Morgunblaðið - 12.03.1950, Page 10

10
tyORGU N BLAÐtÐ
Sunaudagur 12. mars 1950.
Búskapur Eyiirðinga
Frh. af bls. 9
-ur hugsa sjer að leggja meiri
stund á sauðfjárræktina.
Á sumum stóru jörðunum í
innfirðinum eru.nú 40—60 kúa
f jós, svo sem á Grund og Möðru
-völlum.
Það er ákaflega gaman, fyrir
þá sem þekkt hafa Eyjafjörð-
inn áður að sjá, hve þar eru
mikil umskipti í byggingum og
búnaðarháttum. Mörg kot, sem
áður voru, eru nú orðin að
snyrtilegum stórbýlum, búnum
glæsilegum byggingum með
geysimikilli ræktun, svo sem
eins og bæirnir í kringum
Grund, sem voru landlítii smá-
kot. Þar er nú hvert stórbýlið
við annað, svo sem á Dvergs-
stöðum, Holtsseli, Finnastöðum,
Víðigerði, jeg veit ekki hvar jeg
á að enda upptalninguna.
Margir ungir menn taka nú
við búskap, og reka hann með
bættum búnaðarháttum og
meiri stórhug en áður var. Af-
urðirnar af nautpeningnum eru
nú orðnar miklu meiri en þær
yoru áður.
Jeg tel það frekar stafa af
úrvali og bættri meðferð, held-
ur en að raunhæfar kynbætur
hafi átt sjer stað. Enginn vafi
er á því, að hagnaður manna af
nautpeningi hefur stóraukist."
Næst kemui ræktun
bithagans
„En ber ekki á því, að sum-
arhagar sjeu sums staðar af
skornum skammti; mig minnir
að Jónas Kristjánsson hafi ein-
þverntímann minnst á það við
mig?“
( „Jú, sumarhagarnir eru víða
ekki nándar nærri nógu góðir
fyrir þann mikla kúaf jölda, sem
nú er. Fyrir nokkrum árum
skrifaði jeg ritgerð um þetta,
hve mikla þýðingu það hefur
lyrir hámjólka kýr, að hafa
góða haga. í sumum sveitum
snargeldast kýrnar þegar þær
koma út á vorin. En í öðrum
fcveitum, svo sem eins og sums
staðar í Öngulsstaðahreppnum,
græða þær sig.
Á Svalbarðsströndinni eru
ltúahagarnir einna verstir. Eru
inenn farnir að hugleiða það í
alvöru, að fara að rækta hag-
hna. Þarna er ný hreyfing á
ferðinni, eðlilegt að hún komi
hjer eins og annars staðar, þar
Sem búnaðarframfarir eiga sjer
stað, enda verður hagaræktin
euðveldari og eðlileg afleiðing
af hinni miklu framræslu, þar
*em stórir vjelgrafnir skurðir
þurrka stundum víðáttumiklar
spildur, svo að mýrar breytast
í valllendi.
j En hætt er við, að gróðurinn
á þessu framræsta landi verði
|inhæfur, því língresið er aðal-
^rastegundin í mýrunum, og
tekur yfirhöndina þegar landið
þornar.
Helst þyrfti að koma öðrum
fegundum í hagana og þá meðal
annars smára.
Hætt er við að þessir vall-
lendishagar bítist misjafnt, og
húfjenaðurinn skilji eftir toppa,
sem hann snertir ekki við. —
■fópparnir, sem standa eftir ó-
feitnir á haustin, fyllast af sinu
6'% verða ennþá óaðgengilegri
næsta sumar fyrir beitarpén-
ifiginn. Ráðið til þess að bæta
úr þessu, svo bithaginn verði
allur jafn aðgengilegur, fyrir
búfjenaðinn, er, að brenna sin-
una á vorin. Hafa sinubrunar
tíðkast lengi í Eyjafirði, þó að
haglendið hafi ekki verið ræst
fram.“
Heyin verði svo góS að kjarn-
fóðurs verði lítið þörf
„Segðu mjer þá um kjarn-
fóðurgjöfina."
„Mín skoðun er“, segir Ólafur.
„Heyfóðrið okkar á að vera svo
gott, að við getum að mestu
komist af án kjarnfóðurgjaf-
ar. Rækcuniniii og heyverkun á
að stefna í þá átt. Þar koma
meðal annars votheysverkunin
og súgþurrkunin að mjög miklu
gagni. Með þeim vex öryggið
um sæmilega verkun og fóðrið
verður að öllum jafnaði betra.
Fyrsta skilyrðið til þess, að
heyin verði góð, er það, að
ræktunin sje í góðu lagi. Það
þarf að bera vel á túnin, slá
þau snemma og gera heyið
geymsluhæft án þess það verði
fyrir miklu efnatapi.
Bæði votheysgerðin og súg-
þurrkunin eru farnar að hjálpa
geysimikið til þess.
Súgþurrrkunin breiðst mjög
ört út og menn eru yfirleitt
mjög ánægðir með hana, þurrka
heyin það mikið úti, að þau
sjeu t. d. fangandi. Síðan eru
þau „sett í súg“. Með því spar-
ast vinna og öryggið vex. Moln-
unin verður Jítil, en hún er þeim
mun meiri, sem meira þarf að
þvæla heyinu í þurrk“.
Mistök í kartöflurækt
„Hvað segirðu mjer um kar-
töfluræktina?“
„Jeg veit ekki“, segir Olaf-
ur. „Jeg vildi helst sem minnst
um hana tala. Hún er í ólestri
víða, og að minnnsta kosti ekki
svipað því í eins góðu lagi og
hún ætti að vera. Almennt
leggja menn alltof litía rækt við
að fá sem bestar matarkartöfl-
ur, stefna helst að því, að fá
sem mesta tunnutölu, en hugsa
minna um gæðin.
Það er eins og margir vilji
skjóta sjer undan því, að hirða
um kartöflugarðana á sumrin,
eða svo hefir það verið undan-
farin ár.
Kartöflur eru ræktaðar í ný-
ræktarlöndum, svo sem 2—4 ár.
En að þeim tíma liðnum er
kominn svo mikill arfi í kar-
töflulöndin, að hann er orðinn
óviðráðanlegur.
Það þarf að hirða kartöflu-
akrana hjer eins og annars stað-
ar. En hjer á landi er kartöflu-
ræktinni hagað líkt eins og til-
gangurinn sje að framleiða ill-
gresi. Þegar svo á að breyta
til og gera kartöfluakrana að
graslendi þá eru þeir svo fullir
af illgresi. að þeir eru lítt rækt-
anlegir.
Auðvelt að hirða
kartöflulöndin
Jeg hefi 25 ára reynslu fyr-
ir því frá Gróðrarstöð Rækt-
unarfjelagsins á Akureyri, að
það er sæmilega auðvelt að
halda illgresi í skefjum í kar-
töflulöndum.
Á hverju vori fór jeg tvisvar
sinnum með illgresisherfi yfir
kartöflugarðana, áður en gras-
ið kom upp. Jeg valdi að sjálf-
sögðu til þess hagstætt veður.
Einu sinni eftir að kartöflurnar
voru komnar upp, var illgresið
hreinsað með handafli og síð-
ar hreykti jeg að kartöflunum
með hestplógi á hæfilegum
tíma, þegar grasið var orðið svo
sem 20 cm hátt.
En bændum, sem rækta kar-
töflur, hættir til þess, að reyna
að hliðra sjer hjá að halda ill-
gresinu niðri. Og því fer sem
fer. Illa hirtir akrar gefa litla
og ljelega uppskeru. Menn mega
heldur ekki forsóma að heyja
baráttu gegn sjúkdómum, sem á
kartöflurnar sækja. Margir
þenja kartöflulönd sín alltof
mikið út, í staðinn fyrir að hafa
þau aldrei stærri en svo, að
þeir geti hirt þau vel“.
Erfiðleikar Spánverja
MINNINCARPLÖTUR
á leiSi.
SkUtagerSin,
Skólavörðustíg 8.
Frh. af bls. 5.
hispurslaust og; fyrir opnum
tjöldum. Á götuunm í Barce-
lona ganga konur um með síg-
arastokka fulla af umerískum
sígarettum og bjóða til kaups,
án þess að fara með það í felur.
Það er svo mikið af amerískum
sígarettum, sem þó eru ekki
fluttar inn í landið með leyfi
stjórnarvaldanna, að veröið er
ekki nema sem svarar tii 4 kr.
fyrir pakkann. Þannig geta
svartamarkaðsbraskarar á
Sp.áni selt sígarettur lægra
verði en t.d. íslenska tóbaks-
einkasalan!
Maðurinn, sem smurði bílinn
minn og setti á hann bensín,
sagðist því miður ekki geta sett
smurolíuverðið á reikninginn
því hann hefði þurft að kaupa
smurningsolíuna á svörtum
markaði. Það væri þó ekta
„Double Shell“. Kerlingarnar,
sem bjóða brauð á svörtum
markaði, eru svo sem ekki að
fela brauðin, heldur ganga með
þau undir handleggnum á mark
-aðnum og hvísla hreint ekki,
er þær nefna verðið.
Lyfjabúðir selja ný lyf, sem
hörgull er á, á svörtum mark-
aði. Þannig var penicilin lengi
selt á svörtum markaði á
Spáni, en fæst nú fyrir skap-
legt verð af því að nóg er til af
því nú orðið. Taugaveikismeðal-
ið nýja frá Ameríku er enn selt
á svörtum markaði á Spáni,
þótt læknar skrifi lyfseðla á
það. Þannig mætti lengi telja,
en það ætti að nægja að hafa
eftir orð spánskrar húsmóður,
sem hefur fyrir stóru heimili að
sjá, en litlar tekjur;
„Hjer er hægt að fá allt, hvað
sem það heitir og hjartað girn-
ist — bara ef maður hefur pen-
inga“.
Engin lækning —. ennþá
Það er augljóst mál, að marg-
ir af fjárhagslegum örðugleik-
um Spánverja eru ekki bein af-
leiðing af stjómmálafyrirkomu-
laginu í landinu. Margar aðrar
Enska strauvjelin ,,OPRIM“ straujar þvottinn fyrir yður á meira en helmingi
skemmri tima en straujárnið.
„OPRIM“ er sett á venjulegt borð, sem þjer getið setið við á meðan hún vinnur
íyrir yður.
,,OPRIM“ straujar allan þvott, ásamt skyrtum, bæði með og án flibba og hnappar
ganga í ee^n án þess að brotna.
„OPRIM“ er stjórnað með einu handtaki og hitann er hægt að stilla eftir þörfum.
Gegn nauðsynlegum leýfum getum vjer útregað þeSsa ómetanlegu húshjálp með
stuttum fyrirvara.
Nánari upplýsingar á verkstæði voru við Norðurstíg, og j srma 6458.
U?a-jujelauerLótœ&ií) \Jolti
þjóðir eiga, eða hafa átt við
sömu erfiðleika að etja, þótt
stjórnarfarið sje með öðrum
hætti.
En almenningur vill kenna
stjórnarvöldunum um það, sem
aflaga fer og vafalaust eiga þau
sinn þátt í því, bæði beint og
óbeint.
Virðulegur, aldraður iðju-
höldur, sem í framkomu minnti
á hina gömlu, spönsku fyrir-
menn, sem lesa má um í sögu
bókum, sagði við, mig, er við
ræddum um stjórnmálaástandr
ið og.erfiðleika þá, sem spánska
þjóðin á nú við að stríða:
„Það versta er, að það er
engin lækning til á ástandinu
__ennþá. Spánska þjóðin er
því miður ekki undir það búin,
að breyta til um stjórnarfar. —
Sennilega er það rjett, að það
eru allir á móti Franco-stjórn-
inni, nema þeir, sem hafa beina
atvinnu, eða hagnað af því að
vera með henni og styðja hana.
„En hitt er jafnrjett — og
það veit jeg af eigin reynslu, að
hvorki konungsstjórn, eða lýð-
veldi myndi bæta úr fyrir okk-
ur nú. Við meigum ekki gleyma
því, að við höíurn reynt allar
þær stjórnmálastefnur, sem við
erum nú ásakaðir fvrir að hafa
ekki komið á híá okkur.
„Við höfðum lýðveldi á und*-
an þessari stjórn. Meira að
segja það var þriðja lýð-
veldið, sem stofnað var á Spáni.
Það var orsök borgarastyrjald-
arinnar. Eitthvað mesta ólán,
sem yfir þessa bjóð hefur dun-
ið. Eins mvndi fara á nýjan
leik, þótt brevtt vrði til um
stjórnarf yrirkomulag.
„Nei, það er ennin lækning
til fyrir spönsku Wóðina, sem
myndi bæta úr bví sem nú er.
Við höfum bó frið og öryggi.
Við vitum, þeear við förumvtil
vinnu okkar að morgni, að við
munum komast h^im að kvöldi.
Heimilin okVar o« skyldmenni
eru örnvv. N«i ^að er meira,
en við höfum alltaf getað sagt
undanfarna h^fa öM — það er
ein megin ástæðan fvrir að við
þegjum og þraukum enn.
Egjrr.TTi E,5a«ssen
Góstaf * ^u'inssaa I
hæstarjottafournenn.
')dd?el)o» k'mi 1171 i
Allskor ð-stftrf I

SíU * Fialrnr
iiHi'niMuraMi
KAGN tK l' INSSON,
htvstarieiui' lonrnaðut
Laugaveg •> -inu
Logfræðistorf ignaumsýsla.