Morgunblaðið - 30.12.1945, Blaðsíða 7

Morgunblaðið - 30.12.1945, Blaðsíða 7
Sunnudagur 30. des. 1945 MORGUNBLAÐIÐ 7 Verslunarmdlin 1945 Framh. af bls. 6. magni og verðmæti. Lætur jiærri að fyrir hvert kg. hafi ífengist um það bil kr. 5,30, log sýnir það betur en flest. annað, í hvaða sjálfheldu kjöt. lútflutningur vor er kominn, tef miðað er við eðlilega versl- mnarháttu, og verðum vjer að horfast í augu við þann mögu- leika ,að nájst fulkominn ár- angur á verslunarmálaráð- stefnu þeirri, er væntanlega verður haldin í sumar í kjöl- ífar Bretton Woods samkomu- lagsins, þá verði samskonar „dumpingpolitík“ fordæmd með öllu. Eins og að framan greinir, rákum vjer á árinu 1944 út- [flutningsviðskipti við 8 lönd, en tvö þeirra keyptu 99% allra útflutningsverðmæta. Nú þegar er svo komið, að kaup- (endur ísl. afurða eru orðnir þrettán. Frakkland og Dan- jnörk hvort um sig hafa keypt (vörur af oss fyrir rúmar 13 jnilj. króna, en Svíþjóð fyrir 12 milj. króna. Meiri hluti þess útflutnings, sem farið hef- ir til Danmerkur, mun þó vera endurútflutningUr, og gefur þessi tala því enga hugmynd ium kaup Dana á ísl. afurðum. Bretland, sem ý, síðastliðnu jári, keypti ísl. afurðir fyrir j'úmar 216 milj. kr., hefur ein- ungis keypt á þessu ári fyrir 174,5 milj. kr., en hinsvegar hafa afurðakaup Bandaríkja- |manna aukist um liðlega 3,3 Imilj. kr., og ætti það að vera. oss hvatning til ítrustu at- jhugunar á möguleikunum fyr- jr aukningu þeirra viðskipta, |þar sem dollarinn verður senni: lega enn um stund sá gjald- miðill, sem verður oss nauð- synlegastur í innflutningsversl inn vorri, en auk þess ætti slíkt etórveldi að geta orðið varan- Regur framtíðarmarkaður’ fyr- 5r ísl. afurðir, samtímis því, sem vjer gætum keypt ýmsar þandarískar vörur áfram, eins og vjer höfum gert undanfar- Stndi styrjaldarár. 1 þessum hugleiðingum um útflutningsverslunina hefur þeirri reglu verið fylgt að jnestu að forðast notkun talna, en, ef einhverjum skyldi leika Riugur á, að gera samanburð 'n einstökum útflutningsvör- pm, þá fylgir með greinar- (korni þessu skýrsla yfir Imagn og verðmæti útfluttra vara fyrir tímahilið jan.—nóv. 3945, með samanburði á út- jflutningi jafnlengdar ársins á inndan. Þegar litið er á heldarnið- lursitöðUtölur fyrir útfluttar iafui'ðir á árinu, verður ekki lannað sagt, en, að útflutnmgs- verslunin hafi gengið sæmi- lega vel, enda þótt verslunar- jöfnuðurinn sýni rúmlega 34 miilj. kr. umfram-innflutning. Bennilega verður að telja, að lum þó nokkrum umfram-inn- f'lutning verði að ræða á næstu lárum, og er það einungis rök- j jett afleiðing þeirrar stefnu, er eðlilegust hefur þótt, sem sje þeirrar, að festa erlendu ínneignirnar í fjármunum í landinu sjálfu, í stað þess að [gerast lánadrottinn annara líkja. I Jnnflutningurmn. | SJÁLF skipan þessara mála hjer heima hefur verið með líkum hætti og hin styrjaldar- 1 árin. Viðskiptaráðið hefur haft sömu afskipti og áður, bæði af leyfisveitingum, verð- lagi og flutningum, en hins- |Vegar hafa bein afskipti þess af innkaupum farið þverrandi, þar sem yfirlýsing var gefin á árinu, að opinberir aðilar | mundu ekki lengur hafa for- gang fram yfir einstaklinga bða önnur fyrirtæki. Að tilhlutan viðskiftaráðs- ins var samin innflutningsá- ' ætlun, sem íithlutunaryfir- >*öld Bandaríkjanna höfðu að einhverju leyti til hliðsjónar Jvið úthlutun kóta á einstökum jvörutegundúm til landsins, en leftir því sem á leið árið voru kvótar þessir lagðir niður og einstaklingum gefið frelsi til að afla þessara vara eftir bestu getu. Þrátt fyrir það frjálsræði er jþannig hefir skapast í Banda- ríkjunum, hefur þeirri stefnu 'verið" fylgt í öllum dollaraleyf jsveitingum að gæta hinnar ítrustu varúðar, enda er nú málum þannig komið að óðum ' géngur á þann dollaraforða, er vjer höfum til yfirráða til venjulegs vöruinnflutnings, en full ástæða er til að ætla að þær duldu tekjur, sem landið hefux haft vegna veru setu- liðsins* hverfi að mestu nú á næstunni. I Láta mun nærri að dollara- forði vor til venjulegra jnn-' kaupa nemi í ársl. ea. 35 millj. króna. Sje gengið út frá, að1 útflutningur til Bandaríkj- anna verði svipaður á næsta ári þ. e. \un 25 millj. kr. og bkki fáist dollarar með öðrum hætti, felur það í sjer það, að stórlega verður að draga úr innkaupum þaðan og beina þeim til annara landa, án til- jlits til annara aðstæðna, en á 'þessum málum verður vonandi ráðin sú bót á sumri komandi, að lagður verður grundvöllur að marghliða viðskiptum í stað vöruskiptaviðskipta í þröngri Jnerkingu þess orðs. Þau sjónarmið, sem ríkt hafa í leyfisveitingum fyrir vörum frá Bandaiúkjunum, ihafa sömuleiðis gilt,, hvað ölL önnur lönd snertir, er krafist hafa dollaragreiðslna. Hvaði leyfisveitingar í sterlingspund um áhrærir, er það hinsv'egar að segja, að þær hafa verið að mestu leyti formsatriði leitt, því að rnenn hafa yfir- leitt fengið þau sterlingspund, er þeir hafa þurft á að halda og talið sig geta fengið vör- ur fyrir. Ekki verður annað sagt, en að vöruútyegun til landsins hafi gengið að óskum á árinu, og enda þótt skipakostur væri ýmsum erfiðleikum háður fyrri helming ársins, rættist þó jafnan úr því vandamáli betur en á horfðist, fyrir milli göngu sendiherrans í Was- hington. Enginn vöruskortúr gerði Vart við sig á árinu, en ein- stakar vörutegundir voru ó- fáanlegar um stundarsakir, eða milli skipakoma, og olli það auðvitað oft bagalegum töfurn í framkvæmdum ríkis og einstáklinga. Innflutningsverslunin nam á árinu kr.: 276,3 millj. og skipt ist nú á 18 lönd. Bandaríkin og Bretlands, sem seldu oss 85% allra aðkeyptra vara 1944, seldu oss á þessu ári sambærilega hundraðstölu eða. 84,7%, og hefur þó verðmæti innfluttrar vöru stigið á þessu ári um rúmar 57 millj. kr. Auk Bandaríkjanna og Bret- lands áttum vjer all-umfangs- Jnikil innflutningsviðskipti við Kanada, Svíþjóð, Sviss, Bras- iliu og Danmörku. Af innfluttum vörum ber ínest á þessum flokkum: álna- vöru, trjáviði, vefnaðarvöru, vjelum og áhöldum, rafmagns vjelum og áhöldum, vögnum bg flutningatækjum, korn- vöru, kolum og koksi, brenslu olíu og sementi. I skýrslu þeirri, er fylgir Jneð til skýringar innflutn- ingnum, hafa allir skyldir fl. verið sameinaðir, en engu að síður gefur Jiún hugmynd um þá Ijreytingu, er orðið hefur á hinum einstöku stærri fl. á árinu. Athyglisverðustu breyting- arnar eru stóraukinn innflutn ingur á kornvöru, bæði að magni og verðmæti, og mun fóðurþörfin á komandi vetri, tef til vill eigæsinn þátt í því. Þá hefur og innflutningur alls konar kapitalvöru aukist til muna, og stendur það í beinu sambandi við nýbyggingará- forma ríkisstjórnarinnar og einstaklinganna. Þannig hef- ur innflutningur vjela og á- halda, vagna og flutninga- tækja aukist um 19 millj. kr. Og á byggingarefni: timbri, sementi og járni um tæpar 12 millj. kr. Er ekki ósennilegt, að innflutningur þessara vöru tegunda aukist enn til muna á komandi ári og auk þess.má, géra ráð fyrir, að framkvæmd nýbyggingaráformanna og sú breyting á starfsháttum Jnanna, er þau hljóta að hafa í för með sjer, geri sömuleið- is nauðsynlegan aukinn inn- flutning ýmislegra matvæla, sem greiðast síðar með aukn- Um útflútningi vorum. í lögunum um viðskijDtaráð var svo kveðið á, að það skyldj lagt niður að 6 mánuðum liðn um frá styrjaldarlokum. Áð- Ur en þeir voru liðnir fram- lengdi Alþingi starfstíma við- skiptaráðsins til 1. des. þ. árs. Lögum þessum var síðan breytt, í lok nóvembermánað- ar og þann 1. des. tók hið! nýja viðskiptaráð til starfa, og höfðu þá nokkrar grund- vallarbreytingar verið gerðar á því. Er með lögiim þessum dreg- ið á ýmsan hátt úr starfsemi viðskiptaráðsins, og gei’t ráð fyrir því, að ýmsar vörur, sem fáanlegar eru gegn sterlings- pundurn verði frjálsar. Eún, sem komið er hefur þó enginn listi yfir slíkar vörur verið’ sbirtur, og mun í því sambandi ráða sú óvissa er virðist ríkja sem stendur í sölumálum vor- um. Hinsvegar er því ekki aö leyna að sú stefna, sem ligg- ur til grundvallar þessari laga setningu er í ]>eim anda, sem Bretton Woods tillögurnar bera með sjer, þar sem tilgang ur þéirrá tillagna er að ryðja úr vegi öllum hindrunum á, frjálsri, vaxandi alheims- verslun, hvort heldur þeir eru greiðslu- eða fjármálalegs eðlis. Með árinu, sem er að ganga i garð, hefst nýr þáttur í versj unarmálum vorum. Frjáls full vakla þ.jóð tekur sjer sæti á bekk með öðrum þjóðum, stað ráðin í því, að hefja lífsbar- áttu sína upp á við, eins og frekast eru tök á. Aðstaða |okkar Islendinga, sem ein- skorðað hráefna- og matvæla- framleiðslu land, háðara dutí Ungum heimsviðskiptanna en flest önnur lönd, er vissulega erfiðari á margan hátt en af- staða annara landa, en það er bjargföst trú vor, að um leið og hin friðsamlega endurupp- bygging hinna herjuðu landa hefst fyrir alvöru, þá verði og hafin markviss tilraun til þess> að koma betri skipan á al- þ.jóða verkaskiptingu og und- inn bráður bugur á því að byggja upp eðlileg milliríkja- viðskipti. sem leyfa oss að teinbeita kröft’um vorum að þeirri framleiðslu, er best hentar landskostum vorum. Verði eðlilegum milliríkja- viðskiptum búið slíkt svig- rúm, þurfum vjer engu að kvíða um framtíð íslenskrar verslunar. Þjóðin mun af eig- in rammleik geta nýtt nátt- úruauðlindir sínar og aflað þeirra matfanga, er miðin frek ast leyfa, en með hagnýtingu ríkjandi tækni fullnægt ósk- .um markaðslanda vorra. Innflutningur jan.—nóv. 1944 og 1945. Jan.—nóv. 1945. J an.—nóv 1944. Vörutegundir. Tonn Millj. kr. Tonn Millj. kr. Kornvara 23,615 15,117 16,869 11,819 Sykur 3,358 3,174 5,798 5,264 Kaffi og kryddvörur .... 1,109 3,043 1,006 2,543 Ávextir 2,505 6,619 1,97-0 6,370 Grænmeti 2,587 3,678 4,335 4,004 Vefnaðarv., tilb. föt o. fl. 2,148 43,015 1,852 38,725 Skófatnaður 309 7,568 326 7,082 Byggingarefni 75,540 37,220 49,443 25,563 Eldsneyti 138,424 25,422 154,268 24,126 Vjelar og áhöld 5,038 32,892 2,742 21,593 Vagnar og flutningatæki ., 3,220 14,011 836 5,699 Áburður 6,420 3,464 4,788 3,168 Fóðurv., önnur en kornv. 2,025 1,084 225 149 Ungling vantar til að bera biaðið til kaupenda við Óðinsgötu LeifsgÖtu Ingólfsstræti Langholtsveg Talið strax við afgreiðsluna. Sími 1600. llakik or9 "••*•**»..— ^ ? J ROSSE & LACKWELLS *»«■ FOOD PRODUCTS (OKDiMENTS & DElECACiES koma . ,C3-- MEÐ ^ ^UM

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.