Morgunblaðið - 12.06.1945, Side 6

6
MORGUNBLAÐIÖ
Þriðjudagur 12. júní 1045.
i
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.slj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
p.t. Jens Benediktsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
HORFT UM ÖXL
LANDSFUNDUR Sjálfstæðismanna verður settur
hjer í bænum næstkomandi fimtudag. Næsta dag flvtur
fundurinn til Þingvalla og þar verður honum haldið áfram
í tvo daga.
Síðasti landsfundur Sjálfstæðismanna var haldinn fyrir
tveim árum og er tilhögun fundarins nú ráðgerð með
svipuðum hætti og þá, enda reyndist það fyrirkomulag
ágætlega.
Svo sem kunnugt er var það sjálfstæðismálið, sem setti
svipinn á síðasta landsfund. Frumræða Bjarna Benedikts-
sonar borgarstjóra í því máli á landsfundinum vakti ó-
skifta athygli fundarmanna, enda var hún langsamlega
sterkasta innleggið sem fram hafði komið í málinu, eftir
að andstaðan gegn lokaskrefinu var risin upp. Og þessi
gagnmerka ræða verkaði langt út fyrir landsfund Sjálf-
stæðismanna. Hún komst inn á hvert einasta heimili á
landinu og var lesin með mikilli athygli. Er ekki efi á, að
með þessari ræðu var raunverulega brotin öll andstaða
gegn sjálfstæðismálinu. Eftir flutning hertnar fór smám
saman að myndast órjúfandi þjóðfylking um framgang
málsins, sem kom í ljós við þjóðaratkvæðagreiðsluna.
★
Síðan seinasti landsfundur Sjálfstæðismanna var hald-
inn fyrir tveimur árum, hafa merkir viðburðir gerst i
íslenskum stjórnmálum. Og þegar litið er yfir stærstu við-
burðina, hljóta Sjálfstæðismenn alveg sjerstaklega að
fagna því, að með þeim rættust einmitt óskir landsfund-
arins 1943.
Sjálfstæðismálið var leitt til farsælla lykta og lýðveldi
stofnað, með þeim glæsileik, sem alþjóð er kunnugt. —
Mynduð var þingræðisstjórn í landinu undir forustu
Sjálfstæðisflokksins. í þessu máli markaði landsfundur-
inn 1943 stefnuna, með svohljóðandi ályktun:
„Landsfundur Sjálfstæðismanna haldinn á Þingvöll-
um 18. og 19. júní 1943 lítur svo á, að þingflokkur Sjálf-
stæðismanna hafi gert alt, sem í hans valdi stóð til þess
að mynduð yrði þingræðisstjórn á síðastliðnu þingi.
Telur landsfundurinn æskilegt, að Sjálfstæðisflokkur-
inn vinni að því að koma á sem víðtækastri stjórnar-
samvinnu í landinu og að mynduð verði þingræðisstjórn,
er njóti stuðnings meiri liluta Alþingis”.
Á síðastliðinu hausti tókst þingflokki Sjálfstæðismanna
að koma á þriggja flokka samstarfi um myndun þing-
ræðisstjórnar. Þetta samstarf varð að vísu ekki eins víð-
tækt og þingflokkur Sjálfstæðismanna hafði kosið og
beitt sjer fyrir. Hann vildi allsherjar samstarf allra
flokka. En Framsókn skarst úr leik á síðustu stundu. —
Þingflokkur Sjálfstæðismanna ljet hinsvegar ekki þetta
hafa þau áhrif, að hafna því samstarfi við aðra flokka.
sem fáanlegt var og þingræðisstjórn var mynduð, með
víðtækum málefnasamningi, sem alþjóð er löngu kunn-
ur. Þvi miður gat ekki ríkt alger eining í þingflokki
Sjálfstæðismanna, um þessa stjórnarmyndun; fimm þing-
menn flokksins vildu ekki styðja stjórnina, en voru nán-
ast hlutlausir.
★
Það verður m. a. verkefni landsfundarins sem nú kemur
saman, að leggja dóm á aðgerðir þingflokksins í þessu
stórmáli. stjórnarsamstarfinu. Sá dómur getur ekki orðið
nema á einn veg,
Öll þjóðin veit það nú, hvað vanst við stjórnarsam-
starfið. Atvinnuvegirnir hafa starfað af fuilum krafti. —
Þarf ekki að lýsa því, hvaða þýðingu þetta heíir haft fyrir
þjóðarbúskapinn í heild. Hinu þarf heldur ekki að lýsa,
hvernig nú væri umhorfs í þjóðfjelaginu, ef sundrung-
aröflin hefðu fengið að ráða á s.l. hausti og alt farið í bál
og brand.
Sjálfstæðismönnum er ljóst, að margir og miklir
erfiðleikar geta orðið á vegi í náinni framtíð. En þeir
trúa því, að þeir erfiðleikar verði yfirunnir ef þjóðin ber
gæfu til að standa saman.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Hún kemur í dag.
HÚN KEMUR í dag þessi lang
þráða bók, sem er einsdæmi, að
gefin sje út í heiminum, útsvars-
skráin. Og víða um götur qg torg,
hús og hýbýli. upphefjast hrylli-
leg óp og. vein, ásamt algjörlega
óhæfilegu orðbragði. Það er dálít
ið kaldhæðnislegt við það, að
kaupa aðra eins bók og útsvars-
skrána dýrum dómum, bara til
þess að gera sjálfan sig fokvond
an yfir hinum geigvænlegu skatta
og útsvarsbyrðum, sem lagðar eru
mönnum á herðar. Það getur ver
ið, að það sje misráðið, að steypa
þessu flóði reiðinnar yfir bæinn
á einum degi, en menn eru hjer
svo rójegir, þó þeir kanske reið-
ist rösklega, að ekki kemur til al
varlegra uppþota, Hópganga nje
annars slíks, sem frjettirnar
segja okkur að þurfi svo lítið til
í öðrum löndum. En menn hafa
að minsta kosti nóg til þess að
tala um daginn þann, og einnig
ýmislegt sjer til dægradvalar, ef
þeir eru forvitnir um hagi ná-
ungans, þar sem þeir geta eftir
útsvarsskránni reiknað nokkurn-
veginn út tekjur hvers manns,
sem þeir kæra sig um.
•
Stórfurðuleg útgáfa.
ÞAÐ ER í hæsta máta einkenni
legt, að maður skuli ekki vera
iaus við aðra eins útgáfu eins og
þessa. Slík útgáfa, sem útsvars-
skrárinnar hjer, þekkist hvergi í
víðri veröld, enda þyrftu bæk-
urnar að vera bæði margar og
stórar, ef ætti að gefa út í slíku
formi nöfn allra þeirra, sem
borga til hins opinbera í London
t. d. —• En hvar sem er annars-
stáðar en hjer, þá þykir það bara
ekki almenn háttvísi, að gefa
slíkt og þvílíkt út, og sýnir það
eitt, að við erum enn smærri og
kotungslegri, en við höldum okk
ur vera. Og með útgáfu þessarar
leiðu skruddu leiðum við meira
bölv og ragn yfir bæinn, en ann-
ars myndi þekkjast nokkurn dag
ársins. Er ekki komið mál að
hætta svona útgáfustarfi? Finst
ekki mönnum nóg að borga út-
svarið, þótt þeir borgi ekki út-
svarsskrána líka dýrum dómum?
•
Hesta-hirðing..
G. skrifar: „Síðastliðinn hvíta-
sunnudag gekk jeg ofan á hafn-
arbakkanrf. Við hann lágu mörg
erlend skip, stór og smá, og fjöldi
manna um borð á þeim öllum.
Meðan jeg stóð þarna við, komu
4 menn ríðandi ofan á hafnar-
bakkann. Það voru útlendingar.
Mjer varð starsýnt á hestana, en
ekki mennina, sem á þeim sátu.
Að vísu voru klárarnir að sjá í
allgóðum holdum. En það var
annað athugaverðara. Sumir
þeirra voru svo framúrskarandi
óhreinir að undrun sætti. Voru
þeir brynjaðir taðkleprum upp
á lend og miðjar síður. Voru þeir
sjáanlega orðnir gamlir og harð-
ir. Báru þeir vitni um að skepn
an hafi verið látin liggja.í sínum
eigin saur um lengri tíma.
Hjer í bæ er til hestamanna-
fjelag. Jeg þykist vita að það
muni láta hirða hesta sína snild
arldga, enda ekki annað sæm-
andi. En fjelagið þarf að gera
méira en halda sínum eigin reið
skjótum þrifalegum. Það má ekki
þola að aðrir menn hjer í bæ geri
hesta sína að gangandi taðhaug-
um. Fjelagið ætti að koma því til
vegar að menn, sem hirða hesta
sína sjerstaklega illa og notá þá
óhreina til vinnu, fyrir sig eða
aðra, verði sektaðir fyrir það. En
á hinn bóginn ætti að verðlauna
menn fyrir að hirða hesta sína
afburða vel.
Er ekki hesturinn ennþá búinn
að vinna fyrir því, í allar þær
aldir, sem hann er búinn að þjóna
íslendingum, að vera „klipptur,
og þveginn, hvern vinnudag háns
ó árinu.
Hætta af eitrun.
Fyrir nokkrum dögum sá jeg í
fisksölubúð nokkrar veiðibjöllUr
spyrtar saman og hafðar til sölu,
eins og annað matarkyns. Nú
vita allir að veiðibjöllum má
granda með eitri, og mun þáð
vera gert all-víða. Er því all-bí-
ræfið að versla með dauðar veiði
bjöllur til manneldis, þó að sagð-
ar sjeu skotnar. Ekki veit fisksal
inn, hvernig fuglinn er deyddúr,
sem hann kaupir. En vísvitandi
mun enginn selja eitraðan fugl.
Nú getur viljað til að skotmaður-
ur drepi veiðibjöllu, sem er orðin
sýkt af eitri, án þess að hann háfi
hugmynd um það. Ef hún kemst
á sölutorgið eru afieiðingarnar
auðsæjar. En hver ber ábyrgðina
af slysi, sem hjer kann að verða.
Ekki skotmaðurinn, ekki fugla-
salinn. Heldur hvílir hún á þeim,
sem bjó til lögin Um eitrun veiði-
bjöllunnar. Hann hafði ekki vit
á að setja inn í lögin ákvæði, sem
bánnaði alla verslun með þenna
fugl.
Það er mál til komið að nema
úr gildi þessi eiturlög, því að lík-
ur eru til, að þau vinni þeirri
fuglategund mest tjón, sem þeim
var upphaflega ætlað að vernda.
A INNLENDUM VETTVANGI
Hraðfrysfing
Haustið 1932 hraðfrysti Sænsk-
ísl. frystihúsið ca. 5 tonn af dilka
kjöti. Kjötið var hraðfryst í heil
um skrokkum eftir Ottesens-hrað
frystiaðferðinni, sem frystihúsið
hefir einkaleyfi á. Var kjötið
geymt fram á sumarið 1933 og var
þá á bragðið sem nýtt væri. Jafn
framt var þetta sama haust gerð
ur samanburður á hraðfrystu og
hægfrystu kjöti, er það þiðnar.
Voru fyrst samtímis tvö Jæri
jafnstór, annað hraðfryst, en hitt
hægfryst og bæði geymd jafnlang
an tíma. Síðan voru skorin jafn-
stór stykki úr báðum lærunum
og þau látin þiðna. Kom þá í ljós,
að hægfrysta kjötið missir 5 til
6 sinnum meiri safa, en hið hrað-
frysta, sem missir tillölulega lít-
ið af krafti sínum.
/ *
★
Þrátt fyrir þennan góða árang
ur 1932, hefir frystihúsið ekki
hraðfryst kjöt síðan til sölu á
opnum markaði, en hefir hinsveg
ar hraðfryst svo að segja árlega
síðan lítilsháttar af dilkakjöti í
stykkjum (læri, bóga og hryggi).
Síðastliðið haust stóð til að hrað-
frysta nokkurt magn af dilka-
lærum til sölu á innanlandsmark
aði. Af óviðráðanlegum ástæðum
varð ] >ví ekki við komið þá, en
ráðgert er að hraðfrysta nokkuð
af dilkakjöti á hausti komanda til
sölu innanlands.
★
Þö hraðfrysting sje nokkuð dýr
ari en hægfrysting, er þó kostn-
aðaraukinn vegna sjálfrar frysti-
aðferðarinnar ekki það mikill, að
þeir fáu, sem hjer hafa kynst
gæðamuninum á hraðfrystu og
hægfrystu kjöti eftir nokkra
mánaða geymslu, telji eftir sjer
að borga þann verðmismun.
Esja fer fi! Kafnar
um miðjan mán-
uðinn .
MS. ESJA fer frá Reykja-
vík til Kaupmannahafnar um
miðjan þennan mánuð. Skipið
tékur farþega eftir því sem rúm
leyfir. Væntanlegir farþegar
verða að útfylla skýrsluform,
sem afhent verða á skrifstofu
Skipaútgerðar ríkisins. Upp-
lýsingar þessar verða að hafa
borist Skipaútgerð ríkisins í
síðasta lagi á hádegi íimtudag-
inn 14. júní næstkomandi. Auk
þess verða farþegar að hafa
meðferðis gilt vegabrjef; en
fyrir þessa sjerstöku ferð þarf
ekki vegabrjeísáritun danska
sendiráðsins hjer. Hinsvegar
hafa dönsk stjórnarvöld áskil-
ið sjer rjett til að neita farþeg-
um landgÖngu, er þau telja
sjerstakar ástæður fyrir hendi.
(Tilkynning frá rikis-
stjórninni.)
Ifinsvegar hefir það mjög auk-
inn kostnað í för með sjer að
skera úr kjötinu öll beinin og
pakka því í dýrar umbúðir, óg
gildir sama regla um það og
hraðfrystan fisk.
Hersýning norska
heimahersins
Frá noreska blaða-
fulltrúanum:
NÚ ER mönnum orðið það
kunnugt, að í norska heima*-
hernum voru yfir 50.000 manns,
þegar Þjóðverjar gáfust upp.
12.000 menn, sem valdir voru
úr þessum hóp, komu fram á
hersýningu á torginu fyrir fram
an konungshöllina s.l. laugar-
dag. Konungur og ríkiserfing-
inn voru viðstaddir hersýning-
una.
Þúsundir manna höfðu safn-
ast saman til þess að hylJa her-
mennina.
Sendiráð hættir störfum.
London:---Þýska sendiráðið
í Dublin hefir hætt störfum, og
fengið írskum stjórnarvöldum
lyklana að byggingunni. Sendi-
herrann er fluttur í hús, sem
hann hafði keypt sjer fyrir ut-
an borgina, og hygst að búa
þar í bráðina.