Morgunblaðið - 21.03.1941, Blaðsíða 3

Föstudagur 21. mars 1941.
MORGUNBLAÐIÐ
3
9400 hestafla viðbót
í Ljósafossstöðina
Samþykl að Icita
tilhoða i v'felarnar
A SlÐASTA BÆJARRÁÐSFUNDI var lögð
fram útboðslýsing frá rafmagnsstjóra um
vjelar og efni, til þess að bæta við nýrri
vjelasamstæðu í Ljósafossstöðina, sem eykur orku stöðv-
arinnar um 9400 hestöfl. Lagði bæjarráð til að rafmagns-
stjóra yrði falið að leita tilboða í þessu skyni.
Þessi tillaga bæjarráðs var samþykt á bæjarstjórnarfundi
í gær.
Notkun talstððv-
snna i skipum
rýmkuð
C1 engist hefir nokkur rýmk-
un á rjetti íslenskra
skipa til þess að nota talstöðv-
ar í millilandasiglingum. Hef-
ir Ólafur Thors atvinnumála-
ráðherra unnið að þessu máli
undanfarna daga og fengíð
nokkrar breytingar á áður sett-
um reglum hjer að lútandi.
Eins og kunugt er höfðu
Bretar í fyrstu bannað öll af-
not loftskeytatækja og tal-
stöðva í íslenskum skipum.
Voru tækin tekin úr skipunum.
Atvinnumálaráðherra tókst þó
að kippa þessu í lag. Loft-
skeytatækin voru leyfð í skip-
unum, en innsigluð þar — og
mátti ekki nota þau, nema
skipið væri í hættu. Talstöðv-
arnar mátti iiota við strendur
landsins, til þess að gefa upp-
lýsingar um afla, en ekki mátti
segja frá veðri. Tækin máttu
vera kyr í skipunum í milli-
landaferðum, en innsigluð og
aðeins notuð á sama hátt og
loftskeytin.
Nú hefir atvinnumálaráð-
herra tekist að fá nýja rýmkuh
á notkun talstöðvanna í mílli-
landaferðum. I tilkynningu
pósts- og símamálastjórharinn-
ar um þetta segir svo:
Þeim íslenskum skipum, sem
hafa talstöðvar, er fyrst um sinn
—1 tii aukins öryggis — heimilað,
að nota þær í siglingúm milli ís-
lánds og Stóra Bretlands. svo sem
hjer segir:
1. Til allra-nauðsynlegustu og
stuttorðustu samtala við þau
önnur skip, sem þáú sigla sam-
ið saman og vitað hvort af
öðru. Þettá er þó nauðsynlegt
að takmárka til hins ýtrasta.
2. Til þéss’ áð tilkvnna öðrum
skipum á sömu leið hættur,
sem þau kunna að vera vör,
svó sem tundurdufl, skipsflök
o. s. frv.
3. Til að svára neyðárkalli ann-
ara skipa, ef ástæða ér til að
aúla, að þáð megi vefða til
þess að bjarga éða hjálpa.
í öllum framangreindum tilfell-
um skal geta þess í dagbók skips-
ins að talstöðin hafi verið til notk-
unar. Geta skal um stað og stund
og við hvaðá skip talað er, og
helst tiifæra örðin, sem töluð eru.
Sje um néyðarkall að ræðá, skal
í dagbókinni auk þess tilgreina
nákvæmlega öll atvik þár að lút-
andi.
Skipin éru ámint um að gæta
fylstu varúðar um þessa notkun
talstöðvanna og takmarka hana
eingöngu við allra brýnustu nauð-
syn.
Að öðru leyti ber að fara eftir
reglum um viðskifti talstöðva og
loftskeytastöðva i íslenskum skip-
um, útgefnum af póst- og síma-
málastjórninni 28. des, 1940.
SlökkviliSið var síðjegis í gær
kallað inn á Laugaveg 49. Hafði
kviknað þar lítilsháttar í útfrá
prímus.
Breskt herskip
bjaigaði tveim
mðnnum ef
Reykjeborg
Óvist hverjir
það eru
Báðír særðír
í handlegg
¥ gær barst bresku flotastjórn-
* inni hjer vitneskja um það,
að skip, sem tilheyrði breska flot-
anum, hefið bjargað tveim mönn-
um af togaranum Reykjaborg.
Höfðu þeir bjargast í hafi.
Ekki getur blaðið fullyrt, hvort
það hafi fylgt fregninni, að þeim
hafi verið bjargað af björgunar-
fleka. En menn geta sjer þess til,
vegna flekans, sem fanst mannlaus
og hingað er kominn, en ber þess
ménjar að menn hafi hafst þar
við um lengri eða skemri tíma.
Sagt var frá því í fregninni', að;
báðir þessir menn, sem björguðust,
sjeu særðir á handlegg.
Hvort þessir tveir menn eru enn
í breska skipinu, ellegar þeir eru
komnir í land í Englandi, getur
blaðið ekki fullyrt. En flotastjórn-
in hjer gerði fyrirspurn í gær um
það, hverjir mennirnir væru, og
hvernig líðan þeirra væri.
En úr ,því svo lengi drógst, að
hingað næði vitneskja um, að
tveim mönnum sje bjargað af
Reykjaborg, þá vakna vonir enn
um það, að fleirum þeirra kunni
að hafa verið bjargað.
5 þúsund krónur
i Lauganeskirkju
A150 ára afmæli .Reykjavíkur
gaf ónafngreindur borgari
hjer í bænum 10 þús. kr. til bæj-
arins, í sjóð er nefndur var Af-
mælissjóður.
Er nú ákveðið að helmingur
þessa fjár renni til kirkjubygg-
ingarinnar í Laugarneshverfi.
Var gerð fyrirspurn um þetta
á bæjarstjórnarfundi í gær, hvern-
ig sjóði þessum skyldi varið, og
skýrði borgarstjóri svo frá:
Gefandinn, sem ekki vildi láta
nafns síns getið, lagði svo fyrir,
að helmingur sjóðsins skyldi not-
ast í kirkjubyggingu, en helm-
ingurinn í ráðhúsbyggingu. Sókn-
arnefnd Dómkirkjusafnaðarins
fjekk vitneskju um þetta, og taldi
rjett að fje þetta yrði látið renna
til Laugarneskirkju. Talaði Pjetur
heitinn Halldórsson um þetta við
gefandann og fjelst hann á það.
Hjónaband. nýlega voru gefin
saman í hjónaband, af síra Jóni
Thorarensen, María Jónsdóttir og
Friðrik P. Dungal, kaupmaður.
Gullfoss-slysið
Minningar-
guðsþjónusta
í dag
¥ dag, kl. 1 e. h., fer fram í
* Dómkirkjunni minningar-
guðsþjónusta um skipshöfn-
ina á togaranum Gullfossi.
Vígslubiskup, síra Bjarni Jóns
son, flytur minningarræðuna.
102 erlendum
sjómönnum
bjargað frá því
um áramót
Kaupið merkí
Slysavarnafjelagsins
¥A RÁ síðustu áramótum hef-
ir Slysavamaf jelag ís-
lands og björgunarsveitir
þess bjargað 102 erlendum
sjómönnum af strönduðum
skipum með því að draga þá
í land í björgunarstólum.
ÞESSI góða reynsla af fug-
línutækjunum hefir þær af-
leiðingar að nú berast fjelag-
inu svo að segja daglega ósk-
ir hvaðanæfa af landinu um
fleiri og fleiri fluglínustöðv-
ar. Fjelagið vill gjarnan
verða við öllum þessum ósk-
um. En til þess þarf aukið
fjármagn.
NÚ HEFIR Kvennadeild Slysa-
varnafjelagsins fengið leyfi
til þess að selja merki á göt-
unum í Reykjavík á morgun
til ágóða fyrir slysavarna-
starfsemina. Öllum Reykvík-
ingum gefst þá sjerstakt
tækifæri til þess að auka
getu fjelagsins til eflingar
björgunartækjunum með því
að kaupa merkin.
ÞESS ER AÐ VÆNTA, að bæj-
arbúar bregðist vel við og
helst að allir beri merkin
þegar rökkva tekur annað
kvöld.
Bjarni Benediktsson borgar-
stjóri gerði grein fyrir þessu
máli. Sagði hann m. a. að hann
gerði ráð fyrir, að fyrst þyrfti
að bjóða þetta út í Englandi,
og yrði því að semja útboðslýs-
inguna, með tilliti til þess, því
rafmagnsvjelar eins og þær,
sem hjer er um að ræða, eru
meðal þeirra, sem framleiddar
eru í Englandi.
Nokkurt umtal, sagði hann.
hefir verið um það, að leita nú
þegar eftir láni í framkvæmd
þessa, en hann taldi það naum-
ast tímabært, m. a. á meðan
maður veit ekki neitt um það,
hvort vjelarnar yrðu keyptar í
Englandi eða Ameríku. Óvíst
er hvernig útboðinu reiðir af.
Eins og bæjarbúum er kunn-
ugt, var vjelahúsið við Ljósa-
foss bygt þannig, að þar er rúm
fyrir eina vjelasamstæðu í við-
bót við þær, sem þar voru upp-
runalega settar, svo litlu þyrfti
öðru til að kosta en vjelunum,
þegar auka þyrfti orku stöðvar-
innar.
Um þetta fórust Steingrími
Jónssyni rafmagnsstjóra þann-
ig orð í gær.
Vjelasamstæðurnar tvær,
sem nú eru við Ljósafoss, fram
leiða 12.500 hestöfl. Uppruna-
lega var tilætlunin 'að sú þriðja
yrði af svipaðri stærð og hin-
ar. En nú viljum við hafa hana
þetta stærri, því sýnt er, að
fljótt verður þörf fyrir svo
mikla orku'.
í áætluninni frá 1934 var
gert ráð fyrir, að þessi viðbót
öll kostaði 850 þús. kr. Nú
mun mega gera ráð fyrir, að
kostnaðurinn verði helmingi
meiri. En þó svo verði, verður
hann lítill, samanborið við það,
hve rafmagnsviðbótin verður
mikil. Sogsvirkjunin með öllu
saman kostaði um 7 miljónir.
Þó útboð verði gert nú
strax, má ekki búast við að við-
bót þessi verði komin upp fyrri
en í fyrsta lagi haustið 1942.
Því svo langan tíma tekur að
afgreiða vjelarnar, eftir að að
samningur hefir verið um þær
gerður. Jafnvel þó bæjarbúar
hætti að miklu leyti að nota
rafmagn til upphitunar, verður
þörf fyrir þessa viðbót Sogs-
virkjunarinnar eftir 11/2 ár.
Meðan rafhitun er notuð eins
og nú er, í hinu háa kolaverði,
er þörfin aðkallandi.
Þegarbreski kaf-
báturinn stöðv-
aði fslenska
togarann
Nánari frásögn
skipstjórans
Skipstjórinn, sem var með ís
lenska togarann er breski
kafbáturinn stöðvaði, kom á
skrifstofu blaðsins í gaer og
óskaði eftir því, að nánar vœri
sagt frá atburðinum, en gert
var í blaðinu í gær.
Frásögn hans var á þessa
leið:
Það var kl. 4,40 þenna dag,
að kallað var á mig og mjer
sagt, að kafbátur væri nálægt
okkur.
Rauk jeg á fætur og sá, að
kafbátur kom á móti okkur á
hægri ferð. Sendi jeg strax
menn „aftur í“ til þess að sjá
um. að allir væru viðbúnir því
sem kynni að koma.
Þegar kafbáturinn kemur á
móts við okkur — hann var
talsvert til hliðar við okkur —
sá jeg að hann hafði fána uppi.
En fáninn hjekk niður, vegna
þess hve lygnt var, og undir
sól að sjá, svo jeg gat ekki
greint hverrar þjóðar hann var.
Kafbáturinn hélt áfram fram-
hjá okkur. En þegar hann er
kominn nál. 3 sjómílur fram
hjá okkur, sneri hann alt í einu
Við og hjelt nú í áttina til okk-
ar. Allan þenna tíma hjeldum
Við áfram ferð okkar.
Er hann var nál. % sjómílu
frá okkur, fór hann að ,,morsa“
til okkar með ljósmerkjum, og
stöðva jeg þá skipið. En
„morse“-merkin gátum við ekki
greint til að skilja þau, vegna
sólarglampa. Kafbáturinn kem-
ur nú nær okkur, og er kallað
til okkar, og spurt á hvaða ferð
við sjeum. Er við svörum því,
þá var okkur skipað að fara í
bátana og skipa jeg svo fyrir
tafarlaust. Því þá hafði jeg
dregið upp merkiflögg, sem
áttu að duga til þess að segja
til um það, hvaða skip væri
hjer á ferð.
Jeg skildi ekki í þessum að-
förum. Hjelt helst að hjer væri
þýskur kafbátur á ferð undir
fölsku flaggi, og bjóst við að
þá og þegar myndi skothríðin
hefjast á togarann.
Við vorum komnir skamt frá
togaranum þegar okkur var
gefið merki um 'að róa að kaf-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU
flota við, tií ’þéss áð gétá hald-'