Morgunblaðið - 06.04.1946, Blaðsíða 6

MORGUNBLA&ÍÐ
Laugardagur 6. apríl 1946
0
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.).
Fr-jettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
RitsVjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlanda,
kr. 12.00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Hver væri vinningur
að stjórnlagaþingi?
ÞAÐ ER enn verið að fitja upp á því, að stofna beri til
sjerstaks þinghalds — stjórnlagaþings — til þess að setja
hinu íslenska lýðveldi nýja stjórnarskrá.
Hefir þetta mál nú verið lagt fyrir Alþingi í frumvarps-
formi (viðauki við stjórnarskrána), og er flutningsmaður
Hermann Jónasson.
Samkvæmt tillögum Hermanns á að fela sjerstöku
stjórnlagaþingi að setja lýðveldinu nýja stjórnarskrá.
>Stjórnlagaþingið skal hafa lokið störfum íyrir lok mars-
mánaðar 1948. Skal hin nýja stjórnarskrá því næst lögð
undir þjóðaratkvæði í júnímánuði. Ef meirihluti atkvæð-
isbærra manna geldur henni jákvæði, öðlast hún gildi
1. ágúst s. á. sem stjórnarskrá lýðveldisms. í tiilögum
Hermanns segir ekkert um það, hvernig kosið skuli til
þessa stjórnlagaþings. Alþingi á að ákveða þetta með lög-
um; ákveða tölu fulltrúa, kjördæmaskipun og annað þessu
varðandi.
★
Þessi hugmynd, um sjerstakt stjórnlagaþing til þess
að setja þjóðinni stjórnarskrá, hefir oft borið á góma. Hún
var mikið rædd í sambandi við skilnaðarmálið. Þá voru
ýmsir, sem vildu fela sjerstöku stjórnlagaþingi að ganga
frá skilnaðinum og stofnun lýðveidisins. En við nánari
athugun fjellu menn frá þessari hugmynd.
★
Sje litið á þetta mál frá raunhæfu sjónarmiði, verður
ekki sjeð að neinn vinningur væri í því, að fela sjer-
stöku þingi, stjórnlagaþingi, að fjaila um þetta mál. Það
er ekki sjáanleg nein trygging fyrir því. að þetta fyrir-
komulag trygði þjóðinni betri stjórnarskrá en ef Alþingi
fjallaði um málið. Og ef svo er, að ekki oru minstu lýk-
ur fyrir því, að stjórnarskrá sett með þessum hætti yrði
betri, þá væri vitanlega enginn vinningur að þessu. Hið
eina, sem upp úr þessu fengist væri, að hjer sætu tvö
þing um nokkurt skeið, Alþingi og stjórnlagaþing, og hefði
það að sjálfsögðu stórfeldan kostnað í för með sjer fyrir
ríkissjóð.
★
Það er vitaskuld fjarstæða að ætla, að hægt sje að
stofna til stjórnlagaþings án þess að stjórnmálaflokkarnir
láti til sín heyra. Við gétum rjett ímyndað okkur hvort
stjórnmálaflokkarnir á Alþingi ljetu afskiftalaust hvaða
reglur yrði settar um kjör fulltrúa til stjórnlagaþingsins.
Hermann ætlast til, að Alþingi setji lög um þetta efni,
og er önnur leið vitaskuld ekki fær. En dettur nokkrum
manni í hug, að slíkar reglur yrðu settar án mikilla átaka
milli stjórnmálaflokkanna? Nei, áreiðanlega ekki.
Þegar Alþingi færi að setja lög um kosningu fulltrúa til
stjórnlagaþings, ákveða tölu fulltrúanna kjördæmaskip-
un og annað þessu varðandi, væri á sama augnabliki kom-
ið inn á hið viðkvæma deilumál, sem við þekkjum vel
fró fyrri þingum, deiluna um kjördæmaskipunina. Og nið-
urstaðan yrði að sjálfsögðu í samræmi við skoðanir stjórn-
málaflokkanna. Og upp úr þessu kæmi stjórnlagaþingið,
sem væri nákvæmlega jafn pólitískt og sjálft Alþingi.
Þetta yrði árangurinn af þessu brambolti.
★
Hitt er rjett, sem Hermann Jónasson víkur að í grein-
argerð fy»r frumvarpi sínu, að æskilegt væri að setning
nýrrar stjórnarskrá fyrir lýðveldið væri hagað þannig,
að þjóðin gæti fjallað um hana eingöngu, þegar til henn-
ar kasta kæmi. Fyrirkomulag það, sem n.ú er hjer á haft
við setning stjórnskipulaga — samþykt tveggja þinga,
þingrof og kosningar — er ekki heppilegt. Með því bland-
ast stjórnarskárin saman við önnur óskild mál. Þetta er
mjög óheppilegt. En þessu ætti að mega koma fyrir á ann-
an veg, t. d. með þjóðaratkvæðagreiðslu um stjórnlaga-
breytingu, án þingrofs.
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Hættuleg frekja.
. VEGFARENDUR, sem ein-
hverja nasasjón hafa af um-
ferðarreglum,_ furða sig oft á
að sjá hve sumir bifreiðastjór-
ar tefla oft á tæpasta vaðið og
þó einkum hvað þeir gera sjer
far um að „snuða“ í umferðar-
reglunum. Það er eins og þess-
um mönnum sje einhver fróun
í að geta gengið fram hjá sett-
um reglum, þó þeir með því
setji sjálfa sig og aðra í stór-
hættu með því.
Flest ökuslys stafa af því, að
bifreiðastjórar og fótgangandi
fará ekki eftir umferðarreglun-
um. Of hraður akstur er ein
algengasta slysaorsökin, en
margt fleira kemur til greina.
Stundum kemur það fyrir, helst
að næturlagi, að bifreiðastjórar
aka einstefnustræti öfugt. Ekki
til að stytta sjer leið, eða til
annara þæginda, heldur af
skrákskap. „Bara til að „plata“
lögregluna“. En þeir gæta
ekki þess, þeir góðu menn, að
þeir gabba engan nema sjálfa
sig. Víða hefir verið tekin upp
sú sjálfsagða regla að hafa að-
albrautir og skulu bifreiða-
stjórar, sem koma inn á aðal-
götur, gæta þess að fara ekki
inn á þessar brautir fyr en þeir
hafa fullvissað sig um, að ekki
sje önnur ökutæki á ferðinni
fyrir þeim. Þessi regla er þver-
brotin hvað eftir annað.
•
Þyrfti að sekta
lögbrjótana.
UMFERÐARLÖGREGLAN
þyrfti að hafa nánar gætur á
þessum lögbrjótum og sekta þá
miskunarlaust fyrir að brjóta
settar reglur. Það gæti minkað
í mönnum rostann og komið í
veg fyrir slys, sem stafa af
hættulegri frekju ófyrirleitinna
ökumanna.
Umferðaslysin eru orðin í-
skyggilega mörg hjer á landi
og hætta er á að þeim fjölgi
eftir því sem tala bifreiða eykst |
á vegunum.
Varúðarráðstafanir til að^
koma í veg fyrir umferðarslys
verða aldrei of miklar, því það
minsta sem við getum gert er
að koma í veg fyrir sjálfráðu
slysin, sem eru altof mörg hjá
okkur.
•
Bifreiðastæði bönnuð.
LÖGREGLAN HEFIR látið
setja upp merki allvíða um bæ-
inn um að bílastæði sjeu bönn-
uð á vissum svæðum. Fyrst
voru slík merki sett upp fyr-
ir framan Alþingishúsið. Síð-
an hafa þau verið sett upp við
Landsbankann, gegnt pósthús-
inu, fyrir framan Slökkviliðs-
stöðina og nú síðast fyrir fram-
an Hótel Borg. Alt eru þetta
sjálfsagðar ráðstafanir.
En hvað er er gert til þess
að settum reglum um þessi frið-
uðu svæði sje hlítt? — Það
virðist vera látið nægja, að
setja upp skiltin og látið svo
ráðast hvort menn hlíða eða
ekki. Daglega má sjá fjölda
bíla á þessum friðlýstu svæð-
um, sem lagt hefir verið til
lengri eða skemri tíma. Eink-
um er það algengt við Slökkvi
liðsstöðina og í Pósthússtræt-
inu.
Lögreglan á að sjá um, að
fyrirmælum þeim, sem hún
setur, hvort heldur er um þetta,
eða annað sje hlýtt.
•
Millilandaferðir.
EFTIRFARANDI BRJEF er
um farþegaferðir milli landa,
eins og málin hjá okkur standa
nú:
„Eina skip hjerlent, sem get-
ur flutt marga farþega, er Esja.
Þetta er gott og fullkomið skip.
— Nú mun vera í ráði, að láta
Esjuna annast strandferðir í
sumar, eins og áður, en þó
virðist það liggja í augum uppi,
j að skipsins er miklu meiri þörf
annars staðar. En það er í milli-
I landasiglingar. Fjöldi manna
þarf að komast milli íslands,
Bretlands og Norðurlanda. Esj--
an er hraðskreitt skip og á-
gætlega búið til þessara sigl-
inga að sumri til. Aftur á móti
er engin þörf að nota hana til
strandferða (með taprekstri)
sumarmánuðina, þegar fólk
kemst allra sinna ferða á bíl-
um eða í flugvjelum. Að vísu
eru fáeinir útkjálkar, þar sem
samgöngur á landi eða í lofti
eru erfiðir, en hvaða vit er það,
að nota ,,luxus“-skip til þess
að annast flutninga á þeim fáu
hræðum, sem þangað eða það-
an ferðast? Jeg efast ekki um,
að stórgróði gæti orðið á útgerð
Esju í sumar, ef hún væri lát-
in halda uppi millilandaferðum
í sumar. Vöruflutningar til inn-
lendra hafna má annast með
minni, ódýrari og heppilegri
skipum. Það veitti sannarlega
ekki af því, að eitthvað kæmi
upp í taprekstur strandferð-
anna og það er grátlegt að láta
erlenda menn stórgræða á far-
þegaflutningi milli íslands og
Norðurlanda, en hafa þó sjálfir
skip, sem getur annast þessa
flutninga að nokkru leyti, í
snatti fyrir nokkur hundruð
manna, sem búa á útkjálkum,
þar sem smáskip geta annast
nauðsynlega flutninga.
Þorsteinn Jónsson.
Önnur sjónarmið.
ÞAÐ ER MARGT rjett og
skýrt athugað í þessu brjefi
Þorsteins Jónssonar, en önnur
sjónarmið koma líka til greina
og það eru sjónarmið þeirra,
sem búa í þorpum og bæjum
úti á landi. Nýlega fjekk jeg
brjef frá ísafirði, þarsem lýst
er því vandræðaástandi, sem
ríkir í samgöngumálum þeirra
ísfirðinga og gæti jeg trúað að
sömu sögu væri að segja frá
fleiri bæjum úti á landi.
■■*■■■»■■■■■■■■■■ •'■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■
I Á INNLENDUM VETTVANGI
■
■
A ..................■■■■■■■■■
Grænmetivið hendina frá því í sumar
Daglegt brauð.
Læknarnir segja að heilsufar
manna hjer á landi sje lakast
á vorin. Fæðið verður fjörefná-
snauðara á veturna. Og allur
líkamsþróttur manna minni í
skammdeginu. Svo rjetta menn
við þegar sól fer að hækka á
lofti.
Náttúrulækningafjelag Islands
er fjelag áhugamanna, sem vill
að þjóðin varðveiti betur heilsu
sína, en hún hefir gert, með því
að sjá um, að daglegt fæði
manna verði hollara. Þeir, sem
eru eldheitir „náttúrulækninga
menn“ lýsa stundum daglegu
fæði almenings svo hryllilega,
að trúgjörnum sálum getur
fundist það furða, að nokkur
maður skuli ná fullorðinsaldri,
eftir allt það eitur, sem í hann
er borið, allt frá blautu barns-
beini, svo sem hvítasykur og
hvítt hveiti og önnur skaðleg
efni, sem setja á stað
rotnun í líffærunum, kalla á
hrörnunarsjúkdóma, svo fagur
æskublómi hverfur fyrir hinni
óðfluga afturför líkamans.
Fjelagsmenn x þessu alis-
herjar heilsubóta- eða heilsu-
verndarfjelagi hafa vafalaust á
margan hátt rjett fyrir sjer, þó
manni finnist stundum að þeir
mála hætturnar af óhollu mat- ]
aræði með nokkuð svörtum lit-
um.
★
Grænmeti alt árið.
Nýlega er ko'mið út myndar-
legt rit náttúrulækningafje-
lagsins, með mörgum greinum
og miklum fróðleik. Þar er t. d.
bent á, að með vorinu eigi
menn að sinna grænmetinu eft-
ir föngum, eftir hinn C-fjör-
efnasnauða vetur. Og þar segir
einn af forgöngumönnum Nátt-
úrulækningafjelagsins, Björn
L. Jónsson veðurfræðingur, frá
því, hvernig hann hagnýtir sjer
það grænmeti, sem hið íslenska
gróðurríki rjettir honum upp í
hendurnar.
Björn segir m. a.:
Sú aðferð, sem notuð er á
mínu heimili og okkur reynist
best, er að blanda ýmsum græn
metistegundum saman, fífla-
blöðum, súrublöðum, arfa,
skarfakáli, og saman við þetta
má láta einhverjar bragðsterk-
ar jurtir, svo sem lítið eitt af
vallhumli, „persille" ef til er
hvönn, kjörvel, saxa þetta með
beittum hníf, eða grænmetis-
járni og borða það síðan með
svolitlu af rúsínum, sem áður
] hafa verið þvegnar í heitu
vatni, og látnar liggja í bleyti
um stund. Sumum þykir betra
að hafa á þessu einhvern lög.
Getur þá ýmislegt komið til
greina, svo sem sítrónusafi, súr
rjómi eða súrmjólk, ef til vill
með dálitlu af púðursykri, en
mörgum fellur þó best þunnt,
úthrært skyr.
Byrja ó arfa og njóla.
Höfundur raðar niður hverj-
ar grænmetistegundir menn
geti aflað sjer á ýmsum árstím-
um, og segir: „I maímánuði má
byrja að borða arfa og njóla“
o. s. frv.
Svo eru menn að kvarta yfir
því, að hjer sje ófáanlegt græn-
meti, vegna þess að loftslag
leyfi ekki, að hjer vaxi alls-
konar jarðargróður, sem á
heima sunnar á hnettinum, ell-
egar menn hafi ekki kunnáttu
eða tíma til þess að „pípóla“
við ræktun hinna vangæfu teg-
unda.
Ein hinir þjóðlegu grænmet-
isunnendur í Náttúrulækninga-
fjelaginu, hafa ákaflega einfalt
ráð. Þeir nota sjer hina þjóð-
legu grasrjetti — byrja í maí
Framh. á bls. 8.