Morgunblaðið - 22.06.1947, Síða 6

6
MORGUNBLAöIÐ
Sunnudagur 22. júní 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Rrykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Hrakfarir kommúnista
Þegar kommúnistar fara ekki að lögum, þá kemur æði
oft fyrir, að menn furðar á þessu. En þetta er ekkert
undrunarefni.
Þar sem kommúnistar hafa náð völdum úti um heim,
þar eru það lög, sem þeir vilja vera láta. Sanntrúuðum
kommúnistum finnst þetta vera .eðlilegt og sjálfsagt.
Þar sem kommúnistar hafa náð stjórnartaumunum,
þar er ólöglegt að hafa aðra skoðun en þá, sem hinir ráð-
andi menn fyrirskipa.
Nái kommúnistar meirihluta í einhverri fjelagsstjórn
hjer á landi,. þá álíta þeir, að með því hafi þeir öðlast
rjett til þess að gera fjelaginu þau lög, sem þeim sýnist,
og hafi þar fjelagsmenn ekkert um að segja, en lands-
lögin komi ekki málinu við.
Þegar kommúnistar á Siglufirði urðu fyrir þeim von-
brigðum á dögunum, að þeir gátu ekki hindrað verka-
menn frá því að greiða atkvæði með miðlunartillögu sátta
semjara, þá töldu þeir sjer rjett að heimta að sáttasemj-
arinn yrði settur af. Því þannig eru aðfarirnar í suðaust-
anverðri Evrópu í dag, þar sem kommúnistarnir eru að
brjótast til valda. Þar eru þeir embættis og starfsmenn,
sem á einhvern hátt verða í vegi fyrir ofbeidisgerðum
kommúnista, tafarlaust reknir frá eða teknir fastir.
Svona vilja kommúnistar að farið sje að hjer á landi.
Þegar verkalýðsfjelagsstjórnin í Borgarnesi samþykkir
í ímynduðu almætti sínu, að þar skuli hefja samúðar-
verkfall með Dagsbrún, þá telja kommúnistar, sam-
kvæmt eðli sínu og skoðunum, að sú samþykkt sje hin
eina, sem gildi í því efni.
Þegar efnt er til fjelagsfundar í Borgarnesi og þar er
samþykt með yfirgnæfandi meirihluta, að gera samþykkt
fjelagsstjórnarinnar að engu, þá er það tilkynnt í Þjóð-
viljanum, að samþykkt fjelagsfundar sje að engu haf-
andi. Af því að kommúnistar voru á móti henni(!)
Þegar kommúnistar ætluðu að hefja verkfallsöldu, er
næði um land allt í byrjun aðal-bjargræðistímans, þá
virtu flest fjelögin, sem eru í Alþýðusambandinu, þá ekki
svars, eða þau beinlínis neituðu hð verða við tilmælunum.
Þegar kommúnistar höfðu með lygum og blekkingum
ílekað meirihluta Dagsbrúnarmanna til þess að vera með
verkfalli, þó ætluðu þeir að reisa samúðarverkfallsöldu
um land allt. í*að mistókst gersamlega.
Þegar kommúnistar fóru að finna, að fjelagsmenn í
Dagsbrún, sem greitt höfðu því atkvæði, að fara út í verk-
fall, voru orðnir óánægðir með forustu komma, þá sögðu
þeir að stjórn Alþýðusambandsins hefði í vetur boðið
ríkisstjórninni að sjá um að ekki kæmi til neins verkfalls.
Þá upplýstist það, að ekki er fótur fyrir því, að þetta
tilboð hafi nokkru sinni verið gert.
Þegar það var upplýst, tóku kommúnistar upp á því,
að segja að þeir hefðu aldrei ætlast til að nein samúð-
arverkfölí yrðu gerð, út af Dagsbrúnarverkfallinu. En
upplýstu um leið, að þeir hefðu skrifað öllum verkalýðs-
f jelögum scm eru í Alþýðusambandinu, og beðið þau um
að boða samúðarverkföll.
Fyrir nokkru síðan hófu kommúnistar í Svíþjóð álíka
baráttu fyrir aukinni dýrtíð, eins og flokksmenn þeirra
heyjq hjer á landi. Þar var slagorðið hjá þeim: Upp með
kaupið. Niður með dýrtíöina! Þeir þóttust hafa fundið
ráð til þess að útvega öllum hærra kaup og lægra vöru-
verð.
í Svíþjóð er hlegið að svona pólitík. Eða mennirnir
sem ganga erindi erlends ríkis eru aumkvaðir fyrir bjálfa
skapinn.
í Svíþjóð eru kommúnistar áhrifalaus skrípaflokkur.
Hjer á landi eru kommúnistar sömu mannskrípin, halda
að hægt sje að bjóða almenningi til lengdar fjarstæður,
ósannindi, óstjórn og vitleysur, þær sem þeir hafa í
frammi.
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Kirkjan og þjóðin.
FYRIR NOKKRUM dögum
var að því vikið hjer í dálkun-
um, að kirkjan þyrfti að gera
eitthvað til að hæna fólk að
sjer. Nú he'fir einn af prestum
landsins, sjera Eiríkur Alberts
son, skrifað pistil um þetta
mál og þótt hann sje í lengra
lagi. þá held jeg að það sje góð
sunnudagshugvekja fyrir
marga, að lesa pistilinn hans.
Fer hann hjer á eftir:
„ÁGÆTT er að minnast á
kirkjuna í greinum yðar, eins
og þjer gerið í dag. Satt segið
þjer um það, að þjóðin er ekki
kirkiurækin. Er hreint ekki að
fortaka, að margir komi aðeins
í kirkju tvisvar í jarðvistinni:
fermingardaginn og þegar síð-
ustu ferðinni er lokið.
Þetta er mikið alvörumál.
Kirkjurnar eru kraftstöðvar
og sambandsstöðvar við hinn
hæsta, Guð allsherjar og æðri
máttar og dýrðarheima. Sam-
starf prests og safnaðar meðan
á altarisguðsþjónustunni stend
ur er miðdepill og mégin-
kjarni þessa uppheimasam-
bands. Þá skiftir og miklu
máli, að presturinn sje vel máli
farinn og gæddur áhrifamætti
í' ræðustól. Að sj'álfsögðu eiga
persónulegar játningaræður
fullan rjett á sjer. þótt per-
sónulegar játningar prestsins
éigi. fremur heima í hinni al-
mennu og daglegu sálusorg,
eða hirðisstarfi, Islendingum
hyg.g jeg að þóknist þó miklu
betur fræðandi prjedikanir og
hvetjandi. Ekki mundi æsku-
mÖnnum alment verða annað
drýgra til kirkjusóknar.
Kirkjan og guð-
— fræðin.
KIRKJAN er menningarstofn
un og íslenska kirkjan hefir
verið menningarkirkja með
sjerstöku hámenningarsniði,
þegar b'est hefir látið. En eitt
mikilvægt skilyrði þess, að
kirkjan kafni ekki undir þessu
nafni er það, að hún á hverj-
um tíma viti þess full skil að
gera grein á fræðilegan og vís-
indalegan hátt fyrir þeirri alls
herjarlífsskoðun, sem hún tel-
ur sig handhafa að og gerir
kröfu til að aðrir lúti sem hinni
einu rjettu skoðun á alheimi
og mannkyni. En ekki er of-
sagt, að þegar stjórnmálamönn
unum er slept, þá sjeu prest-
arnir fremstir í flokki um að
vera óbilgjarnir í umræðum
um guðfræðileg mál og lífs-
skoðanir og lífsstefnur. „Æði
guðfræðinganna“ hefir .löng-
um verið haft að orðtaki. En
því er þannig háttað um guð-
fræðina, eins og alla aðra
fræði, að enda þótt mikilvæg
sannindi sjeu sígild, og fyrnist
því ekki, þá heimtar sjerhver
öld, sjerhver tíð, nýja túlkun
þessara sanninda með hliðsjón
á aukinni þekkingu á fjölmörg
um sviðum, og nýjum land-
námum á sviðum guðfræði og
heimspeki alveg sjerstaklega.
Um þessi mál þarf kirkjan að
fræða þjóðina hlutlaust.
•
Fræðslu tímarit.
ÍSLENSK blöð á vegum
kirkjunnar eru góðra gjalda
verð, en þessu hlutverki gera
þau lítil sem engin skil. Er það
illa farið. Bagalegur skortur er
því á tímariti, sem veitti al-
þýðlega fræðslu um hinar
æðstu og sönnustu hugsaftir og
skoðanir þeirra vísindamanna
og andlegra mikilmenna, sem
rita nú á tímum um trúmál og
guðfræði, heimspeki og iíf-
fræði, sálarfræði og siðspeki.
Ef þ.jóðin kunni ekki að meta
slíkt tímarit og kaupa og lesa,
þá hefir hún gleymt þvi, að ís-
lenska þjóðkirkjan hefir verið
og á að vera glæsileg menn-
ingarstofnun, samhliða því að
vera griðastaður og sambands-
stöð við hið ósýnilega og eilífa.
•
Kirkjan og aug-
lýsingarnar.
JEG er yður fyllilega sam-
mála um, að prestarnir þurfi
að taka upp nýjar aðferðir, sem
samræmist kröfum tímans. Og
þjer bendið á auglýsinga- og
áróðursaðferðina. Og laukrjett
er það, að hverskonar mál-
efni.. virðist hún nauðsynleg.
Og eftirtektarvert er það,
hversu ýmsir leikprjedikarar
og trúboðar hæna að sjer fólk
á Lækjartorgi með einskorjar
áróðri. Og víst er um það, að
auglýsingarnar hafa verið um
skeið athugunarefni sálarfræð
ingp^ma. Og allar auglýsingar
og áróður beinist að þessu:
Komið til mín. Og í þeim skiln
ingi notaði Jesú.s Kristur sjálf-
ur auglýsingaaðferðina. Hann
segir: „Komið til mín, allir
þjer, sem erfiðið og þunga eruð
hlaðnir, og jeg mun veita yð-
ur hvíld. Takið á yðúr mitt
ok og lærið af mjer. því að jeg
er hógvær og af hjarta lítil-
látur, og þá skuluð þjer finna
sálum yðar hvíld því að mitt
ok er indælt og byrði mín Ijdtt“.
(Matt. 11, 28—30).
• .
Samvinna allra.
„OG MEISTARINN talaði
aldrei út í bláinn, hann talaði
til samlanda sinna og samtíð-
ar. Fyrir því væri það í anda
hans að nota einskonar auglýs-
ingastarfsemi í þágu þéirrar
stofnunar sem á að halda merki
hans á lofti og boða á sjer-
hverri tíð hið almenna og eilífa
guðsríki með mönnunum, bæði
hið innra með þeim og á hin-
um margvíslegu fjelagssvið-
um. Sjálfsagt er og skylt, að
prestarnir hafi forystu um
þetta. En auðsætt er. að mál-
ið er svo víðtækt og fjölþætt,
að fleiri þurfa að koma til, svo
að vel sje og árangur verði
sýnilegur og varanlegur. —
Siðskiftafrömuðurinn Mar-
teinn Lúther, var þeirrar skoð
unar, að allir kristnir menn
væru prestar, ef hin kristilega
mannlífshugmynd væri rjett
skilin. Hinn almenni prests-
dómur var því ein hinna nýja
siðbótakenningum hans. Eðli-
legt er því að hinir vígðu prest
ar ’mæli til hinna óvígCu koll-
ega sinna: Berum hvðr ánnars
byrðar og uppfyllun? bannig
lögmál Krists. Berum lífsskoð-
un Krists og íslenskrar kirkju
fram til sigurs. Eflum upp-
heimasamband og guðsríki með
mönnunum, annað ef íslenskri
kirkiu og íslenskri þjóð ekki
sæmilegt. Látum anda visku og
speki og þekkingar sitja í önd
vegi og gerum veg þeirra sem
mestan með þjóðinni, og greið
ið götu þeirra inn á sjerhvert
heimili. íslenska lúterska kirkj
an minnist siðbótamanns síns
sannast og fagurlegast með
þeim hætti að minna þjóðina
á hina elskulegu kenningu hans
um hinn almenna prestsdóm.
Rjett skilið gæti sú skoðun sam
einað íslensku þjóðina betur en
allí annað og hrundið af stað
þeirri menningu. sem þessu
fagra landi og gáfuðu þjóð yrði
til hinnar mestu hamingju“.
•
Fijótur iyfflutn-
ingur.
HJER ÁÐUR fyr var það oft
erfitt verk að sækja lyf, ekki
síst ef fara þurfti alla leið norð
an úr landi og suður á Seltjarn
arnes, eins og kom fyrir. Nú
til dags gengur þetta alt mik-
ið greiðara, jafnvel þótt sækja
þurfi lyfið til New York.
Það bar við hjer í bænum,
að kona nokkur sem var mikið
sjúk þurfti að fá nýtt lyf, sem
ekki er til hjer á landi enn-
þá, en fæst í Ameríku. Það var
á fimtudag kl. 11 að kvöldi, að
maður henni nákominn sendi
hraðskeyti til New York og bað
um að koma lyfinu á fyrstu
flugvjel til íslands. Lyfið var
komið hingað kl. 12 á hádegi
daginn eftir.
Það er ótrúlegt að þetta met
verði slegið. því til þess að
þetta væri hægt þurfti alt að
fara saman, örugg og skjót
skcvtaafgreiðsla, fljót fyrir-
greiðsla í New York og svo góð
afgreiðsla hjá flugfjelaginu. En
þetta er hægt og það var gert.
I MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
Ramadier stendur enn
Hjer á eftir fel útdráttur úr
brjefi, sem Frank MacDermot
frjettamaður hjá Kemsley
Press, sendi:
ÞAÐ ER MIKILL stjórn-
málalegur sigur fyrir Ramadi-
er forsætisráðherra Frakka, að
honum tókst að jafna verkfall
starfsmanna við frönsku járn-
brautirnar án þess að gefa eft
ir fyrir kommúnistunum eða
taka þá aftur inn í stjórnina.
Aftur á móti valda ívilnan-
irnar, sem verkamönnum hafa
verið veittar ríkinu þungan
bagga að bera. Það er ennþá
deilt um hvort eigi heldur að
reka flutningakerfið, rafmagns ■
veiturnar og gasstöðvarnar með ,
halla, eða hvort eigi að hækka
gjöld almennings af þeim.
Stjórnin heldur því fram. að |
hallinn af járnbrautunum sje
alltof mikill og það verði taf-
arlaust áð hækka fargjöldin
mikið.
Verkalýðsfulltrúarnir og þar
að auki kommúnistarnir hafa
barist á móti þessari hækkun,
því að þeir telja að með því sje
launahækkun verkalýðsins í
rauninni gerð að engu. Og eins
og ajls staðar annars staðar
hugsa þeir ekkert um hags-
muni alþjóðar ef þeir sjálfir fá
Franih. á bls. 8