Morgunblaðið - 28.08.1947, Blaðsíða 5

Jimmtudagur 28. ágúst 1947
MORGVNBLAÐIÐ
5
Hagkvæmasta Verslun-
fyrirkomulagið
Skrif Tímans um inn-
flutningsreglurnar
EINS og sjest á síðustu blöð-
um Tímans virðast Samvinnu-
fjelögin nú aftur halla sjer að
höfðatölureglunni í viðskiftum
og búast til sóknar í þá átt.
Þó framsetningin á þessum
kröfum sje ekki alls kostar ljós
þá er þó um meginþætti að ræða
sem hægt er að feta sig nokkuð
eftir.
Fjelagatala samvinnuverslan-
anna.
Af hálfu samvinnumanna er
gefin upp mjög há tala manna
sem sjeu í kaupfjelagasamtök-
unum eða um tuttugu og sjö
þúsundir. Þessi tala er svo ó-
sennileg að þess verður að
krefjast af þeim, sem halda
henni fram að þeir gefi á henni
greinilega skýringu.
Þess hefir áður verið beiðst
að greinilega væri lýst hvernig
talan væri fengin en svör bæði
lítil og loðin.
Helst virðist þessi fjelaga-
tala verið fengin með því að kenningu eins og höfðatölu-
telja alla heimilismenn sem regluna yrðu afleiðingarnar
einstaka fjelaga, bæði konur fyrir neytendur mjög margvís-
og börn. Með því að nota þessa,feSar
aðferð að einhverju leyti, er
neytendum enn sem komið er“.
Þetta er ekki ómerkileg
játning af hálfu blaðsins, þar
sem það kemur skýrt í ljós, að
það telur heilbrigða samkeppni
kaupmanna og kaupfjelaga
neytendum fyrir bestu.
En það virðist í meira lagi
óeðlilegt að um heilbrigða sam-
keppni geti verið að ræða ef
beina á með opinberum aðgerð-
um mjög verulegum hluta af
vörustraumnum til eins aðila
sem fær þá sjerstöðu, gem gerir
hann hæfari :í samkeppninni. •—
Þetta er ekki jafnvígisaðstaða
eins og Tíminn orðar það, held
ur ranglæti af grófustu tegund.
Aflciðingin fyrir neytendur.
Ef farið væri að framkvæma
vitaskuld hægt að fá háa fje-
lagatölu, en hún gefur vita-
skuld ekki rjetta hugmynd um
vöruþörf kaupfjelaga.
Sem dæmi má benda á það
að samvinnufjelög og einstak-
lingsverslanir sta,rfa á lang-
' flestum stöðum hlið við hlið
og mun það ekki vera mjög
áberandi að heimili einstrengi
sig við að versla eingöngu við
eina verslun, heldur kaupa þar
sem þeim finnst heppilegast. —
Af þessu leiðir að mjög mikill
fjöldi kaupfjelagsmanna versl-
ar við kaupmenn og það enda
þótt kaupfjelagið sem menn
eru í hafi samskonar vörur eða
svipaðar. Þetta er svo alþekt
fyrirbrigði, að um það ætti ekki
að þurfa að hafa mörg orð.
Það er ekki hægt annað að
sjá en taka yrði upp algera
vöruskömtun, skömtun, sem
næði til hvaða varnings sem
væri. Með öðru móti er ekki
hægt að tryggja þeim, sem ann
að hvort ekki geta eða vilja
versla við kaupfjelög, þær
ivörur, sem þeim eru nauðsyn-
legar. Fyrir utan það, hve slíkt
skömtunarfyrirkomulag væri
erfitt í vöfunum yrði það vit-
anlega til stórkostlegra örðug-
leika fyrir neytendur og munu
víst fáir vera sem óska þess
að slíkt bákn komist á fót. En
það mun ekki þurfa að kvíða
slíku, því slíkt fyrirkomulag
væri vitanlega alt að bví ófram
kvæmanlegt. Alt betta bvaður
um höfðatölureglu og fram-
fábreyttari en vera mundi, ef
bærinn hefði meira fje til um-
ráða, en skattfríðindi kaupfje-
lagsins pru þar í vegi. Þannig
mundi fara annarsstaðar, þar
sem kaupfjelag næði Slíkum
yfirtökum.
Samvinnumenn ættu að taka
sjer reglu Tímans sem áður er
nefnd um heilbrigða samkepni,
til fyrirmyndar en ekki ein-
okun og sýna í verki að
þeir trúi henni af heilindum
í stað þess að koma fram með
kröfur sem hvorki geta sam-
rýmst sanngjörnum hagsmun-
um ríkis eða einstakra manna.
Stofnun kirkjulegs
alþjóðaráðs ákveðin
HIÐ kirkjulega alþjóðaráð,
sem verið hefur í uppsiglingu
síðastliðin 10 ár, verður nú full-
myndað í Amsterdam í Hollandi
22. ágúst til 5. september 1948.
Þessi ákvörðun var nýlega tekin
stæðra þjóða“. Kirkjan verður
að horfast í augu við ábyrgð
sína á sviði alþjóðamála.
Á þessum fundi á einingar-
ecumeniska-stefnan að vera
öllu ráðandi. En til þess að svo
Úrsiit í alþjóSa-
myndasamkeppni
Sameinuðu
þjóðanna
ÚRSLIT í myndasamkeppni
þeirri, er efnt var til meðal
Sameinuðu Þjóðanna, hafa ver-
ið birtar. Alþjóðadómnefnd í
Lake Success dæmdi um mynd
irnar. Formaður nefndarinnar
var Sir Normann Angell. Þrjá-
tíu þjóðir, af fimmtíu og fimm,
sem eru meðlimir S. Þ., tóku
þátt í samke.ppninni.
Fyrstu verðlaun, 1500 doll-
ara, hlaut Henry Eveleigh,
Kanada. Mynd hans sýnir tvær
hendur, sem eru að gróður-
setja ungt trje. Lauf trjesins j hugun og rannsókn þar til skip-
eru þjóðfánar fimmtíu og fimm aðra nefnda.
þjóða. Mynd þessi verður send 4_ önnur mál.
út um allan heim í náinni. Þriðji liður þessarar dag-
framtíð. skrár er mjög athyglisverður.
Önnur verðlaun, 1000 doll- Eftir bráðabirgðarumræðum í
á þingi í Buck Hill Falls í Penn-1 geti orðið, má fundurinn ekki
sylvania, þar sem mættir voru verða aðeins einskonar kynning-
fulltrúar margra kirkjufjelaga arstöð nokkurra eir.staklinga
frá 12 þjóðum. Talið er senni- hinna ýmsu kirkna og erfikenn-
legt, að aðalkirkjufjelög kristn-’ inga; og því síður samkunda
innar, yfir hundrað að tölu, að þeirra, sem hugsa eins; heldur
Rómakirkjunni einni undanskil- eiga kirkjurnar að mætast þarna
inni, muni ganga í sambandiö með gagnkvæmri virðingu og
um að hrinda í framkvæmd á- j skilningi. Þess vegna mega ekki
kveðnu kristilegu starfi um heim þær kirkjur, sem hafa rótgróna
allan og vitna á þann hátt um sannfæringu um sinn sjerstæða
sameiginlega trú, þótt þau sjeu vitnisburð, draga sig í hlje, eins
sjerstök og sjálfstæð kirkjufje- og til dæmis biskupakirkjan og
lög. j lútherska kirkjan, jafnvel þótt
Þessu merkilega máli var þeirrl finndíst þær vera í minni-
hleypt af stokkunum í Oxford hluta, ÞV1 að Þa<5 væri að fá
og Edenborg 1937, og er það úinum öll völdin í hendur, sem
kemst í höfn, má það teljast finnst öll eining og samstarf svo
einn hinn merkasti atburður ósköp auðvelt. En á þeirri
kirkjusögunnar nú á tímum. — stundu er einingar-ecumeniska-
Þess er nú vænst að rjettrúnað- steínan fokin út í veður og vind.
arkirkjurnar austrænu verði ^Tersfu óvinir einingarstefnunn-
þátttakendur. — Fulltrúarnir ar er su yfirborðssameining,
verða 450, .þar af 85 frá rjett- sem misbýður sannleikanum og
trúnaðarkirkjunni og 60 frá sfl ósveigjanlega fastheldni við
hinni lúthersku, en það eru hin-
ar tvær stærstu játningakirkjur
ráðsins. 75 fulltrúar verða frá
Bandaríkjunum og eru Meþó-
distar þar efstir á blaði. Nefndir
hafa verið kjörnar í mörgum
löndum til að undirbúa dagskrár
liði fundarins í Amsterdam.
Á dagskrá verða fjögur mái:
1. Skipulag hins kirkjulega al-
þjóðaráðs.
2. Stjórnarskrá þess, reglu-
gerðir og meðlimir.
3. Viðfangsefnin, samkvæmt
niðurstöðum af sameiginiegri í-
einhvern hluta sannleikans, sem
fyrirbyggir alla einingu..
Æðsta markmið hins kirkju-
lega alþjóðaráos er það, sem,
sett er íram í bæn æðsta prests
kirkjunnar, Jóh. 17, að læri-
sveinar hans verði „helgaðir í
sannleikanum“ og að þeir
„verði eitt“, til þess að „heim-
urinn skuli trúa“.
Æsidlegt væri að íslenskir
prestar og söfnuðir fylgist með
því, sem nú er að gerast í sögu
kristriinnar á vorum dögum, og
að kirkja vor sendi fulltrúa á
þennan væntanlega fund.
Páll Sigurösson.
. , kvæmd hennar, sem sum blöð, ara> hlaut Jan Bons, Hollandi. fyrrasumar, var ákveðið aö
aupmenn geta vitanlega a Qg einstaklingar hafa t frammi Hans mynd sýnir hnött, annar megin
sama hátt talið fram viðskifta-
menn sína og er þá ekki sjá-
anlegt hver sanngirni væri í því
að þeir fengju ekki vörur eftir
þeirri reglu sem höfðatalan
bendir til ef slíkt ætti að telja
sanngjarnt gagnvart annari
verslun, þó hún sje í öðru
formi. Neytendur eiga vita-
skuld að ráða hvar þeir
versla, en slíkt frelsi
viðfangsefni fundarins
ætti nú að þagna fyrir fullt og j helmingur hans er laugaður yrði: „Mans disorder and Gods
allt. Þessi óburður hefur alveg j sólskini, en yfir hinum helm- ^ design — mannlegt ráðleysi og
að ófyrirsynju komist inn í um j ingnum, sem er hauskúpu- ráðsályktun Guðs“, og felur í
ræður um verslunarmál og ætti
þaðan að hverfa og aldrei aftur
að sjást.
að verulegu leyti af þeim
Afleiðingarrtar fyrir
opinbera aðila.
I Það er augljóst, að stórfeld
yr 1 aukning á veltu kaupfjelag-
, v . , , anna muridi vegna skattfríðinda
tekið, ef fanð yrði mn a þa , . ^ .
, þeirra hafa í for með sjer mjog
braut að beina verulegum hluta
„ .. mikla ryrnun a tekjustofnum
af vorustraumnum til emnar ... , . _ , .
rikis og bæja. En það er ekki
verslunar. Almennmgur kærir, ., „ , *
sjaanlegt annað en að það op-
sig ekkert um að slikar half- !. , ,,
“ l mbera hafi þorf fyrir alt, sem
gerðar emokamr verði settar
á stofn og munu vafalaust
. kjósa að ekki verði farið inn á
slíkar brautir.
Tíminn og samkeppnin.
I Tímanum frá 6. ágúst seg-
ir ,,að þótt samvinnufjelögin
telji smákaupmennina keppi-
nauta sína, vilja þau tryggja
það getur til sín teygt af fje og
hrekkur ekki til. Þeir sem sjá
um dreifingu vara, hafa gold-
ið stórfje til opinberra þarfa,
en því hefði verið öðru vísi hátt
að, ef um kaupfjelag hefði ver-
ið að ræða. Nærtækt dæmi er
um Akureyri, þar er voldug-
asta kaupfjelag landsins, sem jhafa frambjóðendur
náð hefur til sín verslun bæj- hverju kjördæmi.
þeim jafnvígisaðstöðu því að j armanna, en kaupmenn fáir og j í tilefni af þessu hefur De
þannig verður best trygð heil- ; flestir ekki mikils megandi. En Gaulle haldið ræðu þar cem
brigð samkeppni þessara aðila, skattabyrðin á öllum almenn- hann segir að hreyfingin sje
en það er tvímælalaust hag- j ingi sem engra fríðinda nýtur,1 ekki pólitísk heldui sje hún sam
kvæmasta verslunarfyrirkomu er gífurlegur og framkvæmdir ^ vinna fjöldans til uppbygging-
lagið sem hægt e.r að tryggja [bæjarfjelagsins vitaskuld miklu ar.
Reykjavíkurmeist-
aramó! í sleggju-
kasli
í GÆRKVELDI fór fram
sleggjukast Meistaramóts
hvílir skuggi. Eink sjer fjögur aðalúrlausnarefni Reykjavíkur. Lauk keppninni
myndarinnar eru: kirkjunnar: . iþannig, að Þórður Sigurðsson,
1. Varðandi kirkjuna sjálfa: KR, sigraði með 34,33 metrum.
Hvernig á kirkjan að vera sam- Annar var fjelagi hans, Friðrik
kvæmt ráðsályktun Guðs? Kirkj Guðmundsson, sem kastaði
an verður að horfast í augu við 34,23 m. og þriðji Gunnar Sig-
sjáifa sig. jurðsson einnig úr KR og kast-
2. Varðandi boðun fagnaðar- aði hann 25,60 m. Keppnin milli
erindisins: Hvernig á að flytja þeirra Þórðar og Friðriks var
mál hjálpræðisins veraldlega- mjög hörð og leiddi Friðrik
sinnuðum heimi, sem spyr ekki fimm af sex umferðum keppn-
þeirra spurninga, sem fagnaðar- innar. Þórður, sem er aðeins
erindið svarar, og getur því ekki 18 ára var einnig Reykjavíkur-
fallist á svör þess sem neitt meistari síðastliðið ár í þessarri
fagnaðarerindi. Kirkjan verður fögru en vanræktu íþrótt.
að horfast í augu við skipunina 1 ------* *■ —----
miklu, sem tilvera hennar bygg-
ist á, að „prjedika fagnaðarer-
indið allri skepnu“.
3. Varðandi þjóðfjelagið, þar
sem tæknin og múglífið hefur
skapað það vandamál, sem
myndaður
unnarorð
Einn heimur — eða enginn.
ÞriFju verðlaun, 500 doll-
ara, hlaut Rowan Prins, Suður-
Afríku.
Auk þessa voru tilnefndar
tíu myndir og fjekk hver þeirra
aukaverðlaun, 100 dollara.
Efnt verður til samskonár
myndasamkeppni á næsta ári.
De Gauiie hreyfingln
býður fram í ö!!um
kjördæmum
DE GAULLE hreyfingin hef
ur lýst því yfir, að í sveita-
stjórnarkosningunum, sem fram
eiga að fara í október muni hún
kjöri í
FEugbátur með
þrýslfloftshreyflum
London í gær.
FYRSTI orustu-flugbátur-
hvergi á sinn líka í veraldarsög- j inn, sem drifinn er áfram með
unni. Kirkjan verður að horf- þrýstiloftshreyfli, var reyndur
ast í augu við ábyrgð- sína á
sviði þjóðfjelagsmálanna.
4. Varðandi alþjóðamál, þar
sem vandamálið mesta er sam-
komulag Rússa við hinar þjóð-
irnar, svo og meðferð „ósjálf-
í Bretlandi í dag. Er þetta einn
af þremur samskonar flugbát-
um, sem stjórnin hefur látið
smíða.
Hraða þessara nýju flug-
vjela er ennþá haldið leyndum,