Morgunblaðið - 11.07.1945, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 11. júlí 1945
— Thor Thors
Í'ramh. af bls. 7.
ekki þátt í þeirri ráðstefnu,
en<ia þótt við höfum átt fulltrúa
á öllum helstu alþjóðaráðstefn
um á styrjaldarárunum. Þetta
mál hefir orðið hjer pólitískt
deilumál hjer innanlands og
get jeg því ekki blandað mjer
í þær umræður. Jeg óska þó
ekki að það fari leynt, að mjer
þótti miður að við skyldum ekki
verða meðal stofnþjóða hins
nýja Alþjóðabandalags. Stjórn
Bandaríkjanna viðurkenndi að
íslendingar hefðu lagt af mörk
um alt, sem þeir megnuðu til
að tryggja sigur bandamanna,
og engra frekari aðgerða var
óskað af okkar hálfu. íslend-
ingar urðu hinsvegar að við-
urkenna að hjer hefði ríkt ó-
friðarástand við Nasista, eftir
að þeir margsinnis höfðu ráð-
ist á íslenska menn, íslensk
skip og jafnvel landið sjálft.
Það var sameiginleg ákvörðun
3ja leiðtoga heimsins, hins
fallna, mikla forystumanns
Bandaríkjanna, Roosevelts for
seta, Churchills og Stalins, að
engar aðrar þjóðir skyldu taka
þátt í ráðstefnunni í San
Francisco en þær, sem augljós-
lega hefðu starfað með banda-
mönnum í stríðinu og teldust í
hópi hinna sameinuðu þjóða. —
Þetta var ófrávíkjanlegt skil-
yrði, og jeg er þeirrar trúar,
að meiri líkur hefðu verið til
þess að leysa málið, ef innan-
landsdeilur hefðu ekki bland-
ast í það.
Meðan á ráðstefnunni stóð,
gerði íslenska ríkisstjórnin alt,
sem í hennar valdi stóð, með
itrekuðu tilmælum við forráða
menn ráðstefnunnar, til að öðl-
ast þátttöku, en það mál
strandaði, þrátt fyrir ákveðinn
stuðning Bandaríkjanna og
Breta, á vandkvæðum, er aðr-
ar þjóðir, er líkt stóð á um og
íslendinga, sköpuðu. Væntan-
lega gefst íslendingum síðar
kostur á því að verða viður-
kenndur aðili á þessu þjóðanna
þingi.
Starf semliráðsins:
Þau tæplega fjögur ár, sem
nú eru liðin frá stofnun sendi-
ráðsins í Washington, hafa ann
ir þess verið mjög miklar.
Sendiráðið hefir fjallað um all
ar umsóknir um vöru-útvegun
til landsins, um útvegún skipa
og um sölu á íslenskum afurð-
um, sem seldar hafa verið til
Bandaríkjanna. Þetta eru ó-
venjuleg störf fyrir sendiráð,
en stríðsástandið hefir beint
þeim þangað.
Jeg hefi átt því láni að fagna
að eiga ágæta samverkamenn.
Henrik Sv. Björnsson var fyrsti
sendiráðsritari um '2ja ára
skeið, og síðastliðið ár hefir
Magnús V. Magnússon gegnt
því starfi. Þórhallur Ásgeirs-
son hefir verið fulltrúi við
sendiráðið um 3ja ára skeið.
Meðferð íslands á utanríkis-
málum sínum er fyrsta tákn
þess, að þjóðin er fullkomlega
sjálfstæð. Aldrei kemur til
mála að fela þau öðrum en
íslendingum. Þó er það aug-
ljóst mál, að íslendingar geta
ekki haft sína eigin starfsmenn
nema á örfáum stöðum, og er
þá bjargarráðið að fela íslend-
ingum og íslandsvinum að
gegna, án sjerstakra launa,
ræðismannastörfum fyrir ís-
lendinga víða um heim, og þurf
um við ekki að kvíða því að
finna ekki hæfa og áhugasama
menn, sem fúsir eru til slíkra
starfa. ísland hefir nú slíka
ræðismenn á 6 stöðum víðsveg
ar um Bandaríkin og hafa þeir
alsstaðar rækt starf sitt með
ágætum.
Það er auðvitað hlutverk
hverrar ríkisstjórnar að ákveða
utanríkisstefnu íslendinga á
hverjum tíma, en lítil þjóð eins
og íslendingar hafa eigi ráð á
öðru en að sýna öllum erlend-
um þjóðum fulla velvild og
kurteisi í hvívetna. En á því
þykir mjer nokkur skortur,
bæði í ræðu og riti.
Minning Andrjesar Straumland
í DAG verður borinn til graf
ar hjer í bænum Andrjes
Straumland skrifstofumaður,
forseti Sambands íslenskra
berklasjúklinga.
Andrjes /ar fæddur í Skál-
eyjum á Breiðafirði 26. maí
1895 og átti þar heima fram
yfir fevmingaraldur. í Skáleyj-
um er fegurð mikil. Fjallahring
urinn glæsti á þrjár hliðar, en
á einn veg rennur saman him-
inn og haf. Hvert sem horft er
getur að líta eyjar og sker, þar
sem selurinn látrar sig og fugl
arnir syngja um dásemdir til-
veru'nnar og íylla líf æskunnar
unaði og töfrum. Sje það rjett,
sem jeg efa ekki, að náttúran
hafi mótandi áhrif á skapgerð
'mannsnna, hlýtur þessi staður
j að hafa við sig flest það, sem
skapað getur bjartsýna menn
■ og víðsýr.a, drenglynda og
1 kjarkn ikla. En einmitt þannig
jkom Andrjes Straumland mjer
fyrir sjónir Og því lengur, sem
I jeg kyntist honum, því betur
’ skildist mjer, að það voru þess-
ir þættir í skapgerð hans, sem

Komst til
Argentínu
London í gærkvöldi.
I DAG kom þýskur kafbát-
tir til hafnar í Argentínu. •—
Voru bátsmenn kyrrsettir, en
báturinn gerður upptækur. —
Áhöfnin var 45 menn. Hefir
hann haft útivist Hanga, því
það eru nákvælega tveir mán-
uðir síðan styrjölclinni lauk.
— Reuter..
gerðu hann sterkan í starfi og
farsælan, pó að björg harma
og vanheilsu lægju þungt á
brjósti honum.
Þegar Andrjes var á 16. ári
kendi hann fvrst sjúkdóms síns.
Rúmlega tv tugur að aldri fór
hann á Vífilsstaðahælið og var
þar sjúklingur öðru hverju í 4
eða 5 ár. Hann var tvö ár við
nám í Ruskin College í Oxford
og síðan um skeið í Rússlandi.
Þráin til náms og þroskva var
óslökkvandi í brjósti hans, enda
voru gáfumar góðar. En veik-
indin fjötruðu vængi hans og
gerðu honum erfitt um flug.
Hann fór þá til Ameríku í
þeim tilgangi að freista að fá
bót meina sir.na. Þar var hann
í tvö ár, gekk þar undir skurð-
aðgerð og var undir hendi
slingra lækna, en alt kom fyrir
ekki. Hann kom aftur heim
með ólamaðan kjark og bjart-
sýni á lífið og mennina. Fyrir
10 árum var enn gerð á hon-
um vandasöm aðgerð hjer
heima og þá með góðum ár-
angri. Var nú heilsa hans með
besta móti, þangað til á síð-
asta hausti, að veikin tók sig
upp á ný með meiri krafti en
fyrr. Hann iagðist í sjúkrahús
skömmu eídr nýárið og háði
þrotlausa baráttu um líf og
dauða uns hvíldin kom 5. þ.m.
Andrjes Straumland átti
mörg áhugamál, eins og títt er
um vel gefna menn. Um skeið
ljet hann stiórnmál allmjög til
sín taka og gat þá oft verið
skeleggur í kappræðum, enda
var maðurinn vel talaður og
rökfimur. En allra manna var
hann sáttfúsastur, og aldrei
vissi jeg hann gera sjer far um
að flæma náungann niður, það
var líka ólíkt eð|i hins bjart-
sýna manns, sem ætíð leitaði
að því góða í fari annara.
Aðaláhugamál Andrjesar síð
ustu æfiárin var starfsemi
Sambands íslenskra berkla-
sjúklinga (S. í. B. S.). Hann
var einn af írumkvöðlum þess,
að sambandið var stofnað árið
1938. Var hann þá kosinn for-
seti S. í. B. S. og endurkosinn
jafnan síðan. Starf og fram-
kvæmdir S. í. B. S- eru alþjóð
kunnar. Þar hafa margir unn-
ið að, en fáir eða enginn sýnt
meiri áhuga og fórnfýsi en
' Andrjes Straumland. Hann var
frá upphafi foringinn. Og í
starfi sínu fyrir S. í. B. S. kom
glögt í ljós -fjelagslyndi hans
og fjelagsþroski. Honum tókst
að skipuleggja sóknina, sam-
eina kraftanr — og vinna sigra.
Við þetta verkefni var 1 raun
og veru allur hugur hans til
hinstu stundar. -— S. í. B. S.
hafði árum saman unnið mark-
vist að því að koma upp vinnu
heimiii fyrir berklasjúklinga.
Andrjes tók fyrstu skófluna úr
grunni hins fyrsta húss þess í
Reykjaiandi 3. júní 1944 og
vann þar daglangt við gföft.
Húsin tóku að rísa. Vonir hans
og berklasjúklinga voru að ræt
ast á undra skömmum tíma. En
Andrjesi auðnaðist ekki að
vera við vígslu, heimilisins eða
sjá hið starfandi líf 40 vist-
imanna þar, eins og það er nú.
j En ' merkið stendur, þótt mað-
urinn falli.
S. í. B. S. hefir þegar lagt
fram drjúgan skerf til heil-
brigðismála á íslandi. Og þeg-
ar tímar líða, mun það koma
í ljós, að Andrjes Straumlartd
hefir reist sjer óbrotgjarnan
minnisvarða með fjölþættu
starfi sínu í þágu sambandsins.
Andrjes var giftur Sigrúnu
Straumland hjúkrunarkonu, og
áttu þau eina dóttur, sem enn
er á barnsaldri. Voru þau hjón
in samhent í því að gera heim-
ili sitt smekklegt og aðlaðandi,
og var heimilislíf þeirra mjög
gott. Frú Sigrún studdi mann
sinn á allan veg í starfi hans
fyrir S. í. B S. En frábært þol-
gæðr og dxmalausa fórnfýsi
hefir hún sýnt í hinni löngu
legu hans, þar sem segja má,
að hún hafi naumast vikið frá
rúmi hans.
Um 3eið og berklasjúklingar
minnast Andrjesar Straum-
lands með þakklátum huga,
senda þeir eftirlifandi konu
hans samúðarkveðjur.
Vjer ,,æðrumst ei við lífsins
skapadóm“. Starfinu verður
haldið áfram. Minningarnar um
fallinn foringja hvetja til
dáða. Kristinn Stcfánsson.
Skrifstof ustúlka
óskast á skrifstofu hjá innflutningsfyrirtæki. Þarf að
vera dálítið vön vjelritun enskra brjeí'a. Góð laun.
Umsóknir merktar „Strax“, sendist blaðinu í dag. —
í 1) Grímumaður. (hugsar): — Ilún cr.nsof- um klukkustundum hafa horft á föður þessa barns ur, það er einmitt það. Jeg er brjálaður. Sálarlíf
£ndi. Gott. Jeg ætlá áð fara og fá mjer ai' feykja. myrtan. mitt er ekki í samræmi við ríkjandi hugmvndir í
> 2) Grímumaður (hugsar): r— Það er erfitt, jafn- 3) Grimumaður (hugsar): — Jeg hlýt að hafa þjóðfjelaginu............Og ekki er hægt áð shua víð,
vel fyrir mig, að trúa, því, að jeg skuli fyrir nokkr- verið brjálaður að fara að eiga við þetta. Brjálað-