Morgunblaðið - 09.12.1942, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikndagur 9. des. 1942.
Framlelðsla Bandarfkj
anna íyrsta strlðsárið
I Mlefni af því, að eitt ár
var í gær liðið frá því
Bandaríkin gerðust ófriði
araðili birti stríðs-upplýs-
ingamaiaskrífstofan amer-
íska, skýrslu um fram-
leiðslu Bandaríkjamanna
á fyrsta ári ófriðarins. —
1 skýrslunni segir m. a.:
Aþessu ári þurfti að fram-i
leiða hergögn og útbún-
að og flytja her manns til
ýmissra staða. Framleiða þurfti
gríðar mikið af vopnum, efni
og jrnatvæli fyrir okkar eigin
her og bandamanna okkar. —
Það.hefði verið erfitt að gera
alt þetta þótt nógur tími hefði
verið fyrir hendi, en um það
var ekki að ræða. — Óvinimir
vissu að þetta ár var örlaga-
ríkt og þeir hjeldu uppi árás-i
um á öllum vígstövum. Það
var nauðsynlegt að mæta þörf-!
um næsta dags, en á sama tíma
undirbúa alt undir framtíðina.
Þetta hefir alt gengið furðu
vel, þrátt íyrir mistö.k í smá-
atriðum.
Árið 1942 verður framleitt
um 49,000 flugvjelar, 32,000
skriðdrekar og stórskotaliðs-
vagnar, 17,000 loftvarnabyssur
með stærri hlaupvídd en 20
millimetrar, 8,200000 smálestir
skipastóls.
Okkur hefir tekist að ná
markinu hvað byggingu kaup-t
skipastól* snertir, en ekki náð
áætlun í sumum öðrum grein-
um.
Árið 1942 verður eitt um
47 biljón dollurum í hergagna
framleiðslu og er það meira en
bjartsýnustu vonir stóðu til.
Þá segir í skýrslunni, að erf-
iðleikar hafi verið á því að
breyta verksmiðjum frá friðar-
tíma framleiðslu í ófriðarfram-
leiðslu. Þá hafi hráefnaflutn-
ingar valdið erfiðleikum.
Framleiðsluvandamálin í
framtíðinni eru miklu meiri, en
þau sem þegar hefir verið leyst
úr.
Fyrir ári síðan unnu 7 miljón
manns að framleiðslu stríðs-
vamings. Nú er tala verka-i
manna komin upp í 171,4 milj.
1943 verður að bæta við 5 milj.
manns til framleiðslustarfa og
5 milj. manns í herinn.
Matvælaframleiðslan var
12% hærri 1942 en 1941 og
40% hærri en ófriðarárið 1918.
Það verður ekki auðvelt verk
að halda matvælaframleiðsl-i
unni í horfinu, þar sem margir
verða teknir frá framleiðslunni
í herinn. En það er hægt að lofa
því að nægjanleg fæða verði
fyrir hendi.
Þann 15. mars 1942 hafði
verðhækkun lífsnauðsynja
numið um 15% frá því í lok
1939. En verðlagseftirlitið, sem
komið var á í apríl hjelt verð-
lagi niðri, og hækkuðu vörur,
sem eftirlit var með, ekki nema
Vio úr 1% til 15. október. —
Kaupgjaldsfestingin hefir ráð-
ið úr vandanum.
Fyrstu 10 mánuði ársins
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Mikil skriöörekaorusta
í Tunis
Úrslit ekki sjeð fyrir
hp*.
Knox upplýsir um
franska flotann,:
50 skipum sðkt
20 ofansjávar
Ekksrt orrustuskipið
gjöreyðilagðist
Lundúnafregnir hermdu í
gær, að Knox flotamála
ráðherra Bandaríkjanna hefði
gefið skýrslu um afdrif franska
flotans í Toulon höfn, eftir upp
lýsingum, sem aflað hefði ver-
ið í könnunarflugi og á annan
hátt.
Samkvæmt þessu voru 75
skip í höfninni, er Þjóðverjar
tóku borgina, og var 50 þeirra
Sjerfræðingar álíta að yfir
ráð í lofti ráði úrslitum í
átökunum' um landið
Fannkyngi dreg-
gr úr hnrnaði
i Rússlandi
Áhlaup og gagnáhlaup
skiftast á
MINNA virðist hafa verið
um bardaga í Rússlandi
í gær, en undanfarna daga, og
veldur þar nokkru um óveður
og fannkyngi, sem er nú víða.
Þannig er sagt í Lundúnafregn
um, að skriðdrekar og bifreið-
ar festist í fönn og þurfi að
moka brautir fyrir þessi farar-
tæki.
Breytingar á aðstöðunni virð-
ast ekki hafa orðið teljandi,
og eru Rússar sums staðar í
sókn, en Þjóðverjar annars stað
ar. Þjóðverjar hafa gert skæð
áhlaup milli Volgu og Don. —
I Stalingrad er um að ræða
árásir rússneskra smáflokka á
varnarstöðvar Þjóðverja. Fyrir
suðvestan borgina, segjast Rússj
ar hafa hrundið hörðum gagn-
áhlaupum Þjóðverja.
Á xniðvígstöðvunum er djúpur
snjór og hríðarveður. Þar segj-
ast Þjóðverjar hafa hafið árásir
nærri Kalinin, og hrundið Rúss-, — - --- ----> — -----,
um úr nokkrum stöðvum. Við j hefði verið hægt að greina nein fram
Y
Marokko í gærkveldi. Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
FIRHERSTJÓRN Bandamanna í Norður Afríkii
gaf út í kvöld tilkynningu þess efnis, að mikll
skriðdrekaorrusta hefði geysað í tvo daga
nærri Tebourba í Tunis, og væri ekki sjeð fyrir um úrslit
hennar ennþá. Báðir aðilar leggja mikið kapp á að ná yf-
irráðum í lofti, en enn mun vera líkt á komið um styrkleika
á því sviði.
Þá segir í tilkynningunni, að flugvjelar bandamanna
hafi ráðist á Reggioflugvöllinn á Suður-Italíu, og einnig
hafi verið ráðist á Bizerta og á járnbrautir í Suður-Tunis
og flugvöll við Sfax.
Woolton neitar
breytingum á
fiskflutningum
Lundúnafregnir í gær skýra
frá því, að Woolton lá-
varður, matvælaráðherra Breta
hafi þá átt viðræður við nefnd
sökt, en 20 eru annaðhvort ó- fiskkaupmanna og neitað alger
skemd eða lítið löskuð. Eru iega að breyta fiskflutninga-
þar á meðal 2 beitiskip, 4 stórir fyrirkomulagi því, er upp var
tundurspillar og 3 minni, 8 kaf- tekið í Bretlandi fyrri nokkru.
bátar og hitt eru olíuskip. ISagði ráðherrann, að í ljós
Þessari tilkynningu Knox
fylgdi einnig það, að orustu-
skipinu Strassbourg hefði verið
rent á land, og væri það lítt
skemt. Dunqerque væri einnig
hefði komið, að fyrirkomulag
þetta væri hið ákjósanlegasta
í alla staði, og hefði mikið
sparað rúm í járnbrautarlest-
Ráðherrann sagði ennfrem-
ur, að fiskkaupmenn hefðu sam
þykt að styðja flutningafyrir-
þannig, að við það mætti gera,
og hið gamla orustuskip Prov-
ence lægi í höfninni, og lægi
skutur þess djúpt í sjó. Ikomulagið, er því var komið
Þá tók Knox fram, að ekki á, en jafnskjótt farið að bera
allskonar kvartanir því
Veliki Lukie segjast Rússar enn
hafa náð nokkrum þorpum á sitt
vald, og fylgir fregninni, að her-
menn beggja aðila um þessar slóð-
ir, noti nú skíði. Þjóðverjar segja
að herflutningaflugvjelar þeirra
vinni mikil þrekvirki á Austur-
vígstöðvunum um þessar mundir.
Þá segjast Þjóðverjar hafa
hrundið áhlanpi Rússa við Ladoga
vatn, en Rússar minnast ekkert á
það í tilkynningum sínum. — I
Kákasus er einnig barist nokkuð,
en þar er einnig illviðri og færð
slæm.
Rússar segja gagnárásir Þjóð-
verja stöðugt harðnandi, og segj-
ast einnig vera önnn*. kafnir við
að koma sjer fyrir í stöðvum, sem
þeir hafi tekið. Þjóðverjar segjast
hafa tekið 6500 fanga í áhlaupum
sínum á Kalininsvæðinu.
[ apanska herstjórnin hefir gef-
” ið ut skýrslu um tjón sitt
fyrsta styrjaldarárið, og hafa sam
kvæmt henni 21.366 menn fallið,
en 42.577 særst. 566 flugvjelar
hafa farist, að sögn herstjórnar-
innar.
Þá hafa Japanar mist 40 her-
skip, sem hafa sokkið, en 22 hafa
skemst. Meðal þeirra eru 2 orr-
ustuskip, 5 flugvjelaskip, 6 heiti-
Síra Jakob Jónsson er fluttur skiP’ 23 tundurspillar, 9 káfbátar
a Leifsgötu 16. Viðtalstími verö-.0* smærri sklP-
ur eins og áður kl. 6—7 e. h. Þá segjast Japanar hafa mist
Sími 5969. 65 kaupskip.
ar skemdir á mannvirkjum á viðvíkjandi. Woolton sagðist
landi, hvorki á virkjum nje skyldi athuga allar breytingar-
birgðastöðvum. itillögur til bóta á fyrirkomu-
Fimm kafbátar reyndu að lagiiru, en hins vegar skyldi
flýja, fjórum tókst það, en einn.engum þolast, „að vinna spell-
fórst á tundurdufli á leið út úr’virki á fyrirkbmulagiJ þessu“,
höfninni. eins og hann orðaði það.
FISKUR
SKAMTAÐUR.
Þá var einnig tilkynt í Bret-
landi í gær, að skömtun á nýj-
um fiski yrði tekin upp til mat-i
söluhúsa í landinu til þess að
heimilin geti fengið meiri fisk.
Tfón Japana
á eiou árí
Revýan, Nú er það svart mað-
ur, verður sýnd annað kvöld, og
verður þetta síðasta sýning re-
výunnar að sinni, en sökum hús-
næðisvandræða þeirra sem leik-
listin á við að búa hjer í bæ,
verður ekki að svo stöddu sagt,
hvort unt mnni að taka sýningar
upp aftur eftir nýjár, enda munu
þá vera von á ýmöum öðrum leik-
sýningum, sem nú eru í undirbún-
ingi.
Fallhlífahermenn hafa veriS
látnir svífa tll jarðar í Suður-
Tunis, til þess að ráðast á sam-
gönguleiðir möndulveldanna. —- I
gær voru þrjár ítalskar fluvjelar
og 5 þýskar orrustuflugvjelar
skotnar niður í loftorrustnm. Á
Miðjarðarhafi, skammt frá borg-
inni Sfax, var ítölsku skipi sökkt
af tundurskeytaflúgvjel.
Flugvjelar þær, sem banda-
menn nota nú mikið í Thnis, ern
amerískar orrustuffugvjelar af
gerðinni Lockheed Lightning.
Þá var það látið nppi í dag,
að til Tunis væru komnar breskar
hersveitir, sem látnar eru síga í
fallhlífum niður á staði, sem sæmi-
legir eru til þess að lenda á flug-
vjelum. Laga þessar sveitir þar
til eftir föngum, og hafa einnig
meðferðis nauðsynlegustu tæki tii
þess að gera við orrustuflugvjelar
þær, sem síðan lenda á þessum
stöðum. Jafnframt erii sveitimar
vel vopnaðar, til þess að geta var-
ið flugvellina, ef á þarf að halda.
Yiðureignirnar í lofti ankast
stöðugt, og Iáta sjerfræðingar svo
um mælt, að úrslitin sjeu undir
því komin í Tunis, hvorir nái yfir
ráðixm í lofti. Segja. þeir einnig,
að Þjóðverjar geri allt sem þeir
geti til slíks, enda hafi ^vo að
segja hvorir yfirráð í lofti vfir
vissum svæðum landsins.
Svissneska stjörnin
vill láta leysa tjðtr-
aða striðsfanga
Lundúnafregnir herma í
gær, að svissneska stjórn
in hafi mælst til þess við stjórn
ir Bretlands, Kanada og Þýska
lands, að stríðsfangar þeir, sem
hlekkjaðir v.oru fyrir nokkru,
yrðu nú leystir aftur. Fara nú
fram samningaumleitanir um
þetta mál, og eru Svisslending-
ar milligöngu menn í þeim efn-
um.