Alþýðublaðið - 04.06.1929, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ÍKÍl
U
Lybby’s
mðursoðnir ávextir
eru peir beztu,
sem völ er á.
§
Standast alla samkepni.
SILDÆREEMKASAU ÍSLANDS
hefir nú gefið út œikininíg'a fyrir
Það er óvanalegt að sjá sv-o
góða kvikmiyml s-em þá, er sýnd
ler i Gamla Bíó nú. Hún segir frá
óíriðnum mikla og hörmuingum
þeim, sem hann hafði í för með
sér, með svo skýrum viðburðum.
að ógleymamlegir verða. Hún er
árás gegm, Irernaðan'itfi'rringunini
og talar máli friðar og bræðra-
lags. Hún sýnir fram á það,
hvemig auðvaldið býr til striðiín
og hvernig verzlunarbarátta þess
og fégræðgi (frjáls samkeppni)
eitra líf pjóðanna og kasta J»eim
út í hiidarleiki haturs og morða.
— Hvert sæti var skipað í Gamla
Bíó í gærkveldi, er myndiin var
sýnid í fyrsta skifti, og ætti svo
að vera mörg kvöld enn. — Tign-
endur keppnis- og fégræðgis-
st-efnunnar hefðu gott af að sjá
myndina, og alþýða og urmendur
jafnaðarstefnumnar þurfa að
sækja í han-a kraft og eld.
A.
Kosningaréttur
í málefnum sveitaogbæja
21 árs aldur.
Fátækrastyrkur veldur ekki
réttindamissi.
Eius og kunnu-gt er var siðasta
|>ing að mörgu og langflestu leyti
mjög íhaldssamt. „Fræmsóknar'-
flokkurinn. brást vonum margra
kjósenda sirana, og .rnakk eanstakra
„Framsóknar“-þiingma[nna við í-
haldsmenn kom flestum fraimfara-
og framsóknar-möranum þjóðar-
innar mjög á óvart.
Þó er eitt þeirra mála, sem
náðu fram að ganga á síðasta
þingi, - þýðiuga-rmikið réttlætis-
mál. Er þar átt við lögin um
kosningar í máiefnwm sveita og
kaupstaða, en þó sérstaklega þau
atriði frumvarpsins, að alli-r, sem
orðnir eru 21 ár-s að aldri, skuli
hafa kosniingarrétt og skuld fyriir
þegnin sveitarstyrk skuli ekld
valda k osninga rré ttarmi ssi yfír-
leátt.
Öllum, sem tekið hafa þátt i
stjórnmálabaráttu síðustu ána, er
það kunmigt, að' Alþýðuflokkur-
inn hefir frá því hamn var stofh-
nður árið 1916 barist fyrjr því.
nö 21 árs gömhi fólki væri veíttnr
kosningarréttur og enn fremur
fyrir því, að sveitarstyrkur skyl-di
ekki valda kos nin-ga rr é t tarmissi.
Um þessar alþýðukröfiur hefir
verið mjög deilt o-g á næstsíðasta
þingi voru ]»ær feldar. — Nú
náðust þær fram að ganga fyrð’
ötula baráttu fulltrúa alþýðunnar
á þingi. þó ekki án þess, að i-
haldið gæti filekkað lögín með
fingraförum sínum. Foringi í-
haldsins fékk því ákvæöi koimdð
ính í efri deild, að sveftarstjómir
skyldu meta verðleika fátælding-
anna- til a-ð fá kosninigarétt. Ef
pólitískar sveitastjórnii’ vilja
bægja fátæklingum frá kjörborð-
inu, geta þær það lundir því yfir-
skyni, að fátækrastyrkur hafi- ve-r-
-ið veittur þeám vegna letá, ó-
reglu eða hirðuleysis. En ríkir
slæpingjar, óregluseggir og hiirðu-
leysingjar eiga að hafa kosning-
arétt, — bara ef þeir eru rMr.
Önnur ákvæði, gilda því um rétt
ríltra en fátækra.
Er ósvikið íbaldshandbragð á
þessu ákvæði laganna.
En ef alþýða er vel á verði og
fylgir eftir kröfum sínum, má
vænta þess, að íhaldið þori eigi
að misbeita þessu ákvæði.
Samkv. þessum nýju lögumeiga
bæjarstjórnarko'sningar að fara
fram hér í Reykjavík eftir ána-
mótin mæstu. Á þá að kjósa bæj-
arfulltríiana álla 15, og vélja þeir
isíðan borgarstjórann. Allir, kanl-
ar og konur, sem orðin eru 21
árs að aldri, hafa þá rétt til að
kjósa, jafnt þótt þegið hafi sveiit-
arstyrk af ósjálfráðum ástæðum.
Ef íhaldið gerir tilraun til að mis-
beita ákvceðinu um hvað séu
sjálfráðar ástæður, þarf að kirkja
þær tilraunir í fæðimgumni.
Með lögum þessum hefi-r alþingi
þingi orðið v-ið tveimur af marnn-
réttindakröfum alþýðu-
Næsta sporið er, að sama gil-di
um kosnmi-gar til alþingis.
Frá Siglufirði.
Frþ - Siglufirði er FB. sím-
að: Ágætis-tíðarfar. Hlaðafli.
Hafsíldar vart í reknet. — Fiski-
mjölsveritsmiðja Siglufjatrðar, eign
útgerðtarmansna, er i byggingfu. —
Ásgeir Pétu-rsson er byrjaður að
reisa v’él-fristihús. Olíugeyimar
Shellfélagsins i Hvamneyrarkrók
eru tengt konnmr.
fyrsta starfsár sitt. Af því að
mikið umtal hefír orðið um rekst-
ur eintoasölunnar, birtár Verkam.
rekstursreitondnginn í heilu lagi
Reikni-ngui'iinn þarf engra skýr-
inga við, enda var efni hans að
mestu áður kunnugt úr skýrslu
P. A. Ölafssonar framkvæm-dar-
stjóra, sem áður hefir verið frá
skýrt hér í blaðinu. Þó skal á það
bent, að kostnaðurinn við sölu
síldarinnar nemur tæpl-ega kr.
1,00 á tunmu, og er þá meðreikn-
aður allur starfrækslukostnaður,
gengismumur, vextir, umboðslaun
og kostnaður við síld erlendis,
sem tæplega mun- þó rétt að telja
með söiukostnaði. Áður hafa út-
gerðarmenn talið sölukostnað kr..
1,50 á tunaiu. Strax á fyrsta ári
hefir einkasalan sýnt svona ótví-
rætt yfirburði sina hvað þetta
snertir. Um útkomuna í heild
sinpi þarf ekki að fjölyrða. Um
liana hefir verið svo miikið rætt
áður. Þegar reitoningurinn var
gerður upp, var búið að greiða
út á hverja saltsildartunnu lcr.
24,00, setn svarar til kr. 11,75
fyrir ferska síld á hve-rja tunmiu,
Síðan hefir verið bætt við 60 aur-
um á t-uninu, og ekki er búist við,
að það, sem eftir er, verði un-dir
kr. 1,00 á tunntu. Er þá fersJoa
síldin, komin í kr. 13,35 tunrnan.
Reikningnum fylgir umsögn
endurskoðenda, sem lýsa því yf-
ir, að einkatsalan hafi leyst af
höndum það hlutverk, sem henni
var ætlað að vinna. Reikningur-
inn er á þessa leið:
Tefejur.
Sala: 126455 tn. saltsild, 3639Vs tn. millisild, 7106V2 tn. magadregin síld,
810 tn. hreinsuð saltsild, 22792 tn. kryddsíld, 12799 tn. sykursöltuð sild.
Alls 173602 tn, kr. 5494276 40
Gjald af 4967 tunnum undanþágusild — 9906 25
kr. 5504182 65
Flutningsgjald . . kr. 145471 17
Sjóvátrygging . . — 6748 00
Kostnaður við sild erlendis— 13349 72
Söluumboðslaun . . — 55954 69 1
\ kr. 221523 58
kr. 528265907
Ágóði á tunnu- og salt-verzlun kr. 19757 01
Starfrækslukostnaður ..... — 8667 28
kr. 11089 80
kr. 5293748 80
Gjold:
Útfiutningsgjald og vörugjald . . . kr. 284508 90
Tunnur, salt og fleira, lagt til af einkasölunni — 134883 27
Kostn. við síld innanlands (flokkun, vátr. ofl.) — 1696689
Undirvigt og aðrar uppbætur kr. 78148 47
Greitt af sildareigendum .... — 22165 62
— 55982 85
Efnarannsóknin — 3004 81
Gengismunur — 1692 99
Vextir . — 4042 32
Matskostnaður — 39049 35.
Starfrækslukostnaður:
a) Laun útflutningsnefndar, endurskoð-
enda, framkvæmdastjóra og annara
starfsmanna kr. 69333 64
b) símakostnaður innanlands og utan — 16221 32
c) Ferðakostn. utanlands og milli landa — 9704 18
d) —»— Ingvars Guðjónssonar — 500000
e) —»— innanlands . — 695 50
f) Burðargjald — 297 60
g) Auglýsingar . . . . . — 1104 23
h) Húsaleiga, ijós og hiti .... — 3902 19
i) Prentkostnaður, ritföng 0. fl. — 3057 53
j) Risna • — 528 65
k) Blöð og timarit — 85 52
1) Afskrifað af innbúi og áhöldum — 1425 28
m) Skrifstofukostnaður í Kaupm.höfn — 3096 58
114452 22
Fært í tunnu- og salt-reikning — 8667 28
kr. 105784 94
Markaðsleitarsjóður, 3A°/o af kr. 5282659 07 — 3961995
Varasjóður V* °/o af kr. 5282659 07 . — 13206 65
Til sildareigenda — 4546929 75
Óskiftar eftirstöðvar...................... — 4807613
Kr.~5293748 80
Auk óskiftra eftirstöðva, kr. 48076 13, er óselt og óafreiknað viðreikn-
ingslokin: 2380 tn. af saltsild, 2772 tn. kryddsild, 1428 tn. sykursöltuð
sild, 15 tn. hreinsuð saltsíld. 541 tn. magadregin sild, samtals 7136 tn
P. t. Reykjavik, 11. apríl 1929.
Sildareinkasala íslands: Ingvar Pálmason, Einar Olgeirsson. (Vkm.)