Morgunblaðið - 20.07.1940, Qupperneq 6

MORGUNBLAÐIÐ
ÍKXXíCXXKXK^OOOCNOWO
ÚR DAGLEGA
LlFINU
oocxxxx oooooo<
Laugardagur 20. júlí 1940.
Hitler boðar árásir sem hafa í för
með sjer ógurlegar þjáningar
Neftóbaksmenn landsins hafa nú
margir lokið við birgðir sínar af því
ekta Braunsbræðra-tóbaki, sem hjer
var til í landinu, þegar viðskiftin
stöðvuðust við Danmörku. En síðan
hefir sú vara ekki fengist hjer á
landi, því engin þjóð í heimi notar
Braunsbræðra-tóbak nema íslendingar.
Nú geta margir litið svo á, að
bættur sje skaðinn, þó neftóbaksmenn
verði tóbakslausir þangað til aftur
næst viðskiftasamband við „Brödrene
Braun“ í kringum Kaupmannahöfn.
En tóbaksmennirnir eru ekki á því.
Og tóbakseinkasalan ekki heldur.
Þessvegna var Trausta Ólafssyni, for-
stjóra Atvinnudeildar Háskólaris, falið
fyrir nokkra að reyna að búa til nef-
tóbak, sem jafnaðist á við hið danska
Braunsbræða-tóbak.
★
Tilraunin þótti svo álitlega takast,
að nú hefir einkasalan fengið ein 13
tonn af tóbaksblöðum, sem tilvalin
eru í neftóbak, og er byrjað að vinna
úr þeim rjól. Tóbak þetta fær, eftir
því sem næst verður komist, sömu
meðferð eins og Brauns-tóbakið eða
hið venjulega rjól. Vinna að þessu 8
menn og eru nú unnin í Atvinnudeild-
inni ein 40 kg. af rjóli á dag. Vinn-
an er m. a. í því fólgin, að tína blað-
leggina og aðalstrengina úr blöðunum,
og er það talsvert verk.
]|i' : - ★
Neftóbaksmenn mega ekki vera alt
of bróðlátir þó þeir heyri þetta. Því
ekki er hægt að fara að skera þetta
nýja rjól strax. Það þarf að geym-
ast enn i einn hálfan mánuð, ef ekki
lengur, áður en það er hæft til
skurðar.
i Alls eru það ein 30 tonn, sem notuð
eru á ári af rjóli í landinu, þegai*
eftlrspurnínni er fullnægt, og sam-
svarar það því, að um 100 kg. sjeu
aeld á dag, hvern virkan dag á árinu.
f'; *
Nokkuð hefir borið á því, að í versl-
anir hefir komið neftóbak, mjög mis-
jafnt að gæðum, sem menn hafa hald-
ið fram að væri úr tóbaksgerð At-
rinnudeildarinnar. En um ekkert slíkt
hefir verið að ræða. Því þaðan hefir
ekki enn verið selt neitt af tóbaki.
★
Mínkaéigandi hefir skrifað og bent
mjer á, að ekki hefir enn tekist að
naerkja minka, svo það dygði. Engiri
ráð; fundin til þess. Sjeu sett merki
í rtyru þeirra, rífa þeir merkin af
sj^r o. s. frv.
Það • væri þarft verk, ef hægt væri
að. finna ráð til að merkja minkana,
ef ekki verður horfið að því að hætta
▼ið alla minkarækt og reyna að út-
rýma minkavargi úr landinu.
★
Mikið er það einkennilegt, hve siim
ir menn eiga erfitt með að gera greín
armun á frjettum og frásögnum um
löngu liðna atburði. Það kemur t. d.
stundum fyrir, að blaðinu berast frá-
sagnir, mjög ítarlegar og nákvæmar,
af atburðum, sem gerst hafa fyrir
1—2 árum, og ætlast er til, að frá-
sagnir þessar sjeu birtar í frjetta-
skyni,
★
f kauptúni einu hjer á landi þótti
horfa til vandræða vegna þess hve
margt bænda og búaliðs fluttist í
kauþtúnið, því atvinnuhorfur voru
þar ekki glæsilegar. Þá var það ráð tek
ið, að forráðamenn kauptúnsins skrif-
uðu öllum húseigendum brjef, þar
sem farið var fram á, að þeir leigðu
engum aokomumönnum húsnæði, eða
gretódu1 ' k 'iiefhrl frá'tt' lg<itu(*^eirffi',^ tíV
þes'i,;áð fá’ ’þár ’þak "ýfíh 'hijfúSi’ð.
peéfd ■ Jótti koma a-ð* ;Áok)íi'u- *gkgní)
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
urvígstöðvunum. Hann sagði að
augljóst hefði verið, að Banda-
menn hefðu haft ráðagerðir um
að ráðast með leifturhraða
gegn um Holland og Belgíu og
gera innrás í Þýskaland. Þjóð-
verjar hefðu haft ráðagerðir
um að ráðast beint á Maginot
línuna, en nú hefðu þeir orðið
að gerbreyta hernaðaráætlun
sinni. Þetta hefði verið gert í
skyndi og í ráðagerðunum
hefðu tekið þátt hinir lægstu
sem æðstu herforingjar Þjóð-
verja.
6. og 7. maí hefðu borist
fregnir um að árás Banda-
manna gæti hafist þá og þegar.
Þegar hjer var komið hefði
hann (Hitler) ákveðið að bíða
ekki lengur og láta heri sína
gera innrás í Holland og Belgíu
10. maí kl. 5,35.
NÝ ÁRÁSARAÐFERÐ
Hitler skýrði nú frá hern-
aðaráætlun sinni, sem hafði mið
að að því að gjöreyðileggja
heri óvinanna.
Hernaðaráætlun sín hefði ver
jð frábrugðin ásétlun von
Schlieffens að því leytí, að hann
hefði lagt aðaláhersluna á
vinstri fylkingararminn í sókn-
arlínunni, en von Schlieffen
(lefði lagt aðaláhersluna á að
gera hægri fylkingararminn
sterkan. Vinstri armurinn hefði
fengið það hlutverk, að brjót-
ast í gegn milli Namur og
Longwy og yfir Meuse-fljótið,
hjá Sedan, til Aisne, til þess
að tryggja þaðan áframhald
sóknarinnar suður til svissnesku
landamæranna, en halda síðan
til strandar. Þjóðverjar hefðu
vitað, að Bandamenn hefðu
dregið saman hinar vjelknúnu
herdeildir sínar við belgísku
landamærin og það hefði ver-
ið augljóst, að þær áttu að fara
■hratt ýfir Belgíu. Markmið Þjóð
verja hefði verið að króa inni
þessar hersveitir og það hefði
tekist.
■! í . 'áfvamhaldi sóknarinnar hefðu
Þjóðverjar enn lagt áhersiu á
vinstri fylkingararminn, sem sótti
fram til svissnesku landamær-
amia. En fyrst hefði orðið að
tryggja aðstöðnna við Somme og
Seine, svo að undrfti frá Marn -
árið 1914 endurtækju sig ekki.
Það h.efði verið ætluu Þjóðverja
að sækja fram aíla leið suður fyr-
ir Bordeaux.
HERSTJ ÓRNIN.
Hitler ræddi mikið um hina
hetjulegu baráttu þýska hersins.
Ilann sagði, að 'áðuf fyr het'ði ver
ið sagt, að Þjóðverjar ;ættu bestii
herforingja í heimi. Þétta gildir
ennþá , sagði Hitler, nema meira
sje, að þeir sjeu betri eir þeir’hafa
nokkru sinni Verið. von Brau-
ehittsch, vfirhershöfðingi Þ.jóð
verja, hefði Jeyst hlutverk sití
með miklum sóma, og eins for-
ingjar hinna þriggja herdeilda,
v'ón Leb, von Bock og von Rund-
stedt.
5 Hitler sagðá, að þegar Petain
Ijefðf 'áírý’eðið að bíðja un)'rír'oþhrtL
lilje, þá hefði í því falist ’ekki ■
annað en viðurkenning á þeim
glundroða, sem skapast hefði í
Frakklandi. Hitler sagði, áð éng-
inn myndi geta komist hjá því
að horfast í augu við þessa stað-
reynd.
Hitler las nú upp langan lista
með nöfnum þeirra, sem hann
þakkaði sigur Þjóðverja. Þýska
fótgönguliðið væri besta fótgöngu
lið í heimi. Þýsku vjelaherdeild-
irnar hefðu skapað sjer sess í ver-
aldarsögunni. En framar öllu
þakkaði hann flughernum. Okkur
tókst tá nokkrum dögum að ná
yfirburðum í loftinu", sagði Hitt-
er, „og sleptum þeim aldrei aft-
ur“. Hugrekki landhersins héfði
verið til einskis, ef hann hefði
ekki notið flughersins. Flughern-
nm hefði stjórnað Hermann Gör-
ing.
Hitler þakkaði þeim síðan enn,
von Keitel og Jodel fyrir að hafa
framkvæmt fyrirætlanir sínar og
hugsjónir um herstjómina á vest-
urvígstöðvunum.
(Hjer færði Hitler fram þakk-
ir sínar til samstarfsmanna sinha,
sem skýrt er frá á öðrnm stað).
BANÐALAGIÐ
VIÐ ÍTALI,
Loks þakkaði Hitler Itolum.
Hann sagði, að hann hefði frá
upphafi vega haft á stefnuskrá
sinni, að hafa samvinnu við ítala
á sama hátt og hann hefði viljað
hafa samvinnu við Breta. Eu
þrátt fyrir alla viðleitni sína
hefði sjer ekki tekist að fá Breta
til samstarfs við sig, en hefði það
tekist, þá kvaðst hann vera sann-
færður um, að það hefði orðið til
blessunar fyrir báðar þjóðirnar.
En s.jer hefði a. m. k. tekist að
halda fyrra stefnuskráratriðið.
Hann þakkaði það snillingnum,
sem væri í fylkingarbrjósti fyrir
ítölsku þjóðinni.
Hitler sagði, að það fylti sig
fögnuði að vera vinur Mussolinis.
Ilann sagði, að margt væri líkr
með þróunarsögu þeirra og flokks
hreyfinga þeirra. ítalir væi'u eina
þjóðin, sem sýnt hefðu Þjóðverj-
um mannlegan skilníng. Þjóðr
verjar hefðu liaft mikið gagn af
ítölum í stríðinu, þótt þeii' hefðu
ekki tekið beinan þátt í því, bæði
viðskiftalegt og hernaðarlegt.
Vegna afstöðu ftala liefðu Banda-
menn orðið að binda mikinn her-
afla, sem þeir hefðu ; þessyegna
„ekki haft frjáls umráð yfir til að
beita gegn Þjóðverjum.
En þegar Mussolini ákvað. eft-
ir að traðkað hafði verið frek
lega á hagsmunum Itala, að
hefja beina þátttöku í stríðinu,
þá gerði hann það af eigin frjáls-
tim vil.ja. Þeim mun meiri hlýtui’,
þalckarkend okkar að vera.
, Sársauki ítala, eins og t. d. þeg
ar þeir mistu Balbo, er okkar sárs
aukí, gleði þeirra er okkar gleði.
Satnvinna okkar <á stjórnmálasvið-
inu og hernaðaráviðinu hafi nú
verið rótfest í samningum. Þessí
samvimia mun halda áfrara ]jar
til við að lokuin vinnum. sameig-
iulegan sigur.
FRAMTÍÐIN.
Hitler hóf nú að i'æða framtíð-
Hwá'í Háwh kvaðst. ekki gera það
til þess að gorta, það gæti hann
iátið öðrum eftir, sem þyrftu þess
frekar, eins og t. d. Churchill.
Bretar hjeldu því fram, að þeir
yrðu öflugri og samhentari eftir
hvert áfall. „Mjer leyfist þá e. t.
v. að halda því fram, að vi'ð verð-
nm sterkari eftir hvern sigur“.
ÖFLUGASTUR NÚ.
Hitler gerði síðan yfirlit yfir
mátt þýska hersins, sem hann
taldi meiri en nokkru sinni fyr.
Tjón það, sem herinn hefði beðið
á mönnum og hergögnum, væri
lítið og hefði enga þýðingu. Bæði
landherinn og loftherinn væri öfl-
ugri en þegar sóknin hófst á vest-
urvígstöðvunum. Þjóðverjar hefðu
svo mikil skotfæri, að stöðva hefði
orðið framleiðslu á þeim í bili,
þeir liefðu ótakmarkaðar birgðir
af tveiín hinum mikilvægustu hrá-
efnum, kolum og járni og nægar
og vaxandi birgðir af olíu og hen-
síni.
Hitler sagði, að í löndum þeim,
sem Þjóðverjar óg ítalir hefðu á
valdi sínu, væru 200 miljónir
manna, og þar af gætu 70 miljón-
ir • að staðaldri unnið að fram-
leiðslunni.
NAZISTAR QG
ÞJÓÐIN.
Loks mintist Hitler iá afstöðu
þýsku þjóðarinnar. Hann sagði,
að þjpðin væri ákveðnari og ein-
heittari nú eftir 10 mánaða styrj-
öld, heldur en nokkru sinni áður.
Hitler kvaðst furða sig á skjöí
um þeim, sem fallið hefðu í hend-
ur Þjóðverjum og sem hann hefði
verið að blaða í undanfarið, þar
sem m. a. væru frásagnir er-
lendra erindreka um afstöðu þjóð-
arinnar til nazistastjórnarinnar.
Þeir sem skrifuðu þessar skýrsl-
ur væru annaðhvort blindir, fá-
vitar, eða ósvífnir þorparar.
VINÁTTA ÞJÓÐVERJA
OG RÚSSA.
Síðustu vikurnar hefðu Bretav
verið að byggja vonir sínar á því,
að til sundurþykkju dragi með
Þjóðverjum 'og Rússum. Hitler
kallaði þetta barnalegt.
Sambúð Þjóðverja og Rússa
væri ákveðin um alia framtíð með
samningum. Með samningun^ þess-
um væri hagsmunasvið beggja
skýrt afmörkuð. Þjóðverjar hefðu
livergi farið inn á liagsmunasvið
Rússa og Rússar hvergi farið inn
á hagsmunasvið Þjóðverja.
Er Hitler hafði gert þannig
grein fyrir mætti þýska hersins,
hjelt hann áfram :
„Jeg sá það rjettilega fyrir 6.
október síðastliðinn, hvernig frið
artillögum mínum myndi verða
tekið. Samt setn áður rjetti jeg
fram hendina til sátta. Frakkar
munu nú minnast þessa friðat’-
boðs míns: Hve hræðilegar hörm-
ungar hafa ekki gengið yfir þetta
stóra fand. En jeg vil ekki orð-
lengja um það hjer. Jeg óskaði
einskis nema friðar, en hagsmun-
ir vopnaframleiðendanha máttu
sín meir.
BYRJAÐ FYRIR
ALVÖRU.
Nú heyri jeg frá Englandi ekk-
prt aimað .en hróp um, að nú fyrst
sje stríðið að byrja fyrir alvöru,
en það er ekki óp þjóðarinnar,
heldur stjórmnálamamnanna. Þeir
tala um að halda stríðinu áfram
]í Englandi, og ef þeir verða und-
irokaðir þar, þá frá Kanada. Það
er eins og það eigi að flytja hresku
þjóðina til Kanada, en það verða
aðeins„ stríðsæsingamennirnir, sem
]fara þangað.
Tilgangur minn er ekki að
heyja stríð, heldur að byggja upx>
ríki, þar sem aðbiið fólksins er
gerð eins góð og unt er. En það
eru einskisnýtir menn, sem hindra
það, að jeg geti framkvæmt
þetta.
Mr. Churchill hefir undanfarnar
6 vikur háð orustur, sem eru við
lians hæfi: Loftorustur gegn ó-
breyttum borgurum. Fram til
þessa hefi jeg varla látið svaræ
þeim nokkru. En það er til ann-
að svar við þessu, sem flytja mun
með sjer takmarkalausar þjáning-•
ar, en ekki fyrir Churehill, því að
hann verður í Kanada.
ANNAÐHV ORT.
Jeg hefi fram til þessa reynst,
sannspár um styrjöldina. Jeg ætla
nú enn að gerast spámaður.
Ef stríðið heldur áfram, þá mun
mikið heimsríki líða undir lok.
Því að stríðinu verður þá ekki lok
ið, fyr en annaðhvort breska heims
veldinu eða Þýskalandi hefir ver-
ið tohtímt. Churuhill heldur að
það verði Þýskaland, en jeg held
að það verði Stóra-Bretland.
En það hefir aldrei verið ætl-
un mín að eyðileggja breska
heimsveldið. Þessvegna ætla jeg
eiin að skírskota til skynseminn-
ar. Jeg sje enga ástæðu til að
haldá þessu stríði áfram. Jeg geri
mjer þó enga von um, að þessi
síðasta áeggjan mín um að skyn-
sernin verði látin ráða, beri ár-
angur. En jeg hefi þá a. m. k.
Ijett á samvisku minni gagnvart
þeim atburðum, sem í vændum,
eru.
Hitler lauk máli sínu með því
að þakka forsjóninni að hún
skyldi gefa sjer kost á að gefa
þýsku þjóðinni frelsi sitt aftur.
Síðustu orð hans voru : Sieg Heil,
og tók þá þingheimur undir, en
að því loknu var sunginn þýski
þjóðsöngurinn og ITorst-W essel-
lagið.
GÖRING ÞAKKAR.
En að því lokim stóð Göring-
upp og þakkaði Hitler. Hann
sagði, að þýska þjóðin hefði nú .
fengið vissu fyrir því, sem hana i
grunaði áður, að Hitler hefði •
sjálfur stjórnað hersveitum, sín-:
um. Forustu þýska hersins hefði •
haft mesti hershöfðinginn, sem
nokkru sinni hefði verið uppi, og í
forustu þjóðarinnar hefði hafc:
mesti stjóriimálamaðurinn, sem
Þjóðverjar hefðu nokkru sinni
átt.
Stjórnmálamaðurinn Hitler hefði
smíðað sverðið, sem hershöfðing-
inn Hitler hefði sjálfur hrugðið.
Göring talaði um þá hamingju,
að fá að vera í • fylgdarliði Hitl-
ers.
Þjer einir, foringi minn, eigið
þakkir skilið, sagði Göring.