Morgunblaðið - 09.08.1945, Blaðsíða 7

Fimtudagur 9. ágúst 1945
HIX V/ XV VJ.

ÞÝSKALAND OG ÍTALÍA í DAG
JAFNVEL úr loftinu lít-
ur Þýskaland út sem yfir-
gefið land. Sokknar fljóta-
ferjur marra í kafi í Rín,
eins og krókódílar, og brýrn
ar liggja í rústum niðri í
fljótinu. Sprengjurnar hafa .
skilið eftir raðir af holum í
akrana, þær eru eins og ör á
jörðinni. Sumar þeirra eru
fullar af óhreinu vatni, aðr-
ar eru þurrar, eins og tóm-
ar augnatóttir. Brátt sjer
maður rústir borganna,
þar sem steinar og járn úr
húsum liggur um allt eins
og hráviði. Svo tekur sveitin
við aftur, og nú laus við
sprengjusárin, skógarnir
dökkgrænir að sjá, en engi
og akrar ljósari. Svo kemur
flugvöllur, þar standa uppi
grindurnar einar naktar af
flugskýlunum, en talsvert
af flugvjelum er víðsvegar
um völlinn. Síðan önnur
borg í rústum. Brotnar rúð-
ur liggja á götunum, og sól-
in glampar skært á þær, úr
loftinu að sjá, er eins og borg
in sje öll upplýst og meira
að segja með skrautljósum.
Og áfram fljúgum við, nú
er dregið fyrir sólu og flug-
vjelin fer inn í ský. Er hún
kemur út aftur, sjást enn
víðir akrar og vellir fyrir
neðan, járnbrautimar auðar
með öllu, og borgir ber við
sjónhring.
Rússar halda heírrt.
VEGIRNIR ERU ekki leng-
ur fullir af hópum erlendra
flóttamanna, ferðalög þeirra
eru nú sæmilega skipulögð
Eftirfarandi tvær greinar eru báðar þýddar
úr hinu kunna breska tímariti, The Specta-
tor. Hin fyrri er eftir breskan flugforingja, og
lýsir mæta vel hvemig umhorfs er í Þýska-
landi í dag. Hin síðari um óstandið á Ítalíu og
hina geigvænu verðbólgu þar, er eftir Martin
Halloran, nokkuð stytt í þýðingunni.
fyrir sig, eru enn í einkenn-
isbúningi og bera aðeins
ljettan bakpoka. ,.Hinn vold
ugi her Hitlers sigraður”,
stóð undir einni mjmdinni
af svona hermannahóp í
blöðunum. Nú sjer maður þá
aftur í þýsku umhverfi, hin
ir víðu frjósömu akrar eru
í baksýn, fram hjá þjóta bif
reiðar sigurvegaranna, svo
kemur hópurinn á götur
hrundrar borgar, þar sem
grasið er þegar farið að
skjóta upp kollunum úr
grótinu. Hermennirnir eru
að koma heim til þess að
finna, — hvað? í stórborg-
unum er gata eftir götu ger-
eydd, hverfi eftir hverfi,
míla eftir milu. Það er ein-
hvers konar hörkulegur
helgidagasvipur yfir þeim,
nema hvað engum kirkju-
klukkum heyrist hringt, og
enginn er á leiðinni í kirkju.
Annars er alveg eins og á
sunnudegi: göturnar mann-
lausar, hlerar fyrir búðar-
gluggum, engir sporvagnar
á ferðinni. Aðeins fyrir
börnin er lífið orðið einn
endalaus hátíðisdagur. Þau
sjást velta ryðguðum gjörð
af hernaðaryfirvöldunum. ''um eftir götunum. Eða leika
Dag eftir dag bruna bifreiða
lestirnar, sem flytja nauð-
ungarvinnufólkið austur á
bóginn. Rauðir fánar blakta
í golunni. Þeir og hálfföln-
aðar greinar eru til skrauts
á vögnunum, og flóttamenn
irnir sitja aftur á bílunum
samanhnipraðir, og horfa út
í bálinn, stara án þess að
sjá nokkuð, eygja ekki bif-
reiðarnar, sem mæta vögn-
um þeirra, ekki hina glamp-
andi, þráðbeinu bílabraut,
er þeir aka eftir. Þeir eru
l^Iæddir í allar mögulegar
tegundir af fötum, þýskar
kápur, breska hermanna-
búninga, sumir eru með
húfur, aðrir hatta. enn aðr-
ir einkennishúfur, já, jafn-
vel af sjóliðum, aðeins
stjarnan rauða kemur upp
um þjóðerni þeirra. Enginn
brosir. Enginn veifar. Það
er eins og forvitni þeirra um
lífið hafi verið fullnægt að
-lokum með ólýsanlegri
reynslu.
Sigraði hcrinn.
HINUMEGIN á veginum
eru þýskir flóttamenn að
snúa heim til sín, sumir í
miög frumstæðum vögnum,
sem líkastir eru eintrjánings
bátum. Sumir eru í eldforn-
um hestvögnum, dregnum
af skinhoruðum jálkum. Það
eru þeir heppnu. — Hinir
þramma áfram akandi
barnavögnum eða handvögn
um hlöðnum húsbúnaði og
fatnaði. Hermennimir, sem
eru á heimleið, ganga út af
sjer i rústunum. Eða klifra
upp á eyðilagða skriðdreka,
sem liggja eins og einhver
rfsaskordýr, hálffaldir í
hveitöxum 'akranna með
hjólin upp í loftið. — Þau
standa í röðum við vegina,
til þess að virða vegfarend-
ur fyrir sjer, — ávalt dá-
samlega hrein og þokkalegd
klædd. Og það er eins og
þessi börn eigi ekki hc<úma
í þessu landslagi, nema þá
helst sem mælikvarði á
beiskju og hryllingu þa, er
ríkir í Evrópu nútímans.
Lítið um vinnukraft.
MONTGOMERY er að
láta herfanga lausa til land-
búnaðarstarfa. Sumir eru
sendir heim í bifreiðum,
aðrir leggja land undir fót.
En eru þeir nægilega margir
og komast þeir heim í tæka
tíð? Kornið er þroskast? —
Mikið af korningu í ná-
grenni Brunschweig og
Hannover er orðið gult, og
kartöflugrasið er farið að
blómstra.Uppskeran lítur út
fyrir að verða mikil, á
venjulegum tímum hefði
hún orðið stórkostleg. En nú
er lítið af vinnuvjelum, og
sjálfsagt of lítið um mann-
afla líka. Mílum saman get-
ur maður farið um sveitirn-
ar, þannig, að þar sjáist ekk
ert fólk nema gamlir menn
og konur, sem eru að reyna
að baksa eitthvað, slá kornið
með sigðum og reita illgres-
ið úr görðunum. Og í borg-
unum er ástandið jafnvel
verra. Ekki hefir verið reynt ’
að endurbyggja eitt einasta
hús. Fáar verksmiðjur eru
starfandi. Það rýkur aðeins
úr einum eða tveim af öll-
um þeim hundruðum reyk-
háfa, sem maður sjer. Og
það er jafn vel enn sjald-
gæfara að sjá járnbrautar-
lest á ferðinni. „Nei, sko,
þarna er járnbrautarlest”,
segja menn undrandi. Það
eru handaverk mannsins,
sem virðast hjákátlega í þess
ari tilbreytingarlausu auðn
Og eyðingu. Þess vegna teyg
ir maður sig allan til þess
að geta sjeð fyrirbrigðið,
þessa hægfara járnbrautar-
lest, vagnana fullhlaðna vör
um og flóttamennina sitja
þar ofan á í hópum. Og
járnbrautirnar liggja mein-
ingarleysislega auðar um
stolta akrana og frjósemi
þeirra, en svo nokkru síðar
sjást ryðgaðir teinarnir
hanga fram af brú, sem
sprengd hefir verið í loft
upp. Kannske sjer maður
eina lest á hreyfingu allan
liðlangan daginn. Stundum
enga.
Eytt land — dauðar borgir.
ÞETTA ET hið eydda
-land, hjer eru hinar dauðu
borgir. Eftir hinn hraða akst
ur kemur hvíldm í her-
mannaskálanum. Einhver er
að reyna að stauta sig fram
úr íaginu „Home, Sweet
Home” á slaghörpuna, hann
leikur viðlagið aftur og aft-
ur með einum fingri, fullur
af heimþrá. Úti á strætun-
um ‘standa hermenn okkar,
vopnaðir vjelbyssum og
rifflum, eða ganga tveir og
tveir saman úti í skógunum,
þar sem næturgalarnir
syngja, og raula fyrir munni
sjer um stúlkurnar sínar
heima, sykurlausa teið Qg
vatnsblandáða bjórinn. —
Þjóðverjarnir eru löngu
farnir að hátta. en í húsi
hjer og þar hevrast þó eríh.
leikin þjóðlög á hljóðfæri.
Eftir þögnina kemur maður
þar, sem breskur hátalari
öskrar jazzlög, þau berg-
mála harkalega í hljóðum
húsunum, þar sem hvergi
sjest Ijósglæta og hlerar eru
fvrir gluggum. Næturkyrð-
in devr í hásum hermanna-
söngvum, hávaða í bifreið-
um þeirra. Einhvers staðar
slær turnklukka feimnis-
lega.
Hatur allt um kring.
HITLERISMINN er kom-
inn og farinn. Þegar einhver
á að.vísa manni á Adolf Hitl
ersstræti, segir hann bara
Adolföstræti. Það ér ekkert
stolt. Það virðist heldur ekk
kennisbúningar breska flug
ert hatur vera. Jafnvel ein-
hersins virðast ekki vekja
neina sjerstaka eftirtekt. •—
Það eru aldrei neinir haka-
krossar krítaðir á veggi í
laumi. Það er aðeins djúp
auðsveipni, dæmalaus þol-
inmæði, sem gerir út af við
forvitni áhorfandans og kem
ur vjelbyssum og rifflum
hermannanna til að virðast
hálf-hlægilegum. — íbúar
landsins virðast hafast við í
lofttómu rúmi, en utan við
er hatur nauðungarvinnu-
fólksins, afskiftaleysi her-
mannanna og fjandsemi
annara landa, og kannske
hefir allt þetta þjappað fólk
inu fastar saman, gert eina
heild úr öllum flokkum og
stjettum. En þegar vetur-
inn kemur og hungrið sverf-
ur að í borgunum^hvað mun
þá hið lofttóma rúm soga
inn í sig? — Hatur, ótta, gam
alt eða nýtt viðhorf til lífs-
ins? Hin sviplausu andlit
gefa enga hugmynd um
hvernig svarið kann að
á eftir manni kíló af smiöri
út um gluggann og bjótfo
manni það á svörtum mark-
aði á 900 lírur. Allt þefteH
fer fram fyrir opnum tjöld-
um, og stjórnin gerir ekki
einu sinni tilraunir til þess
að skerast í leikinn. Á veg-
unum eru hundruð bifreiða
á ferðinni alla daga, en ú
mögulegt að fá bensín, nema
á svörtum markaði. — Jeg
mætti frú erlends sendi-
herra nýlega á málverkasýn
ingu. Hún sagði mjer, að
hún yrði áð kaupa allan mat
til heimilisins á svarta mark
aðinum, annars fengi hún
ekkert.
Erfið aðstaða.
FYRIR TVEIM dögurn
var mjer boðið í hádegis-
verð af vini mínum einum,
hann er mikill jarðeigandi
og var nágranni minn, er jeg
áður fyrr átti heima á ítal-
íu. Hann fór með mig í eitt
besta veitingahúsið í Róm.
Jeg er viss um að hádegis-
verða. Annárs virðast menn verðurinn hefir kostað 2080
heldur hughraustari en fyr-
ir nokkrum vikum, en hver
ástæðan er, eða hvort hún
er nokkur, hvort þetta er
ekki aðeins vegna þess að ný
herstjórn er komin til að
hlýðnast, er ómögulegt að
segja. Við vitum það kann
ske áður en árið er liðið.
•*
Dýrtíð í Ítalíu.
ÞAÐ ER ákaflega dýrt að
lifa í Ítalíu í dag. Fjögur
hundruð' lírur komu á móti
hverju strlingspundi, þegar
við komum þangað fyrst, en
verðið hefir farið síhækk-
andi, og gengi lírunnar gagn
vart pundinu hefir ekki ver1 gerði rangt áður fyrr, með
ið ákveðin síðan, og hefir, því að samþykkja, en mót-
hún nú ekkert raunverulegt mæla ekki hlutum, ;em
kaupgildl. Tökum dæmi: — hann vissi að voru illir. —
Ljelegustu baðmularkjó'larn Hann er einlægur konungs-
ir kosta um 3 £ (78 ísl. kr.), sinni og sjer nú, að hann
mjög ljelegar karlmanns- verður að gjalda glappaskots
buxur 9 £ (rúmar 230 ísl. 'síns. Hann er líka reiðubú-
kr.), venjulegt karlmanns- inn að taka á sig refsigu, ef
veski yfir 2 £ (rúmar 50 það er til nokkurs, en það
kr.), ein einasta fíkja, ný, er erfitt að sjá, hvernig það
30 aura. Góðar, notaðar getur þýtt nokkuð, armað
myndavjelar má fá fyrir eins ástand og er í þeim mál
lírur fyrir hvorn okkar, Við
sátum lengi, vegna þess, áð
við vorum að ræða um ít-
alíu, Bretland og framtíðina.
Vinur minn, sem er hárnent
aður maður, hafði verið fas-
isti og sagði mjer hreinskiln
islega ástæðuna til þess. —
Hann er nú sannfærður um
að sjer hafi skjátlast, og
reynir eftir mætti að baeta
úr því. En nú er auðvítáð
sama hváð hann gerir, þáð
segja bara allir: „Hann eráð
reyna vinna sjer hylli á ný”.
Hann og margir aðrir lík-
ir honum eru í erfiðri að-
stöðu. Hann veit, að hann
um: blind hefndarstefna,
skrilæði og slíkt. Illt fyrir
160.000 lírur. Skartgripir, er
áður voru góðir og ódýrir,
eru nú bæði rándýrir og I illt, má kalla það, sem er að
mjög Ijelegir. Það er engin gerast á Ítalíu nú. Og jeg er
skömmtun, nema á mjög_fá- j hræddur um að sár spill-
um fæðutegundum, ekkert! ingar og illra venja sjeu svo
verðlagseftirlit, þess vegna; d júp að þau verði ekkí
þrífst svarti markurinn held grædd.
ur en ekki bærilega. — Ef |
maður er nógu ríkur, getur Ólíkt viðhorf.
maður keypt hvað sem vera ! VIÐ GETUM ekki flutt
skal á Ítalíu, jafnvjel hjól- okkar tegund af stjórnmáía
barða, en það er þó líklega lífi og lýðræði yfir á mega*
erfiðast að eiga við þá, þótt land Evrópu. Þær þjóðir þar
þeim sje daglega stolið þús» sem eru án hinnar nauðþýn-
undum saman af bifreiðum legu menntunar og erfða •
hersins, af ítölskum liðhlaup venja, skilja það ekki. Frelsi'
um og liðhlaupum úr herj- hjer á Ítalíu þýðir frelsi til
um bandamanna, og lifa þeir þess að gera hvað sem m ;r hi
á þessu athæfi. |sýnist. Það þýðir það, 5ð ef
Vindlingar kosta oft meira maður er andvígur ein-
en 10 lírur stykkið. Skömt- hverju lagafrumvarpi, sem
unarseðlar tryggja manni fram kemur, þá hlýðir mað-
ekki að fá hinar skömmtuðu ur heldur ekki lögúnum, ef
vörur. í búðinni segja þeir frumvarpið hlýtur sam-
manni kannske, að þéir hafi þykki og staðfestingu. ítöl-
ekkert smjör, ef maður vill um er ókunnugt um það, er
•fá út á skömmtunarseðilinn við skiljum við orðið lög-
sinn, eri svo þegar máður er
að fara, rjetta þeir kannske
hlýðni. Ef lögin banna að
Framhald á 8. eíðu.