Morgunblaðið - 29.12.1950, Blaðsíða 6

s
MORGUNBLAÐID
Föstudagur 29. dec 1950

ÚR DAGLEGA LÍFINU
Útg.: H.f. Árvakur, Keykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, síxni 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. ■— Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
I lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Landkynning
og barnafræðsla
MIKIÐ ER talað um nauðsynlega landkynningu. Við þurf-
um að láta svo mikið á okkur bera, að kynni erlendra þjóða
á landi og þjóð fara vaxandi og hingað slæðist skemmti-
ferðafólk. Það sje ekki vansalaust, er sagt, hversu almenn-
ingur annara þjóða sje fáfróður um ísland og íslendinga.
Stundum er kvartað yfir deyfð og aðgerðarleysi stjórnar-
valdanna í þessum efnum. En eins og'kunnugt er, hefir
landsstjórnin í mörg horn að líta og getur ekki kostað miklu
í almenna auglýsingastarfsemi, nema eftir því sem fje er
veitt til þeirra hluta.
Á hverju sumri eru teknar kvikmyndir hjer af landinu
og daglegu lífi þjóðarinnar. Myndir þessar eru að sjálfsögðu
misjafnar. Sumar glæsilegar svipmyndir. Aðrar vanhugsað-
ar og lítils virði, eins og gengur.
Allar þjóðir nota nú kvikmyndir við landafræðikennslu
barna og unglinga. Eftir því, sem kunnugir menn hafa tjáð
blaðinu, hafa borist hingað endurteknar kvartanir frá
kennslumálayfirvöldum ýmsra þjóða, yfir því, að ekki skuli
hafa verið hægt að fá hjer nothæfar kvikmyndir til þess-
háttar kennslu um Island og íslendinga. Fróðleg og smekk-
leg kennslukvikmynd um Island er útgengileg víða um
íslenskir kunnáttumenn á þessu sviði eiga að keppast um
að gera íslenska kennslumynd, þar sem gerð er sönn og að-
laðandi frásögn af landi og þjóð og þar sem sjerkenni lands-
ins og landshátta njóta sín það vel, að myndin veki forvitni
erlendra manna, yngri og eldri, á þessu fjarlæga, lítt kunna
landi.
Hvernig sem auglýsingastarfsemi yrði háttað í því skyni
að vekja forvitni á landinu eða til þess að laða hingað
skemmtiferðafólk, yrði aldrei hægt að ná þeim tilgangi bet-
ur, en með slíkri kennslukvikmynd, þar sem börnum og
unglingum stórþjóða er kennt það um ísland, sem vekur
ánægju og hrifningu, orkar á hið móttækilega hugarfar
æskumannsins.
Ef vel tækist með slíka mynd, þá yrði hún söluvara til
'óteljandi skóla og kennslustofnana, víðsvegar um heim. Og
þá hefðu íslensk stjórnarvöld í hendi sjer, hvemig upp-
íræðslu slíkri um landið yrði hagað. En hver er sínum
hnútum kunnugastur. Þó erlendir myndtökumenn gætu með
glöggu gestsauga fundið sitthvað, sem einkennilegt er og
vakið getur eftirtekt almennings, og skólafólks, þá yrði
kvikmyndin sem heild ekki fullnægjandi, nema hún veitti
alhliða og rjetta fræðslu um það sem markverðast er um
land okkar og þjóð að segja.
Slík myndtaka er ekkert áhlaupaverk Færi vel á því, að
efnt yrði til samkeppni um best handrit fyrir fræðslumynd,
sem hugsað yrði síðan um að taka og koma út í skóla sem
víðast í heiminum.
Eðlilegt væri, að fræðslumálastjórnin yrði aðili í þessu
vandasama máli. Um fram allt má ekki neitt handahóf kom-
ast þar að. Fræðslumyndirnar gætu að sjálfsögðu verið
íleiri en ein. Gerðar yrðu t. d. myndir af náttúrufegurð
landsins sjerstaklega sem dugað gæti þeim ein, er leggja
vildu aðal áherslu á þá hliðina. En önnur fyrir atvinnu-
vegina, eða sem lýsti daglegu lífi þjóðarinnar. Þeir skólar,
sem vildu hafa þessa myndfræðslu sem stytsta, gætu svo í
samfelldri mynd fengið útdrátt úr því, sem tekið hefir ver-
íð. En hinir, sem vildu fá greinilegri fræðslu, tækju fleiri
myndir en eina.
Engin landkynning væri betri en þessi, það sem hún nær.
Góðar fræðslukvikmyndir hjeðan myndu hæglega bera fyr-
ír augu miljóna meðal heimsþjóða og flytja þeim fræðslu
um ísland, sem með engu móti öðru væri mögulegt að fá
fólk til að tileinka sjer eða taka við á annan hátt.
Ef vel væri á haldið, ætti líka að vera hægt að leysa hin
sífelldu gjaldyerisvandræði á þenna hátt, að því er snertir
útvegun kennslukvikmynda handa íslenskum, skólum, með
því að koma því svo fyrir, að fengnar yrðu kennslukvik-
myndir frá þeim löndum, sem skift yrði við, í skiftum fyrír
islensku myndirnar.
KYNNIR ÍSLAND í BRASILÍU
Á ÁRUNUM 1910—1915 dvaldi ungur, dansk
ur piltur á Akureyri og víðar hjer á landi.
Síðar fluttist hann til Brasilíu og vegnaði þar
vel. Er hann nú vellátinn kaupsýslumaður í
Rio de Janeiro og hefur efnast vel. Maður
þessí heitir Kaj. A. Svanholm. Kom hann
hingað í sumar ásamt konu sinni og var þá
birt viðtal við hann hjer í Morgunblaðinu.
En Svanholm ljet ekki við það eitt sitja, að
heimsækja gamlar stöðvar og kunningja. —
Hann aflaði sjer upplýsinga um land og þjóð
og hefur nú hafið landkynningu um jsland í
Brasilíu upp á eigin spítur.
•
„ISLÁNDIA — PAIS DOS
CONTRASTES“
í HAUST opnaði Svanholm sýningu á íslensk-
um málverkum í Rio, eftir Ásgeir Bjarnþórs-
son og einnig gaf hann út bækJing, sem nefn-
ist „Islándia — Pais dos Contrastos“, sem mun
þýða „ísland, land andstæðnanna“, eða eitt-
livað i þá átt. í bækling þessum eru myndir
af Heklu, Geysi og sögustöðum á íslandi og
allmikið lesmál, frásögn af sögir þjóðarinnar
og ýmsar aðrar upplýsingar.
Við opnun sýningarinnar voru 600 gestir,
embættismenn, kaupsýslumenn og fulltrúar
erlendra ríkja og blaðamenn.
•
BRENNANDI ÁHUGI
FYRIR ÍSLANDI
KAJ SVANHOLM hefur brennandi áhuga fyr
ir íslandi og vill gera sitt til að vekja áhuga
ferðafólks í Brasilíu á íslandi og fá það til að
ferðast hingað. Telur hann að sjer verði án
efa vel ágengt í því efni. Þá vill hann gera
sitt til að koma á verslunarsambandi milli
Brasilíu og íslands og hefur sjerstaklega auga
stað á að fá Brasilíumenn til að auka fisk-
kaup sín hjer á landi.
Hjer er um algert sjálfboðaliðsstarf að
ræða og er ekki vafi á, að það er af heilum
hug unnið.
ANDERS HOVDEN í
DÓMKIRKJUNNI
KENNARI skrifar á þessa leið um heimsókn
hins merka manns, Anders Hovdens hingað
til lands fyrir 44 árum:
„Löngum heilla endurminningarnar, og oft
er það, að þegar eitt er rifjað upp, þá vekur
það löngun eftir öðru. í hinni skemmtilegu og
fróðlegu æfisögu norska skáldprestsins And-
ers Hovdens framan við Bóndann í Norræn-
um söguljóðum Mattliíasar Jochumssonar,
segir Snæbjörn Jónsson frá því, að sumarið
1906, þegar Hovden var hjer á ferð og dvaldi
hjá Birni Jónssyni. ritstjóra, hafi hann prje-
dikað hjerna í dómkirkjunni (vitanlega á ný-
norsku) og Ijet þá syngja sálma eingöngu eft-
ir Matthías, sem var á meðal kirkjugesta.
•
TILMÆLI
EFALÍTIÐ eru e%.~i ýmsir á lífi, sem við-
staddir voru þessa einstæðu guðsþjónustu.
Fleirum en mjer mundi nú þykja skemmti-
legt ef eihverjir kirkjugestanna vildu rifja
upp endurminningar sínar um hana, t.d. í Les
bók. Það væri fróðlegt að heyra hvað þeir
hafa m hana að segja eftir 44 ár, t.d. hvernig
kirkjan var sótt þenna dag, og hverra þeir
minnast þar af fyrirmönnum bæjarins.
Snæbjörn getur þess ekki í frásögn sinni,
hve fagurlega þessi ágæti Norðmaður skrif-
aði um Björn Jónsson látinn. Þetta var honum
þó vel kunnugt, og það er skemmtilegt að
minnast þess, því eins og hann segir, hittust
þarna andlega skyldir menn“.
IVfinnI aðsókn að Parísarháskólanum
Eftir Erners Sandford, Skorfur kennara, bókar húsnæðls, afvinnur penin§a
frjettaritara Reuter.
PARÍS — í Sorbonne, háskól-
anum í París, eru nú færri nem
endur en verið hafa um skeið.
Samt eru 45 þús. stúdentar
skráðir á háskólaárinu 1950 til
1951, svo að enn er hann stærst
ur í Norðurálfu. En í fyrra voru
49 þús. skráðir og í hitteðfyrra
55800.
ÁSTÆÐUR MINNKANDI
AÐSÓKNAR
Ein ástæðan til minnkandi
aðsóknar er, hve fæðingartalan
var lág á árunum eftir 1930, en
á þeim árum eru þeir stúdentar
yfirleitt fæddir, sem skráðir
eru í skólanum nú.
Þá koma og aðrar ástæður til,
ekki veigaminni: Húsnæðis-
ekla, kennaraskortur og bóka,
vöntun á skólahúsnæði, at-
vinnu- og fjárskortur stúd-
enta.
Ein ástæðan á rætur sínar að
rekja til stríðsins. Flestir þeir,
sem töfðust við nám vegna ó-
friðarins, hafa nú lokið því. Því
hefir meðalaldur stúdentanna
við skólann lækkað jafnframt
því, sem fjöldi þeirra hefir
minnkað.
Kennslustofurnar mundu eng
an veginn rúma þá, sem skráð-
ir eru, ef þeir sæktu allir skól-
ann. En með því að láta skrá
sig, fá stúdentarnir ódýrari leik
húsmiða, ódýrar máltíðir á mat-
stofum stúdenta og önnur fríð-
indi. Hins vegar skuldbindur
það engan til að stunda nám-
ið. Er talið, að röskur þriðjung-
ur stúdentanna láti ekld skrá?
sig „í alvöru“.
MIKIL ÞRENGSL
í SKÓLANUM
í fyrra voru til að mynda yfir
1000 nemendur skráðir við nám
í franskri menningarsögu, sem
er eitthvert vinsælasta við-
fangsefnið í listadeildinni. Samt
gehgu ekki nema 700 undir
próf í lok skólaársins. End.a'
þótt námið sje ekki sótt betur
en þetta, verða 2000 nemendur
í vísindadeildinni að kúldrast í
sal, sem er ætlaður .500. I
Læknanemarnir búa ekki við
minni þrengsli í gömlum salar-
kynnum ,en rjett hjá í Rue des
Saints Peres, hefir hálfsmíðað
stórhýsi gnæft við himin síðan
fyrir tríð. Læknanemarnir eiga
að fá það til afnota. Nú hefir
vinna verið hafin við það á ný
og er ekki ólíklegt, að smíði
þess ljúki einhvern tíma að
ári.
Nemendum lagaskólans hefir
fækkað úr 25 þúsundum í 13
þúsundir seinustu 2 árin, samt
eru þar mikil þröng enn. í ráði
er, að bókasafn lagadeildarinn-
ar verði flutt í nýtt húsnæði, I
svo að gamla húsið tæmist og
verður laganemum kennt þar,
uns ný salarkynni hafa risið
upp til afnota fyrir deildina.
Vísindaskólinn stendur líka í
samningum um kaup á 150 ekr-
um lahds 1 Bourg le Reine, út-
hverfi Parísar, 16 km. sunnan.
Sorbonne. Þar verður væntan-
lega reist skólahús.
KENNARASKORTURINN
Jafnvel þótt öll húsin, sem
ætlunin er að reisa, yrðu full-
gerð, þá væri ekki allur vandi
leystur þar með. Enn er skort-
ur á háskólakennurum, því að
kennaraekla er mikil í Frakk-
landi eins og víðast hvar ann-
ars staðar.
Að stríðinu loknu tilkynnti
menntamálaráðuneytið, að
stofnuð yrðu að minnsta kosti
80 ný prófessorsembætti í Par-
ís. Enn hefir ekki verið skipað
nema í 4 þeirra.
STUND LÖGÐ Á NÝJAR
NÁMSGREINAR
Þeim stúdentum fjölgar sí-
fellt, sem leggja fyrir sig þær
námsgreinar, er gefa skjótast
eitthvað í aðra hönd. Námuverk
fræðingaskólinn og hagfræði-
skólinn njóta vaxandi aðsóknar.
Hins vegar hrýs mörgum mann
inum hugur við að setjast í laga
skólann, þar sem kostnaðarsamt
er fyrir lögfræðing að hefja mál
flutningsstörf.
Góðir verkfræðingar geta
fengið vel launaða atvinnu
margskonar. Menn vantar að
olíuvinnslustörfum franska rík
isins, vatnsorkuverum, til að
bæta afköst iðnararins og við
lagning vega og járnbrauta.
Nú er lögð rík áhersla á heil
brigt efnahagslíf, því getur nú
verið ábatasamt að leggja stund
á hagfræði, sem löngum hefir
þó verið talið óhagnýtt nám.
HÚSNÆÐISVANDRÆÐIN
KOMA HART NIÐUR Á
STÚDENTUNUM
Stúdentarnir eiga við fleiri
erfiðleika að etja. Húsnæðis-
eklan er tilfinnanleg og bækur
hafa hækkað mjög í verði. í
París eru það fyrst og fremst
peningarnir, sem leiða menn til
nýs húsnæðis. Því eru stúdent-
arnir verr settir þar en nokkr-
ir aðrir þeirra, sem í húsnæðis-
hraki eru. Að vísu er sjerstök
skrifstofa, sem reynir að leysa
húsnæðisvanda stúdenta. Auk
þess eru nokkur stúdentaheim-
ili með herbergjum fyrir fimm
þúsundir þeirra, en það hrekk-
ur skammt.
Flestir verða að leita sjer hús
næðis í Latneska hverfinu Og
jafnvel ljeleg herbergi kosta
nokkuð á þriðja hundrað krón-
ur. Margir verða því að grípa
til þess neyðarúrræðis að búa
í úthverfunum, og hlýtur mik-
ill tími að fara til spillis við
það. Enn meiri tími fer í súg-
inn, er stúdentar verða að
vinna fyrir sjer með tíma-
Frh. á bls. 8,