Morgunblaðið - 10.07.1948, Page 7

Xaugardagur 10. júlí 1948.
M ORGU NBLAÐiB
J )

Styftir Ausiurlandsleiðina um 70 km
Jökulsárbrúin.
Skoriiif áíjármagnií öKlum greii-
um kreska iðnaðarins
Jökulsárbrúin nýa
víað í
Eftir Robert Lloyd, frjettarit-
ara Reuters.
RJETTMÆT dreifing á fjárfest
ingu í breska iðnaðinum er
frumskilyrði til þess að áætlanir
um íramieiðs.ugetu landsins
standist og getur það gert
herslumuninn í vandamálinu
mikla, hvort 50 millj. þjóti geti
lifað á iðnaði í Bretlandi.
Á þessa ieið hljóðaði ályktun
fundar, sem miili tíu og tuttugu
forystumenn í verslun, hag-
fræöi og hagnýtri tækni áttu
meö sier um framtíð breska iðn
aðarins, snemma á þessu ári.
Þégar sjerfræðingar rannsaka
vandam. ýmissa greina- breskra
atvinnumála, svo sem rafmagns
þörfina, framleiðslu járns og
Greinargerðir hag-
fræðingafundar
1951 mundi hafa.
Shone fellst á það, að þessi
aukning stáliðnaðarins muni
gefa af sjer árlega í hagnað
20%, miðað við höfuðstólinn,
og hann þykist viss um, að
sttjórnin muni ekki setja nein
höft á fjárfestinguna. ,
Mikill viðhaldskostnaður.
M. R. Bonavia, fyrv. aðstoð-
armaður framkvæmdastjóra N.
HENGIBRÚIN nýja yfir Jýkulsá á Fjöllum verður vtgo í
dag. Brú þessi styttir bíiveginn til Austurlands um 70
km. Áður fóru bifreiðar yfir Jökuisá á hengibrúna við r'eriu-
bakka. Er brú þessi mesta brúarmannvirki, scm byggt hefur
verið hjer á landi. Hæð hennar, milli trurna er 104 metrar
stáls, innanlandsflutninga, og! Austurjárnbrautarinnar og nú
einnig við rannsókn á atvinnu-1 aðstoðarritari bresku flutninga-
Það eru 16 ár síðan brúnni®-
var valinn staður, þar sem hún
nú hefir verið reist. Var þá
gerður nákvæmur uppdráttur af
bökkum árinnar og jafnan síð-
an verið athugað hvort áin
breytti sjer, en reynslan hefir
sýnt að svo hefir ekki verið. j
Var tekin í notkun í
fyrrahaust.
mmmt m sma-
n ira ne
1 GÆR komu út tvær nýjar
bækur frá Helgafe'llsútgáfunni-
önnur er kvæði eftir Láius
Vinna hófst við brúna í miðj- . Thorarensen, sonarson Bjarna
um ,iúní mánuði 1946. Var það Thorarensen. Mun marga fýsa
sumar unnið um þriggja mán- ' að lesa þessa kvæðabók, því
aða skeið við ýmsan undirbún- ! Lárus var á sínum tíma kunnur
ing að smíði brúarinnar. í fyrra fyrir kvæði sín, sjerstaklega
sumar var enn hafin vinna við gamankvæðin og söngtexta, svo
brúna um miðjan júní og var sem „Horfinn er dagur, himinn
smíði hennar lokið í september
og tekin í notkun 20. september.
Efniviður allur er hinn vand-
aðasti í brúnni. Fjórir stál-
fagur“. „Þjer skýla fjöll, þig
faðmar haf, vort föðurland sem
drottinn gaf . . . . “ „Sæla', svala
þýða sumarkvöldið blíða. . “ og
lífinu í heild, svo sem aukningu
iðnaðarins og aukningu útflutn-
ingsins, reka þeir sig hvað eftir
annað á sömu erfiðieikana, að
hvarvetna er skortur á nýju f jár
magni. Þetta vandamál er svo
málanefndarinnar, sem var sett
á laggirnar til þess að reyna að
samræma þjóðnýttu flutninga-
fjelögin, leggur áherslu á mik-
inn viðhaldskostnað við járn-
brautirnar og akvegina, vegna
iilar deilur umihins gífuriega álags á stríðs-
ríkiseítirlit og ' árunum. Vegna þessa verður ef
strengir, sem strengdir eru milli mörg fleiri. Lárus dó eins og
turna, sitt á hvorum árbakka, kunnugt er fvrir um 40 árum
halda brúnni uppi. á leið frá Vesturheimi og var
| jarðneskum leifum hans sökt i
Brúarsmíðin. bafið. Eins og kvæði þau er
Brúin er að öilu leyti gerð sjera Matthias og Stepban G.
samkvæmt tiilöguuppdráttum 0rtu að sjera Lárusi látnum
vegamálastjórnarinnar, en upp- bera með sjeT, hefir Lárus verið
drættina hefir Árni Pálsson gott skáld og valmenni. Kvæði
verkfræðingur gert og hefir, hans eru öll falleg fyrst og
hann jafnframt haft alla verk-
fræðilega stjóm á hendi við
smíði brúarinnar með aðstoð
Snæbjarnar Jónssonar verkfræð
ings. Strengirnir eru gerðir í
smiðjum British Ropes Ltd., en
stálbitar hjá Dorman Long &
fremst og göfgandi. Alls eru í
bókinni nærri 200 kvæði.
FljúgSu, fljúgðu klœSi heitir
hin bókin og er eftir Einar Guð
mundsson, þjóðfræðasafnara.
Eru í bókinni þessar sögur:
„Plógurinn“, „Úttektarseðill-
Co. Verkstjóri við brúargerðina J inn“, „Fljúgðu, fljúgðu klæði'
var Sigurður Bjömsson, en við „Heitrof“ og „Jól“. Einar hefir
stálvinnu Mr. Sullivan frá Dor- ! gt)fi5 út nokkur hefti af þjóð-
man Long. Nokkrir breskir sögum og öðrum þjóðlegum
menn hafa unnið við smíði brú- j fróðleik, sem hafa vakið óskifta.
arinnar, en ails unnu 65 menn athygli, en lengi hefir verið á
vitorði margra að Einar átti
einnig í fórum sínum frumsam
in verk, og hafa margir beðið
eftir að sjá þau.
Kasmír nefndin kom-
við brúarsmíðina, þegar fiest
var.
Kostnaður við brúarsmíðina
nemur 2,2 miljónum króna.
Við vígsluatböfnina á morg-
un mun Emil Jónsson sam-
göngumáiaráðherra mæta, á-
samt embættismönnum hjeraðs
ins og öðrum gestum.
aðkallar.di, að
einkaframtak,
þjóðnýtingu hverfa í skuggarm
af því.
Ríkiseftirlit og þjóðnvting.
Stanley Tucker, sem er fastur
hagfræðingur við „Breska járn
og stálf jeiagið', en framþróun
þess er undir því komin, að
nægar birgðir eidsneytis sjeu
jafnan fyrir hendi, hefur komist
að eftirfarandi niðurstöðum:
1) Aðalvonin um aukna kola-
framleiðslu og með því lækkun
kolaverðsins, liggur í áætlun-
inni um aukna og bætta vjela-
notkun. Kostur við þjóðnýting-
una er að ríkið veitir þjóðnýttu
fyrirtækjunum nær ótakmark-
að fjármagn.
2) Breskur iðnaður mun um
árabil verða flæktúr í örðug-
leika, vegna of lítillar raforku.
Þessi vandræði eru afleiðing
þess, að bieska stjórnin ákvað
nýlega að skerða verulega fjár-
festingarleyfi til nýrra orku-
vera. Sú skerðing var ákveðin
vegna þess, að of langt líður þar
til orkuverin taka til starfa, og
gefa af sjer arð.
Varðandi gasiðnaðinn, sem nú
er verið að þjóðnýta, segir
Tucker, að fjármagn það, sem
gasiðnaðinum sje veitt, nægi
tæplega fyrir reksturskostnaði
og viðhaldi, en hann játar um
leið, að tæpiega sje hægt að
krefjast meira fjármagns.
Eftir þjóðnýtingu kolanám-
anna virðist eina von manna
vera bundm við að hætta kola-
brenslu og taka upp olíubrenslu
en einkafyrirtæki eru nú að
ljuka við smíði mikilla olíu-
hreinsunarstöðva, sem gera
Bretum kleyft, að flytja inn
meira af hráolíu til vinslu.
til vill að fresta enöurnýjun
flutningatækjanna sjálfra, en
viðhald á vegum og járnbraut-
arteinum má alls ekkert drag-
ast, ef samgöngukerfið á ekki
að bresta.
Auk skýrslna um þessi grund
vallaratriði breska atvinnulífs-
ins, kolavinsluna, járn og stál-
iðnaðinn og flutningakerfið, gaf
fundurinn skýrslur um ýmsar
aðrar greinar útfiutningsiðnað-
arins.
i ríkisefiirliti, geti það hindrað
stcfnun nýrra iðngreina Og iðn-
fyrirtækja. Einnig óttast Tiann,
að föst áætlun um verðfestingn
langt fram í tímann, útiloki
mýndun nýrra iðngreina og til—
raunir með nýjar uppíinnigar.
Þegar hagnaður er geymdur
sem f jármagn ívrir sjerstök fyr
irtæki í staðinn fyrir að veita
honum á frjálsan fjármagns-
markað verkar það í sömu átt.
Sama er að segja um höft, sem
eru sett á vegna staðsetningar
vinnuaflsins, eftir reglunni afJ
reisa verksmiðjur þar sem
vinnuaflið er íyrir.
Niðurstaða af rannsóknum
hans er í stuttu máli, að stefna
‘Bretlands á þessum erfiðleika-
tímum eftir styrjöidina, þegar
menn sjeu áð reyna að auka.út-
flutninginn með meiri samkepni,
annara þjóða aðsteðjandi, eigl
að vera, að gefa einkaframtak-
inu meira frjálsræði. Öðru vísi
sje ekki hægt að leysa vanda-
málin.
Meðalvegurinn bestur.
Próf. Sargent Florence lítur
einnig alvariegum augum á
höftin bæði á atvinnumarkað-
inum og í framleiðslunni, en
hann fer milliveginn. vill hvorki
cf mikið frjáisræði nje of mikið
ríkiseftirlit. Verstu hindruniríSi
til fullkominnar nýtingar fram-
leiðsiugetunnar teiur hann úr-
elt launakerfi.
Góðar horfur í baðmullariðnaði.
aði.
Haygarth Jackson fyrv. fram
kvæmdastjóri við baðmullariðn
aðarráðið virðir fyrir sjer
möguleikana á aukningu út- ■ Beíri hagnýting vinnuaflsins.
flutnings vefnaðarvöru. Afleiðingu þessa telur hann,
Hann leggur áherslu á tak- að afköst verksmiðjanna minka
markaða vefnaðarvöruvöntun er stöðugt 0g óánægja verkamann-
lendis, og spáir mikilli framtíð j anna ]eiðir til illdeiina og verk-
falla.
Verkföll í ftaííu.
Róm — ítalski herinn hefur
nú tekið að sjer að sjá um
bensíndreifingu í Rómaborg,
vegna verkfallsins, sem nú hefur
staðið þar r átta daga og er í
þann veg að lema alla umferð,
þæði í lofti og á landi.
Karachi í gær.
KASMÍR nefnd Sameinuðu
þjóðanna kom í dag til Karachi
höfuðborgar Pakistan, og mun
hún eiga þar viðræður við
Mikil fjárfesting í stálfram-
ieiðslunni.
Um útlit og horfur í járn- og
stáliðnaðinum hefur Robert
Shone, hagfræðingur erindreki
„járn- og stáifjelagsins", ritað
skýrslu, einkum um hver áhrif
áætlanir um 200,000,000 stpd.
stjórn Pakistun og kynna sjer verðfestingu einkafyrirtækja í
til fullnustu sjónarmið þeirra. stáliðnaðinum á árinu 1948 til
baðmullariðnaðarins, ef hann
stefnir ekki eingöngu að því,
að hafa allar vörur í besta
fyrsta flokki, hvað gæði snertir.
Hann minnist jíka á nýja
stefnu í baðmullariðnaðinum að
hver verksmiðja sjái sjálf um
allar greinar framleiðslu og
sölu síns varnings. Um 44%
allra baðmullarverksmiðja eru
reknar með því sniði. Þær eru
bæði spunaverksmiðjur, vefnað
arverksmiðjur, saumaverk-
smiðjur og útfiytjendafyrirtæki.
Hver eru aðalmein iðnaðarins.
Að lokum má nefna tvær
greinargerðir, aðra eftir hag-
fræðing frá Cambridge, S. R.
Dennison, en hina eftir sjer-
fræðing í þróunarmálum iðn-
aðarins próf. P. Sargent Flor-
ence við Birmingham háskóla.
Aðalatriðið telur Dennison
vera, að sameinast um myndun
nýrra iðngreina, þar sem Bret-
land geti haft forustuna, frekar
en að halda áfram að leggja á-
herslu á iðngreinar, sem aðrar
þjóðir eru komnar lengra í en
Bretar. Hann óttast, að ef mik-
il áhersla verður lögð á jafn-
vægi í fjármálum landsins með
lágu hámarksverði og ströngu
Til þess að nýta betur þann
höfuðstól, sem þegar er fyrir
hendi, hvetur hann til að tekin
verði upp vaktaskipti, svo að
möguiegt sje að vinna alian
sólarhringinn, þar sem það er
hentugt.
Þjóðnýting iðnaðarins er
gagnleg aðallega tii þess að
breyta verstu verksmiðjunum 4
fyrsta flokks verksmiðjur, en
framleiðslukostnaður hefur ver
ið mjög mismunandi eftir s tærð’
og fullkomleik i inr.a ýmsu iðju-
vera.
Herferð gep engi-
sprettum
London í gær.-
WILLIAMS fulltrtúi breska
nýlendumáiaráðuneytisins
skýrði blaðamönnum frá því I
dag, hver árangur hefði orðið
af herferð þeirri, sem hafin vai^
gegn engisprettuplágunni í Af-
ríkui. snemma á þessu ári. Sam-
vinna var milli stjórna Bret-
lands„ Belgíu og Suður-Afríku
um.að gera alt mögulegt til að
útrýma engisprettuplágunni og
héf jr mikið áunnist. — Reuter.