegu korn
yrkju, hefir ‘verið sáð margs-
konar tilraunum með sáðtíma
byggs og hafra, svo og tilraunir
með ýmiskonar kornafbrigði,
sáðmagn, inniræktun vorhveitis
og gróðursetningu þess úti, er
hlýnar í veðri.
KARTÖFLUR
OG RÓFUR
Þá er einnig í þann veginn
lokið sáningu kartafla í l1/^
ha. og gulrófna o. fl. teg. græn-
metís í i/2 ha.
Tilraunirnir í kartöflurækt
eru aðallega með ýms afbrigði
og eru þau nú 25 talsins. —
Einnig ýmiskonar áburðartil-
raunir í sambandi við kartöflu-
ræktina og loks tilraunir með
yaxandi kalí og tröllamjöl.
GRASFRÆRÆKTIN
— En hvað er að segja um
grasfræræktina ?
— Hún tekur nú um þriggja
ha. lands og auk þess er sáð
í vor í % ha.
Hjér eru sömu tegundir og
áður hafa borið fræ, svo sem
túnvingull, hávingull, háliða-
gras, rýgresi og mjúkfax og
ýmsar aðrar tegundir í smáum
stíl. Einnig er sá smáragras-
fræblöndu í ca. 1 ha. Eru það
að mestu leyti tilraunir með sáð-
tíma Aænjulegra fræblöndu og
smárablöndu. Og auk þess til-
raunir með ýmsa stofna af rauð
og hvítsmára.
í túnræktinni eru gerðar(
margvíslegar tilraunir með inn-
lendar og erlendar fræplöntur,;
áburð þeirra o. m. fl.
ÁSÖNDUNUM
Á RANGÁRVÖLLUM
Byrjað er á nýjum tilraununa,
þar sem sáð hefir verið í sand-
inn vestan við Eystri-Rangá. Til-
gangurinn með þessum tilraun-
um er sá, að komast að raun
um hvort unt er að rækta sand-
inn með þeim nytjajurtum, sem
þroskast vel annarstaðar við
venjuleg skilyrði. Hefir vepið
girt þarna 42 ha. land, en að
þessu sinni var sáð í 3600 ferm.
Þarna var sáð 5 grastegund-
um til fræræktar, byggi og
höfrum til þroskunar, sætlup-
inu til þroskunar og grænfóð-
urs, norskum baunum til þrosk-
unar og grænfóðurs, með höfr-
FR'AMH. Á SJÖTTTJ SÖ>U.
Vestur-íslend-
ingum fagnað
Árdegisveisla að
Hótel Borg
T gær efndi Þjóðræknisfjelag fs-
lands til árdegisveislu að Hót-
el Borg. Þangað var þeim merku
Vestur-íslendingum boðið, sem
hjer eru nú staddir, þejin Gunn-
ari Björnssyni. Ásmundi Jóhanns-
syni, Árna Eggertssyni og Sófón-
íasi Þorkelssyni.
-fTOH
Þar var ríkisstjórnin og niargt
manna. Jónas Jónsson stýrði hóf-
inu fyrir höud st jórnaj- Þjóðrækn-
iffjelagsins, og, bauð gestina vel-
kpnina, en Thor Thors; sem er
fyrsti hvatamaðnr að stofnun
Þjóðræknisfjelagsins hjer, flutti
ræðn fyrir minni heiðursgestanna.
Þeir tóku allir fjórir til máls,
Ásmundur Jóhannsso^; er m. a.
mintist starfs Þjóðræknisfjelagsinfe
vestra og lýsti gleði sinni yfir
því, að starfið væri hafið hjer
heima, til þess að mink%f jarlægð-
ina yfir hafið. Gunnar Björnsson
hjelt ræðu, sem mönnum verður
niinnisstæð, þar sem haun fljett-
aði saman græskulaust gaman og
þunga alvöru., Ilaun Jrap á hve
fjai’lægur hann hefði verið ís-
landi, hve lítil bein kynni liann
hefði haft af landinu, hann fór
hjeðan á 4. ári, en hver setning,
sem hann sagði, hver hugsun, sem
hann lýsti bar vitni á nióti hon-
um að því leyti, sem málfar hans
og öll framkoma er rammísleusk
Haniií sagði frá löndunuin vestra,
kem lifað hafa þar áratugi, en þó
aldrei í hugannm frá' íslamdi far-
ið. Gunnar er eftirminnilegur
maður, hvar sem hann kemur og
hvar sem hann fer.
Ái*ni Eggertsson talaði m. a. urú
hinar miklu og ánægjulegu fram-
farir, sem hjer hafa orðið frá því
haun kóm hjér fýrst 1^3, en
SófóbíJis Þorkelsson flutti veislu-
gestum kveðju frá Þjóðræknisfje-
laginu vestra og afhenti 4 við-
stöddum veislugestum skírteini
um það, að þeir værn kjörnir
heiðursfjelagar Þjóðræknisfjelags-
ins vestra, þeim frk. Halldóru
Bjarnadóttnr, Ásgeir Ásgeirssyni,
Jónasi Jónssyni og Thor Thors.
Auk þess tóku til máls: Her-
mann Jónasson forsætisráðli., frú
Elinborg Lárusdóttir skáldkona,
frajœh. á sjöttu séðu
Furðuleg
ráðstöfun
O undhöllin tilkynnir hjer í blað
inu í dag, að „fyrst um sinn“
verði ekki hægt að taka á móti
baðgestum frá kl. 11 til 1, alla
virka daga.
Samkvæmt upplýsingum, sem,
Morgunblaðið hefir fengið, er
ástæðan sú, að nokk’ur hundruð
breskra hermanna, eiga að fá
þi'ifaböð í Sundhöllinni þessa tvo
tíma. daglega.
Þessi ráðstöfun á SundhölKnni
er, furðuleg. Ef ekki befir verið
komist hjá því, að leigja Sund-
höílina til þessa, var vitanlega
sjálfsagt, að nota til þess kvöldið,
eftir hinn almenna lokunartíma.
Hitt hefði líka verið skárra, að
taka lireiiilega einn dag vikulega,
handa hermönnunum. En að Joka
Sundhöllinni þann tíma dags, sexti
sól er hæst á lofti og er því best-
ur til sólbaða, er svo furðuleg ráð-
stöfun, að engu er ‘líkara en að
óvitar hafi þessu ráðið. Verður að
breyta þessu tafarlaust.
Veðreiðar ,Fáks‘
I dag
17 eðreiðar „Fáks“ á Skeið.
* vellinum við Elliðaár fara
fram í dag og hef jast klukkan
2 síðdÁ
Meðkl þeirra gæðinga, sem
keppa, eru methafinn í 350 m.
stökki, „protning", eign Þor-
geirs jónssönar frá Varmadal
og ,,Geisir“, er vann 1. verð-
laun í 350 m. stökki í fyrra vor.
,,Geisir“ er nú í eign Hesta-
mannafjalagsins ,,Fáks“ eg hef-
ir fjelagið efnt til happdrééttis
um hestinn. Verður dregið í
happdrætti þessu á morgun, en
happdrættismiðar verða seldir
í dag.
Veðþankinn verður starfrækt-
ur eins og undanfarin ár.
Hljóðfærasláttur og veitingar
verða allan daginn.
Ferðir verða með strætisvögn-
unum. ,,, ot
Konsert Tónlistar-
skólanemenda i dag
*-»að fer nú víst að fækka
þeim tækifærum, sem gef-
ast til þess, ^ð, hlusta á hljóm-
leika. Tónlistarfjelagið hefir t.
d. orðið að fresta hátíðar hljým
leikunum, sem ákveðnir voru í
tilefni af 10 ára afmæli Tón-
listarfjelagsins.
En í dag gefst mönnum þó
kostur á að heyra sjerstaka
hljómleika, en það er hinn ár_
legi „konsert" nemenda Tón-
listarskólans. Hafa þessir hljó'm
leikar alveg sjerstaka þýðingu,
því að þar koma fram bestu
nemendur skólans, þeir sem lík-
legir eru til þess að verða
fremstir hjer á landi á sviði
listar sinnar, þegar fram líða
stundir. Það er því sjálfsagt að
sækja þessa hljómleika.