Morgunblaðið - 22.10.1948, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. ökt. 1948.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónssou.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla;
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á m&xtuðl. innanisnd#.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura meO Lesbók.
Eyrnamark afturhaldsins
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN hefur fyrir skömmu lagt
iram á Alþingi tvær þingsályktunartillögur um málefni
landbúnaðarins. Er í hinni fyrri þeirra skorað á ríkisstjórn-
ina að hlutast til um að fluttar verði til landsins á næsta ári
tkki færri en 500 smærri dráttarvjelar, svo og aðrar bú-
vjelar eftir því sem þörf krefur. Ennfremur skurðgröfur og
jarðýtur og varahlutir til þessara tækja.
í síðari tillögunni er skorað á ríkisstjórnina að hlutast til
um að leyfður verði á næsta ári innflutningur ekki færri en
600 jeppabifreiða, sem selaar verði bændum. Jafnframt verði
ráðstafanir gerðar til þess að tryggja það að þessi tæki
haldist í sveitum landsins.
Báðar þessar tillögur eru hinar þýðingarmestu fyrir ís-
lenska bændur. Það vantar meira af hverskonar vjelum til
iandbúnaðarstarfa. Þrátt fyrir það að fyrrverandi stjórn
iegði grundvöll að meiri innflutningi landbúnaðarverkfæra
en nokkurn tíma hefur þekkst í sögu þessa atvirtnuvegar,
ier því fjarri að eftirspurninni eftir þeim sje fullnægt. Það
var þannig á stríðsárunum þegar nýsköpun atvinnuveganna
var hafin, að miklir erfiðleikar voru á að fá t. d. dráttarvjelar
og ýms landbúnaðarverkfæri keypt þótt íslensk gjaldeyris-
yfirvöld hefðu veitt fyrir þeim innflutningsleyfi. Útflutning-
ur þeirra frá Bandaríkjunum var mjög takmarkaður af hern-
aðarlegum ástæðum. En engu að síður var meira flutt inn
af landbúnaðartækjum í stjórnartíð nýsköpunarstjórnarinnar
en nokkru sinni fyrr.
Þetta veit hvert mannsbarn á íslandi. Það kemur þess-
vegna úr hörðustu átt þegar Tíminn segir um tillögur Sjálf-
stæðismanna í þessum málum nú að þær sýni iðrun þeirra!
Heyr á endemi.
Tímamenn ættu að skammast sín fyrir að ræða þessi mál
við bændur. Þeir gerðu allt, sem þeir gátu til þess að tor-
velda nýsköpunarstjórninni starf hennar. Sjálfir höfðu þeir
engar tillögur að gera um innflutning nýrra landbúnaðar-
tækja. Þeirra hlutverk var að standa álengdar og æpa stráks-
leg ókvæðisorð að þeim mönnum, sem börðust fyrir að bæta
aðstöðu fólks í sveitum í baráttu þess við fólksfæð og upp-
lausn af völdum styrj^ldar og umróts. Framsóknarmenn
lögðu ekkert jákvætt til málanna. Afstaða þeirra var að öllu
ieyti neikvæð, nöldur og nudd, skammir og skætingur um
þá menn, sem markað höfðu nýja og djarflega stefnu í mál-
um landbúnaðarins.
Afstaða Tímans til tillögu Sjálfstæðisflokksmanna um inn-
ílutning jeppa, sem einungis bændum verði seldir, er ekki
síður athyglisverð.
Þeir taka henni ekki með fögnuði eins og þeir bændur
munu gera, sem vantar þessi handhægu og vinsælu tæki.
Nei, Framsóknarmenn hafa allt á hornum sjer. Þeir minna
á það að fluttir hafi verið inn 1220 jeppar á árunum 1946
og 1947. Það er alveg rjett, en það var gert fyrir forystu fyrr-
verandi ríkisstjórnar og Nýbyggingarráðs.
En það er rjett að spyrja Tímann, sem tekið hefur til-
lögum Sjálfstæðismanna um aukinn innflutning landbún-
aðarvjela og jeppabifreiða til bænda á næsta ári með full-
um fjandskap, hvar athafnir Framsóknarmanna í þessum
málum sjeu. Framsóknarmenn hafa nú setið í ríkisstjórn í
nær tvö ár. En hafa bændur átt hægra um vik með inn-
flutning nauðsynlegra tækja síðan?
Sannarlega ekki. Og hvar eru tillögur Framsóknarmanna
um aukinn innflutning slíkra tækja?
Annars hefur aldrei fengist greinilegri sönnun á því,
hversu Tímanum liggja hagsmunamál bænda í Ijettu rúmi,
en afstaða hans til fyrrnefndra tillagna Sjálfstæðismanna.
í stað þess að fagna þeim og taka upp samvinnu við Sjálf-
stæðisflokkinn um framkvæmd þeirra, hefja Tímaliðar harð-
vítugar árásir á flutningsmenn þeirra. Það er þannig af-
brýðin, sem mótar afstöðu Tímans til þessara tillagna en ekki
ahuginn fyrir framgangi hagsmunamála bænda.
Upp frá þessu mun Framsóknarmönnum reynast erfitt að
losa sig við eyrnarmark afturhalds og hugsjónafátæktar.
Þeir hafa sjálfir markað sig því marki. Sjálfstæðismenn hafa
exxga ástæðu til þess að harma það.
HJíbverji ikripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Tómstundaiðkanir
æskunnar
ÞAÐ er mikið rætt um hina'r
óhollu skemtanir, sem æskulýð-
urinn í höfuðstaðnum iðki í frí-
stundum sínum. Alvarlega hugs
andi menn hafa af því áhyggjur
að æskan sói frístundum sínum
í skröll og miður heppilegar
kvikmyndir, eða rölti í eirðar-
leysi um stræti borgarinnar.
Nokkuð munu sögur um þetta
bílífi æskunnar orðum auknar,
en hitt er jafn satt, að mikill
hluti unglinga hefur lítið við
að vera þegar tími er afgangs
frá námi, eða vinnu.
Dansleikir hafa ekki á sjer
það snið, sem óskandi væri. —
Kaffihúsasetur unglinga hafa
heldur ekki bætandi áhrif og
kvikmyndirnar, sem kvik-
myndahúsin hafa upp á að
bjóða, lítt mentandi, eða til þess
gerðar að hafa holl áhrif.
•
Ekki bctur búið að
REYKJAVÍK hefur á sjer alt
snið ört vaxandi borgar. — Það
heíur ekki verið hægt að fylgj-
ast með hinum öra vexti borg-
arinnar og koma upp þeim
skemtistöðum og menningar-
stofnunum, sem þyrftu að vera
í jafn fjölmennum bæ.
Og unga fólkið missir mest
við þenna skort. Æskan er ung
og vill leika sjer, en íslensk
æska er ekki spiltari, en æsku-
lýður annara þjóða og myndi
taka fegins hendi því, sem að
henni væri rjett, af hollum
skemtunum og frístundaiðkun-
um.
•
Ekkert nema
fyrirætlanir
HIN sorglega reynsla er, að
það hefur lítið sem ekkert orðið
úr framkvæmdum á þeim hug-
myndum og fyrirætlunum, sem
á döfinni hafa verið um hollari
skemtanir og aðstæður fyrir
æskuna til frístundaiðkana.
Einu sinni voru öll blöð full
af frásögnum um fyrirhugaða
skfeutahöll. Ekkert hefur orðið
úr því. Byrjað var á tónleikum
fyrir æskufólk. Þeir hafa síðan
fallið niður. Mikið hefur verið
eytt af tíma og pappír, málæði
og háleitum fyrirætlunum um
æskulýðshöll, en engar fram-
kvæmdir enn.
Og þannig mætti lengi telja.
•
3. og 4. flokks
kvikmyndir
KVIKMYNDAHÚSIN fá ekki
gjaldeyri til kaupa á sæmileg-
um kVjkmyndum og verða að
láta sjler nægja, að flytja inn
þriðja og fjórða flokks myndir,
sem enginn annar vill lengur
líta yið. Ef litið er yfir auglýs-
ingar kvikmyndahúsanna síð-
ustu missirinn sjest, að þar ber
mest á morðmyndum, kúreka-
myndum og hlægilegum ástar-
dellusögum.
Þetta verða bæði ungir og
gamlir að láta sjer nægja.
Það er blátt áfram menningar
atriði, að kvikmyndahúsin fái
betri kvikmyndir en þau sýna
nú og það getur meira að segja
haft hin-ar alvarlegustu afleið
ingar, einmitt fyrir æskuna, ef
haldið verður í sama.horfinu í
þessum efnum.
*
Fjöregg íslensku
þjóðarinnar
ÆSKUFÓLK er fjöregg ís-
lensku þjóðarinnar, framtíðin,
sem á að erfa landið. Það veltur
mikið á æskunni og það er
hinna eldri, að búa svo að
henni, að hún verði fær um að
taka við.
Þessvegna er það skylda okk-
ar, að búa betur að unga fólk
inu en gert er. Það er ekki nóg,
að kasta miljónum í skóla og
lengja námið um mörg ár, ef
uppelaið að öðru leyti er þann
j ig'. að æskufólkið lærir ekki að
lifa, Og sú æska, sem ekki hef-
ur að ganga að öðru en dans-
skröllum og morðkvikmyndum
í frístundum sínum hlýtur að
mótast af slíku og eiga erfiðara
með að taka upp harða lífsbar-
áttu, en sú kynslóð, sem alin
var upp við vinnusemi, spar-
neytni og nýtni á öllum svið-
um, en ekki eintómt bílífi og
tilgangslaust gjálífi.
Aðhald heimilanna
horfið
ÞAÐ ber öllum saman um, að
aðhald það, sem unglingar
höfðu á heimilum sje nú horfið
að mestu. Eitthvað verður að
koma í staðinn og það verður
að skapa þau skilyrði.
Það er ekki við því að búast
að unga fólkið skapi sjer þessi
skilyrði sjálft. Það er hinna
eldri að gera það.
Og verði það ekki gert hið
fyrsta er voðinn vís.
e
Þekkir nokkur
svipinn?
ERLENT blað var á dögunum
að lýsa því hvernig það gengi
fyrir sig í borg einni í Suður-
^Ameríku, þar sem allar klukk-
-ur eru skakkar.'
ns
9; Þar hefst dagsskrá útvarpsins
& eftir armbandsúrum þulanna
"og bættir á sama hátt, að þeirra
“hentisemi. Enginn almennings-
Lklukka í borginni gengur rjett
® og það er heldur ekki gerð nein
^tilraun til þess, að láta þær
a ganga rjett.
j? Og borgarbúum virðist vera
"nokkurnveginn sama hvað
■nklukkan slær yfirleitt.
Það skal tekið fram aftur, að
* þessi lýsing á við borg í Suður-
e'Ameríku og er tekin upp úr ný
“legu erlendu blaði. En þekki
einhver svipinn, eða skilji
skensið, er ekkert við því að
tgera. ,
MEÐAL ANNARA ORÐA
iiiitiiiiuiimiHHmniTM
r
Arásarstríð eða „taugastríð"!
BANDARÍSKA blaðið Her-
ald Tribune skrifar nýlega um
heimsyfirráðastefnu Rússa og
hvaða vopnum þeir sjeu líkleg
astir til að beita til þess að ná
þessy takmarki sínu. — Telur
blaðið,’ að herferðinni sje fyrst
og fremst beint gegn Bandaríkj
unum, enda eru þau öflugust
allra lýðræðisríkjanna og höfuð
virkið, sem kommúnistar verða
að vinna, áður en þeir geta gert
sjer vonir um, að draumar sínir
rætist.
Blaðið bendir rjettilega á
það. að lokatakmark Rússt sje
kommúnistiskur einræðisheim-
ur. En til þess að svo geti orðið,
verður fyrst og fremst að fella
hinir andkommúnistisku ríkis-
stjórnir og grafa undan fjár-
hagskerfi lýðræðisríkjanna, og
þá fyrst og fremst Bandaríkj-
anna.
• •
TVÆR LEIÐIR
Rússar hafa um tvær leiðir
að velja. Önnur er styrjaldar-
leiðin, hin er áróður, mold-
vörpustarfsemi og fimtu her-
deildirnar í lýðræðisríkjunum,
sem sjerstaklega hafa þann
starfa að ná valdaafstöðu í verk
ósíjelögum og öðrum öflug-
m samtökum. Jafnframt þessu
eggja kommúnistar loks á-
erslu á að koma í veg fyrir að
friðarsamningar verði gerðir,
auk þéss sem þeir reyna að við-
halda sem lengst upplausninni,
sem styrjöldinni fylgdi.
e e
STYRJALDARLEIÐIN
Rússar kjósa fremur að kom-
ast hjá styrjöld. Þetta þýðir þó
ekki það, að þeir kunni ekki að
fara styrjaldarleiðina; svo get-
ur iafnvel farið, að þeir kjósi
mjög bráðlega að hefja árásar-
styrjöld. Og á því er enginn
vafi, að þeir muni grípa til
vopna, þegar og ef þeir komast
að þeirri niðurstöðu, að áróður-
inn og moldvörpustarfsemin og
fimtu herdeildirnar ætli ekki
að duga þeim,
• e
ÖFLUGT HERVELDI
Ef rússnesku leiðtogarnir
kjósa styrjaldarleiðina, er þess
varla langt að bíða, að þeir hefj
ist handa. Eins og málum er nú
komið, eru herir þeirra svo öfl-
ugir, að þeir gætu á nokkrum
vikum sótt niður að ströndum
Atlantshafs og lagt undir sig
meginlandið. Þeir mega þó ekki
hika of lengi. Ef þeir á annað
borð gera sjer vonir um að láta
vopnavaldið færa sjer heims-
yfirráð, mega þeir ekki bíða
þar til efnahagsleg endurreisn
Vestur Evrópu er of Iangt á veg
komin. Þeir verða að reiða til
höggs meðan styrjaldarþreytan
er ennþá jafn mikil og raun er
á.
• •
„KALT STRÍГ
Vel getur þó svo farið, að
einræðisherrann í Kreml kom-
ist að þeirri niðurstöðu, að hann
geti styrjaldarlaust náð heims-
yfirráðum. Rússar hafa sýnt alt
frá stríðslokum, að þeir vilja
byrja með því að reyna að
stevna lýðræðisríkjunum með
aðgerðum sínum innan frá og
með „köldu stríði", eða „tauga-
stríði“. Með því að ala á stöð-
ugum stríðsótta — og með of-
beldisaðferðum á borð við
aðflutningsbannið til Berlínar
— gera þeir sjer vonir um
að neyða lýðræðisríkin til að
eyða allri orku sinni í eflingu
hervarnanna. Á þann hátt,
hugsar rússneska einræðisklík-
an, má tefja fyrir öllum endur-
reisnarframkvæmdum, skapa
öngþveiti og óánægju og auð-
velda þannig starfsemi hinna
kommúnistisku fimtu her-
deilda. Og með þessu, vonar
rússneska einræðisklíkan, má
undirbúa þann dag, þegar
kommúnistar í Vestur Evrópu
bg annarsstaðar geta farið að
dæmi Gottv/alds og hinna litlu
i Frh. á bls. 12,