Morgunblaðið - 24.12.1948, Síða 3

Föstudagur 24. des. 1948.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Bjartari jól í flestum löndum
(Framh. af bls. 2)
hátíð St. Nikulásar, sem er jóla-
sveinn þeirra Hoilendinga og
þá fá börnin jólagjafir sínar.
Það er siður í Hollandi, að
láta kvæði fylgja hverri jóla-
gjöf og er hægt að fá kvæði
við sitt hæfi ort í fiestum gjafa
búðum fyrir sanngjarnt verð.
Hátíð St. Nikulásar er fjöl-
skylduhátíð í Hollandi. Bcnn-
ið við akstri einkabiia á sunnu-
dögum og helgidögum var ai-
numið að þessu sinni til þess
að menn, sem eiga bíla, gætu
farið til ættingja og vina í heim
sókn á hátíðinni.
Þegar hátíð St. Nikulásar er
liðin hjá, byrjar undirbúning-
urinn undir sjálfa jólahátíðina.
En verðlag er það hátt í Hol-
landi nú, að fæstar fjölskyld-
ur geta leyft sjer að halda tvö-
föld jól að þóssu sinni.
Lítil breyting í
Portugal.
LISABON: — í Portugal \jrð
ur lítil breyting á jólasiðum frá
því, sem verið hefir þar í landi
árum saman. Portugalar halda
jólin hátíðleg með gleði mik-
illi og láta ekkert aftra sjer
frá því. Portúgalskar húsmæð-
ur hafa til þessa ekki átt í
sömu örðugleikum að stríða og
aðrar húsmæður í Evrópulönd-
um, en að þessu sinni munu
þær lenda í vandcæðum að fá
alt, sem þær vildu fá til jól-
anna, bæði vegna bess, að skort
ur er á ýmsum vörutegundun-
um og vegna hækkandi verð-
lags í landinu. Svarta markaðs
braskarar hafa dregið til sín
mikið af nauðsynjum og selja
fyrir okurverð. Eu flestir telja
að þeir fái nóg í jólamatinn.
Nóg er til af kalkúnum og
hænsnum, sem þykir jólamatur
góður þar í landi, og þeir, sem
ekki hafa ráð á kjötmeti, láta
sjer nægja saltfisk, sem þykir
lostæti mikið og er borðuður
l en þann 6. janúar og þá fvrst
setja spönsku börnin skóna sína
á syalir heimila sinna, eða ann-
ars staðar, þar sem þau telja,
að Maggi komi helst auga á
þá.
Helgisiðajól á ítalíu.
Skuggi atvinnuleysisins hvil-
ir yfir ítalíu á komandi jólum,
en þrátt fyrir það vænta flestir
meira af þessum jólum, en hin
um fyrri síðan styrjöldinni
lauk.
Kaupgeta ítalskra f jölskyldna
hefir aukist á árinu, sem er að
líða og nóg er af vörum 1 versl (
unum, jafnvel munaðarvöru.
Á ítalíu eru jólin helgisiða-
hátíð. Heimili eru skreytt eins
og í öðrum Evrópulöndum, en
það er_u ekki jól fyrri börnin
eins og í löndum Norður Ev-
rópu. Sum ítölsk heimili munu
hafa jólatrje með kertum en
algengasta skrautið eru litmynd
ir af jötunni í Betlehem, með
Jesúbarninu, hirðunum og hús-
dýrum.
Sumsstaðar er það siður að
gefa gjafir á jólunum, en börn-
in fá ekki sínar gjafir fyr en
á þrettándanum, þann 6. janú-
ar, eða á „Befana“, eins og
það er kallað á Ítalíu. Befana
kemur í stað jólasveinsins í
öðrum löndum. í stað gæsa-
steikur, eða kalkúna, kemur
makkaróni, eða spaghetti og
steiktur áll og er skolað niður
með eins og lítra af hvítvíni
í Róm munu þúsundir sækja
messur í St. Pjeturskirkjunni
og öðrum kirkjum borgarinnar
og aðalmessan og miðnætur-
messa á jólanótt eins og í öðr-
um kaþólskum löndum,
Stríðsjól í Grikklandi.
AÞENA: — Það verða stríðs-
jól í Grikklandi. Jólamessurn-
gætisskömtunin verður lögð nið
ur, auk þess sem verð á sæl-
gæti verður mun lægra en s.l.
ár. Og það er fjöldinn allur til
af leikföngum og þau eru ódýr.
Við þetta bætist svo það, að
Bandaríkjaherinn í Austurríki
ætlar að halda glæsilegar jóla-
skemtanir fyrir um 250.000
börn, og dreifa gjöfum milli fá-
tækustu fjölskyldnanna á banda
ríska hernámssvæðinu.
Bresku hermennirnir ætla
einnig að halda jólafagnað fyr-
öll fátælc börn á hernámshluta
sínum.
Titó má ekki vera að því, að
i halda jólin hátíðleg.
BELGRAD: — Opinberlega er
látið líta svo út í Júgóslafíu, að
þjóðin sje allt of önnum kafin
við endurreisnina og fimm ára
áætlunina til þess að láta sig
jólahátíðina miklu skiftá. Jóla-
dagurinn er nú ekki opinber
hátíðisdagur og verslanirnar,
sem allar hafa verið þjóðnýtt-
ar, halda engar jólasýningar í
gluggum sínum. Myndir af Tító
og Stalín eru í búðargluggun-
um allan ársins hring'. Mat-
vælaslcamturinn verður að engu
leyti aukinn.
Þó má telja líklegt, að Júgó-
slafar reyni upp á eigin spýtur
Betri jól í Vcstur-Þýskalandi. að gera gjer einhvern dagamun!
HAMBORG: — Jólin í Vestur- en fyril- stríð stóð jólahátíð
Þýskalandi verða mun hátíð- þeirra yfir í þrjá daga. Nú er
legri að þessu sinni en síðast- þessu þannig háttað, að fólk
liðið ár. Matvælainnflutningur- ræður því, hvort það mætir til
inn, góð uppskera, aukin fram- vinnu á jóladag, en að öðru
leiðsla og peningaskiftin hafa ieyti er vinnu haldið óbreytt
haft það í för með sjer, að mögu áfram.
legt verður að veita öllum bet-
ur í ár en s.l. ár. Og þó er hætt Mikil hátíð í Ungverjalandi.
við því, að Þjóðverjum verði BUDAPEST; _ Enda þ6tt enn-
flestum hverjum hugsað til jól sje ekki búig &g gera yig allar
anna fyrii stiíð. | stríðsskemdirnar, virðast þessi
En Þótt meira sje nú í versl- fjórðu frigarjól . Ungverjalandi
ununum en 1947 - meira af þ. falsvert æt]a að minna á
Á heimleið með jólagjafirnar.
að, hvernig ástatt verðUr í
landinu um hátíðarnar. Það er
með öllu óvíst, hvort kristnir
menn geta í ár lagt leið sína
til Betlehem.
Verslarirnar í Jerúsalem og
Palestínu yfirleitt minna held-
ur ekki á jólin. Gluggasýning-
arnar eru óbreyttar — það eru
engin leikföng nje trje, nje
nokkur hlutur annar, sem
minnir á það, að jólin eru að
koma.
þoi'panna, því fólkið hefur flú-
ið þau og þeir fáu, sem eftir
með soðnum kartöflum, ediki'eru, vita, að kliður kirkjubjall
ar munu falla niður í mörgum leikföngum og matvælum og jólÍB> eins Qg þau yoru þar
................. fatnaði - er kauPSeta almenn- fyrir stríg Jólin hafa ætið ver_
ings ekki mikil. Verkamaður, ,g mikil hátíð j Ungverjalandi
og olivinolíu.
Nóg er til af leikfóngum alls-
konar fyrir börnin og eru mörg
haganlega gerð, svo og allskon-
ar leikir. Framleiðendur í
Portugal hafa undanfarið lagt
mikla áherslu á að vera sjálf-
um sjer nógir í leikfangafram-
leiðslu, til að útiloka erlenda
samkeppni og þeim hefir tekist
það vel.
Stjórnarvöld og góðgerðar-
fjelög munu sjá fátæka fólk-
inu fyrir jólaglaðningi, eins og
siður er hjer í landi.
Hátt verðlag á Spáni
veldur erfiðleikum.
MADRID: — Það er hægt að
fá alt milli himins og jarðar á
Spáni fyrir þessi jól, en verð-<
ið er hátt og mun valda mörg-
um erfiðleikum við jólaundir-
búninginn. Það er hægt að
kaupa bestu matvæli, bæði þau,
sem skömtuð er-u og án skömt-
unar, en það kostar mikið fie.
Spánverjar fá aukaskömtun
fyrir jólin á nokkrum mat-
vælum, meðal annars er auka-
skamtur af olivinolíu, sykri,
kaffi, marzipan og auk þesr, er
brauðskamturinn aukinn um
helming fyrir jólin.
Á Spáni heitir jólasveinninn
anna er aðvörunarmerki, boðar
skyndiárás skæruliða eða aðrar
hættur.
Jafnvel í stærri borgunum
hefur lítið sem ekkert verið
gert til þess að undirbúa jóla-
hátíðina. Fólkið er dapurt og
brosin eru fá. Konurnar, sem
komið hafa saman undanfarn-
ar vikur til þess að prjóna plögg
handa hermönnunum á víg-
stöðvunum, tala fátt: þær eru
með hugann hjá börnunum
sínum, eiginmönnunum og
bræðrunum í hernum.
Konurnar hafa sjeð svo um,
sem hefur 250 mörk á mánuði
og fjölskyldu til að ala önn
fyrir, getur hvorki keypt dýr-
og Ungverjar hafa aldrei verið
nískir á peninga sína, þegar
þeir hafa viljað gleðja fjöl-
mætar gjafir nje haldið veglega gkyldu sína Qg vini j ár virðist
hátíð. Jafnvel tuskubrúða kost-
ar fimm mörk og ljelegur kjóll
um 60 mörk. Skór kosta að
hópum í kirkjurnar til þess að
biðjast fyrir.
Pólverjar gera hvað þeir geta,
þrátt fyrir eyðilegginguna.
VARSJÁ: — Það er mikill jóla-
undirbúningur í Póllandi, þótt
af litlu sje að taka. Örfáir gall-
harðir kommúnistar munu að
vísu halda jólin hátíðleg sem
heiðinn sið, en þeir 95 af hverj-
um 100 Pólverjum, sem eru ka-
þólskir, munu líta á þessa daga
sem stærstu trúarhátíð ársins
og kærkomið tækifæri til að
mæta vinum sínum og skyld-
mennum.
Mikið hefur verið gert til
þess að láta Varsjá líta svolítið
jólalega út, þrátt fyrir alla eyði
legginguna. Börnunum í París,
London og New York kynni að
vísu að þykja lítið til leikfang-
anna koma í verslunarglugg-
um - pólsku höfuðborgarinnar,
en Varsjárbörnin, sem fátt
annað hafa þekkt en stríð og
eyðileggingu líta öðrum augum
á þessi fátæklegu leikföng. Og
höfuðmarkmið allra pólskra fje
lagasamtaka í ár virðist vera
jað að láta hvert einasta barn
að minsta kosti fá eina gjöf og
eina góða jólamáltíð.
í Tjekkóslóvakíu byrja jólin
6. desember.
PRAG: — Undanfarnar vikur
hafa sýnt það, að tjekkneska
Djóðin ætlar að láta jólin ganga
fyrir öllu öðru í ár. Hún hefur
haldið jól undir stjórn Habs-
borgara og nasista og þó má
fullyrða að jólasiðirnir hafi lít-
ið sem ekkert breytst á þessum
árum.
í Tjekkóslóvakíu byrja jólin
á Sankti Nikulásar degi, þ. 6.
desember, en þá eru gjafirnar
látnar í jólasokkana og börnin
vakna fyrir allar aldir til þess
að gæta að, hvað jólasveinninn
hafi fært þeim.
Fjölskyldan heldur jólin ká-
tíðleg á aðfangadagskvöld. —
Næstu tveir daga eru svo not-
aðir til að fara í heimsóknir
*
og taka á móti gestum.
vera feykinóg af vörum í versl
ununum, og enda þótt verðið
sje nokkuð hátt, hefur' fólki
tekist að safna sjer ofurlitlu af
peningum yfir árið.
í Bupapest byrjuðu verslan-
, irnar að skreyta glugga sína
Berlm i ar koma fra jolakert- fvrir mörgum vikum. Qg í
unum — og jafnvel kertin verða Unngverjalandi> eins og viðast
minsta kosti 15 mörk.
Berlín hefur sjerstöðu þessi
jól. Þetta er umsetin borg. —
Næstum einu ljósin í Vestur-
annarsstaðar, verður þetta að
alleaa hátíð barnanna. Undan-
fai-nar vikur hefur mátt sjá þau
í Budapest teyma foreldra sína
innar os? benda þeim hugfangin
á leikföngin í gluggunum
brúður og ruggu-hesta, þríhjól
og fótbolta o. s. frv
keypt á svörtum markaði fyrir
okurverð. Því nær öll heimili
í Vestur-Berlín fá rafmagn í
aðeins fjórar stundir á dag, og
að hópar þeirra munu heim- ekkert hefur enn verið tilkynt niður vaci Uþ aöaigötu borgar-
sækja hermannaspítalana á jóla um t>að, að ,,skammturinn“
'dag og færa sjúklingunum þar verði aukinn fyrir jólin. En
einhverjar smávægilegar gjaf- nokkur aukaskammtur verður
ir. Aðrir hópar safna gömlum veittur af matvælum.
leikföngum til þess að dreifa
milli þeirra 10,000 barna, sem Hemámsveldin skamta austur- Rúmenar flykkjast í kirkj
mist hafa heimili sín fyrir að- rísku börnunum. !
gerðir skæruliðanna. VÍNARBORG: — í fyrsta skifti RTJKARFST: — Rúmenía hef-
Það verður fátt um ný leik- frá ófriðarlokum munu jólin í ur að undanförnu búið sig und-
Vínarborg að einhverju leyti ir boð að halda jólin eins há-
líkjast jólunum, eins og þau +íðlof< oe frekast er unt.
voru þar fyrir stríð. Um 500.000 vorslununum er nóg af leik-
JERÚSALEM: — í fyrsta skifti j jólatrje hafa verið flutt til borg fön«um og matvælum, en ver-
í þrjátíu ár er lítið, sem bendir | arinnar í tilefni hátíðannnar ið er hát.t og mun gera mörgum
föng í Grikklandi.
Landið lielga.
til þess, að jólin sjeu að koma
til landsins, þar sem frelsar-
inn fæddist. Það er útlit fyrir
stríðsjól í Palestínu, eða að
og meir en 10,000,000 jólakerti imunandanum erfitt fyrir. Lík-
standa Vínarbúum til boða. !egt er, að kirkjusókn verði
Það verða fyrst og fremst meiri en á undanförnum jól-
börnin, sem njóta góðs af jól- ,um, þvi Rúmenar í borgum og
Maggi og hann kemur ekki fyr minsta kosti getur enginn vit- unum í Austurríki í ár. Sæl- þorpum fara nú í sífelt stærri
Radarleikföng í Banda-
ríkjunum.
NEW YORK: — Þetta verða
,barnajól“ í Bandaríkjunum
öllu öðru fremur. Það er meiri
jólabragur en nokkru sinni fyr
á verslunum landsins, og það
eru fyrst og fremst leikföngin,
sem orsaka þetta. Þarna eru
leikföng úr plastik og trje og
um. Þarna eru jafnvel leik-
föng af öllum gerðum og stærð-
um. ÞÞarna eru jafnvel leik-
föng, sem að nokkru leyti
byggjast á stríðsuppfinningum,
á borð við radar.
Og börnin bandarísku eiga
ekki að fara varhluta af veisl-
unum, það er verið að undir-
búa jólatrjesfagnaði um allt
landið. í borginni Ayer í Massa
chusetts, ætlar Ernest Downing
lögreglustjóri þannig að efna til
skemtunar fyrir hvorki meira
nje minna en 10.000 börn. Lög-
regluþjónar og slökkviliðsmenn
frá sextán nágrannaborgum
munu aðstoða. Og Downing lög
reglustjóri leikur jólasveininn
og kemur fljúgandi í helikopter
flugvjel til þess að útbýta jpla-
Frh. á bls. 14.