Morgunblaðið - 30.08.1950, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 30. ágúst 1950
MORGVISBLAÐIÐ
9
Þeim fjölgar stöðugt, sem vilja óðir
og uppvægir synda yfir Ermasund
Straumamir eru sundgörpunum erfiðastir,
auk þess sem sjávarkuldinn þjáir þá mjög
Breska stjórnin greiðir
verðuppbætur á fisk
Miklir erfiðfeikar breskra fiskimanna
Eftir Kussell Howe,
frjettaritara Keuters.
PARÍS — Þeir eru nú orðnir
svo margir, sem árlega synda
yfir Ermarsund að franska sund
íjelagasambandið hefur ákveð-
ið að viðurkenna sundið sem
sjerstaka íþróttagrein.
Annar athyglisverður atburð
ur í sögu þessarar íþróttar í ár
er bygging sjerstakrar póststofu
Griz Nez höfða, sem ætluð er
einungis frjettamönnum þeim,
er koma til þess að skrifa um
afrek sundgarpanna.
Póststofan er sjaldan lokuð
og iðulega opin allan sólar-
hringinn, þegar einhver sund-
maðurinn er á ferðinni yfir
Ermarsund.
Bestar aðstæður.
Hversvegna leggja sundgarp-
arnir undantekningarlaust af
stað frá Griz Nez? Meginástæð
an er sú, hve fjaran er löng
barna: sundmenn, sem leggja
af stað skömmu eftir háflæði,
geta „fylgt útfallinu“, en það
auðveldar þeim sundið til muna
fyrsta spölinn. Önnur ástæðan
er sú, að straumar eru þarna
fáir og vægir, en liggja hinsveg
ar í áttina til Englands.
Griz Nes varð fyrst kunnugt
eftir að bandaríski sundmað-
urinn Charles Tooth lagði af
stað þaðan og tókst að komast
yfir um til Englands. Þetta var
1923. Síðan hafa allir sund-
mennirnir lagt af stað frá Gris
Nes eða nálægum stöðum. Að-
eins Argentínumaðurinn S.
Tiraboschi (1923) hefur synt
frá Frakklandi til Englands og
lagt upp frá öðrum stað. Tira-
boschi fór frá Calais.
Finni hafði faríð
„öfuga leið“.
Fimm sundgarpar, meðal
beirra brautryðjendurnir Webb
höfuðsmaður (25. ágúst, 1875:
21 klukkustund og 45 mínút-
ur) og T. W. Burgess (6. sept.
1911: 22 klukkustundir 35 mín-
útur) hafa synt frá Englandi
til Frakklands.
Nær allar tilraunirnar eru
gerðar í ágúst eða september,
þegar best hagar flóði og fjöru.
Besta árið var 1926, þegar
þrír karlar og tvær konur kom-
ust yfir sundið, öll á ágætum
tímum. Georges Michel, fransk-
ur bakari, setti þá nýtt met á
sundleiðinni: 11 stundir og
fimm mínútur. Sama ár setti
Bandaríkjakonan Gertrude Ed-
erle kvennamet (14 klst., 34
mín.), sem ekki var „slegið“
fyr en í ár, er Florence Chad-
wick (einnig Bandaríkin) synti
vegalengdina á 13 klukkutím-
um og 23 mínútum.
Mikill undirbúningur
Það útheimtir langan undir-
búning að synda yfir Ermar-
sund, og það er- nær ógerlegt
að reyna það á leynd. Enda
þótt menn fari að vísu ekki að
skipta sjer af því, þótt þú synd-
ir daglega margar mílur í Dov-
erhöfn eða undan Sangatte og
Tardinghen, kemst lejmdarmál-
ið upp, þegar þú leigir fiski-
skip til þess að fylgja þjer á
sundinu. En frá þeirri stundu,
að sundgarpur leigir fylgdar-
skip í Boulogne, Calais eða
Dover, verður hann eða hún
eftirlætisbarn bæjarins.
Frjettamenn fylgjast ná-
kvæmlega með sjerhverri til-
raun til að leysa þessa sund-
þraut. Til skamms tíma notaði
einn blaðamaðurinn brjefdúfur
til þess að koma frjettum til
blaðs síns, sökum erfiðleika á
að komast í síma í Gris Nes. En
nú hefur verið bætt úr þessu
með póststofunni nýju.
Vel smurt er nauðsyn.
Sundgarparnir leggja venju-
lega af stað eftir að dimmt er
orðið. Þeir smyrja sig feiti;
franskir kunnáttumenn halda
því fram, að feitin eigi að vera
sem þykkust og óvarlegt mjög
sje að fara sparlega með hana.
'En þrátt fyrir feitina, þjást
sundmennirnir oft af kulda.
Sundmaðurinn byrjar að
synda — og heldur áfram að
synda — um tíu metra frá fylgd
arbátnum. Hann nærist á leið-
inni — Florence Chadwich mat
aðist á klukkustundar fresti —
en velur sjer „ljettar“ fæðu-
tegundir.
Flestir nota sundmennirnir
hina venjulegu, gamaldags
bringusundsaðferð.
Einn af fimm
Að þreytu undanskilinni, er
j það einkum tvennt, sem gerir
það að verkum, að aðeins um
einn af hverjum fimm sund-
mönnum kemst alla leið til Eng
lands. Þetta er kuldinn og
straumarnir. Þegar sundmað-
urinn kemur auga á bresku
ströndina, er hann kominn í
sjó, sem er mun kaldari en
Frakklandsmegin. — En þessi
kuldi dregur sem von er mjög
kjark úr sundgörpunum, sem
þegar eru búnir að synda í tíu
eða jafnvel tuttugu klukku-
stundir.
Þó eru straumarnir erfiðari
viðureignar. Georges. Michel,
„konungur Ermarsunds11, full-
yrðir, að þýðingarlaust sje að
i’eyna að sigrast á þeim, þegar
þeir eru upp á sitt versta. Þeg-
ar enski pilturinn Philip Mich-
man synti yfir sundið s.l. ár,
var hann í nærri klukkustund
að reyna að komast yfir einn
straumál. Og í ár barðist Shir-
ley May France í tvær klukku-
stundir á nær nákvæmlega
sama stað.
Ráðlegast að hvila sig
Michel skýrir svo frá fyrstu
tilraun sinni til að synda yfir
Ermarsund, hafi hann verið
kominn svo nálægt bresku
ströndinni, að hann hafi getað
sjeð litinn á gluggatjöldum hús
anna, er svo öflugur straumur
greip hann, að hann var fimm
tíma að komast nokkra metra.
Michel bætir því við, að best
sje að bíða rólegur eftir þvi, að
straumurinn minnki með
breyttu sjávarfalli. Það sje mun
betra að hvíla sig fljótandi á
bakinu í tvær klukkustundir en
að berjast í sex tíma eða lengur
við hin ósýnilegu náttúruöfl.
CALCUTTA. — Landskjálftar
þeir, sem urðu í A-Indlandi 15.
þ. m. eru einhverjir þeir snörp-
ustu, sem nokkurn tíma hafa
verið mældir.
MIKLIR erfiðleikar hafa steðj-
að að sjávarútvegi Englendinga
að undanförnu og einkum þó
síldarútvegnum svo að hann hef
ir orðið að njóta ýmiskonar stuðn
ings ríkisins til þess að hægt
væri að viðhalda útgerðinni. —
Miklir erfiðleikar hafa einnig
steðjað að öðrum greinum út-
vegsins, vegna sívaxandi til-
kostnaðar og hefir því orðið að
grípa til sjerstakra ráðstafana
af hálfu ríkisvaldsins til þess
að útgerðin ekki stöðvaðist al-
gjörlega. í norska blaðinu
„Fiskaren" er sagt frá þessum
málum á eftirfarandi hátt:
— Við höfum áður í þessum
dálkum, sagt frá þeim vandræð
um, sem breskur sjávarútveg-
ur á nú við að stríða og sem
orsakast af minnkandi eftir-
spurn eftir fiski og vaxandi
framleiðslukostnaði. Ríkis-
stjórnin skipaði nefnd til þess
að kynna sjer ástandið sem ítar
legast og leggja sem skjótast til
lögur sínar fyrir ríkisstjórnina
til frekari aðgerða. Áður höfðu
verið uppi margar raddir sem
átöldu það harðlega, að flest
önnur matvörunframleiðsla hef
ir verið styrkt með uppbótum
frá ríkinu.
Sjerstakt
framkvæmdaráð
í byrjun síðasta mánaðar til-
kynnti svo Attlee forsætisráð-
herra að skipað hefði verið sjer
stakt framkvæmdaráð fyrir
fiskiðnaðinn, er skyldi hafa
það hlutverk að setja fastar
reglur um fisksölu og fiskdreif-
ingu, endurskipuleggja og full-
komna fiskiðnaðinn í heild. —
(Hjer er sjerstaklega átt við
það, sem Englendingar kalla
„white fish“. Og í tilkynningu
bresku ríkisstjórnarinnar um
fiskuppbæturnar segir: með
„white fish“ er átt við allar
tegundir af fiski nema lax, sjó-
urriða og skelfisk).
Ennfremur tilkynnti Attlee
að til þess að geta komið þess-
um stuðningi til fiskiðnaðarins
strax í framkvæmd, hefði stjórn
in ákveðið að nota hluta þess
styrks sem ætlaður væri land-
búnaðarvörunum, til uppbótar
Gert er ráð fyrir, samkvæmt
núverandi verðlagi á fiski, að
kostnaðurinn við þessar uppbót
argreiðslur fari ekki fram úr
1.7 millj. sterlingspundum. Sje
hinsvegar hægt að koma því
svo fyrir að fiskverðið hækki,
lækka uppbótargreiðslurnar
sem því svarar.
Aukin vörugæði
Með þessum uppbótargreiðsl-
um hefir ekki aðeins verið haft
í huga að bæta afkomu fiski-
mannanna, þangað til hið ný-
skipaða White Fish Authority,
hefir haft tíma til þess að gera
ráðstafanir til þess að bæta úr
núverandi ástandi til lengri
tíma, heldur hefir einnig verið
haft til hliðsjónar að tryggja
það, að fiskur væri stöðugt fyr
ir hendi á markaðnum og jafn-
framt og ekki síst að reyna með
þessum ráðstöfunum að fá betri
markaðsvöru. En það er talið
að muni koma nokkuð af sjálfu
sjer, þannig, að með því fyrir-
komulagi sem er á uppbótar-
greiðslunum græða fiskimenn-
irnir á því að gera stutta túra
en þar af leiðir að fiskurinn
verður nýrri þegar hann kem-
ur á markaðinn.
Attlee minntist einnig á, að
mikið af erfiðleikunnum í fisk-
iðnaðinum stafaði frá því, að
eftirspurn eftir fiski hefði mink
að að miklum mun, en að ríkis-
stjórnin myndi vinna að því,
með öllum hugsanlegum aðferil
um, að auka eftirspurnina á
ný. — f
Breska ríkisstjórnin hefir
einnig ákveðið að hafa frum-
kvæði að umræðum hjá O.E.E.
C. (stofnun til samvinnu Ev-
rópuþjóða í efnahagsmálum)
um að koma á samræmdu fyrir
komulagi vegna hinnar núver-
andi ótakmörkuðu veiði á
þorski og öðrum fisktegundum
á djúphafsmiðum.
Samkvæmt reglum þeim um
fiskuppbæturnar, sem auglýst-
ar voru og gengu í gildi 31.
júlí s. 1. fá fiskibátar, sem ekki
eru stærri en 70 fet, frá 8 til
10 pence á stone á markaði, 3
pence fyrir óhausaðan og 10
pence fyrir hausaðan fisk.
Á skipum sem eru yfir 7 0 fet,
en undir 140 fet, er ekki greitt
eftir vigtinni á fiskinum, held
ur eftir ákveðinni reglu og er
hámarksgreiðsla 12 sterlings-
pund á sólarhring, en breytilegt
eftir því, hve veiðiferðin hefir
verið marga daga og hverjar
brúttótekjur eru af sölu fiskj-
arins. Þau skip sem eru stærri
en 140 fet fá engar uppbætur
og heldur ekki skip sem veiða
á fjarlægum fiskimiðum.
Misjafnar undirtektir.
Ráðstöfunum þessum sem eru
fyrsta bráðabirgða úrlausnin á
núverandi erfiðleikum, hefir
verið tekið nokkuð misjafnlega,
sem að vísu má teljast eðlilegt,
þar sem þær snerta útgerðina
mjög misjafnlega.
Það sem sjerstaklega er þó
fundið að í þessu sambandi er
að ríkisstjórnin hafi ekkert að-
hafst til þess að skera niður
innflutning á fiski frá öðrum
þjóðum. En það er sama við-
kvæðið sem að undanförnu
hefir stöðugt hljómað frá öllum
greinum breska fiskiðnaðarins.
Fiskveiðar Skota.
í skýrslum, sem nýlega eru
útgefnar um fiskveiðarnar \
Skotlandi 1949 koma fram upp
lýsingar um að veiðin hafi
minkað það ár, og aflasalan eða
fiskverðið einnig lækkað, en
allur útgerðarkostnaður hækk
að verulega.
Fyrir langsamlega meiri-
hluta skotskra fiskimanna og
útgerðarmanna, var því um
mjög rýra fjárhagsafkomu að
ræða. Sumarsíldveiðin úti fyr-
ir auströndinni brást gjörsam-
lega, á venjulegan mælikvarða.
Aflamagnið varð aðeins 62%
af því sem það var árið 1948.
Á síðastliðnu ári var „white
fish“ aflinn 55% af heildarafla
magninu. Síldaraflinn sem lagð
ur var í land í Skotlandi af
breskum skipum var samtals
2.590.100 cwt. (1 cwt = 50,8
kg.) að verðmæti 2.588.700
sterlingspund, en 6 árinu 1948
var aflamagnið um 2,9 milj.
cwt. og verðmætið um 3 milj,
sterlingspund.
Skotsk fiskiskip voru á árinu
talin vera 5394 og hafði fjölg-
að um 97 frá árinu áður og voru
327 skipum fleira en 1938. —
Verðmæti fiskiflotans er metið
á 7.060.000 sterlingspund og
með öllum veiðarfæraútbúnaði
ca 8,569,000 stpd. en árið 1938
Framh. á bls. 12,
EINS og skýrt var frá í frjettum í s. 1. viku, efndi brekst blað til sundkeeppni yfir Ermar-
stind. Egypti vann sundið og fyrstu verðlaunin — 1.000 sterlingspund. Myndin er tekin í
Dover, þar sem bátar frjettamanna eru að búa sig undir að sigla út til sundmannanna.