Morgunblaðið - 22.10.1947, Qupperneq 6

6
MORGVTSBLAÐIÐ
Miðvikudagur 22. okt. 1947

IJtg.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm.1
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
HJÓLIÐ SNÝST
MYLLUHJÓL verðbólgunnar snýst með vaxandi hraða.
"Vísitalá framfærslukostnaðar í októbermánuði er 325 stig
eða 13 stigum hærri en næsta mánaðar á undan.
Af þessari hækkun spretta 5 vísitölustig af lækkaðri
mðurgreiðslu og hækkuðu verði á kartöflum, 3—4 af
hækkuðu mjólkurverði og fjögur stig af hækkuðu verði
á fatnaði, búsáhöldum, kornvöru og húsleigu.
Ríkissjóður greiðir nú vísitöluna niður um rúm 50 stig.
Raunveruleg vísitala framfærslukostnaðar hjer á landi
er því um það bil 380 stig.
Hin nýja hækkun vísitölunnar gerist þrátt fyrir það
að ríkissióður hefur enn aukið niðurgreiðslur sínar til
þess að halda henni niðri með því að halda kjötverðinu
óbreyttu,, þrátt fyrir hækkað verð til framleiðenda.
Ekkert sýnir því betur en þessi síðasta hækkun, hve
gjörsamlega óviðráðanleg dýrtíðin er orðin. Bolmagn rík-
issjóðs til þess að ljetta atvinnuvegunum róðurinn er á
þrotum. Sú staðreynd blasir nú við og verður ekknsnið-
gengin.
En þrátt fyrir það standa yfir verkföll vegna krafna
um launahækkanir og ný verkföll eru fram undan.
Minnir ekki þetta ástand ónotalega á ringulreiðina og
upplausnina í Frakklandi?
Ætla íslendingar að láta vísitölu framfærslukostnaðar
hjá sjer komast upp í 800 stig eins og hjá Frökkum?
Núverandi ríkisstjórn var fyrst og fremst mynduð til
þess að treysta þann grundvöll, sem lagður var undir for-
ustu Sjálfstæðisflokksins að fjölbrevttara og blómlegra
atvinnulífi Hún getur ekki og má ekki hika við að leggja
til úrslitaatlögu við þau niðurrifsöfl, sem stefna að við-
haldi og aukningu verðbólgunnar.
Frönsku kosningarnar
ÞAÐ er sennilega ekki ofmælt að frönsku bæjarstjórn-
arkosningarnar, sem fram fóru s.l. sunudag, sjeu ein-
}':verja rsjerkennilegustu kosningar, sem fram hafa farið
ijm langt skeið í lýðræðislandi. Nýr flokkur, eða hreyfing,
sem býður í fyrsta skifti fram frambjóðendur, fær yfir
íjörutíu af hundraði allra greiddra atkvæða og hreinan
meirihluta í ýmsum stærstu borgum landsins, þar á meðal
sjálfri höfuðborgirmi, París.
Hinn nýi flokkur, hreyfing de Gaulle hershöfðingja,
er nú langstærsti stjórnmálaflokkur Frakklands. Komm-
únistaflokkurinn, sem áður var stærstur, er nú annar
i röðinni og flokkur Bidault utanríkisráðherra, þjóðlegi
lyðveldisflokkurinn hlaut nú aðeins rúma átta af hundr-
aði kjósenda í stað 26 af hundraði í síðustu þingkosningum
og er nú minnstur af hinum fjórum aðalflokkum franskra
stjórnmála.
En þessi kosningaúrslit í Frakklandi eru eðlileg afleið-
ing af því, sem verið hefur að gerast þar í landi undan-
farna mánuði. Stjórnarandstaða kommúnista hefur verið
hin ábyrgðarlausasta. Hvert verkfallið hefur rekið annað
og fullkominn glundroði ríkt í fjárhagsmálum landsins.
Má sem dæmi þess nefna, að í september mánuði einum
hækkaði verðlag á nauðsynjavörum í París um 26 af
hundraði. -Jafnhliða hefur framleiðsla landsins dregist
hröðum skrefum saman. Fyrir stríð framleiddu Frakkar
t. d. allt það korn, sem þeir þörfnuðust. Nú fullnægir fram-
leiðsla þeirra aðeins einum þriðja þarfanna á þessu sviði.
Þáð er þetta öngþveitisástand, sem knúð hefur hina
borgaralegu flokka Frakklands saman í eina öfluga fylk-
ingu gegn kommúnismanum og hinum róttækari öflum
sósíalistaflokks Ramadiers núverandi forsætisráðherra.
Hverjar verða afleiðingar þessara straumhvarfa í frönsk
um stjórnmálum, er ennþá vandsjeð. En það er auðsætt
af kosningaúrslitunum, að kommúnisminn í Frakklandi
er að ganga sjer til húðar. Þar með er síðasta og sterkasta
vígi hans í Vestur-Evrópu fallið. 1
ÚR DAGLEGA LlFINU
Bar-laust þinghús.
ÞAÐ SKALL víst hurð nærri
hælum, að það væri sett
ur upp bar í þinghúsinu okkar
hjer á árunum. — Að hugsa
sjer! Það hefði verið fallegt.
Vínstofa í sjálfu þinghúsinu og
sprúttið kannski selt á niður-
settu verði.
Það er nú að vísu svo, að í
mörgum virðulegustu þingum
nágrannlandanna eru barar,
þar sem þingmenn geta vætt
kverkarnar þegar þeim sýnist
svo. En þar er allt öðru máli
að gegna, því þar kemur það
ekki fyrir, að þingmenn beri
það upp á hvern annan, að þeir
hafi verið áberandi víndrukkn-
ir á þingfundum.
•
Ekki fyrir okkar
menn.
NEI, ÞAÐ hentar víst okk-
ur og okkar þingmönnum best,
að það sje enginn bar í þing-
inu og að þingmennirnir okk-
ar hafi það eins og rónarnir
við höfnina, að þeir hafi hress-
inguna með sjer í bakvasanum.
Það var mikið lán, að það
skuli ekki hafa verið settur upp
bar i þinghúsinu.
. •
Ekki langt að sækja.
í GAMLA DAGA þótti það
kostur á sveitabæjum ef það
var innangengt í fjósið. En nú
hefir veðráttan breyst svo mik
ið hjer á hinum norðlægu breidd
argráðum, að það telur enginn
eftir sjer að skjótast milli húsa
eftir hressingu. Og þingmenn-
irnir okkar, blessuð leiðarljós
þjóðarinnar, eiga ekki langt að
sækja, ef þeir þurfa að fá sjer
mat eða drykk, eftir langan og.
strangan vinnudag. Það vill svö
vel til, að eina veitingahúsið,
sem þeir sjálfir hafa gefið þau
forrjettindi með lögum, að veita
vín á íslandi, er ekki nema
steinsnar frá sjálfu þinghús-
inu.
•
Setjast þar upp.
OG ÞAÐ eru líka þó nokkuð
margir alþingismenn, sem hafa
komið auga á þau þægindi, sem
eru að því að hafa besta gisti-
og veitingahús landsins svo að
segja á hlaði þinghússins. Fyrir
skömmu voru það ekki færri
en 12 þingmenn, sem höfðu
sest alveg að á Borginni.
A sama tíma varð að úthýsa
merkum mönnum, sem voru á
ferðalagi hjer i höfuðstaðnum
í verslunarerindum, eða samn-
ingagjörðum við okkur.
•
Þingmannabústaður.
ÞEIR, sem eru kunnugir þaul
setu íslenskra þingmanna að
Hótel Borg, spyrja hvernig
standi á því að þingmenn, sem
nú eru flestir orðnir búsettir
hjer í Reykjavík, fái sjer ekki
íbúð, eða herbergi utan gisti-
húsa. Það sje ekki of mikið af
gistihúsum hjer, þótt bæjar-
menn sjeu ekki að fylla þau.
„En einhversstaðar verða
vondir að vera“, stendur þar.
Einhverntíma kom fram til-
laga um að alþingi reisti bú-
stað fyrir þingmenn. En það
er kannski orðið of seint, og
það er líka svo erfitt að fá fjár
festingarleyfi og annað, sem nú
þarf til að byggja.
•
Húsmæður
matmálstímar.
REYKVÍSK húsmóðir skrif-
ar langt brjef um breytingar á'
matmálstíma um hádegið, sem
nokkuð hefir vreið rætt um og
hefir fengið góðan byr. Húsmóð
irin hefir áhyggjur af því, að
hinn breytti matmálstími myndi
auka á vinnu húsmæðranna og
gera þeim erfiðara fyrir.
Einmitt þetta atriði hefir ver
ið talsvert rætt hjer og bent á,
að það myndi einmitt verða
húsmæðrum til þæginda, ef þær
losnuðu við matarumstang um
hádegið. Þær hefðu betri tíma
til morgunverka. Þyrftu ekki
að rjúka upp úr gólfunum til
að elda mat og fengju meira
frí. En brjefritari er ekki á
sömu skoðun og það er vegna
þess, að hún telur, að karl-
mennirnir myndu heimta sinn
heita mat um hádegið og eftir-
miðdagskaffi, eftir sem áður.
- •
Góð uppástunga.
EN HÚSMÓÐIRIN kemur
með góða hugmynd og hún er
sú, að ef breytt verði um mat-
málstíma um hádegið, þá þyrfti
að koma upp matstofum, sem
seldu ódýran mat, þar sem
fólk getur í flýti fengið sjer
bita og afgreitt sig sjálft. Bend
ir hún á, að víða erlendis sjeu
slíkar matstofur og gangi vel.
Á hún hjer við, það sem sum-
staðar er nefnt ,,Cafétería“. En
það eru matsölustaðir, þar sem
matur liggur frammi og við-
skiftavinirnir afgreiða sig sjálf
ir, greiða við móttöku og alt
gengur fljótt og vel.
Þetta er alveg rjett athugað.
Og það er ekki vafi á, að verði
matmálstímanum um hádegið
breytt, munu slíkar matstofur
rísa upp víða í bænum.
•
Samgönguerfiðleikar.
S. H. LÝSIR erfiðleikum
þeirra mörgu, sem búa fyrir
utan bæ, en stunda sína vinnu
hjer í eftirfarandi brjefi:
„Kæri Víkverji!
Mig langar til að biðja þig
að koma á framfæri við for-
stjóra Strætisvagna Reykjavík
ur þeirri eindregnu ósk minni
og margra annara, að hann
breyti kvöldferð Lögbergsvagns
ins þannig, að síðasta ferðin
verði kl. 19.15 i stað 18.15. Er
margt sem mælir með þess-
ari breytingu.
Fjölda margir sem fyrir ofan
Elliðaár búa, vinna til kl. 18.00
og verða að hafa sig alla við
að ná í vagninn og verða oft
að hlaupa frá vinnu. Aðrir
vinna lengur, enda verða þeir
af ferðinni, og verða svo að
fara gangandi í myrkri og oft
í ófæru veðri. Vegna húsnæð-
isvandræða varð jeg að hrökl-
ast nokkuð langt út fyrir bæ-
inn. En vinnu minni er þann-
ig háttað (eins og margra ann-
ara) að jeg er sjaldnast laus
fyrr en kl. 19.00. En svo er
annað í þessu máli, sem er
kannski aukaatriði, en samt
þess virði, að á það sje minst.
Jeg á þar við aðstæður okk-
ar til að njóta þeirra skemtana
sem á boðstólnum eru í höfuð-
borginni. Það er serp sje úti-
lokað fyrir okkur að komast í
bíó allan veturinn, hvað þá á
fundi eða aðrar samkomur.“
MEÐALÁNNARA ORÐA .7. . {
---1 Eftir G. J. Á. \---*---
Hver lýgur, hr. Visfsinsky!
Þegar Winchell svaraði
gífuryrðum Vishinskys
aðstoðarutanríkisráðh.
FLESTIR þeir, sem eitthvað
hafa fylgst með tolaðamennsku,
munu kannast við Bandaríkja-
manninn Walter Winchell. Win
chell er smádálkahöfundur, sem
ur daglega pistla, sem birtast
í hundruðum blaða víða í Banda
ríkjunum. Hann er geysimikið
lesinn.
Fyrir um það mánuði síðan,
hlotnaðist Walter Winchell sá
heiður, að Andrei Vishinsky, að
stoðarutanríkisráðherra Rússa,
skipaði honum á bekk með ýms-
um heimsþekktum mönnum,
sem sá heiðursmaður hefur ótil
kvaddur valið heitið „stríðsæs-
ingamenn“.
Þann 29. sept. svarar Winc-
hell í dálkum sínum. Svar hans
þarf engra skýringa ýið. Hann
hefur orðið:
Marshall utanríkisráðherra, er
meðal þeirra manna, sem Vis-
hinski kallar stríðsæsingamenn.
Fundur hjá Vishinsky.
Vishinsky, aðstoðarutanríkis
ráðherra Rússlands, hjelt s. I
föstudag blaðafund hjá S. þ.,
og voru meira en 400 frjetta-
menn viðstaddir. Hann sakaði
Bandaríkin um stríðsæsingar og
tilnefndi þann, sem þetta rit-
ar (ásamt nokkrum öðrum
Bandaríkjamönnum) sem einn
þeirra 'stríðsæsingamanna, sem
„leggja bæri j hlekki“ og
fleygja ætti í fangelsi . . Rúss-
neski aðstoðarutanríkisráðherr
ann fór einnig hrakyrðum um
Marshalláætlunina,* á þeim
grundvelli, að hún væri banda
rísk árás á Evrópuþjóðirnar
. . . . Það er eftirtektarvert, að
hr. Vishinsky hafði engar til-
lögur fram að færa um það,
hvernig afstýra mætti styrjöld
þeirri, sem hann segist óttast
og hata .... Jæja, hjerna eru
þá nokkrar.
Síðan hvenær hefir verið litið
á brauðhleif handa sveltandi
manni eða flösku af mjólk
Framh. á bls. 9