Morgunblaðið - 24.08.1941, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. ágúst 1941,
■> *
Ffimlugnr f dag:
Árni lónsson írá Múla
alþingismaður

3 ,1 fixn.is
,TUív).4)i[v;d
v r u it. I h; [, ~i
rt“
uv- < mmtr
mé m
:■ ■ . >
i'íMi1!1 1 > T “ 41 íw./
' I
‘jK^ú'ýJ, iW .
fföí'f tm
. (m ■ •"!«■• .m
Arni JónsHon ftá Múla, alþm.
verður fimtugur í dag.
Hann hefir verið þjóðkuimur
lengi vegna ‘stjórnmálastarfa sinna
og annara yerba og viðskipta við
almenning -. ritstjóri og blaðamað-
nr hefir hann lengi verið, verslun
arstjóri, forstöðumaður Brunabóta-
fjelags íslands og alþingismaður
nm tvö kjörtímabil.
Þá er hann og bunnur sakir for-
eldris síns, því að Jón í Múla, fað-
ir hans, var inn mesti atkvæða-
maður og aðsópsmikill í sjón og
raun, málafylgjumaður, orðsnjallur
og rökvís, hagmæltur vel og skáld í
eðli sem þeir frændur fleiri. Hann
var sonur Jóns skálds Hinriksson-
ar að Helluvaði og langfeðgum að
telja af inni nafnkunnn Skarð-
verja-ætt fornu, en móðurætt hans
var ið næsta Sktitustaða-ætt við
Mývatn, er margir hæfileikamenn
eru af komnir. Valgerður kona
Jóns og móðir Arna var og vitur
kona og mikilhæf, komin af tveim-
nr nafnkunnnstu ættum Þingeyj-
arsýslu á 19. öld. Var Jón faðir
hennar Þjóðfundarmaður (1851),
einn Reykjahlíðarbræðra, og kona
hans Kristbjörg, móðir Valgerðar,
dóttir Kristjáns Jónssonar á 111-
ugastöðúm í Fnjóskadal, systir
Kristjáns amtmanns. Áf þessum
ættum er margt atkvæðamanná
komið, svo að telja má á þriðja
tug af náfrændum Arna, sem átt
hafa setu á Alþingi síðan það var
endurreist.
Af því, sem nú hefir verið á
drepið, sjest, að Arni á til þeirra
að telja í allar ættir, er verið liafa
atkvæðamenn meðal þjóðarinnar.
Kippir honurn mjög í kyn. —
Hann er manna hæstur og gildleg-
astur á velli, glæsimenni í allri
framgöngu og auðkendur frá öðr
um mönnum. Hann er mætavel
talaður á mannfundum, á líka lund
sem faðir hans. Styður að því
rómur og Íáfbrágð. Hagmæltur er
hann vel sem þeir frændur, en
neýtir þess lítt. Mundi honum þó
liggja ljett fyrir að ;,gerast skáld
gott“, svo sem kveðið var að orði
fyrrum um þá, er vel þóttu yrkja.
Gleðimaður er hann á mannamót
um og tilkippilegur til, viðræðna
hvar seni hann hittist, er honum
það leikur að haga úmtáísefni og
framsetning 'orða siilná við hæfi
þeirra, er hann á orðum við að
skipta.
Árni var nokkura vetur við
skrifstofustörf í Bnglandi á unga-
aldri; er hann því næsta leikinn
í enskri tungu. Hann hefir og
gegnt margvíslegum störfum og
víða farið. Br hann því alvanur
marghliða viðskiptamálum og ná-
kunnugur hag lands og þjóðar, og
því inn liðgengasti að rökræða
mál, hvort sem er við blaða-
mensku, sem hann hefir tamið sjer
lengi, eða á Alþingi. Málaefnin
liggja honum ljóst fyrir og hefir
hann bæði sköruleg og skáldleg til
þrif á meðferð efnisins, en þekk
ing góð á tungu vorri, smekkvísi
og þróttmikil skapgerð hefja mál-
far og flutning oft, hátt yfir það,
er lengstum tíðkast í ræðu og riti.
Söngmaður er Árni einhver inn
tilkomumesti. Þykir það in besta
skemtan, hvort sem hann syngur
einsöng, eða með öðrum góðum
söngmönnum. Hefir hann bassa-
rödd mikla og djúpa, sem ekki fá
aðrir lýst til hlít.ar1 en söngfræð-
ingar, en hitt er víst, að mjög
mikið lof getur hanu sjer jafnan,
er hann syngur á mannfundum, og
er því löngum sótst eftir honum
á skemtisainkomur til þess að auka
þar mannfagnað.
Hann er tryggur í lund og vin-
sæll meðal þeirra, er þekkja hann
rjett.
Árni er kvæntur ágætri konu,
Ragnheiði Jónasdóttur frá Brennu.
Eiga þau fimm börn upp komin
og mannvænleg.
Nú mun hann sitja fund mætra
manna á Egilsstöðum í. Il.jeraði
eystra í dag. Sendum vjer honum
þangað bestu kveðjur og óskum
honum langra og góðra lífdaga.
B. Sv.
öngþveitill I dýrtíðar-
málunum
JLT Þ8IBJD BÖ)L
herra, er hann að gefa í skyn, að
það sjeu aðrir en ráðherrar Fram-
sóknarflokbsins, seín beri ábyrgð-
ina á því, að ekkert sje aðhafst
í dýrtíðarmálunum. Þar segir m.
a. svo:
„Framkvamidum þessara mála
er þannig háttað, að þær héyra
úndir ýtns ráðuneyti. Uíidif fjár-
iúálaráðherra heyrir að fvrirskipa
útflutningsgjaldið óg tollalækkun-
ína, en atvinnumálaráðherra að
takmarka flutningsgjöldin.
Þótt meiri hluti ríkisstjórnarinn
ar kunni að verá þessum fáðstöf-
unum samþykkur, géta þær; ekki'
komist í framkvæmd, nema hlut-
aðeigandi ráðherra vilji fyrirskipa
þær.
Það má óhikað segja, að ráð-
herrar F’ra iti sók narfI ok ksi n s hafa.
e.kki látið sitt oftir liggja að þoka
þessuip máluin áleiðis. Þrátt. fyrir
það hefir ekki verið ineira að-
hafst“.
H.jer gefur Tíminn í sk.yn, að
það sje á valdi einstakra ráðherra
að hindra framkvæmd dýrtíðar-
laganna. En þetta er mesti mis-
skilningur og alveg gagnstætt þyí,
sem forsætisráðherrann lýsti yfi'r
í efri deild við 2. nmræðu dýrtíð-
armálanna þar.
Bjarni Snæbjömsson gerði þá
fyrirspurn til ' forsætisráðherra,
hvað gert yrði ef ríkisstjórniu
gæti ekki komið sjer saman um
framkvæmd laganna. „Verða þá
atkvæði' látm skera úr á ráðherra
fundi, eða hvaða aðferð verður
viðhöfð?“, spurði Bjarni.
Forsætisráðherrann svaraði þessu
þannig, að þar sem þjóðstjórn
sæfi að völdum — og gilti reyndar
,alveg sama um flokksstjórn —
væri ekki unt að hafa aðra starfs-
aðferð en þá, að láta atkvæði
skera úr á ráðherrafundi.
Að því er snertir dýrtíðarlögin
er það og beinlínis fram tekið í
lögunum sjálfum, að allar fram-
kvæmdir sjeu í höndum ríkis-
stjórnarinnar, en ekki éinstaks eða
einstakra ráðhetra.
Af þessu er og Ijóst, að það e'-
blekking hjá Tímanum, er hann
segir að þessi framkvæmd hvíli
h.já þessum ráðherra og þessi hjá
hinum og verði því ekkert að-
hafst, ef þeir fást ekki til að fyr-
irskipa framkvæmdirnar.
Ríkisstjórnin á s.jálf á ráðherra
fundi að ákveða hvaða ráðstaf-
anir skuli gerðar. Þarf þá vitan-
lega ineirihluti ráðherranna að
vera fylgjandi ákvörðuninni. En
þegar slík ákvörðun hefir verið
tekin á ráðhérrafundi, er hi'tt al-
gert aukaatriði, hver ráðherranna
frainkvæmir verkið. Alt, sem gert
er, er í umbóði ríkisstjórnarinnar
allrar.
Er það þessvegna ekki til neins
fyrir Tímann, að ætla sjer að þvó
ráðherra Framsóbnarflokksins
hreina af þessu máli. Þeir eru í
sömu sök seldir og hinir. 011 rík-
isstjórnin ber lyjer óskifta ábyrgð.
★
En hvernig stendur á því, að
ríkisstjórnin aðhefst ekkert í
þessu máli og horfir þeg.jandi á
meðan dýrtíðin vex hraðara en
nokkru sinni áður?
Aðeins ein skýring er hugsan-
leg á þessu. Hún er sú, að ríkis-
stjórnin sje með öllu horfin frá
því, að nota heimildir dýrtíðar-
laganna. Hún s.iái fram á, við
nánari athugun, að ]>ær ráðstaf-
anir, sem þar eru hugsaðai’, komi
að litlu eða engu gagni til þess
að ráða bug 4 dýrtíðinni. Enda
eru dýrtíðarlögin svo laus í bönd-
unum, að varla er annars frá þeira
að vænta en káks.
Aft.ur á móti hugsi stjórnín sjer
að fara hina leiðina, að hækka
gengi krónunnar og fá þannig
reistar skorður við dýrtíðinni.
Vafalaust væri það hyggilegast,
eins og málum nú er komið, að
hækka gengi krónunnar og fá
dýrtíðina á þann hátt, þokaða nið-
ur. Hingað til hefir þetta, piál
(gengið) strandað á samiiingum
við; Breta. Eú, pú mun ríkisstjórn-;
in hafa, lagt áherslu á, að fá
þessu breytt. þannig að við verð-
um .sjálfráðir með okkar gengi.
Að yísu.er sá galli á. að geng-
ishækkunin hefir engin áhrif á
verðlag úmlendu vörunnar, en það
er einmitt hún, sem undanfarið
liefir valdið mestu um hækkun
dýrtíðarinnar. En ]>ess er þá líka
að gæta, að verðið á innlendu
vörunni er jafnan hæst þessa sum-
armánuði, en fer lækkandi þegar
kemur fram á haustið. Það hefir
og áhrif á dýrtíðina, til lækkunar
Annars er það ákaflega baga
legt, að ríkisstjórnin skuli ekkert
láta frá sjer heyra um það, hvað
hún ætlast fyrir í^dýrtíðarmálun
um. Almenningur býst við róttæk-
um aðgerðum á hvaða augnabliki
sem er. Afleiðingin er sú, að vöru
birgðirnar hrúgast upp hjá heild-
sölum í Reykjavík, því kaupmenn
og kaupf.jelög reyna að kaupa sem
minst af yörum, ef ske kynni' að
þær lækkuðu skyndilega í verði,
vegna aðgerða ríkisstjórnarinnar.
Þetta hefir að sjálfsögðu illar
afleiðingar. Æskilegast er, að vör-
urnar dreifist strax sem mest um
alt land og að almenningur taki
þær heim til sín. Ráðabrugg, en
aðgerðaleysi ríkisstjórnarinnar
verður þess beinlínis valdandi, að
vörurnar safnast fyrir á þeim stað,
sem þær eiga síst að vera.
Ríkisstjórnin verður því að láta
eitthvað frá sjer heyra. Óvissan,
sem nú ríkir, skapar glundroðá og
getur beinlínis orðið til þess, að
stórtjón hljótist af
Tapað • Fuiidllf
SILFURARMBAND
tapaðist í gær. Skilist á
Skólavörðustíg 29, niðri.
Um jarðhitasvæði
Þingeyjarsýslu
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU,
mundsdóttir. Við laugina hafa
þau allmikla garða á lieitu landi,.
gerða og girta af mestu vand-
virkni og hirða með þeirri prýði,
að fágætt er. Um 30 ár eru nú
liðin síðan garðrækt var byrjuð
þar, en hvergi sá ieg þar illgresis-
plöntu. Þar leið ræktunarplöntun-
um vel, enda hafði þar alt góðan
þroska og vel og ski'pulega var
niður sett. Þarna vorú kaitöfhir,
káj; gulrætur, ráúðrófur og fleirá
— og 12 poka af kartöflum (stór-
um Skola) liafði Gumiar bóncíi
sent á markaðinn. meðan verðið
var 60 kr. á pokanum. Þarna var
hvert kartöfluafbrigði út af fyrir
sig, eins og vera ber — en er þó
svo sjaldgæft fyrirbrigoi á landi
h.jer, Virtist mjer hóndi ýera éi’úú
af þeim mönnum, sem gerir alt
vel sem hann 'gerir, og ,,býr ekki
til meira deig en lianii getur bak-
að“, eins og danskt orðtæki ségir.
Það er gaman að koma á slíka
staði.
Iiaugin er um 90° heit og vatns-
renslið allmikið. Vafalaust er ekki
lítið hlýtt land í kringum garða
þá, sem þegar hafa verið gerðir,
og niður við Fnjóská erU volgr-
ur, 60° heitar. Allmikla mold hef-
ir Gunnar orðið að flytja að í
garðana og erfitt er að ná þar
köldu vatni til vökvunar og laug-
in er alllangt frá hænum.
Grjótgarðaruir í kringum garð-
ana eru vmndlega hlaðnir og á
elstu garðana eru gróðursett trje.
sem náð hafa ágætum þroska. Er
þar björk, lævirki og reynir. En
vestasti garðurinn er fyrir augað,
skrúðgarður. Tje, runnar og hlóm
dafna þar vel og sumar tegund-
irnar ná þar vexti, sem er sjald-
gæfur. Þessi garður kostar mikla
vinnu, en gefur bóndanum ekkert
,,í aðra hönd“, en veitir auganu
skraut og huganum yndi, sem
aldrei verður of hátt virt.
Garðyrkja er yfirleitt. mikið að
aukast norðanlands, jafnvel í hin-
um nýrstu sVeitúm, eins og t. d. á
Melrakkasljettu, þar sá jeg víða
mat.jurtagarða með vel þroskuð-
um tegundum. En s.já má einnig
suinstaðar, að fólkið er ekki nógu
vel að sjer í að nota matjurtirn-
ar. Mikið hefir verið gert til að
útbreiða og auka garðræktina í
landinu, en nú þyrfti að gera enn
meira en gert er til að auka þekk-
ingu alþýðunnar á hagnýtingu
matjurtanna. Almenningur er
mjög þakklátur yfirleitt fyrir leið
beiningar á þessu sviði, því menn
skilja vel, hve þýðingarmikill lið-
ur garðyrkjan er að verða í hú-
skap landsmanna.
Ragnar Ásgeirsson.
Vandað steinhús,
með nýtísku þægindum í einu fegursta villuhverfi bæjar-
ins til sölu. Sex herbergja íbúð laus 1. október. Tvær
aðrar íbúðir hafa. 3—4 herb., búr. eldhús og böð. Mikil
geymsla. Stór bílskúr. Fagurt útsýni. Útborgun þarf, að
vera kr. 70.000.00. — Tilboð sendist blaðinu, auðkent,
„Sólríkt hús“.