Morgunblaðið - 27.07.1946, Side 10

10
r^¥íf!I
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 27. júlí 1946
Sagan af Bauka-Stebba
l.
EINU SINNI var karl og kerling í koti sínu, áttu þau
sjer tvo syni og er ekki getið um nafn eldra sonarins, en
sán yngri hjet Stefán, en var ávallt kallaður Stebb.i Var
hann svo greiðugur, að hann gaf allt, sem hann komst
yfir. Bróðir hans var aftur á móti svo nískur, að hann
tímdi ekki að sjá af fiskvirði, hvað þá heldur meira.
Þennan son þótti foreldrunum vænt um, en höfðu hinn
útundan vegna þessa annmarka hans, sem þau nefndu
svo. Og seinast ráku þau hann burt. Sögðust þau hreint
ekki geta haldið hann, þar sem hann gæfi allt frá sjer,
hvort sem hann ætti það eða ekki.
Koma þau karl og kerling og eldri sonur þeirra ekki
framar við þessa sögu.
Stebbi var talsvert hagur og lifði á því að búa til
bauka; var hann því nefndur Bauka-Stebbi. Seldi hann
suma baukana fyrir fnjög lítið verð, en flesta gaf hann
börnum. Launuðu þau þetta með því að fara með hann
heim til sín, og þar var honum gefið að borða og oft
voru honum gefin föt og flíkur. Einu sinni þegar Stebbi
var að úthluta börnum baukum sínum, kom þangað
gamall maður. Fór hann að skoða baukana og spurði,
hver það væri, sem byggi til svona fallega bauka. Börn-
in sögðu, að það gerði hann Bauka-Stebbi og bentu á
hann. Gaf maðurinn sig á tal við Stebba og bað hann
að smíða bauk fyrir sig Sagðist hann eiga heima í hús-
inu í skóginum, þar sem tiltók, og bað Stebba að færa
sjer baukinn. Kvaddi svo gamli maðurinn og fór leiðar
sinnar. Stebbi fór nú að smíða baukinn og vandar sig
sem mest hann má. Þegar hann er búinn að þessu, fer
hann af stað og fer að leita að húsi karlsins. Finnur
13. dagur
Skonnortan „San Cristobal“,
sem fór frá Havana til New
Orleans, kom að ósum Missi-
sippi þrem vikum eftir að hún
lagði af stað frá Havana. Þetta
var spánskt skip, illa haldið
við, hlaðið tóbaki, hampi, blikk
dósum, olífu-olíu og leðri. —
Farminn flutti skipið til New
Orleans, til þess að hafa skipti
á honum og bómull, sem siglt
var með til Liverpool. Öðru-
vísi voru viðskiptin ekki núna,
Þegar stóru vörugeymsluhúsin
voru í höndum hermanna frá
Norðurríkjunum og bómullar-
peningarnir fóru ekki í ríkis-
sjóð Bandaríkjanna heldur í
vasa manna þeirra, er fóru með
æðstu völd í New Orleans.
Skonnortan hafði lent í hvirf-
ilvindi fyrir Florida-skaga. —
í fimm daga hafði vatnsdælan
gerigið dag og nótt, og saltur
sjórinn hafði sópað þilfarið,
runnið yfir hampkambana of-
an í allar rifur og vætt farm-
inn, svo að undir þiljum var
sterkur óþefur af húðum, sem
frnar voru að rotna, blautu tó-
baki og þrárri olifur-olíu. í
fimm daga hafði skipstjórinn
beðið til guðs þrisvar sinnum
á dag, aðhann varðveitti „San
Cristobal“ frá tortímingu og
bjargaði skipshöfninni frá
bráðri för til „verri staðarins".
Hann var horaður maður og
fölleitur, og enda þótt hann
hann væri mesti þorpari, hefði
verið skipstjóri á þrælaskipum
á sínumtíma.og hafði átt eitt
eða tvö mannslíf á samvisk-
unni, þá var hann maður trú-
aður. Það var ekkert það til,
se mhann ljet sjer bregða við í
lífinu, en í þessari ferð hafði
nokkuð komið fyrir, sem hafði
komið honum alveg að óvör-
um. Það voru konurnar tvær
frá Boston, sem voru í annari
af tveim sóðalegum káetum
skipsins. Önnur var ung, sak-
laus og fögur, en hin var ein-
kennilegri en nokkur sá kven-
maður ,sem hann hafði fyrir
hitt.
Þær höfðu siglt upp að skips-
síðunni hjá honum í hriplek-
um bát, þar sem skipið lá í
skugganum af Morro Castle. —
Afarstór og svartur negri reri
bátnum fyrir þær. Hann talaði
undarlegt sambland af spönsku
frönsku og ensku. Á þessu máli
sínu hafði hann gert skip-
stjóranum það skiljanlegt hvað
þær vildu. Hann sagði, að unga
stúlkan og konan með stór-
gerða andlitið væru hefðarkon-
ur frá Boston. Þær höfðu kom-
ið til Havana á herflutninga-
skipi, sem var á leið til New
Orleans. Skipið hafði lent í
óveðri og villst, leki komið að
því og það ekki komist lengra
en til Havana. Skipið mundi
tefjast minnsta kosti í mánuð
og þessar hefðarkonur þurftu
að komast sem allra fyrst á
ákvörðunarstaðinn. Vildi skip-
stjórinn á „San Cristobal“ nú
vera svo góður að taka þær
sem farþega? Þær voru af fínu
fólki komnar, skyldar yfir-
hershöfðingjanum í <New Or-
leans.
Skipstjórinn hafði horft á
konurnar frá þilfari skips síns!
| og velt því fyrir sjer, hvort
hann ætti að taka þær á skip
sitt. Skipshöfn hsns var mest
öll eintómir þorparar og ræn-
ingjar. Unga stúlkan var vissu-
lega falleg og ljóshærð. Það
gerði hana hættulegri en um
leið eftirsóknarverðari. Hin
konan, þessi stórgerða, var
vissulega fráhrindandi í útliti,
en hver vissi nema það lagað-
ist við nánari kynningu.
Þegar honum var sagt, að
þær væru í ætt við áhrifa-
mikla menn, hikaði hann, en
þegar hann heyrði, að þær
væru efnaðar og mundu borga
vel fyrir ferðina, þá kom pen-
ingagræðgin upp 1 honum. —
Hann bauð þeim um borð og
sýndi þeim stóra og frekar
vandaða káetu, sem ætluð hafði
verið áður fyrr fyrir eiganda
skipsins, þegar hann fór frá
Virginia til Vestur-Indíu í versl
unarleiðangra. .
Dimt var í káetunni, aðeins
einn lítill gluggi fyrir ofan
lokrekkjurnar. Skipstjórinn
horfði á konurnar meðan þær
skoðuðu sig um í káetunni og
furðaði sig á því, hvað hefð-
arkonur frá Boston vildu vera
að ferðast með öðrum eins dalli
og „San Cristobal“. Einu Eng-
ilsaxnesku konurnar, sem hann
þekkti voru skækjurnar á
höfnunum. Þær voru harðar í
horn að taka og gátu sjeð um
sig sjálfar. En þetta voru öðru
vísi konur. Þetta hlaut að vera
mjög áríðandi ferðalag, fyrst
þær tóku það í mál að ferðast
á svona skipi.
Hann nefndi þrisvar sinnum
stærri upphæð, sem þær ættu
að borga fyrir ferðina, en vana-
lega fargjaldið var milli Ha-
vana og New Orleans. Þegar
þær höfðu ráðgast sín á milli
í eina mínútu eða svo, sagði
negrinn honum, að þær tækju
boðinu. Það flaug í gegnum
huga skipstjórans, að hjer
mundi vera gott til glóðanna.
Þær sögðu honum, að nöfn
þðeirra væru Miss Agnes Wicks
og Miss Abigail Jones, og
negrinn tilkynnti skipstjóran-
um, að þær ætluðu að koma
um borð í skipið eftir sólsetur
daginn fyrir brottförina.
Þær borguðu honum 50 doll-
ara og hjeldu síðan á brott, en
skipstjórinn stóð eftir á þilfar-
inu, hampaði peningunum í
lófa sjer og velti því fyrir sjer,
hvort það hefði ekki verið
mesta vitleysa að taka þær um
borð. Hvernig sem færi, væri
það vafalaust erfiðleikum bund
ið að hafa þær sem farþega í
tíu daga eða hálfan mánuð.
Unga stúlkan var of lagleg og
ung. Og það var líka einkenni-
legt, að þær vildu koma um
borð að kvöldi til.
★
Leki báturinn rann upp að
steinbryggjunni og Tam frænka
gaf negranum gullpening *og
sagði: „Jæja, César, annað
kvöld klukkan níu“. Þær stigu
upp úr bátnum og inn í vagn,
sem stóð á bryggjunni. Horað-
ir og fló-bitnir múlasnar gengu
fyrir vagninum.
Þær óku til Hótel de Sala-
manca. Það var lítill og óþrifa-
legur gististaður, en samt sá
besti í Havana. Að vísu höfðu
þær getað verið um kyrt á her-
flutningaskipinu ,,Alleghany“,
sem lá fyrir akkerum út í fló-
anum. Þar var bæði þrifalegra
og maturinn væri betri, hollur
og óbreyttur hermannamatur í
staðinn fyrir eintóma tómata og
kálfskjöt steikt í olíu dag eftir
dag. En um borð í „Alleghany“
hefði Tam frænka ekki fengið
að njóta frelsisins, en án þess
fannst henni lífið óbærilegt.
Yfirmaður á „Alleghany“
þekkti Wicks hershöfðingja.
Hann var gamall sjómaður og
áleit að eina hlutverk kvenna
væri að gæta bús og barna og
bíða heimkomu eiginmannsins
frá sjóferðunum. Svo hann var
ekki beinlínis hrifinn af hug-
myndum Tam frænku, sem all-
ar snjerust um frelsi og sjálf-
ræði kvenfólksins. í fyrstu
bannaði hann þeim að búa í
landi, en þegar Tam frænka
heimtaði samtal við hann dag
eftir dag og hann fjekk ekki
stundlegan frið, þá loksins á-
kvað hann, að það væri líklega
best, að hann ljeti flytja þær
í land. Hann vantreysti mjög
öllum rómönskum þjóðum, og
þess vegna fannst honum al-
veg óhugsandi að senda tvær
hefðarkonur frá Boston til
Havana án fylgdarmanns. Þess
vegna setti hann varðmann
fyrir utan herbergisdyrnar
þeirra, Tam frænku til mikill-
ar gremju. Þær fóru því ekki
út fyrir dyr án vitneskju varð-
mannsins.
En Tam frænka var ósigr-
andi í brautryðjendastarfi sínu
fyrir skemtiferðum kvenfólks-
ins. Hún lagði af stað á hverj-
um morgni ásamt Agnesi, til
þess að drekka í sig litskrúð
og fegurð þessarar saurugu, út-
lendu borgar. Þótt Agnes væri
stundum dálítið kvíðin, þá gat
hvorki óþefur, drepsóttir eða
steikjandi hiti deyft hrifningu
Tam frænku. Ferðalag hennar
á asna yfir Sikiley, þegar þar
voru þjófar og ræningjar á
hverju strái, hafði verið um-
talsefnið í setustofunum í hús-
unum við Beakon-götu í fleiri
ár. Það ferðalag mundi sannar-
lega falla í skuggann saman-
borið við þetta ævintýri. Tam
frænka hafði ekki miklar gáf-
ur til að bera, en henni þótti
alveg sjerlega gaman að ferð-
ast og segja ferðasögur.
Henni líkaði vel við alla
menn, hver svo sem kynflokk-
ur þeirra var eða litarháttur.
Henni fannst stór höll ekki til-
komumeiri en lítill kofi með
stráþaki og arineld á miðju
gólfi. Samtöl hennar við íbú-
ana voru ekki annað en hræri-
grautur frá upphafi til enda.
En hún skrifaði þau ásamt at-
hugasemdum um „merkilega
hluti“, sem fyrir augu hennar
báru, í litla bók. Framan á bók-
inni stóð stórum stöfum „Dag-
bók mín“, og hana bar hún með
sjer í prjónapokanum sínum
hvert sem hún fór. Hún hafði
hana jafnvel hjá sjer í rúminu
ef andinn kæmi yfir hana á
næturna. Tungumálin voru
henni engin hindrun. Samtölin
fóru mikið til fram með bend-
ingum og handapati, en Tam
frænka var alveg snillingur í
því, að láta fólk skilja sig á
þann hátt. Stundum umkringdi
þær hópur innfæddra, sem
Gyðingur nokkur kom á sím-
stöð úti á landi og spurði hvort
nokkuð skeyti hefði komið til
sín. Þegar svarið var nei-
kvætt, skifti hann litum og
virtist all kvíðafullur. Um
klukkustundu seinna kom hann
aftur, spurði um skeytið, var
sagt að ekkert væri komið enn
þá og sýndist við það verða
mun taugaóstyrkari en áður.
í þriðja skifti kom hann og
varð enn fyrir vonbrigðum.
Loksins, eftir að hafa komið á
svo sem hálftíma fresti allan
daginn, beið skeytið hans, þeg-
ar hann kom um kvöldið. Hann
opnaði það í flýti, las það og
hrópaði upp: „Drottinn minn!
Húsið mitt er brunnið til
grunna!“
★
Skoti nokkur hjelt að besta
ráðið til að safna sjer peningum
í sumarleyfið, væri að láta einn
penný í peningakassan, hvert
skifti og hann kyssti konu
sína. Þetta gerði hann, þar til
sumarleyfistíminn rann upp, en
þá opnaði hann kassann, og úr
honum ultu ekki einungis
penný, heldur líka shillingar
og jafnvel nokkrir gullpening-
ar. Maðurinn skyldi hvorki
upp nje niður í þessu og leit
andagtugur á konu sína. Hún
horfði beint í augu hans og
sagði:
„Það eru ekki allir eins nískir
og þú, Jock riiinn“.
★
Umsjónarmaðurinn í dýra-
garðinum var að gefa fílnum
að jeta, þegar hann tók eftir
því, að einn þeirra var með
slæman hósta. Hann gaf hon-
um fötu af vatni, en í það hafði
hann helt rúmri flösku af viský.
Næsta dag ,voru allir filarnir
með hósta.
ik
Robert Falson Sco.tt sneri sjer
til Lloyd George, og bað hann
um að hjálpa sjer að útvega
fjármagn til heimskautafarar.
Lloyd George sendi hann til
manns nokkurs, sem var auð-
ugur, auk þess sem hann tók
virkan þátt í stjórnmálum. •—•
Skömmu seinna spurði forsæt-
isráðherrann Scott, hvernig
honum hefði farnast.
— Svona og svona, svaraði
Scott. Hann ljet mig fá 1,000
sterlingspund, sagðist skyldi út-
vega mjer 20,000, ef jeg tæki
yður með í ferðina, og eina
miljón, ef mjer tækist að skilja
yður eftir á ísauðninni.
★
Þegar Cook uppgötvaði
Ástralíu, færðu nokkrir sjóliða
hans honum einkennilegt dýr
um borð. Þeir vissu ekki, hvað
það hjet, svo Cook sendi þá
aftur í land, til að spyrja þá
innfæddu, hvað skepnan væri
kölluð. Þeir komu aftur og
sögðu að hún hjeti „Kangaroo“.
Það var ekki fyr en mörg-
um árum seinna, að í ljós kom,
að þegar þeir innfæddu voru
spurðir um nafn dýrsins og
svöruðu „Kangaroo“, áttu þeir
við „Hvað segirðu?“
★
Að sjá fljúgandi fugla í
draumi boðar ástarævintýri. Að
finna gull boðar óhamingju. —
Gamlan mann að sjá boðar
hamingju.