Morgunblaðið - 20.05.1949, Síða 5

Föstudagur 20. inaí 1949.
MORGVNBLAÐIÐ
(Framh. af bls. 2)
ir búið við sult og seyru, lenti
í ófriðnum í hringiðu, sem ef
til vill eru fá dæmi um í sögu
Kappreíðar í Gufu-
nesi n.k. sunnudag
SUNNUDAGINN 22. maí ld. 2
e. h. heldur Þorgeir Jónsson
bóndi í Gufunesi kappreiðar á
Gufunestanga. Þar verða reynd veraldarinnar. Yfir hana
ir hestar bæði á stökki og streymdi fjárflóð, sem hana
skeiði eins og áður hefirhafði aldrei dreymt um og sem
ast. Stökkspretturinn verður af egijiegum og óumflýjanleg-
400 metrar. Er það 50 metra um ástæðum hlaut að gerbreyta
iengri sprettur en tíðkast yfir- viðhorfi hennar í andlegum og
leitt á kappreiðum hjer á yeraldlegum efnum.
landi. Tók Þorgeir þessa ný-1 í kjölfar óvæntrar velmeg-
breytni upp á kappreiðunum, unar sigldu vaxandi kröfur og
sem hann hjelt í Gufunesi á þverrandi skilningur. Unga
síðastliðnu sumri, og virtist
flestum líka það vel.
RÆDA ÚLAFS THOR
15 stökkhestar reyndir
A stökki verða feyndir 15
hestar. Flestir eða allir þessara
hesta eru miklir ferðhestar, vel
aefðir og sumir ágætlega, svo
kynslóðin veit lítið um örðuga
lífsbaráttu feðranna, en þvi
meir um mikil lífsþægindi fyrir
lítið erfiði, og hefir því enga
aðstöðu til að átta sig á, hvílíkt
happ hinar risavöxnu framfar-
ir eru, og hvílík vá er fyrir
jdyrum, ef við af sjálfskaparvít-
! um glötum því er dáð og fram-
huast ma við harðri keppm og , , „ , _
, ... , , . . tak forfeðranna og haDp fjar
skemtilegum hlaupum. — Af ,v. , „__
þekktum kappreiðahestum má
flóðsins hefir fært okkur.
nefna: Hörð, Þorgeirs í Gufu-
nesi, sem unnið hefir mjög oft
á kappreiðum Fáks, Freyju,
Viggós Eyjólfssonar, Skugga,
sem vann 300 metra hlaup á
kappreiðum Fáks 1948 og Tvist
sem er alkunnur frá kappreið-
um Fáks.
Af nýjum hestum má nefna:
Andvara, ættaðan úr Dalasýslu,
eigandi Gunnar Jósefsson. And-
vari hefir unnið káppreiðar í;j
Ðölum og verið talinn þar með
xljótustu hestum. Þá er Glym-
ur Guðmundar Ólafssonar, Berg
vík á Kjalarnesi, sem vann í
kappreiðum í Borgarfirði 1948-
Ennfremur Haukur, Ólafs Þor-
geirssonar, sem talinn er mjög
fljótur og brúnskjóttur hestur
frá Haugi í Flóa, langstærsti
hesturinn á kappreiðunum, sagð
ur 59 þuml.
Á skeiði verða reyndir 12
hestar. Kunnastir þbirra eru
Gletta, Sigurðar Ólafssonar og
Randver Jóns í Varmadal. Af
nýjum hestum, sem miklar von
ir eru bundnar við, er Gustur
Steinþórs Gestssonar á Hæli,
7 vetra og ennfremur Svala,
Jóns Jósefssonar Reykjavík. Þá
má nefna Stellu, frú Jófríðar
Halldórsdóttur Reykjavík. Það
verður elsta hrossið, sem kepp-
ir á þessum kappreiðum og mun
vera 19 vetra.
Met á skeiði á Gufunes-
kappreiðunum í fyrra setti
Gletta, Sig. Ólafssonar, 23,5
sek., en á stökki Hörður Þor-
geirs í Gufunesi, 29,8 sek. —
Hljóp Hörður bað í undanrás,
en Jarpur St. Stephensen vann
lokasprett á 30,1 sekúndu.
Það fer ekki hjá því að þess
ar kappreiðar verða mjög eftir
iektarverðar, enda talið að hest
arnir, sem keppa, sjeu yfirleitt
mjög vel æfðir.
Þess skal getið, að nú hefir
foílvegurinn heim að Gufunesi
verið breikkaður og bættur,
svo hægt er að aka alveg heim
að Gufunesi.
rekstursins. En nú, þegar verð- í Hin æðisgenga árás, sem
lag framleiðslunnar fellur og skríll kommúnista gerði á Al-
taprekstur færist yfir alt at-
vinnulífið, spenna þeir kaup-
kröfur því hærra, sem gjaldget-
an verður minni, og virðast ekki
ætla að linna látum fyrr en
hrunið er fullkomnað, allt í
þeirri von, að í öngþveitinu tak
'ist þeim að ná völdum. Þau völd
þótt skammvinn verði, hljóta
þeir síðan að ætla að nota til
þess að afhenda land sitt og þjóð
þeirri alheimshugsjón, sem þeir
berjast fyrir, en íslenska þjóð-
in fyrirlítur.
Aðra frambærilega skýringu
á framferði þeirra verður ekki
auga á komið.
Vafalaust má treysta því, að
Islendingar skilji margt af
þessu. Að því stuðla jafnt við-
burðirnir í ýmsum löndum
Evrópu síðustu 2 árin, sem
stjórnmálabarátta íslensku
kommúnistadeildarinnar.
ENGLAND (B) VANN
HQLLAND
: AMSTERDAM, 18. maí: —
fcnska B-liðið í khattspyrnu
yann hollenska inndsliðið í leik,
pem fram fór fcjcr í dag, með
■4 : 0. Bretarnir settu öll mörk-
In í síðari hálfleik. — Reuter.
Kommúnistar uppskera
mest í öngþveiti
I þennan jarðveg hefir erlend
öfgastefna sáð frækorni sínu, og
hlotið ríkulega uppskeru. Þessi
stefna lætur stjórnast af ann-
arlegum sjónarmiðum og er-
lendu valdboði. Um það er ekki
lengur hægt að efast, jafn marg
ar og skýrar sannanir, sem
Kommúnistaflokkar allra Ianda
hafa fært fyrir þessu síðustu
2—3 árin.
Þeir, sem þar ráða ríkjum,
iáta sig það eitt skipta að út-
breiða trú sína, kommúnism-
ann, en hirða hvergi þótt ein-
ræðishöll þeirra verði r.eist á
rústum íslensks atvinnulífs.
Þessir menn telja sig berjast
fyrir hugsjón, svo helgri, að
sigúr hennar sje aldrei of dýru
verði keyptur, hugsjón, sem
samkvæmt fenginni reynslu
annarra þjóða. best verði rudd
braut með atvinnuleysi og
þrengingum almennings.
Ganga með grímu
Það er að sönnu rjett, að
flestir íslendingar hafa viður
styggð á einræði, þrælatökum
og kúgun kommúnismans. En
þrátt fyrir það hafa forystu-
menn þessarar stefnu hættu-
lega sterka baráttuaðstöðu í
þjóðfjelaginu. Almenningur í
landinu veit minnst um, hvað
fyrir þeim vakir. — Við
augum þjóðarinnar blas-
ir ekki einræðið, kúgunin og
fangelsanir andstæðinganna,
heldur fagurgali manna, sem
þjálfaðir í baráttunni fara
troðnar slóðir eftir föstum leik-
reglum erlendra fyrirmæla,
manna, sem bjóða í senn hærra
kaup, hærra verð landbúnaðar-
afurða og minni dýrtíð, manna,
sem bjóða í senn fleiri vegi,
stærri hafnir, betri brýr, reisu-
legri skóla og lægri skatta,
manna, sem bjóða í senn að
hækka útgjöld ríkisins, en
lækka tekjurnar.
Ætla að aíhenda
landið
Meðan þessir menn stóðu að
nýsköpun átvinnúlífsiris, lofuðu
þeir, að þegar hin nýju tæki
væru tekin til starfa, skýldu
þeir taka þátt í að samræma
kaupgjaldið burðarþoli atvinnu
Þeir berjast gegn viðreisn
Evrópu og hagsmunum
íslands
Tökum t. d. efnahagssam-
vinnu Vestur-Evrópu þjóðanna,
Marshall-hjálpina svonefndu.
Enda þótt Islendingar fengju
þar engan eyri sjálfir ættu þeir agætum
þingi, þegar málið var afgreitt
hinn 30. mars s. 1., sýnir og
sannar, að kommúnistar muni
einskis skirrast til að koma
fram óskum húsbændanna. Líf
og limir andstæðinganna sýn-
ast þar engu skipta.
Og þegar svo þessi mein-
leysislegi, hægiáti og greindi
bóndi, Ásmundur Sigurðsson,
kemur hjer í útvarpið og lýsir
þessum viðbjóðslega skrilshætti
scm vel gat ieitt til þess að
svipta marga menn, einkum þá,
er þingið vörðu, lífi eða heilsu,
— svona eins og hálfgerðum
ólætisærslum. sem síjórnin
hefði komið á stað, þá er ekki
lengur hægt að iata blekkjast.
Hjer eru á ferð menn, sem hafa
glatað sál sinni. Ekkert er þeim
lengur heilagt ekki hagsmunir
þjóðarinnar, ekki virðing henn-
ar. ekki frelsi lands og lýðs,
ekki sannleikurinn, ekkert
skiptir máli, ekkert nema hug-
sjónin, sem þeír eru búnir að
sverja hollustu, og eru nú að
fleka aðra til fylgis við undir
fö’sku flaggi.
Utanríkismáím með
þó alla sína aíkomu undir því,
að sú tilraun heppnist, þ. e. a. s.,
að fjárhagsleg aðstoð Banda-
rikjanna reynist þess megnug
að koma fótum undir nýtt og
heilbrigt atvinnu- og fjármála-
líf þessara þjóða.
Með því og því eina móti geta
íslendingar selt sína framleiðslu
vöru, þ. e. a. s. lifað sem sjálf-
stæð menningarþjóð. Svona ná-
tengdir eru hagsmunir þessara
þjóða og okkar.
Samt sem áður berjast komm
únistar hatrammlega gegn þess-
ari viðreisn, og alveg jafnt gegn
því fje, sem okkur er heitið til
áframhaldandi nýsköpunar í
landinu.
Manni sýnist þetta ekki vera
með feldu. Það er það heldur
ekki. Það, sem á bak við býr, er
að herradómunnn í MoskVa, —
húsbændur íslensku kommún-
istadeildarinnar, vilja ekki við-
reisn Vestur-Evrópu, heldur
það varnarleysi. sem best þróast
Jeg ætla eklci að taka að mjer
að verja allar gerðir núverandi
hæstvirtrar rikisst jórnar og enn
síður aðgerðaleysi hennar.
Kitt fullyrði jeg, að engnm
skynbærum mannj geti bland-
ast hugur um, að henni' hefur
farið margt ágæílega úr hendi.
langbest þó utaBríkism'álin, að
mínu viti.
Krafa þjóðarinnar ti
valclhaíanna
íslendingar eru nú ríkara < ti
nokkru sinni fyrr frá landnam;;-
jtíð. Velsældin er jafnar.i og al-
jmennari en áður eru dæmi um.
i Afkomuhorfur eru því að þes 'iv
ileyti bjartari en nokkrii sinui
áður.
En samt sem áður erurn vicJ'
i mikilli hættu staddir. E'í ei-dci
verður spyrnt öfluglega við fót-
um, ef áfram verður stcínt a'd"
því að færa æ meiri hallarekst-
ur yfir æ fleiri og víðarí svið
atvinnulífsins, blasir glötunitv
við. Og það verður ekki eitt,
sem glatast, heldur allt, fjáranim
ir og frelsi, frelsi eiastaklkvg-
anna og frelsi þjóðarinnar.
Gegn þessu ber að berjast a#--
ósveigjanlegri hörku, Gegn
þessu ber öllum að berja. í, sem
unna frelsi sínu og sjálfstæði •
þjóðar sinnar, hvað sem ad
öðru leyti ber á milli. Sú bar-
átta er háð gegn kommúnistum
og öllu þeirra fylgifje, hvort
sem það leynist i hjáleigum
kommúnista, eins og t. d. Þjóð-
varnarhreyfingunni, eða innan
sjálfra stjórnarherbúðanna,
Sú barátta er örðug, eo muí-
ar með sigri, ef forystan er sam-
hent og örugg.
Það er krafa þjóðarinnar tit
vaidhafanna, að þeir gerii sjrr
fyllilega ljóst. hvernig sakír
standa. við hvað og hverjo er
að etja, láta hendur standii fram
úr ermum, veita leiðsögn og
forystu. Þá standa enn vorair til
að þjóðin skilji sinn vitjmmr-
tíma, berjist og sigri.
Hvenær
fa kommúnistar
viðurkenní. það með einu otði.
Því fer svo fjarri. Heldur hafa
þeir svívirt stjórniria fyrír hvert
‘jÍTiasra rná]. bún hcfir far-
sællega leyst. og auðvitað þá
mcst fyrir það sem hún hefir
best unnið, þ. e. a. s. utanrikis-
málin.
, Jeg trevsti því, að jafn póli-
tískt þroskuð þjóð, sem íslend-
ingar eru, sjái i gegn um mest
af þeim lygavef. En ieg trevsti
hinu miklu miður, að þjóðin hafi
þroska til að standa gegn freist-
aranum, sem allíaf er að bjóða
í þrengingum og öngþveiti. Jeg ! rienni meirí og' betri I.r. kjör og
efast ekkert um, að út af fyrir eykur fagurgalaxm því meir.
sig vilja íslenskir kommúnistar,
að Islendingar geti selt afurðir:
sínar, að við fáum fleiri ný skip
og önnur tæki, og yfirleitt þau
gæði, sem Marshall-hjálpin
veitir. En þeir ráða ekki.
Moskva skipar. — þeir hlýða.
Hin æðisgengna andstaða
gegn friðarsáttmálanum
Af alveg sömu rótum rann
andstaðan gegn Norður-Atlants
hafs-sáttmálanum, friðarsátt-
málanum rgikla, sem þegar er
tekinn að sanna ágæti sitt í
verkinu, samanber lausn Berlín
ardeilunnar. Enginn þarf að
ætla, að ýmsir hinna greindari
og gegnari kommúnista hafi
ekki skilið, áð í þessum sáttmála
fólst eina friðarvon mannkyns-
ins. Enginn þarf að ætla, að
sem af minnu er að taka.
Enginn þykist hafa úr of
miklu að moða, og þeir, sem
minnst bera úr býtum, hafa það
heldur ekki. En einmitt þeim
ríður mest á að gjalda varhuga
við flærðinni, þ\ú að á þeim
lenda þrengingarnar fyrst, harð
ast og lengst, ef atvinnulífið
leggst í rúst.
En þessum mönnum, og raun
ar öllum hættir við að trúa því,
sem þeir vilja vera láta. Þess-
vegna er og verður barátta
ábyrgra stjórnmálamanna gegn
kommúnistum, eins og nú er
háttað högum íslendinga, erfið
og' hættuleg. Því verða stjómar
völdin að gera sjer Ijóst, að það
er þörf sterkrar forystu. Ekkert
er jafn hættulegt. u n athafr.a-
leysið. úrræðaleya', X moðsuðan,
Tryggtagarstofmffi-
jin lánar fil heHbdgi-
issíofíiana
BORGARSTJÓRI skýrÆ frá
því á bæjarstjórnarfundi í gær,
að hann héfði nýlega íengið
svar frá Tryggingarstofnun jík
isins. við brjefi, sem hann rkvif
aði tryggingastofnuninni i vet-
ur. En þar fór hann fraxn á, að
tryggingarstofnunin veitti bæn-
um lán til að reisa nauðsynleg-
ar heilbrigðisstofnanir i bæn-
um. Heilbrigðisstofnanír þessar
sem reisa þarf, eru bæjarspkali,
hjúkrunarheimili, læknastöð,
farsóttar og sóttvarnarb ús —
og heilsuverndarstöð.'
Hefir veiúð giskað á, að alls
kosti þessar byggingar 30 milj.
króna, en ætlast til :'ð þær
verði reistar á næstu scx ár-
um. Samkvæmt fjárhagsáæt.tun
bæjarins í ár, eru æt.Iaðir 2
Iriilj. til þessara framk æmda
úr bæjarsjóði. Alþiftgi hefir
veitt eifta miljón. En samkvæmt
svari tryggingastoínunarinnar
má vænta þess, að þaðan fáist
12 milj. að láni á næstu sex ár-
um. með 4 %% vöxtum. En er
þá talið með til þessara fram-
kvæmda nauðsynleg viðbótar-
bygging við Landsspífalann.
ENGLAND VANN MOKEG
MEÐ 4 ; 1.
OSLO, 18. maí: — Erxsk.a
knattspyrnulandsl iðið ' var.ti
þeim sje ekki jafn ant um lífj þet(a hæga andlát, sem veriS er jnörska lándsiiðið í levr, ' m
sitt og ástvina sinna. sem okk- jaft búa velmegun .þjóðarbinar, jfranfi. fór, hjer í .dag mer< 4 l.
En MoskVa skipaði,jathafnafrelsi hennar, þrotfi. :Fyrri .hálfleikur er.daði 2.0
ur i;muni.
cg þá var að rilýða.
áræði og framíaki.
! Bretum í vil.
— Reutí