Morgunblaðið - 28.11.1941, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 28. nóv. 1941.
1000 króna gjöí til
Sálarrannsóknafjel.
Islands
Maður, sem ekki vill láta
nafns síns getið, hefir af-
h«nt mjer í hússjóð Sálarrann-
sóknafjelagsins ÍOÖO kr., og úr
öðrum stað á jeg von á álíka, ekki
alveg enn ákveðin npphœðin. Pyr-
ir þetta þakka jeg innilega.
Fjelagið hefir í 20 ár verið að
berjast við hugmyndina, að eign-
ast sjálfstætt, hús fýfir starfsemi
sína og miðað nokkuð í því, þótt
þröskuldar hafi orðið í vegi-
Pjelagið má í því efni ekki
binda sig við einstakan söfnuð eða
trúarstðfnu. Það vill vera og gera
sem mest fyrir alla söfnuði, hvern-
ig sem greining þeirra er til orð-
in, og fyrir öll trúarbrögð og alla
menn, en er sjálft ekki trúarflokk-
ur eða bundið neinni stefnu. Sann-
leikann sem það, ásamt iiðrum
samskonar fjelögum, gengst fyrir
að kunngera, þurfa allir menn
jafnt að vita — ekki aðeins halda
eða trúa —- hvaða trúarbrögðum
eða stefnu og jafnvel trúleysi, sem
þeir annars fylgja, þurfa að vita
— eins og þeir aliir vit-a, að jörð-
in gengur kringum sólina og að
þeir munu eitt sinn deyja — að
þá munu þeir þó halda áfram að
lifa, hvort sem þeir kæra sig um
það eða ekki og hvort sem heim-
apekingar og aðrir yitsmunamenn
telja þá vissu vera til meira eða
minna eða jafnvel einskis gagns
fyrir líferni manna og lífsskoðun
að öðru leyti. Bn þar næst kemur
til hinna einstöku trúarbragða og
einstöku manna, að ráða við sig,
'hvernig þau og þeir geti og eigi
að samlaga sjer þessa vísindalega
sönnuðu þekking, því það er hún
að dómi margra svo mikilla vís-
indamanna, að aðrir hafa ekki'
meiri verið. En út í alt þetta, sem
er mikið mál, verður ekki lengra
farið í þessu þákkarávarpi.
Peningana hefi jeg lagt, og
mun framvegis leggja það sem til
mín áskotnast í hússjóðinn, sem
mætti gjarnan verðá sem mest, í
sparibók Landsbankans nr. 36855,
sem gjaldkeri getur gengið að í
tæka tíð. Kristinn Daníelsson.
Vitar og sjómerki
Skrifstofu vitamálastjóra til-
kynnir:
Á Dalatanga hefir verið kveikt
aftnr. Ljósstyrkur og ljóseinkenni
eíns og áður.
: Á Kambnesvita hefir einnig ver-
kveikt á ný. Ljósstyrkur vit-
ahs er óbreyttur, en ljóseinkenn-
nm hefir verið breytt og sýnir vit-
i»n nú 1 blossa sjöttu hverja sek-
ándu, þannig; ljós 1 sek. myrk-
ur 5 sek. = 6 sek.
Vinnutiæli S. I, B. S.
Gjafir til Vinnuheimilis S. í.
B. S. (afh. Morgunbl.):
Starfsfólk Ölgerðarinnar
Egill Skallagrímsson . . kr. 655.00
G. N.................. — 5.00
ónefndur ..............— 10.00
G. (áheit) ........... — 10.00
Vinir vorsins
Stefán Jónsson: Vinir
vorsins. ísafoldarprent-
smiðja h.f., Rvík 1941.'
fv að er reyndar. óþarft að
kynna Stefán Jónsson kenn-
ara fyrir lesöndunum. Hann hefir
áður gefið út sagnasafn og birt
allmargar smásögur í ýmsum tíma
ritum og bera þær vitni ótvíræð-
um rithöfundarhæfileikum. Og svo
að segja hver maður kann eða
kannast við „Guttakvæði" hans,
sem náð hefir fádæma vinsældum
meðal barna. — Hjer segir Stefán
sögu sveitadrengs fyrstu tíu ævi-
árin, alt til þess tíma, er hann
verður að yfirgefa átthaga sína
og flytjast til höfuðstaðarins með
foreldrum sínum. Er höfundi sú
list vel gefin, að líta á hvers-
dagslega viðburði frá sjónarmiði
hins fávísa en forvitna barns, sem
hin fagra veröld opnast smám sam
an í allri sinni dýrð. Það er vel
farið, er rithöfundar þykjast ekki
upp úr því vaxnir að skrifa fyrir
unglinga. Líklegast eru engir les-
endur þakklátari og langminnugri
en þeir. Hjer er árlega gefinn út
sægur þýddra unglingabóka, og
við því er ekkert að segja, ef bæk-
urnar eru vel valdar og málfar
á þeim vandað. En sjerstaklega
ber þó að fagna góðum, frum-
sömdum bama, og unglingabók-
um. Aldrei hefir verið meiri þörf
á því en nú, þegar syndaflóð er-
lendra áhrifa dynur yfir þjóð-
ina, að glæða ást unglinganna á
því, sem íslenskt er, og svala þeim
íif brunnum íslenskrar menningar.
Á þessum tímum er þjóðleg og
skemtileg unglingabók meira virði
en í fljótn bragði sýnist.
Símon Ágústsson.
Hallgrímskirkja
í Reykjavík
¥7’ jársöfnun þeirra trúnaðar-
*- manna, sem þegar hafa af-
hent skrifstofu fjársöfnunarnefnd-
ar eft.irfarandi upphæðif:
K. E. 136.00. H. G. 149.00. K. II.
I. 150.00. H. G.. 112.00. H. J. 42.00.
M. P. 304.00. S. J. 1223.00. M. H.
517.00. Ó. S. 63.00. H. K. 126.00.
K. V. K. 125.00. J. G. 'G. 46.00.
O. H. 208.50. G. S. 140.00. M. Kr.
G. 92.00. P. G. 123.00. K. S. 55.00.
Á. G. G. 460.00. G. E. 82.00. Ó. Ó.
162.00. R. B. 558.00. M. G. B.
150.00. G. G. 251.00. S. H. 108.00.
M. E. 80.00. S. O. 222.00. K. E.
723.00. I. G. 145.00. R. H. 82.00.
K. P. 180.00. G. H. 110.50. Ó. Á.
G. 89.00. J. E. G. 152.00. S. K.
200.00. Ennfremur hefir verið af-
hent beint til skrifstofunnar eft-
irfarandi peningagjafir: V. H.
50.00. M. L. 10.00. S. S. 50.00. II
B. 50.00. J. E. G. 10.00. G. Á.
50.00. Ó. B. 10.00. S. S. 10.00. Þ.
Á. 25.00. G. & K. J. 20.00. H. G.
100.00. A. G. 10.00. G. S. 20.00.
B. Þ. 20.00. K. R. 50.00. H. H.
15.00. A. A. 50.00. E. E. 50.00. E.
S. 5.00. L. J. 25.00. B., & G. 30.00.
S. S. G. 5.00. H. G. 50.00.
Afhent af síra Sigurbirni Ein-
arssyni 1025.00.
Bestu þakkir.N^1. h. Ilinnar alm.
fjársöfnunarnefndar,
Hjörtur Hansson.
Húsaleigulögunum
breytt
Tfirhúsaleignnefnd
stofnuð
in þeirra laga, sem Alþingi
það, er lauk störfum nýl.
afgreiddi voru lög um breytingu
og viðauka við húsaleigulögin.
Eins og almenningi er kunn-
ugt voru lög þessi gefin út sem
bráðabirgðalög fyrr í haust.
Alþingi gerði nokkra breyt-
ingu á 1 mgr. 1. gr. bráðabl.
í bráðabirgðalögunum var
svo kveðið á, að „leigusala sje
óheimilt að segja upp leigu-
samningi um íbúðarhúsnæði,
nema honum sje þess brýn þörf
til eigin íbúðar að dómi húsa-
leigunefndar (fasteignamáts-
nefndar) og að hann hafi verið
orðinn éigandi hússins, áður en
lög þessi öðluðust gildi“.
í meðferð þingsins var þessu
ákvæði breytt þannig, að mgr.
er nú þannig: „Leigusala er ó-
heimilt að segja upp leigusamn-
ingi um húsnæði nema honum
sje þess brýn þörf til íbúðar fyr-
ir sjálfan sig eða skyldmenni í
beinni línu, svo og fósturbörn,
að dómi húsaleigunefndar (fast
eignamatsnefndar) og að hann
hafi verið orðinn eigandi húss-
Ins, áður en lög þ^ssi öðluðust
gildi“.
Felst breyting sú, sem á
greininni hefir verið gerð aðal-
lega í nokkru fyllra orðalagi
hennar.
önnur (bre.vtingin, og aðal-
breytingin, sem þingið gerði á
bráðabirgðalögunum er sú, að í
4. gr. þeirra er bætt inn nýju
ákvæði um yfirhúsaleigunefnd.
Segir svo um það í greininni:
„Úrskurðum húsaleigunefnd-
ar um mat á húsaleigu má á-
frýja til yfirhúsaleigunefndar,
er í eiga sæti fimm menn, og
skulu þrír þeirra skipaðir af rík
isstjórninni, en tveir af hæsta-
rjetti, og sje annar þejrra lög-
fræðingur og formaður nefnd-
arinnar. Ríkisstjórnin setur yf-
irhúsaleigunefnd starfsreglur
og greiðist kostnaður af störf-
um hennar úr ríkissjóði".
Vinnuheimilis-
sjóður S. í. B. S.
Skilagrein
. Blaðasala: Frá Patreksfirði
(Ruth Jónsdóttir) kr. 1Q0.00. Gjaf
ir: Safnað af Ruth Jónsdóttur,
Patreksfirði kr. 138.00. Prá ó-
nafngreindum, Borðeyri kr. 15.00.
Safnað af Árelíusi Níelssyni, Stað
kr. 45.00. Prá ónefndum, Bolung-
arvík, kr. 100.00. Prá Jóhannesi
Sigfússyni, lyfsala, Vestm. kr.
250.00. Prá Þ. J., Æsustöðum, kr.
5.00. Prá Gunnari Árnasyni, Æsu-
st., kr. 15.00. Prá Sama (safnað)
kr. 52.00. Prá Kaupfjel. Þingey-
inga, Húsavík, kr. 500.00. Prá M
og G. kr. 50.00. Prá O. G. kr. 7.00.
Prá K. G. kr. 5.00. Prá Hauki
Erlendssyni, loftsk.m. (áheit) kr.
25.00. Prá Nulli kr. 500.00. Kærar
þakkir. S. Vagnsson.
Skyndi-áhlaupa
sveitir Breta
Nýung i breska
hernum
Opinberar fregnir voru birG
ar í London nýlega um
sjerstaka herdeild í breska
hernum, svonefnda „Komman-
do“ herdeild, sem svarar til
þýsku skyndiáhlaup-asveitanna.
Sveit þessi var stofnuð í breska
hemum í fyrra, eftir reynsluna,
sem fekst í Frakklandi.
„Kommando“-sveitin kom íýrst við
sögu í apríl síðastiiðnum (segir í
fregn frá London), þegar Þjóðverjar
sóttu fram austur um Libyu. Breska
herstjórnin í Egyptalandi ákvað þá að
senda skyndi-áhlaupasveit til Bardia,
til þess að blekkjá Þjóðverja, í þeirri
von, að þeir hjeldu að um innrás
Br'eta í Bardia væri að ræða, og
drægju þess vegna nokkuð af skrið-
drekum sínum og öðru liði frá landa-
roærum Egyptalands og minkuðu með
því þrýstinginn á víglínu Breta þar.
Ennfremur fengu áhlaupasveitimar
það verkefni, að eyðileggja vöm-
skepimur og brýr og annað, sem óvin-
unum mætti að gagni koma hjá Bardia.
Kommandoamir lentu laust fytir
miðnætti á sendinni strönd í vík, sem
skerst inn í hamrana sem Bardia
stendur á. Þeir lentu þar í fjómm
flokkum á flatbotnuðum bátum og
gátu gengið þar í þreíaldri fylkingu
á land. Með þessu móti gekk landtak-
a.n fljótt og árekstralaust.
Hermennirnir hófu síðan klifið I
hinum þverhniptu hömrum, og kom-
ist upp í þorpið, án þess að þeirra yrði
vart. Þar skiftu þeir sjer.
Nokkru síðar heyrðist sprenging,
s'ðan önnur og siðan hin þriðja.
Tveir óvinahermenn á bifhjólum
komu ná til að sjá hvað væri á seiði.
En móttökurnar sem þeir fengu, voru
á þann veg, að þeir hröðuðu sjer til
bækistöðva óvinanna og tilkyntu, að
Bretar hefðu gert innrás hjá Bardia.
Markmiðinu var náð.
Óvinímir sendu skriðdreka og ann-
að lið frá víglínunni á landamærum
Egyftalands. En þá voru bresku her-
nvennirnir horfnir á bak og burt, og
þrír af fjórum bátum þeirra komu
heilu og höldnu til bresku víglínunn-
ar.
Breska herstjómin bað í fyma
sjálfboðaliða úr hernum að gefa sig
fram og ganga í þessa Sveit, og hafa
sjálfboðaliðamir orðið fleiri, en hægt
hefir verið að veita móttöku.
Sigur í Atlants-
hafsorustunni
Stærsti skipafloti, sem nokkru
sinni hefir farið yfir At-
lantshaf, kom til Englands nýl.,
með nýtt kanadiskt lierfylki, og
auk þess amerískt Rauða-kross
lið.
Kanada hefir nú sent yfir
hundrað þúsund sjálfboðaliða til
Englands.
„Dagmál“ heitir Ijóðahók, sem
kemur út um næstu mánaðamót.
Höfundur bókarinnar er Ingólfur
Kristjánsson frá Hausthúsum.
Ilann er þegar orðinn kunnur fyr
ir kvæði sín og sögur, sem birst
hafa í blöðum og tímaritum á
undanförnuin árum. Mun bók
þessa unga skálds verða vel tekið
af Ijóðaunnendum.
Bylting i þfálf-
un breska fót-
gönguliðsins
London.
Jeg sá hermenn, sem voru
með í Ijettum brynj-
um, taka þátt í heræfingum,
sem nú eiga sjer stað í Suður-
Englandi (simar fr jettaritari
Reuters). Heræfingar þessar
fara fram við skilyrði, sem
svipar til hernaðar árið 1941,
eins nákvæmlega og unt er. Er
jafnvel notað talsvert af
venjulegium skotfærum við þess-
ar æfingar“.
Það er greinilegt, að bylting
er að gerast í breska fótgöngu-
liðinu. Markmiðið með þessum
æfingum er að undirbúa fót-
gönguliði undir að taka mikil-
vægan þátt í nýtísku skrið-
dreka- og flugvjelahemaði. Það
hefir komið í Ijós í bardögunum
i Libyu, að þetta er skriðdreka-
og flugvjelastríð, en það er
einnig fótgönguliðsstríð, eins
og sjest af bardögunum á aust-
urvxgstöð vunum“.
„Skólinn, þar sem jeg sá her-
æfingarnar fara fram, byggir á
þýskri fótgönguliðshandbók frá
árinu 1941. Þar segir: „Fót-
gönguliðið er aðalvopnið. Á því
hvílir meginþungi orustunnar,
Það bíður mest manntjón. Öll
önnur vopn eru því til aðstoð-
ar“. v
„Hugdjarfir en óæfðir í ný-
tísku fótgönguliðs hernaðarað-
ferðum — þannig skilst mjer
að draumurinn um bresku her-
mennina frá Noregi og til Krít-
ar sje. Orsökin er talin vera, að
einu æfingamar, sem þeir hafa
hlotið, hefir verið á borgunum
fyrir framan hermannaskálana
eins og á dögum ,Waterloo-or-
ustunnar og úti á víðavangi
hafa þeir verið æfðir aðeins í
skotgrafa- og herlínuhernaði“.
Þegnskyldan
i EngSandi
PRAMH. AP ANNARI SÍÐU.
þegnskylda er lögleidd fyrir
konur.
Þegnskylduvinna þeirra, sem fara
í herinn verður sennilega bundin við
aldurstakmarkið Í8 ár til 60 ára og
það mun ná jafnt til kvenna, sem
karla.
Hinsvegar er litið svo á, að í fram-
kvæmdinni muni ríkisstjórnin aðal-
lega skylda konur á aldrinum 20
—25 ára. Eins og stendur, er karl-
mönnum boðið til þegnskyldu 19 ára
að aldri, en nú er útlit fyrir, að ald-
urstakmarkið verði fært niður um
hálft ár.
Fólk yfir ferttigt mun vera kailað
til að gegna borgaralegum vamar-
skyldum og með því verður hægt að
leysa unga menn, sem nú vinna borg-
araleg skyldustörf og setja þá í her-
inn.
Kvenmenn, sem gegna þegnskyldu
í heraum, munu ekki verða látnar
inna af hendi vinnu við hemaðarað-
gerðir, nema að þær æski þess sjálfar.
Það er vonast eftir að umræðum
um þessar tillögur ríkisstjórnarinnar
geti verið lokið á tveimur dögum og
að frumvarpið gangi á þessum tíma í
gegnum báðar deildir og verði að
logum. Síðan verði gefin út konung-
leg tilskipun, eins og gert er þegar
menn eru kallaðir í herinn.