Morgunblaðið - 15.04.1948, Blaðsíða 1

85. árgangui
93. tl»J. — Fimmtudagur 15. apríl 1948.
Isafoldarprentsmiðja h.fe,
\Jaldaránl& í JJjehhóólóvakía
Vopnaleit Itölsku lögreglunnur
lur borii mikinn úrungur

*
giutia,
s»
Ul
t RÆÐU, sem Warren Austin, aðalfulltrúi Bandaríknna 1 Ör-
yggisráði, flutti síðastliðinn mánudag í sambandi við kæru Chile
vegna atburðanna í Tjekkóslóvakíu, skýrði hann frá því, aö upp-
i>af tjekknesku stjórnarkreppunnar hefði verið haA, að komm-
línistar hefðu neitað að fallast á tvær samþvkktir meirihluta
stjórnarinnar um stjórn lögreglunnar, sem innanríkisrácherrann
kommúnistiski ræður yfir.
Lögregla og her *
Þegar stjórnarkreppan skall á j að í stað hinna hefðbunánu lýð-
sagði Austin, rjeði kommúmsta-1 ræðisaðferða Tjekkóslóvakíu,
flokkurinn yfir öryggislögregl-, voru teknar upp einræðisaðferð
unni og ríkisútvarpinu, auk bess ir, og það án þess að þjóöin gæti
sem hann hafði mikilsverða á- | á nokkurn hátt látið i ijós skoð-
hrifastöðu innan hersins. Þessi
yfirráð stöfuðu af ýmsum orsök-
um og áttu upphaf sitt er Tjekkó
slóvakía og Rússland þann 12.
desember 1943, undirrituðu vin-
áttusáttmála sinn.
Moskva 1945
Austin skýrði frá því, að er samn
ingaumleitanir um stjórnarmynd-
un í Moskva 1945, fóru fram milli
tjekkneskra stjórnmálaleiðtoga,
hefð'i kornmúnistum tekist að
troða rhönnum sínum í ýms mik-
ilsverð embætti. Þetta hefði svo
haft þær afleiðingar. að áhrif
kommúnistaflokksins hefðu orð-
ið miklu meiri en rjettlæran-
Iegt var með tilliti til flokksfylg-
is þeirra.
Fi’amkvæmdanefndirnar
Kommúnistar, sagði Austin
ennfremur í ræðu sinni, höfðu
jafnvel fyrir valdaránið sýnt
það svart á hvítu, að þeir mundu
ekki láta neina stjórnmálalega
andstöðu viðgangast. Þetta kom
greinilega í Ijós, er stjórnar-
kreppan stóð sem hæst og fram-
’kvæmdanefndir og vel þjálfaðar
og vopnaðar verksmiðjusveitir
alt í einu stungu upp höfðinu.
Löngu undirbúin.
Austin taldi að þessi stað-
reynd sannaði það meðal ann-
ars, að kommúnistar hefðu
lengi undirbúið valdarán sitt í
Tjekkóslóvakíu. Jafnframt benti
ýmislegt til þess, að þeir hefðu
þegið erlenda aðstoð. Hann fór
því fi-am á það, að krafa Chile,
um að rannsóknarnefnd verði
skipuð í málinu verðj tekin til
greina og rökstuddi þessa kröfu
sína með eftirfarandi orðum:
Tvisvar á tíu árum
Menn, sem allir viðurkenna
að hafi hreinan skjöld og sem
árum saman tóku þátt í stjnrn-
málalífi Tjekkóslóvakíu, hafa nú
í annað skipti á tíu árum orðið
að flýja föðurland sitt. Þeir
voru viðstaddir, þegar stjórnar-
kreppan skall á. Þeir geta ef til
vill leyst þá gátu að einhverju
leyti, hvernig það mátti verða,;
un sína á málinu.
Washington í gærkvöldi.
FULLTRÚAKOSNINGUM til
flokksþings republikana er nú
lokið í Nebraska og er þegar
I Ijóst, að Harold Stassen hefur á
! ný farið með sigur af hólmi. Er
J sýnt, að hann hefur allt að 14
af þeim 15 fulltrúum, sem Ne-
braska mun senda á þingið.
— Reuter.
HikiSI kosninga-
undirbúningur
flokkanna
fj
JAN MASARYK á líkbörunum. Þúsundir niaiina í Prag gengu
framhjá börum hins látna, ástsæla stjórnmálamanns og sjest á
neðri rnyndinni grátandi fóik, sem gengur fram hjá börum hans.
Emi krist í Bogðla
Bogota í gærkvöldi.
LEYNISKYTTUR voru á ferð-
inni hjer í Bogota, Columbia, í
dag, fimm dögum eftir að upp-
reisnin bi’aust út í borginni. Bar-
ist er enn í einu af úthverfum
borgarinnar, aðeins örskammt
frá húsi því, sem Marshall utan-
ríkisráðherra, dvelst í •neðan á
ráðstefnu Ameríkuríkjanna
stendur.
Utanríkisráðherra Columbíu
sagði í dag, að það yæri rang-
hermt, að Columbía hefði slitið
stjórnmálasambandi við Rúss-1
land, en málið væri hinsvegar til
athugunar. -— Reuter.
■rsíssneÉa flugsfyssnefndin
úr sðgunnl.
Berlín í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
SÝNT er ,nú, að Rússar eru að safna saman miklum hóp skrið-
c reka á hernámssvæði sínu í Berlín. Áætla frjettamenn, að njer
sje um að minnsta kosti 100 skiiðdreka að ræöa, cn rússneska
lierstjórnin heMur þeim í hópum í suð-austur liluta höfuðborg-
Parísarráðsiefnan
á morgun
París í gærkvöldi.
FULLTRÚAR á ráðstefnu land
anna sextán, sem þátt ætla að
taka í Marshalláætluninni, eru I
nú farnir að flykkjast hingað til
Parísar. Ráðsteínan hefst hjer á
föstudag.
Sir Oliver Frank, sem verður
einn af aðalfulltrúum Breta á
fundinum, kom til Parísar í dag,
en Bevin utanríkisráðherra legg
ur af stað hingað á morgun. t
- —» Reuter.
arinnar.
Ekki er hægt að sjá, hvað
Rússar hyggjast fyrir með þessu
— en helst er giskað á, að þetta
sje enn einn liður í taugastríði
því, sem þeir hafa háð gegn
vesturveldunum, undanfarnar
vikur.
Dögum rannsóknarr.efndar
þeirrar, sem Rússar og Bretar
skipuðu vegna flugslyssins s.l.
viku, er nú lokið. Mættu rúss-
nesku fulltrúarnir ekki á fundi
nefndai’innar í dag, en er
bresku nefndarmennirnir höfðu
beðið í 15 mínútur, tóku þeir
til starfa. Rússar hafa íekið þá
furðulegu afstöðu til rannsókn-
*>
| arinnar, að ekki megi hlýða á
vitnisburð annara manna um
[ flugslysið, en þeirra, sem eru
breskir eða rússneskir. Bretar
hafa auðvitað neitað að fallast
! á þetta, og hyggjast hlýða á
frásagnir bæði þýskra og banda
rískra vitna.
Verra en hjá nasistixm
WASHINGTON: — Þrir þekktir,
| tjekkneskir stjórnmálamenn, sem
komnir eru til Bandaríkjanna,
hafa lýst því yfir, að kúgunin sje
nú meiri í Tjekkóslóvakíu en
þpgar naáistar voru þar • allsráð-*
* andi.
Rómaborg í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá
Reuter.
SAMKVÆMT tilkynningu,
sem gefin var út hjer í Róma-
borg í dag, hefur ítalska lög-
reglan síðastiiðna þrjá mán-
uði gert upptækan mikinn
fjölda vopna, sem hún hefur
fundið falin á ýmsum stöðum
í landinu. Meðal vopnanna eru
næstum 500 vjelbyssur, 4.500
rifflar og meir en hálf miljón
skothylkja. Heldur lögreglan
leitinni áfram, enda er ótlast,
að lönd þau, sem vilja sigur
ítalskra kommúnista í kosn-
ingunum á sunnudag, hafi
smyglað til þeirra talsverðum
vopnabirgðum, enda þótt tek-
i ist hafi að stöðva sumar send-
ingarnar.
Kosningarnar
Undirbúningur kcsninganna
hjer í ítalíu er nú að ná há-
marki sínu. Hefur verið boðað,
að De Gasperi mun næstu tvo
daga flytja ræður í Neapel og
Sikiley, en kommúnistar hafa
boðað til fjöldafunda í Rómf
Neapel og Milano. #
75 milj. atkvæffaseðlax
Kjörstaðir í ítalíu á sunnu-
dag verða yfir 42,000, en á morg
un (fimtudag) verður byrjað að
dreifa 70 miljón kjörseðlum
milii þeirra. Á seðla þessa eru
meðal annars prentuð merki
hinna ýmsu stjórnmálaflokka,
til þess að auðvelda þeim að
kjósa, sem ekki eru læsir. —
Fjörutíu miljón kjörseðlar eru
ætlaðar til kosningar í fulltrúa-
deildina, en 35 miljónir til kosn-
ingar í öldungadeildina.
Úrslit koma seint
Kjörstaðir verða opnaðir kl. 6
á sunnudagsraorgun og loka
ekki fyr en ld. 14 á mánudag.
—- Fyrstu úrslitatölurnar munu
væntanlega byrja að koma á
mánudagskvöld, en innanríMs-
ráðuneytið befur ák>:eðið rð
birta engar opinberar tölur f’-
en á þriðjudagskvöld. Lokaím-
slit kosninganna til fu'ltrúadeiH
arinnar verða kunngerð á mið-
vikudag, en kosningaúrslitin til
öldungadeildarinnar kunna að
koma jafnvel seinna. — Állt
bendir til þess, að kjörsókn verði
geysimikil. t . . . t