Morgunblaðið - 09.12.1945, Side 12

VEÐURUTLIT til hádegis í
dag. V-átt, allhvast með köfl-
um. Snjójel.
ÆGILEG HUNGURSNEYÐ
yfirvofandi á Java. — Sjá bls.
1. —
Sunnudagur 9. desember. 1945.
Fjárlatjaumræður á Aiþingi:
Fjármálaráðherrann vill ekki
hækka skattana
UMRÆÐUR um fjárlaga-
flumvarpið hafa nú staðið í 2
daga á Alþingi. Form. fjárveit-
inganefndar, Gísli Jónsson,
hafði framsögu af hálfu nefnd-
arinnar. Hann gerði grein fyr-
ir breytingartillögum nefndar-
innar.
Þessar breytingar eru þrenns
konar. 1. Hækkun á tekjuáætl-
uninni. 2. Viðleitni til lækkun-
ar á rekstrarútgjöldunum. 3.
Hækkun á framlagi til verk-
leg’ra framkvæmda.
Eins og að vanda lætur hafa
margar breytingartill. komið
frá einstökum þingmönnum,
aðallega um skiftingu vega-
fjárins.
Fjármálaráðherra vill
ekki aukna skatta.
Fjármálaráðherrann Pjetur
Magnússon gerði í gær grein
fyrir afstöðu sinni til breyting-
artillagna fjárveitinganefndar.
Viðvíkjandi ágreiningnum
um skiftingu vegafjárins sagði
ráðherrann, að sjer fyndist það
vera röng stefna að hafa þá að-
ferð við skiftinguna, sem nú
væri höfð. Menn ættu að gera
það upp við sig, hvaða vegi
nauðsynlegast væri að ljúka og
einbeita sjer að því. Það
myndi spara ríkissjóði stórfje.
Sú aðferð, sem nú er höfð, væri
úrelt og tefði fyrir því, að land
ið fengi vegakerfi.
Varðandi hækkunina á tekju-
áætluninni kvaðst ráðherrann
geta á hana fallist, nema kann
ske á hækkunina á verðtollin-
um (úr 33 milj. í 35 milj. kr.).
Hún væri haepin. Mikil farm-
gjaldalækkun hefði orðið á vör
um frá Ameríku og farmgjöld-
in frá Evrópu væru þó mun
lægri. Einnig væri hætta- á
minkuðum innflutningi á vefn-
aðarvöru, en hún er, eins og
kunnugt er, mjög hátt tolluð.
Hjer væri því mjög tæpt á tæp
asta vaðið.
Um lækkunina á rekstrarút-
gjöldunum gat ráðherrann þess,
að hjer væri við margskonar
erfiðleika að etja.
Með aukinni kenslu og ment
un kæmi altaf aukin stijrf. Það
liefði aukinn kostnað í för með
sjer. En aðalerfiðleikarnir væru
fólgnir í hinu algjörlega óvið-
unandi húsnæði, sem ríkið ætti
við að búa. Skrifstofurnar væru
dreifðar um allan bæ og engri
hagsýni hægt að koma við. Ráð
herrann kvaðst óttast, að þess-
ar till. bæru ekki árangur. En
þetta væri aukin hvatning fyr-
ir stjórnina að reyna þetta.
Næst ræddi ráðherrann um
aukninguna á verklegum fram
kvæmdum, sem till. fara fram
á. Fleira þyrfti en fje til fram-
kvæmdanna. Vinnuafl þyrfti
líka. Kvaðst ráðh. efast um, að
nægilegt vinnuafl væri fyrir
hendi til svo aukinna fram-
kvæmda.
Um afkomu þessa árs tók ráð
herrann það fram, að hún hefði
verið mjög góð.
Að lokum sagði ráðh., að ef
ekki yrði sjeð fyrir nýjum
tekjustofnum, myndu fjárlögin
verða afgreidd með nokkrum
tekjuhalla. Ráðherrann kvaðst
vera ófús að beita sjer fyrir
nýjum skattaálögum, og mundi
ekki gera það. Stjórnin yrði
heldur að fá lántökuheimild.
★
Annarri umr. fjárl. var lokið
í gærkvöldi, en atkvæðagr.
frestað. Hún hefst kl. 1 á morg-
un. Annað kvöld hefjast svo
eldhúsumræður.
ur
! er höfundur
„Uppstigningar"
ÞAÐ upplýstist í gærdag hver
væri höfundur leikritsins Upp-
stigning en hann hefir hingað til
aðeins verið nefndur H. H. -—■
Það er prófessor Sigurður Norð
dal. — í gær hafði hann boð
inni á heimili sínu, fyrir leik-
endur og stjórn Leikfjelags
Reykjavíkur. — Við þetta tæki-
færi tiikynti prófessorinn, að
hann væri höfundur leikritsins.
Hin nýja tryggingar-
löggjöf lögð fyrir
Alþingi
„Gengið lang! í þá átl að tryggja fjelags-
legl öryggi landsmanna'
sn
Veil ekki um neina
lánbeiðni
TRUMAN Bandaríkjaforseti
var spurður að því á blaða-
mannafundi í gær, hvort ekki
væri satt, það sem frjest hefði,
að Rússar myndu bráðlega fá
stórlán hjá Bandaríkjamönn-
um. — Hafði "fregn um þetta
borist út í Bandaríkjunum rjett
eftir að samningar Breta og
Bandaríkjamanna um fjárhags-
mál voru undirritaðir.
Truman forseti svaraði þessu
á þá leið, að hann vissi ekki til
þess, að Sovjetríkin vantaði
neitt lán, eða hefðu farið fram
á slíkt. — Reuter.
Barnauppeldissjóður Tvor-
valdsensfjelagsins. Á morgun
verður útsala á Thorvaldsens-
basarnum á ýmsum munum
barnauppeldissjóðs Thorvald-
sensfjelagsins — mest barnaföt
Eftirmiðdagskjólar
téknir frani daglega til jóla.
cJ~!ítuí í qÍu
Leía
H'ramriHin af *l •uði
skipa og eigna á þeim tíma, er
lánið er tekið, að öðrum kosti
skal miðað við virðingarverð.
Lánin mega nema alt áð %
! verðs nýrra skipa og 3/5 ann-
ara eigna. Sje um bakábyrgð
bæjar- pða sveitarfjelaga að
I ræða, færast þessi mörk upp í
% og %. Þó fá þeir lántak-
endur, er eiga fje í nýbygging-
arsjóðnum, lán, er miðast við
j verð skipsins að frádregnum
nýbyggingarsjóði Tængsti láns-
. tíminn er 20 ár fyrir ný skip,
en annars 15 ár. Þó er gert ráð
fyrir hlutfallslega hærri af-
borgunum en þessi lánstími seg
ir til um, bæði með því, að af-
borganir af lánum sjeu hærri
fyrstu árin, og einnig með því,
að gert er ráð fyrir, að lántak-
anda, er nýtur skatthlunninda
vegna framlags í varasjóð, verði
skylt að verja 50% af varasjóðs
tillaginu til aukalegra afborg-
ana. Gert. er ráð fyrir, að sjóð-
urinn veiti bráðabirgðalán,
meðan stendur á byggingu
skipa eða mannvirkja, t. d.
80% af hinu væntanlega end-
anlega láni, en nánari ákvæði
um upphæð bráðabirgðalánsins
eftir tegund mannvirkja o. s.
frv. verði sett með reglugerð.
Utlánsvextir sjóðsins eru á-
kveðnir hæst 2.5%, enda er það
ljóst af áætlun þeirri um starf-
semi sjóðsins, er íylgir þessari
greinargerð, að útlánsvextir
þurfa ekki að vera hærri til
þess að standa straum af sam-
anlögðum vaxtaútgjöldum sjóðs
ins.
í tveimur greinum frum-
varpsins (23. og 24. gr.) eru
ákvæði, þar sem þeim, sem lán
hafa fengið úr fiskveiðasjóði á
árinu 1945 og gefin hafa verið
vilyrði fyrir styrktarlánum, er
gefinn kostur á að njóta vilyrða
þessara laga.
Þau ákvæði laganna, sem hjer
hefir ekki verið sjerstaklega
minst á, eru. að mestu ‘ leyti
samhljóða ákvæðum laga nr.
34 2. apríl 1943, um fiskveiða-
sjóð íslands, og þykir því ekki
ástæða til að minnast sjerstak-
lega á þau.
^la^ana am nei^ma
Kjólabúðin
Bergþórugötu 2.
Hjúskapur. í gær voru gefin
saman í hjónaband af sr. Bjarna
Jónssyni dómprófasti ungfrú
Jónína Ingibjörg Jónsdóttir,
Krossi, Ölfusi og Guðmundur
Olafsson bifreiðarstjóri, Hvera-
gerði. Heimili þeirra verður að
.jGeiriándi, Hveragerði.
HEILBRIGÐIS- og fjelags-
málanefnd Ed. flytur að beiðni
fjelagsmálaráðherra ’frv. um
almannatryggingar.
Samið af milliþinganefnd.
Frumvarp þetta er mikill laga
bálkur og er samið af milliþinga
nefnd, sem þáverandi fjelags-
1 málaráðherra, Jóhann Sæ-
mundsson, skipaði í marsmán-
uði 1943. í milliþinganefndina
voru upphaflega þessir skipað-
ir: Haraldur Guðmundsson,
alþm.. og var hann formaður,
Brynjólfur Bjarnason alþm.,
Kristinn Björnsson, læknir,
Brynjólfur Stefánsson, forstjóri,
Eggert P. Briem forstjóri og
Jens Hólmgeirsson, forstjóri.
Eggert P. Briem baðst strax
undan störfum í nefndinni. —
Brátt hætti einnig Kristinn
Björnsson störfum þar. — Kom
þá Jakob Möller-inn í nefndina.
Eftir að Brynjólfur Bjarnason
varð ráðherra tók Haukur Þor-
leifsson bankabókari, sæti hans
og Garðar Þorsteinsson alþm.,
tók sæti Jakobs Möllers, eftir
að hann varð sendiherra.
Málefnasamningar stjórnar-
innar.
Svo sem kunnugt er, var það
eitt atriðið í málefnasamningi
núverandi ríkisstjórnar, að kom
ið skyldi á fót svo fullkomnu
kerfi almannatrygginga, sem
nái til allra þjóðarinnar, án til-
lits til stjetta eða efnahags, að
Island verði á því sviði í
fremstu röð nágrannaþjqðanna.
Núverandi fjelagsmálaráð-
herra, Finnur Jónsson hafði fal
ið þeim Birni Blöndal hagfræð-
ing og Jóhanni Sæmundssyni
tryggingayfirlækni að starfa að
undirbúningi þessara mála. Fól
ráðherra milliþinganefndinni að
athuga og vinna úr tillögum
þessara manna. En skýrslur
þeirra og tilllögur hafa verið
gefnar út í sjerstakri bók, ,,A1-
mannatryggingar á íslandi“. Er
þ^ð mikil bók.
Þessi tryggingamál eru svo
margþætt og flókin, að ekki er
viðlit að gera þeim skil í stuttri
blaðagrein, svo nokkurt gagn
verði að. Hinsvegar hefir blað-
ið beðið Brynjólf Stefánsson for
stjóra að skýra mál þessi fyrir
almenningi og væntir þess, að
geta bráðlega birt greinar frá
honum.
Kostnaður.
En hvað kosta þessar trygg-
ingar? mun vafalaust margur
spyrja. I greinargerð með frum
varpinu er birt kostnaðaráætl-
un nefndarinnar. Allur kostnað
ur samkvæmt frv. er þar áætl-
aður 72 milj. króna. Þar fellur
inn í kostnaður sá, sem nú er

af þessum málum, en hann er
38.5 milj. kr. Aukinn kostnað-
ur samkv. þessari nýju trygg-
ingalöggjöf nemur því 33.5
milj. kr.
Þessi kostnaður skiftist þann-
ig:
Hinir trygðu
kr. 20.9 milj. eða 29%
Atvinnurekendur
kr. 11.8 milj. eða 16.5%
Sveitarfjelög
kr.15.3 milj. eða 21%
Ríkissjóður
kr. 24.0 milj. eða 33.5%
Alls kr. 72.0 milj. eða 100%
Fjelagslegt öryggi.
í niðurlagi greinargerðar
milliþinganefndarinnar segir
svo:
„Nefndarmenn eru sammála
um, að með frumvarpi þessu sje
gengið langt í þá átt að tryggja
fjelagslegt öryggi landsmanna
og mun lengra en áður hefir
verið farið hjer á landi. Hins
vegar hafa tryggingarnar líka
skv. frv. mjög mikinn aukinn
kostnað í för með sjer, eða
hækkun, sem nemur ca. 80%
frá því, sem nú er, en eins og
málið hefir verið lagt fyrir
nefndina, telur hún það utan
síns verkahrings að benda á
tekjuöflunarleiðir fyrir ríki og
sveitarfjelög til þess að mæta
þeim kostnaði.
Þá vill nefndin enn minna á
það, að frv. þetta éitt út af fyr-
ir sig nægir ekki til að tryggja
fullkomið fjelagslegt öryggi,
þar sem það tekur ekki til at-
vinnulausra nje til öryrkja und
ir 75%, að öðru leyti en því,
að ákveðið stofnfje og árlegt
framlag er ætlað í þessii skyni.
Er nefndinni Ijóst, að það fram-
lag hrekkur skamt, ef til veru-
legs atvinnuleysis kemur. Er
frv. því samið með það fyrjþ’
augum, að gerðar verði sjerstak
ar ráðstafanir varðandi þessi
mál“.
HASKOLAFYRIRLESTUR
sá, er Sigurjón Jónsson læknir
flytur kl. 2 í dag, er um kynja-
lyf og kynjatæki, er notuð vorú
til lækninga hjer á landi um 50
—60 ára skeið, fyrir, um og eft-
ir síðustu aldamót.
15 dagar til jóla.
Gerið innkaup tímanlega