Morgunblaðið - 16.02.1945, Síða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagnr 16. febrúar 1945.
S'
Opið brjef til Lúðvigs Guðmunds-
sonur skólustjóru
Bfgging vegna
Hæstarjeflar
JÓNAS JÓNSSON flytur svo
hljóöandi þingsályktunartii-
lögu I Sþ.:
,,Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta reisa nú
í sumar hæfileg starfsherbergi
og dómsal fyrir hæstarjett á lóð
ríkisins við Lindargötu, áfast
Arnarhvoli".
í greinargerð segir:
Hæstirjettur heldur um þess
ar mundir aldarfjórðungs starfs
afmæli. Hann hefir alla þá
stund átt heima á lofti hegn-
ingarhússins, í húsakynnum.
sem bafa verið óhentug, svo
sen frekast mátti ,vera fyrir
dómara, málfærslumenn og
gesti, er fylgjast vildu með
slörfum rjettarins. Jeg vakti
eftirtekt Alþingis á þessu til-
-tfinnanlega heimilisleysi hæsta-
rjettar, þegar verið var að
^Wggja háskólann, og taldi, að
i mætti um stundarsakir búa
♦læstarjetti viðunandi starfs-
ski'.Tói. Hafði hæstirjettur
'Ca daríkjanna búið langastund
4 1 ■ ghúsinu i Washington, þar
tii dómstóllinn fjekk sín eigin
tiú: íkynni, og hefði íslenska
t'jóðLn vel mátt fylgja því for-
dremi og ætla hæstarjetti húsa-
fkymni um stundarsakir í einni
af ■stórbyggingum landsins.
Þ&'ita var ekki gert, og var það
verr farið. Nú verður ekki leng
uj 'tijá því komist að ráða fram
új iiúsnæðisþörf hæstarjettar.
Ej hjer lagt til. að ríkisstjórn-
•'SJ'jj.tl verði fálið að reisa nú í
suraar > hús handa hæstarjetti
áfast við Arnarhvol. Þar yrði
að vísu aðeins um bráðabirgða-
-fuíimfcynni að ræða, en vel má
haga skipulagi þessarar bygg-
ingar á þann veg, að það verði:
hentugt _ skrifstofuhús. þegar
-■Jþjóðir. hefir efni og ástæður til
að eignast dómhöli á heppileg-
uj) stað í bænum. Líta ýmsir
rue svo á. að Alþingishúsið
geti á sínum tíma verið álitleg
dómnöll, þegar Alþingi eignast
shf; t-ÆÍmili, sniðið eftir nútíma
•þorfura.
finyerjar sækja að
lasjiio
Klínverskar hersveitir hafa
sétt nokkuð fram fyrir norðan
-‘CiashLo í Burma og stefna til
borgarinnar. Japanar halda und
an en baksveitir verja undan-
haídið af miklum móði. Sunnar
■bafa breskar hersveitir tekið
nolckur þorp fyrir austan Irra-
wady-ána , en þar er mót-
spyrna Japai\a enn mjög hörð
og liafa þeir fengið nokkurn liðs
auka.að því er talið er. Hafa nú
ber.sv.eitir Breta komist út úr
ufrumskógunum miklu þarna .á
nok-kru svæði. — Eeuter.
ILoftsóknin
Framb. af 1. síða.
þoÍ ! ra, 450. á Kottbus, sem er!
borg norðan Dhesden, aðrar á
Ðresien enn og svo á Chem-
liii'r Ennfremur var ráðist á
obustöðvar og telja bandamenn
nú, að Þjóðverjar geti ekki
fjf ’leitt nema 1/5 af því
bqaSLni. sem þeir framleiddu í
ajé'imánuð\ síðastliðnum. —
Eldd er þess getið, hversu marg
ai fiugvjelar Bandarikjamenn
*ni,3tu í árásum þessum.
II.JEE IIEFJR borist Al-
þýðublaðiö frá 30. des., }>ar
sem }>ú tekur dréngilega und-
ir mál mitt lún hættu þá, sem
Jijóðinni stafar af þögninni og
tóralætinu um þau , siðíerðis-
vandamál, er hernámið liefir
ýmist skapað eða aukið.
Aðrar raddi-r hefi .ieg ekki
enn heyrt í sömu átt.
Kannske er það af J>ví að
smávægið hilli s\-<> hjer í f.jar-
lægðinni. Sögurnar, sem her-
ast af ýmsu er gerist þarna í
höfuðborginni og þar í grend,
1 eru ef til vill einskonar trölla
sögur óvandaðra manna, upp-
haflega sagðar til skemtuiyir.
.Jeg skal ekki fullyrða um það.
Mjer heyrðist þó annað á þjer
og veit að þú ferð ekki með
fleypur. Eins þekki jeg sjálf-
ur dæmi þess aS stúlkur eru
að sogast þama í kaf, og mjer
er það nægt tilefni til umhugs-
unar um bjargráðin. Þú veist
að við prestarnir þykjumst
stavfa í nafni hans, sem kveðst.
kominn til að leita að liinu
týnda og frelsa }>að. Yið get-
um því ekki farið að eins og
maðurinn. sem um kvöld gekk
út og hevrði hljóð frá ánni.
En vegjia lítilmennsku skund-
aði hann inn og lokaði bæn-
um. Um morguninn varð upp-
víst, að sveitungi hans hafði
drukknað þar fyrir neðan.
Jeg vík nánar að Jn'í síðar að
síst á þessum tímum hæfir
okkur prestunum slíkt a.fskifta
leysi.
Hitt vildi jeg nefna fyrst,
að jeg á erfitt með að skilja
J>ig, er þú gefur í skyn í grein
þinni að það muni vera van-
J>akkað á „hærri stöðum“, að
ræða þessi mál, eða taka nokk
uð í taumana.
Einu sinni vorum við Is-
lendingar tilneyddir að lina á
aðfluthingshanninu. sællrar
minningar, og kaupa vín af
erlendum þjóðum. til Jæss að
geta selt fiskinn. Þetta var
sennilega r.jettlætanlegt, J>ó
að }>að væri ekki stórmann-
legt, En hver okkar gæti hugs-
að sjer ,,að gefa konurhár
frjálsar!í til þess að geta hald-
ið vináttu og viðskiftum við
aðrar þjóðir. Þetta gæti í
mesta agi verið grá fyndni.
en ósæmileg aðdróttun til
bejígja aðila.
í öðru lagi rekur mig minni
til að á síðustu prestastefnu
kynti herra biskupinn okkur
prestana yfirhershöfðingja
bandamanna hjer á landi.
hefði vitaniega ekki átt sjer
stað, ef við værum brögðum
beitir í Jæssu máli.
★
ÞAÐ SEM sennilega veldur
mestu um }>ögniaa er það að
}>jóðin eða a. m. k. allmargir
meðal hennar virðast rera bún
ir, eða í þann vegiim að eign’-
ast nýja „siðgæðis' ‘ -vitund,
sem t. d. sjer ekkert athuga-
vert við j>að þótt karl og kona
sængi saman eftir stundar-
kvnni, ef þeim býður við að
horfa. En eins og J)ú veist er
það m. a. skylda okkar prest-
anna, að kemia unglingunurh
kristilega siðfræði, og jeg
liygg að ])að sje ósamríman-
Jegt henni að mæla með al-
gerlega „frjálsum“ og taum-
lausum ástum. Máður getur
því heldur ekki hælt slíku í
blöðunum.
I öðrulagi hefi jeg haldið
að kynsjúkdómahættan væri
full alvarlegt íhugunarefni. ef
ekkei't væri hamláð gegn því
að íslenskar konur gengju á
milli hermanna. En ]>etta vita
læknarnir hetur.
Jeg v.jek að því í grein
minni að „oft koma mein eft-
ir munuð“. Og svo kemur
lílca ,,dagurinn eftir“, þegar
allii' hermennij'nir eru farnir
og stúlkurnar þeirra standa
slyppai' og eimnana uppi. Það
er tiihugsun ])ess dags, sem
mjer finst einna ömurlegust.
Jer er svo hræddur um að J)á
gerist margri fár til vaniar,
og fátt til bjargai'. Þá þykir
])að eflaust ekki „fínt“ leng-
.ur að hafa verið í „ástaudinu“ ;
— og Ouð má vita hvort sum
ir höggva ekki þá, sem hlífa
nú.
★
JEG LEOG enn áherslu á
það, að jeg kasta engum stein
um að þeim stúlkum, sem hafa
rent sjer út á Jiessa gljá.
Mai'gvísleg tildrög liggja
sjáifsagt til Jæss og tíðarand-
inn á ekki minst sökina. Þeim
hefir hvorki skilist að þetta
væri neitt hættulegt, eða því
síður syndsamlegt, Þær hafa
líka sjeð svo fá hættumerkin.
Ekki munu þær að jafnaði
heyra prjedikanir okkar prest-
anna, því síður kýnna sjer
neinar fundasamþyktir urn
þessi mál. Og blöðin og út-
varpið hafa að mestu látið
þær og þessi ,efni afskifta-
laus. Þess vegna finst mjer að
það þyrfti að starfa sem mest
á meðal þeirra, fræða þær og
leiðbeina þeim.. Eins og sagt
er í fyrri grein minni, þá hygg
jeg að mest af því starfi ætti
að vinna í kyrþey. Yinna þar
af skynsemd og kærleika, En
jafnframt því ætti að hafa
með ])eim nokkurt o])inbert.
eftirlit. Og jeg sje enga heil-
brigða ástæðu til þess að fara
nú að draga úr því litla starfi,
sem unnið hefir verið, á þess-
um vettvangi. Það þarf að
auka það. Þess vegna gleður
mig að heyra um þær vonir,
sem þú bert til hinnar nýju
ríkisstjórnar í þessum málurn,
Jeg vona að }>ær rætist.
★
MJER ÞYKJTÍ vænt um að
grein þín gefur mjer tilefni til
að fara örlítið fieiri orðiun
um J>að, hverníg jeg lít á starf
og hlutverk kirkjunnar í nú-
tíðinni. Þú segir að ýmsir
málsmetandi menn, J)ar á með
al landlækuir og berra bisk-
upinn, liafi snúið s.jer til þá-
verandi ríkisstjórnar út af
þessum málum. Það lcemur
síst á óvart.
Hitt finst sunnun furðulegra,
livað Kirkjublaðið og Kirkju-
ritið hafa lítið rætt þessi
vandamál. Þeir eru þó ekki
mannhræddir, sem að þeim
standa. Jeg get ekki skorið úr
um það hvað s.je heppilegt eða
óheppilegt í þessum efnum.
Hitt fullyrði jeg að fleiri
prestar en jeg hefðu ekki tal-
ið það ótímabært nje utan
garðs læssara málgagna kirkj-
unnar, að bera mál á Jæssi
vandamál og leita þar ákveð-
inna úrlausna,
En })etta vii jeg sjerstaklega
undirstrika. Jeg Iít svo á að
einmitt á síðari tímum sjeu að
gerast straumhvörf innan
kirkjunnar. Yið prestarnir
skiljum })að æ betur, að ann-
að hvort verður kirkjan að
standa mitt í stríði lífsins —
eins og sjálfur meistarinn —
eða hiín dæmist úr leik.
Prjedikanirnar eru að verða
lífrænni. Kenningin er ekki
aðeins tekin til vfirvegunar
og útskíringar, heldur reynt
að varpa Ijósi á „smámál“
hversdaganna, og leysa úr
})eim í anda meistarans.
Þetta gerði hann sjálfur. —
Ilaim fór um og kendi fólk-
inu að lifa. Og nú langar okk
ur til að gera J)að líka, eða
rjettara sagt reyna það. Það
gengur náttúriega misjafnlega
og fáir okkar (a. m. k. ekki
undirritaður) komast langt í
því að fara verulega á nndan
sjálffr. En við vitum að krist-
indómurinn er meira en há-
fleyg og hátíðleg orð, hann er
sjerstakt og ákveðið líferni.
Þess vegna getur ekkert
siðferði verið prest.unum ó-
viðkomandi og erigin mann-
eskja vandalaus.
Því annað hvort er siðferð-
ið rjett eða rangt. Sje þa,ð
rjett er skylt að lofa ]mð. Sje
rangt verður að reyna a.ð bæta
J)að.
Það er líka s.jálfsagt að,
gleðjast með glöðum. En eigi
einhver bágt, þá er það held-
ur ekki enn orðið hrósvert að
presturinn og Levitinn fari
framhjá.
Nú skilurðu vouandi betur
■ framhleypni. mína í umræðun-
um um „ástandsmálin“.
Með vinsemd.
Æsustöðum 20. jan. 1945.
Gunnar Árnason.
Flugslys þykja
gerasl tíð
London í gærkveldi:
Þingmaður einn í neðri mál-
stofu breska þingsins gerði í
dag fyrirspurnir til flugmála-
ráðherrans um flugslys, sem
honum þótti gerast heldur tíð.
Minnti hann á slys þau, er her
toginn af Kent fórst, og þau er
Sikorski hershöfðingi og ýmsir
aðrir merkir menn fórust af
völdum flugslysa.
Archibald Sinclair flugmála-
ráðherra svaraði og sagði, að
það væri ekki furða, þótt mik
ið væri eftir því tekið, er kunn
ir menn færust af slysum, en
í rauninni væri öryggi í flug-
ferðum orðið ákaflega mikið. —
Sagði hann að flutningaflugvjel
ar breska' hersins hefðu flutt
því nær hálfa miljón manna á
einu ári og af þeim hefði ekki
að meðaltali farist nema einn
þrítugasli af einum hundrað-
asta, og í flugi sem nam 37-5
miljónum mílna, urðu aðeins 11
slys.
Sextugur
Jóhann M. Einarsson
16. FEBR. 1885 fæddist hann
að Auðnum á Vatnsleysuströnd.
Voru foreldrar hans Halldóra
Ásgrímsdóttir og Einar Einars-
son, þar í húsmensku. Olst Jó-
hann síðan upp með þeim og
einnig að nokkru leyti hjá Guð-
rúnu og Hákoni á Stafnesi. —«
Snemma mun hann hafa vanist
ýmsum sjávar- og sveitastörf-
um, svo sem venja var ura
unglinga á Suðurnesjum á
þeirri tíð.
1. des. 1917 giftist Jóhann
Þuríði Auðunsdóttur og er hann
þá formaður í Vestmannaeyj-
um og stundaði hann for-
mensku þar í mörg ár. Eignuð-
ust þau 4 börn og komust þrjú
þeirra til fullorðinsára og eru
þau öll hin mannvænlegustu.
Konu sína misti Jóhann á Víf-
ilsstaðahæli eftir 14 ára sam-
búð.
Fluttist hann þá hingað til
Reykjavíkur og gerðist verk-
stjóri hjá ýmsum útvegsmönn-
um og fyrirtækjum.
Sá er þessar línur ritar hef-
ir umgengist Jóhann við dag-
leg störf meira og minna síð-
asta áratuginn og fann, að
þessi dagur mætti ekki hjá
garði líða, án þess að minsfi
væri afmælisbarnsins.
Jóhann er vinmargur og veld
ur því geðlag hans. Hann ei]
kátur jafnan og reifur og glað-
ur á góðri stund. Getur verið
dálítið snöggur upp á lagið, ea
er sáttfús og óáreitinn. Ungur
er hann í anda og ljettur í sporl
og ekki kæmi mjer á óvart, þð
hann hefði nú aðeins lifað %'
hluta æfi sinnar og áttræður
ætti hann eftir að lifa jafn
hress og ýmsir aðrir sextugir.
Óska jeg Jóhanni svo til
hamingju á þessum merkisdegí
hans og allra heilla á komandl
dögum. Stgr. j
Finnum boðið á
I
verkamáiaráðsfefnu
London I gærkveldi:
Verkamálaráðstefnan í Lond
on hefir samþykt að bjóða full
trúum Finna að sitja ráðstefn-
una. Ennfremur hefir ráðstefES
an samþykkt, að allir þátttak-
endur hennar skuli beita sjeí
af alefli til hergagnaframleiðsla
í þágu bandamanna. Upp voru
bornar tillögur varðandi Argen
línu og Spán, og var það álit
ráðstefnunnar, að „þessi ríki
væru bæði á bandi nasista“ og
bæri verkalýð ráðstefnunnaí
engin mök að hafa við slíkai?
þjoðir. — Reuler.