Morgunblaðið - 03.02.1948, Qupperneq 4

4
M O R G V JS B L A Ð l Ð
Þriðjudagur 3. febrúar 1948.
— Fjárlagaræðan
Frh. af bls. 3.
hefur önnur þróun, sem stefnir í
þveröfuga átt myndast í þessu
þjóðfjelagi. Verðbólgan og afleið-
ingar hennar eru framleiðslunni
alstaðar til trafala. Sú meinsemd
getur, ef ekki fæst bót á, eyði-
lagt það starf til uppbyggingar
og atvinnuöryggis, sem með öfl-
un nýrra framleiðslutækja og
fyrirgreiðslu í þeim efnum hef-
ur átt sjer stað. Vegna verðbólg-
unnar og afleiðinga hennar inn-
anlands hafa örðugleikarnir ^kap
ast, sem útflutningsverslunin á í
ýmsum greinum við að búa.
Nú er ekki svo, að allir skilji
eða vilji skilja, hvað hjer þjak-
•ar að. Því er meira að segja hald
ið fram, að framleiðslukostnaður-
inn sje hvorki of hár nje vörur
okkar torseldar við nægilega háu
verði til þess að svara framleiðslu
kostnaði.
En það haggar ekki hinu, að
hjer er um staðreynd að ræða.
Afleiðingarnar eru auðvitað vand
ræði framleiðenda, svo sem þeg-
ar er í ljós komið. Einn aðal at-
vinnuvegurinn bátaútvegurinn
ber sig ekki nema með ríkisstyrk,
þrátt fyrir það verð, sem tekist
hefur að ná fyrir afurðir hans.
Enginn virðist ánægður með
það, að ríkið gangi í slíkar ábyrgð
ir og ekki heldur útvegsmenn
sjálfir, heldur eru þetta neyðar-
úrræði sem grípa verður til vegna
þeirrar höfuð meinsemdar, verð-
bólgunnar, sem .jeg áður mint-
ist á.
En verðbólgan gerir það líka
að verkum meðal annars, að út-
gjöld hins opinbera eru að vaxa
þjóðinni yfir höfuð. Það er ekki
neinum til góðs að það ástand
haldist, sem nú er í þeim efnum.
Þess vegna er það fremsta
skylda Alþingis að draga sem unt
er úr útgjöldum ríkisins og forð-
ast alt sem hækkar þau fram úr
því allra nauðsynlegasta.
Ríkisstjórnin hefur látið nokkuð
vinna að því, innan ráðuneytanna
að fá grundvöll fyrir sparnað á
ríkisrekstrinum og er það verk
að vísu of skamt á veg komið,
en þó liggja fyrir tillögur um
sparnað með fækkun nefnda og
ráða sem varðar allríflegri fjárh.
fyrir ríkissjóð. Ríkisstjórninni er
og kunnugt um að nefndin hefur
í undirbúningi tillögur "hm um-
bætu-r 'á tilhögun ríkisreksturs-
ins, sem geta, ef þær verða
að lögum, stöðvað þá útþenslu á
kostnaði við ríkisreksturinn, sem
mjög hefur verið áberandi í
seinni tíð.
Þpðverjar þakklátir fyrir
gestrisnina í Revkjavik
ÞANN 17. janúar skýrir þýska
blaðið Hamburger Freie Presse,
frá kynnum þýskra togarasjó-
manna sem komið hafa til Reykja
víkur til þess að sækja síld. Birt-
ir blaðið viðtal við skipshöfnina
og segir þar m. a. á þessa leið:
Um miðjan desember átti að
senda 19 þýska togara frá Þýska-
landi til Reykjaýíkur, til þess að
flytja síld. En þessa síld fundu
íslendingar með radartækjum og
veiðist hún í landhelgi í Faxa-
flóa. Skipin nota herpinætur við
veiði síldarinnar en hún er þann-
ig að nægt er að króa síldina af
í henni, síðan er nótinni lokað
að neðan og síldinni ausið upp í
skipin.
Síldarkaup þessi fóru fram fyr-
ir tilstilli hernámsstjórnarinnar
og íslenskra stjórnarvalda. Við
Þjóðverjar veiðum því síldina
ekki sjálfir.
Skipverjar á Stralsund fára
miklum viðurkenningarorðum
um vinsemd þá er þeim var sýnd
á Islandi. Skipverjum segist svo
frá íslandsferð sinni:
Fyrst tautuðum við fúkyrði
þegar við heyrðum að við ættum
að fara tveim dögum fyrir jól til
Islands. Ljetu þá sumir þeirra af-
skrá sig þegar í stað. Veðurútlitið
,var stormasamt, en eftir 7 daga
siglingu í stormi og hríð sáum
við jökla Islands og fjöll rísa úr
hafi. Til Reykjavíkur komum við
kl. 3 e. h. Var þá orðið dimt af
degi, enda er skammdegið svart-
ast um þetta leyti árs. Skömmu
eftir að við komum að bryggju
rendi bifreið út bryggjuna að
skipshlið og heill kjötskrokkur
færður um borð og afhentur mat-
sveininum. „Jeg er Þýskalands-
vinur“, mælti maðurinn, til skýr-
ingar orðlausum spurningar-
merkjum á andliti okkar.
Seinna vorum við gestir Sjó-
mannastofunnar, Rauða krossins,
Hjálpræðishersins, fjelaga og ein
staklinga. Á öllum veitingahús-
um var okkur vel tekið. Sama
hvort heldur þar væru fyrir ís-
lendingar einir eða eiruiig Bret-
ar, Norðmenn, Danir eða Svíar.
Sjerhverjum okkar voru gefn-
ar 25 kr. íslenskar og keyptum
við ýmislegt handa fólki okkar
heima, sem var; alveg orðlaust af
undrun, er það sá okkur með'
hluti sem ekki höfðu sjést í_
Þýskalandi s.l. 15 ár.
Fullir undrunar sáu þeir gömlu
íslandsfarar, sem voru á meðal
okkar, að Reykjavík er alt í einu
orðin nýtísku borg, með 55 þús-
und íbúum, upplýst sem skemti-
staður væri. Allflest heimili í
Reykjavík hafa ótakmarkað heitt
vatn úr hverum skamt frá borg-
inni. Verslanir bæjarins eru mjög
fagrar og snyrtilegar, húsin eru
af nýtísku gerð og mjög vandlega
byggð, og hafa flest þeirra verið
byggð hin síðari ár. íbúarnir eru
vel klæddir og smekklega. Um
göturnar þjóta 7000 bílar, þar af
eru margar nýjustu gerðir af
amerískum bílum.
Flestir ne.nna ekki að læsa hús
um og reiðhjól sín skilja þeir eft-
ir þar sem þeim dettur í hug og
sækja þau aftur þegar þeim dett-
ur í hug.
Einn skipverjanna þurfti að
vitja læknis. í stað þess að krefja
skipsfjelaga okkar um greiðslu
fyrir hjálpina rjetti læknirinn
honum einn pakka af Lucky
Strike.
Margt fleira þessu líkt mætti
telja, algjörlega óvænt og okkur
óskiljanlegt. — Gjafapakka var
komið með um borð og innihaldi
þeirra skipt milli sjómannanna.
Blaðamenn komu í heimsókn, því
þetta var fyrsta þýska skipið,
sem sent var beinlínis til Reykja-
víkur, eftir stríðslokin.
Umferdarregluir í
sýningarglugga
SLYSAVARNAFJELAG ÍS-
LANDS (slysavarnir á landi)
opnaði sýningu s. 1. föstudag í
Skemmunni í AustUrstræti. Þar
eru sýnd kensluáhöld og
fræðslurit, sem notuð eru við
umferðarkensluna í barnaskól-
um, en eins og kunnugt er, ann
ast þessi starfsemi Slysavarna-
fjelagsins þá kenslu í stærri
kaupstöðmm- Ennfremur eru
þarna sýndar ýmsar viðvörun-
armyndir og kort af Reykjavík,
sem merktir eru á þeir staðir,
sem dauðaslys hafa orðið á,
síðastliðið ár.,
Sýning þessi gefur allglögga
hugmynd um þá merku fræðslu
sem Slýsavarnafjelagið veitir í
umferðarmálunum.
Svía-súian
f ÞAKKLÆTIS og virðingar-
skyni við Svía, fyrir aðstoð þeirra
við danska flóttamenn í styrj-
öldinni ,hafa Ðanir látið gera
þessa súlu í Helsingör. Súlan er
lýst upp á kvöldin og sjest ljós-
ið yfir sundið til Svíþjóðar.
skoska knafhpymu-
sumar
í SKOTSKUM blöðum, sem
hingað hafa borist, er skýrt frá
því að Jimmy McCrae, sem ver-
ið hefir hjer á landi sem knatt-
spyrnuþjálfari hjá Fram, kenni
nú á námskeiðum hjá skoska
knattspyrnumannasamband-
inu. —
Mc Crae kennir á þessum
námskeiðum kuiinum knatt-
spyrnumönnum frá ýmsum fje
lögum, sem valdir hafa verið
til þess að sækja þau, en þeir
munu síðan, hver hjá sír.u fje-
lagi, annast kennslu unglinga.
Vænta skoskir knattspyrnu-
menn sjer mikils af starfsemi
þessari, þar sem stefnt verður
að því að öllum hinum mikla
fjölda unglinga, sem iðka vilja
knattspyrnu áfrarn utan skól-
anna verði strax gefinn kostur
á kennslu hjá fjelögunum.
Skotsku blöðin fara lofsam-
legum orðum urr McCrae og
kenslúaðferðum hans (McCrae-
ismann) og telja það mjög
heppilegt eð sambandið skyldi
fá hann til þessara starfa. Geta
þau í því sambandi, að hann
hafi, auk Skotlands, kennt í
Egyptalandi, en' þar var hann
ríkisþjálfari, Tyrklandi og ís-
landi.
McCrae kom fyrst hingað til
lands sumarið 1946 og kenndi
þá hjá Fram, og s 1. sumar var
hann hjer einnig á vegum Fram
og Golfklúbbs Reykjavíkur. —
Það má geta þess að Fram varð
Islandsmeistari ba;ði árin, sem
McCrae kenndi hjá fjelaginu.
Samkvæmt upplýsingum,sem
Þráinn Sigurðsson, formaður
Fram, gaf blaðinu í gær, er
McCrae væntanlegur hingað
einnig' á þessu ári og verður
kennari fjelagsins Mun hann
koma hingað um miðjan fe-
brúar.
Rauði lcrossinn hjálpar
Frökkum
WASHINGTON — Ameríski
Rauði krossinn hefur sént 75,000
klæðnaði óg um 5,000 teppi til
'riálpar frönsku fólki, sem missti
eigur sínar í flóðunum fyrir
nokkru.
FJölmenn íþróliaför
F. H. til Ákraness
Frá frjettaritara vorum í
Hafnarfirði.
Sunnud. 25. f. m. fór Fimleika
íjelag Hafnarfjarðar mjög fjöl-
menna íþróttaför tií Akraness,
þar seni fjelagið keppti í hand-
knattleik við Iþróttabandalag
Akraness og fór keppnin fram í
fimm flokkum.
Handknattleikskeppni þessi var
háð í hinu veglega íþróttahúsi
Í.B.A.
Leikir keppninar voru yfirleitt
mjög jafnir og skemmtilega leikn
ir, nema í I. fl. karla, þar sem
F.H. hafði allt of mikla yfirburði
til þess að leikurinn yrði skemmti
legur.
Leikir II. og meistaraflokks
karla voru án efa bestu leikir
keppninnar. Lið þessara flokka
voru svo»jöfn að varla mátti
milli sjá hvort bæri sigur út být-
um. Mörkin stóðu annað hvort
jafntefli eða eitt mark yfir, á
annan hvorn bógin til síðustu
stundar. Einnig voru leikmenn
þessara liða áberandi bestu menn
keppninnar, hvað leikni, stað-
setningar og samleik snertir. --
Mætti þar til nefna Rafn Hafn-
fjörð í meistaráfl. F. H., sem
sýndi mjög tilferðamikla, smekk-
lega og leikna meðferð með
knöttinn, jafnt í samleik sem
markskotum. — Meistaraflokks-
og II. flokks maðurinn Dagbjart-
ur Hannesson, Í.B.A., fannst
mjer besti leikmaður Akranesing
anna. Hann er sterkur leikmaður
og skotmaður góður, en mætti þó
temja sjer dreifðari leik, bæði í
samleik við meðspilara sína, sem
og staðsetningar á vellinum.
F.H. tapaði að eins einum af
leikjum keppninnar, og einmitt
þeim leik, sem fjelagið taldi sig
eiga tækifæri á að vinna, en það
var leikur stúlknanna.
Leikurinn var annars F.H. í vil
allt fram í síðari hálfleikinn, að
Í.B.A. skoraði hvert markið af
öðru.
Markaúrslit hinna einstöku leika
keppni þessarar urðu þessi:
Meistaraflokk kvenna sigraði
Í.B.A., 8:4. í meistaraflokki karla
varð jagntefli, 16:16. I. fl. karla
sigraði F.H., 16:3. í II. fl. karla
varð jafntefli, 11:11. III. flokk
karla sigraði F.IT., 9í8.
Tímileikanna var 15x15 mín. í
meistaraflokki karla. 10x10 mín.
í meístaraflokki kvenna I og Ilfl.
karla, en 7x7 mín. í III. fl. karla.
Dómarar í keppninni voru Sig-
urður Sigurjónsson, er dæmdi II.
fl. karla. Hallsteinn Hinriksson,
er dæmdi III. fl. karla. Þórarinn
Ólafsson, er dæmdi meistara og
I. fl. karla og Dagbjartur Hann-
esson, er aæmdi meistaraflokk
kvenna.
Hin íþróttalega hiið farar þess-
arar varð Hafníirðingum til Lixm
ar mestu ánægiu, en endir henn -
ar varð ekki að'sama skapi til að
gleðja þá. Vonir höfðu staðið til
þess að m.b. Laxfoss biði eftir
flokknum, þar til keppninni væri
lokið, sem var áætlað að yrði
milli kl. 5 til 5,30 e. h., en kl. 5,30
er hinir 35 þátttakendur farar-
innar komu að bryggjunni er m.b.
Laxfoss háfði legið við var skip-
ið lagt af stað til Reykjavíkur,
og máttu Haínfirðingarnir láta
sjer nægja að horfa á eftir því
sigla út höfnina.
Þótt erfið færð sje nú í Hval-
firði tókst fyrir hjálpsemi Akur-
nesinga að fá áætiunarbifreið til
að fara með íþróttafólkið til Hafn
arfjarðar. Ferðin heim tókst með
ágætum, þótt að mörgu leyti
þreytandi væri og komu Hafn-
firðingarnir he(lu og höldnu til
Haínarfjarðar eftir á fimmta
tíma bílferð.
Á. Á.
Fíai^fíðmúú
London ?. gærkvöldi.
FULLTRÚAR Breta, Banda-
'ríkjahiarina' og Frakka .munu
hittas,t 19. febrúar næstkom-
andi til, þess að ræða framtíð
Þýskalands
— Reuter.
Árroði nýrra aldar
— JEG VAR að hugsa um að
setjaspurningarmerki á eítir fyr-
irsögninni, en hætti við það.
Sem bjartsýnismaður trúi jeg
því, að hagnýting atómorkunnar
muni léiða mannkynið fram á við
til fullkomnunar.
Hvernig stæði mannkynið í
dag ,ef ekki hefði enn verið beisl
aður eldur? Að ekki sje talað um
rafmagn!
Og gangið aðeins 40 ár aftur
í tímann góðir Reykvíkingar og
athugið hvaða trú •— jafnvel
mentaðir verkfræðingar — höfðu
þá á rafmagninu!
Tæknin gengur á sjö mílna
skóm og þeir sem eru of lengi
að fara í skóhlífarnar lenda í
myrkrinu.
Hjer er nú ferðinni í Reykja-
vík sýning, sem nefnist Atóm-
orkusýningin.
Þarna brennur nyr eldur, sem
er þúsundfalt heitari en þær
glæður, sem mannkynið hefur
fram að þessu vermt sig við.
Fyrir hugskotssjonum heimsks
almennings stendur af þessum
nýja eldi uggur og ótti. Svipað-
ur uggur og ótti og líklega hefur
kviknað í barnslegum sálum for-
feðra vorra, er þeir sáu fyrst
kvikna í skóginum sínum. En
hversu miklu hefur ekki eldur-
inn orkað til góðs?
Eins stöndum við nú og horf-
um á atómeldinn og erum
hræddir um að hann muni
brenna upp heiminn!
En hann mun ekki brenna upp
heiminn.
Með hagnýtingu atómorkunn-
ar mun skapast ný tækni og nýr
heimur.
Það er beimurinn, sem börnin
okkar eiga að lifa og deyja í.
Þess vegna eigum við fegins
hendi að grípa tækifærið, sem
nú gefst hjer í Revkjavík til að
fá hugmynd um þenna nýja
heim.
Atómorkusýningin í listamanna
skálanum er stórmerkileg og eigi
Jörundur Pálsson þakkir og
heiður fyrir að hafa komíö henni
í kring.
Þarna má fá öriitla hugmynd
um hið smæsta og stærsta í heims
myndinni.
Það er t. d. holt að athuga,
að maður sjálfur er mestmegnis
— ekki aðeins Joft •— heldur bein
línis tómt rúm. Þannig minkar
rnaður niður í einn miljónasta
hlut ef „fasta“ efnið er fært sam-
an svo að ,holurnar“ fyllist! og
þá er maður ekki nema tæpir 2
cm. á hæð!
Svo er þarna tæki, sem
sýnir geimgeislana.
Hvað eru margir sem vita það
að við göngum, jafnvel á þurr-
viðrisdögum, í sífeldri rigningu?
Þetta er geimgeislarigning og
hún er þeim mun öflugi en venju
leg rigning að droparnir fara í
gegnum mann. Svo sem 600 drop
ar á mínútu. hverr^ daga og nótt,
og jafnt inni í húsi sem úti!
Skyldi þetta ekki geta lraft ein-
hver áhrif á mannfólkið?
A sýningunni er áhald, sem
kveikir ljós í hvert skifti sem
geimgeisli hittir það. Þetta er
gaman að skoða og gefur góða
áþreifanlega hugmynd um „rign-
inguna“.
Er þetta nýtísku kennslukvik-
í* litum um rafmagnið og efnið.
Er þetta nýtísku kennslukivk-
mynd, sem gefur, sjerstaklega
þeim, sem skilja ensku, hugmyúd
um hvernig kenslú verður hag-
að í framtíðinni.
Einnig staðfestir þessi kvík-
mynd það, hversu mikií nauð-
syn það er okkur islendingum,
ekki síður en öðrum þjóðum, að
skilja ensku og geta hagnýtt okk
ur fræðslu á því máli.
Jeg hefi skrifað þessar línur
vegna þess, að jeg er hrædduf
um að almenningur haí’ ekki
skilið það hve hjer er fróðleg
sýning á ferðinni.
Jeg vil eindregið ráða Reyk-
víkingum til þess að missa ekki
af þesáu, tækifæri til að kynna
sjer þann nýja heim, sem er að
skapast.
Gísli Halldórsson.