Morgunblaðið - 14.01.1951, Side 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 14. janúar 1951
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
FramkvÆtj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Simi 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Sagan endurtekur sig
AÐ LOKINNI hinni fyrri
heimsstyrjöld var stofnað til
alþjóðlegra samtaka, sem áttu
að hafa það hlutverk að standa
vörð um frið og öryggi í heim-
inum. Þjóðabandalagið var
stofnað með aðsetri í Genf,
einni fegurstu borg Evrópu. —
Hinn styrjaldarþreytti heimur
byggði miklar vonir á þessum
samtökum. Þau áttu að koma í
veg fyrir styrjaldir og vinna
víðtækt menningar og mann-
úðarstarf.
En saga Þjóðabandalags-
ins varð harmsaga. — Það
byggði glæsilegar hallir fyrir
ráðstefnur sínar við hið und
urfagra Genfarvatn. — En
árangurinn af ráðstefnunum
varð lítill þegar á reyndi. —
Japanar riðu á vaðið um
eyðileggingu samtakanna er
þeir höfu árásarstyrjöld á
nágranna sína í Asíu, sem
voru meðlimir Þjóðabanda-
lagsins. Bandalagið fjekk
ekki rönd við reist. Rætur
þess voru teknar að visna eft
ir rúman áratug starfsemi
þess. Upptök ógæfu þess
voru í Asíu.
Næst kom árás ítalskra fas-
ista á smáríkið Abyssiníu í
Afríku, sem einnig var með-
limur bandalagsins. Eftir mikl-
ar ráðstefnur runnu allar ráð-
stafanir þess til varnar Abyss-
iníumönnum út í sandinn. Of-
beldið sigraði. Eftir það fjell
skriða lánleysisins hratt og ó-
stöðvandi yfir samtökin og Ör-
yggi þjóðanna. Hitler Þýska-
land ruddist inn í Austurríki og
Tjekkóslóvakíu, síðan Pólland..
*
Önnur heimsstyrjöldin var
skollin á og hinar fögru hallir
við Genfarvatn stóðu auðar. —
Þrjú einræðisríki, Japan, ítalía
og Þýskaland gengu af Þjóða-
bandalaginu dauðu.
Hinn annari heimsstyrjöld
lauk. Heimurinn var flak-
andi í sárum. Ný alþjóðasam
tök, víðtækari og öflugri en
hin fyrri voru stofnuð, —
Mannkynið sctti á þau allt
sitt traust, samtök hinna
Sameinuðu þjóða.
Aftur var hafist handa um
bvggingu glæsilegra halla,
að þessu sinni í hinum nýja
heimi. Þróun heimsmálanna
síðan gefur tilefni til þeirrar
smirningar, hvort sagan sje
ekki að endurtaka sig. Enn
hefir ofbeldisaðili gerst ber
að tilræði við friðarsamtök
þjóðanna. Arftaki hins jap-
anska, ítalska og þýska fas-
isma, kommúnisminn, hefir
hafið nvja styrjöld. Aftur
fellur skriðan fyrst í Asíu,
þar sem kínverskir og kóre-
anskir kommúnistar heyja
styrjöld, með Rússa að bak-
hjarli, við sjálf samtök
hinna Sameinuðu þjóða.
Horfurnar í þessari styrjöld
eru ekki bjartar um þessar
mundir. Þær eru það ekki held
ur í heimsmálunum yfirleitt.
Friðarsamtök þjóðanna riða að
nýju. En þótt liðsveitir Samein
uðu þjóðanna kunni að bíða ó-
sigur í Koreu fyrir ofurefli of-
beldisins hafa þær ekki beðið
siðferðilegan ósigur í hugum
þess fólks um allan heim, sem
ann friði og mannrjettindum.
Afengismálin A Alþingi
Á S. L. hausti var flutt á Al-
þingi frumvarp, sem miðaði að
því að stemma stigu fyrir ein-
um þætti leynivínsölu í land-
inu. Enda þótt það væri í sinni
upprunalegu mynd óframkvæm
anlegt, stefndi það þó að því
leyti í rjetta átt, að megintil-
gangur þess var að afmá sóða-
lega viðskiptahætti með á-
fengi. Frumvarpi þessu hefur
nú verið breytt í það horf að
nokkru meiri líkur eru til að
það geti orðið framkvæmanlegt
og að einhverju gagni.
En við síðustu umræðu máls
þessa í fyrri þingdeild gerist
það að flutrt er tillaga um
stórfellda breytingu á veitinga-
löggjöfinni, þá að öllum veit-
ingahúsum í Reykjavík skuli
bannaðar vínveitingar nema
einu, sem þeirra sjerrjettinda
hefur notið frá stofnun þess,
En engum öfgalausum
manni getur komið til hug-
ar, að fyrnefnd breytingar-
tillaga bæti úr þessu ástandi,
nema miklu síður sje. Það
fyrirkomulag, sem hún gerir
ráð fyrir hlyti þvert á móti
að gera ástandið stórum
verra og þjóðinni meira til
vanvirðu, eins og glögg rök
voru leidd að af Jóhanni
Hafstein í umræðum um
hana á Alþingi,
Kjarni þessa máls er sá,
að Alþingi ber verulegan
hluta ábyrgðarinnar á því
ófremdarástandi, sem ríkir í
þessum efnum. Það ber einn-
ig ábyrgð á hinum mikla
skorti sæmilegra veitinga-
og gististaða í landinu með
því að hafa haldið í gildi
fráleitum og óskynsamleg-
um lögum og reglum um
veitingar áfengis.
Óhætt er að fullyrða, að
mikill meirihluti þing-
manna hafi gert sjer þetta
Ijóst. En kjósendahræðsla
og gönuhlaup eftir allskonar
mýraljósum hafa orðið rödd
skynseminnar yfirsterkari.
Ef að Alþingi vill nú gera
yfirbót í þessum efnum á það
að samþykkja að láta gagngera
endurskoðun áfengis- og veit-
ingalöggjafarinnar fara fram
fyrir næsta þing. Þær tillögur,
sem þá verða lagðar fram eiga
að byggjast á reynslu okkar
sjálfra og annara menningar-
þjóða, sem komið hafa skap-
legu lagi á slíka löggjöf og
framkvæmd hennar. En líkurn-
ar eru ekki miklar til þess að
þingið velji þennan kost. Kák-
ið og vitleysan verður látið
halda áfram og kveinstafirnir
yfir ástandinu munu verða há-
værari með hverju árinu, sem
líður.
Þetta er ófagur spádómur og
Ijót saga — en því miður sönn.
tw*
FLENSAN A FERÐINNl
ÞAÐ VAR með nokkrum ugg, að menn lásu
frjettir í blöðunum í gær um alvarlegan
influensufaraldur i Englandi og að veikin
myndi vera komin hingað til lands, bæði til
Norðfjarðar og Keflavíkur. Jeg gæti nú best
trúað að þessi pest væri þegar komin Hingað
og væri búin að vera hjer nokkuð lengi.
Fjöldi manns hefir verið við rúmið undan-
farna daga eða frá því um jól. Munu meiri
brögð að lasleika í bænum, en menn hafa al-
mennt gert sjer grein fyrir. En ekki hefir ý
veikin lagst þungt á menn hjeir'í bænum.
Margir vilja nú láta einangrá bæinn. En það
er ábyggilega ekki til neins.
LÍFINU
78 ÞI SL'ND I ÞJOÐLEIK-
IIÚSINI’
ÞÁÐ VAR eitt kvöldið í vikunni er jeg gekk
framhjá Þjóðleikhúsinu skömmu fyrir klukk-
an 8, að fólkið streymdi prúðbúið að leikhús-
inu. Það var þó ekki frumsýning. — Jeg varð
dálítið hissa, því viða hafði jeg látið segja
jpjer, að engin aðsókn væri að Þjóðleikhúsinu
;l£ngur. Allir færu nú t Iðnó, sem kæmu í
%ikhús á annað borð.
L.Til fróðleiks kynnti jeg mjer, hvað satt er
ábessu og hiðurstöðurnar urðu þær, að frá því
j^ipríl í fyrravor og tií áramóta, komu hvorki
jffeira n’e r-Urmn pn 78.000 manns á leiksýn-
Mgar í Þjóðleikhúsima.
ALLRAR VARUÐAR SJE
GÆTT
NEI. ÞAÐ hefir svo sem sýnt sig áður, að ekki
er til neins? að ætla sjer að loka umferðar-
véiki úti frá Reykjavík um langan tíma. Það
verða ekki nema óþægindi og fyrirhöfn að
því. —
En hitt er sjálfsagt að gera óg verður án
efa gert, ef umferðarflensan berst til bæjarins,
að reyna að koma í veg fyrir öra útbreiðslu
veikinnar þannig, að fólk hrúgist ekki í rum-
ið og athafnalífið í bænum stöðvist.
Þá verður kannski að grípa til samkomu-
banns, eða þessháttar. En heilbrigðisyfirvöld
in eru færust til að sjá um, að það verði gert,
sem gera á. Getum við örugg treyst þeim.
•
MEIRI APPELSÍNUR
ÞAÐ ER langt síðan að jólaávaxtasending
hefir heppnast jafnvel og appelsínuse^dingin
sem kom frá Spáni rjett fyrir jólin. Appel-
sínurnar voru ljúffengar, yfirleitt lítið
skemmt í kössunum og loks voru appelsín-
urnar ekki dýrari en svo, að allir gátu veitt
sjer að njóta ávaxtanna.
Það er því ekki óeðlilegt að fólkið biðji uffl
meira af appelsínum fóá Spáni.
Svo vel vill til, að samþykkt Alþingis ligg-
ur fyrir um, að jafnan skuli vera nýir ávextir
á boðstólum í landinu. Látum það nú vera,
þótt ekki fáist suðræn aldin hjer allan ársins
hring. En í skammdeginu er það allt að því
lífsnauðsynlegt fyrir íslendjnga, að borða
nýja ávexti.
MJOG GOÐ AÐSOKN
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ hefir haft 5 og 6 leiksýn-
ingar í viku hyerri. Húsið tekur 700 manns
í%æti og venjulega eru áhorfendur 400—500.
‘ Og vegna þess að Iðnó var nefnt til saman-
búrðar má geta þess að þar er ekki leikið
nema tvisvar í viku og húsið tekur aðeins
300 manns.
Það er því dálítið villandi, að bera saman
aðsóknina í Iðnó og Þjóðleikhúsinu og vissu-
lega er hún alls ekki sambærileg.
Hitt er svo gleðilegt, að mikil og góð aðsókn
skuli vera að leikritum Leikfjelagsins, enda
eiga þau það skilið.
TUNGUMALASNILLINGUR
ÞEGAR bresku blöðin sögðu frá því, að Mr.
John D. Greenway hefði verið skipaður sendi-
herra Breta á íslandi, gátu þau þess um leið,
að hann væri einstakur tungumálamaður. ■—
Hann talaði ein 10—12 tungumál, þar á meðal
rússnesku og kínversku.
Blöðin sögðu ábyggilega ekki ofsögum af
hve sendiherrann er næmur á erlend tungu-
mál. Þremur vikum eftir að hann kom til
íslands hjelt hann boð inni fyrir utanríkis-
ráðherrann og fleiri gesti. Þar ávarpaði
sendiherrann utanríkisráðherra með ræðu á
lýtalausri íslensku. Hann sagði fram ræðu
sínna blaðalaust.
Það verður því ábyggilega ekki langt.
þangað til sendiherrann getur bætt íslensk-
unni við hið fjölbreytta tungumálasafn sitt.
Alþjcoasýning á mafvæía-
framleiðslu í (hicago í vor
FRAMLEIÐENDUM matvæla og tækja til framleiðslu á mat-
vælum í öllum Marshalllöndunum hefur verið boðið að sýna
framleiðslu sína á alþjóðlegri
verður í júní 1951.
Sýningin, verður haldin á
vegum sambands matvörukaup
manna í Bandaríkjunum, sem
eru einhver stærstu samtök
sinnar tegundar í heimi og
telja meir en 75.000 matvöru-
kaupmenn innan sinna vje-
banda.
Stjórn sýningarinnar gerlr
ráð fyrir ^að um 15.000 gestir
muni heimsækja sýninguna,
þar með taldir smásalar, heild-
salar, matvælaframleiðendur
og umboðsmenn þeirra. Hins
vegar mun almenningi ekki
ætlað að heimsækja sýningu
þessa.
Vörutegundir þær, sem eink-
um verða sýndar, eru matvæli
og aðrar vörur, sem venjulega
eru til sölu í matvöruverslun-
um, svo og áhöld og tæki, sem
notuð eru við sölu og dreif-
ingu vörunnar.
Sýningin verður haldin í
hinum stóra sýningarskála við
Navy Pier í Chicago. Þar munu
verða alls fjórir sýningarsalir,
þar sem til sýnis verða hvers-
konar matvörur, innrjettingar,
vjelar og aðferðir eins og full-
komnast þykir nú á tímum. í
öðrum enda sýningarskálans
mun verða komið fyrir tveim-
ur matvöruverslunum. Versl-
anir þessar verða innrjettaðar
matvælasýningu, sem haldin
á hinn fullkomnasta hátt og
búnar hinum nýjustu og bestu
tækjum sem nú eru til.
Sýning þessi verður haldin
um leið og fundir sambands
matvörukaupmanna standa yf-
ir á sama stað og verður þeim
erlendu gestum, er þátt taka í
sýningunni, leyft að sækja
fundi sambandsins. Menn, er
standa framarlega í iðnaði og
stjórnmálum munu halda er-
indi á ráðstefnunni um málefni
er varða alla, sem að fram-
leiðslu og sölu matvæla starfa.
Mál þau, sem tekin verða til
umræðu á ráðstefnunni eru m. ,
a. þessi: Fullkomnari fram-
reiðsla matvæla, nýjar söluað- ,
ferðir, deildarskipting í mat-
vöruverslunum, kennsla og æf-
irtg starfsfólks, viðskiptaaðferð
ir, markaðshorfur, reksturs-
kostnaður og önnur fleiri mál
er varða framleiðslu og dreif-
ingu matvæla af öllum tegund
um.
Embættismenn efnahags-
vinnustofnunarinnar hafa lát-
ið það álit í ljós að markaðs-
möguleikar í Bandaríkjunum
fyrir matvæli framleidd í Ev-
rópu, væru mjög miklir. Á ár-
inu 1949 námu útflutt mat-
væli frá Marshalllöndunum 15
prós. af öllun. útflutningi þeirra
til Bandaríkjanna. Af þeirri
upphæð allri voru 13 milljónir
dollara notaðar til kaupa á ost-
um; 13.5 milljónir til kaupa á
fiski og fiskafurðum og 115
milljónir dollara fyrir ýmsar
aðrar tegundir matvæla, þar
með taldar 57 milljónir til
kaupa á hverskonar drykkjum,
svo sem ljettum og sterkum
vínum, bjór, o. fl.
Fyrirtæki og samtök, sem
óska frekari upplýsinga, ættu
að skrifa til framkvæmdastjór
ans fyrir sambandi smákaup-
manna í Bandaríkjunum, en ut-
anáskriftin er sem hjer segir:
Miss R. M. Kiefer, Secretary,
Managar, National Association
of Retail Gracers, 360 North
Michigan Avenue, Chicago 1,
Ulinois, U.S.A.
Viðræður um sam-
eining Þýskalands
BONN, 12. jan.: — Á mánu-
daginn ætlar Adenauer, for-
sætisráðherra V.-Þýskalands,
að svara tillögu austur-þýska
forsætisráðherrans, Grotewohl.
um viðræður milli landshluí-
anna. Mundu þær einkum miðá
að sameining landsins í eitt
ríki. NTB
A&ikin alómorkuíram-
leiðsla í Kanada
OTTAWA: — Verslunarmála-
ráðherra Kanada hefir tilkýnnt
að farið verði fram á það við
þingið, að það samþykki um
30 milljöna Kahadadóllára fjár
framlag til aukinnar atom-
orkuframleiðslu. — Reuter.