Morgunblaðið - 01.02.1951, Page 7

Fimtudagur 1. febrúar 1951
nUKGVlSttLAOt»
7
l»að sem þegar hefir gerst
I máli Olíufjelagsins h.f.
MANNA Á MILLI er nú ekki um annað fremur rætt en mál
Qlíufjelagsins h.f. Menn spyrja hver annan hvernig á því standi,
nð verðgæslustjóri skyldi sleppa Olíufjelaginu h.f. við alla
lannsókn en gefa.út yfirlýsingu, sem var byggð á augljósum
tylliástæðum um að fjelagið væri sýknt saka. Mesta furðu hefur
þó vakið brjef verðgæslustjóra til viðskiftamálaráðuneytisins,
þar sem hann biður ráðuneytið um að opinber rannsókn fari
fram á embættisfærslu sinni, ef því sýnist ástæða til, en með
J.essu brjefi slær verðgæslustjóri algert vindhögg.
Það sem verðgæslustjóra bar að gera þegar í upphafi og ber
c-rrn að gera er að fá verðlagsdómi, sem að lögum á að rannsaka
slík mál, allt mál Olíufjelagsins h.f. í hendur til rannsóknar og
dómsálagningar, cf rannsókn gefur ástæðu til að málið gangi
til dóms.
. Embættisfærsla verðgæslustjórans og athugun hennar hjá
viðskiftamálaráðuneytinu er ekki aðalatriði. Það er rannsókn!
máls 'Olíufjelagsins hjá verðlagsdómi, sem öllu máli skiftir. |
,,Tíminn“ og Alþýðublaðið reyna að verja verðgæslustjórann,
tn íæra ekki fram eina einustu nýtilega ástæðu honum til afsök-
unar. Tíminn sagði m. a. á dögunum, að dómsmálaráðuneytið
f.ielli oft frá málshöfðun og því mætti verðgæslustjóri eins sleppa
Olíufjelaginu h.f. við að láta mál þess fara eðlilega leið. Hjer
sjá þó allir hver reginmunur er á. Dómsmálaráðuneytið fellur
ekki frá málshöfðun nema rannsókn fyrir dómi hafi farið fram,
en verðgæslustjóri sýknar Olíufjelagið úpp á sitt eindæmi og í
elgeru heimildarleysi án allrar tanrisóknar.
Hjer birtist á eftir tímatafla yfir það helsta, sem gerst hefur
i máli Olíufjelagsins h.f. frá því fyrsta og fram á þennan dag
og enn er komið í dagsljósið: I
10. mars E.s. Memphis kemur til landsins með farm til
Olíufjelagsins h.f.
19. mars Gengi ísl. krónunnar fellt.
t nóv. s.l. Meðiimur verðgæsluráðs bendir verðgæslustjóra á
mein- verðlagsbrot Olíufjelagsins h.f., þar sem
það muni hafa selt olíu úr Memphis á of háu verði
og broúð þar með ákvæði laganna um gengisbreyt-
inguna.
Fyrri hluta Þessi ábending er ítrekuð við verðgæslustjóra.
iJesember
Seinnihluta Abendingin um meint verðlagsbrot Olíufjelagsins
desember h.f. ítrt kað í þriðja sinn við verðgæslustjóra.
Einn forstjóri Olíufjelagsins h.f. fer utan.
0. jan. Annar forstjóri Olíúfjeíagsins fer utan.
9. jan. Birt er opinberlega frásögn af meintu verðlags-
broti OlíufjelagSins h.f.
11. jan. Morgunblaðið krefst ítarlegrar rannsóknar á meintu
verðiagsbroti Olíufjelagsins h.f. Verðgæslustjóri
lofar rannsókn, segir skýrslu sína væntanlega fyrir
lok næstu viku.
19. jan. Forstjóri Olíufjelagsins h.f., Sigurður Jónasson,
kemur aftur til landsins.
26. jan. Verð;*;æslústjðri lýsir Olíufjelagið h.f. sýknt saka
í sk- rslu sinni, sem ber það með sjer, að engin
rann ókn hefur farið fram.
28. jan. Moi'gr nblaðið leggur fimm spurningar fyrir verð-
gæsiii tjóra út af yfirlýsingu hans.
30. jan. Verðgreslustjóri biður viðskiptamálaráðuneytið um
opinbcra rannsókn á embættisfærslu sinni, ef því
þyki ástæða til, en svarar ekki spurningum Mbl.
31. jan. Morgunblaðið krefst þess, að verðgæslustjóri vísi
inák ru tafarlaust til verðlagsdóms og ítrekar fyrri
spurningar til verðgæslustjóra.
Ilvað gerist næst?
>anir einhuga í landvarnamálum
Koma Eisenhowers
haiði góð áhrif
Eldur í flofpoiti
KLUKKAN langt gengín tvö í
gærdag, kom upp ei dur í Ingólfs
bakaríi við Tjarnargötu. Kvikn
að hgfði í flotpotti.
Þegar slökkviliðið kom, log-
aði vel í flötinu og gífurlegan
hita lagði frá eldinum og urðu
lítilsháttar skemmdir af hans
völdum. Slökkviliðið var að-
eins skamma síund að fást við
eldinn.
Milljónamæringum
fækkar í Svíþjóð
STOKKHÓLMUR, 31. jan. —
Skýrt var frá því hjer í dag,
að milljónamæringum fari
fækkandi í Svíþjóð. Um síðustu
áramót vóru þeir ,,aðeins“ 785
í öllu landinu.
Samtímis þessu hefir þó tala
þeifra Svía farið vaxandi, sem
eiga yfir 30,000 krónur. Þéir
eru nú á þriðja hundrað þúsund.
Eftir Pál Jónsson.
K.höfn í janúar 1951.
EISENHOWER, yfirhershöfð-
ingi Atlantshafshersins, var á-
nægður með viðræður sínar við
dönsk stjórnarvöld. „Jeg hefi
komist að raun um, að í Dan-
mörku ríkir hinn rjetti andi,
sem Atlantsh^fssáttmálinn verð
ur að byggjast á“, sagði yfir-
hershöfðinginn, þegar hann tók
á móti dönskum og erlendum
blaðamönnum. Voru þarna við-
staddir rúmlega 110 blaða-
menn frá 9 löndum.
EINDREGINN
LÝÐRÆÐISSINNI
Allir, sem kynni höfðu af
Eisenhower, voru hrifnir af
persónuleika hans. „Truman
g'at ekki valið betri mann til að
stjórna sameiginlegum her
Atlantshafsþjóðanna“, sagði Ole
Björn Kraft, utanríkisráðherra,
í viðtali við blaðamenn. Þeir,
sem tóku þátt í viðræðunum við
Eisenhower, höfðu orð á þvi,
að mjög er áberandi, hve ein-
dreginn lýðræðissinni hann er.
Honum er mikið áhugamál að
vernda lýðræði Vesturlanda.
Eisenhower er bjartsýnn. Hann
trúir á þann möguleika, að hægt
sje að afstýra styrjöld, ef
Atlantshafsþjóðirnar hafa svo
öflugan her, að þjóðum, sem
hafa árás í hyggju verði ljóst,
að vestrænar þjóðir sjeu færar
um að vernda frelsi sitt og
sjálfstæði.
Eisenhower kom ekki með
neinar kröfur viðvíkjandi land-
vörnum Danmerkur. Erindi
hans í Kaupmannahöfn var að
kvnnast landvarnarmálum
Dana og um leið að skýra þeim
frá afstöðu Bandaríkjanna til
landvarna Atlantshafsþjóð-
anna. Stjórn Bandaríkjanna er
reiðubúin til að auka liðsafla
sinn í Evrópu og senda Atlants-
hafsþjóðunum vopn og efnis-
vörur til hergagnaframleiðslu.
En bandaríska þingið verður að
veita fje, til þess að hægt sie
að láta þessa híálp í tje. Skiftir
það miklu máli um afstöðu
þingsins, að Eisenhower geti
gefið skýrslu þess efnis, að
Atlantshafsþjóðirnar sjeu reiðu
búnar til að auka landvarnir
sínar eftir mætti, og að hjálp
frá Bandaríkjunum muni
koma að tilætluðum notum.
Danir hafa vafalaust ekki dreg-
ið dulur á, að landvörnum
þeirra er mikið ábótavant.
EISENHOWER YFIRSTJÓRN-
ARI DANSKS HERS
Þátttaka Ðana í hinum sam-
eiginlega Atlantshafsher hefir
vafalaust verið eitt aðalatriðið
í 'úðræðum Eisenhowers við
dönsk stjórnarvöld. Að viðræð-
unam loknum tilkynnti talsmað
ur dönsku stjórnarinnar blaða-
mönnum í nærveru Eisenhow-
ers, að Eisenhower fái yfir-
stjórn danska herliðsins í Þýska
landi. Hefir herlið þetta starf-
að undir yfirstjórn Breta að
undanförnu. Samþykkt Norð".r
Atlantshafsráðsins á Bruxelles-
fundinum í desember um stofn-
un sameiginlegs Atlantshafs-
hers verður í nánustu framtíð
lögð fyrir danska Ríkisþingið
til samþykktar.
Danir hafa ekki nema 1,000
hermenn í Þýskalartdi. Er því
fyrst um sinn í rauninni ein-
göngu um táknlega danska
þátttöku í Atlantshafshernum
að ræða. En dönsk blöð búast
við, að Danir muni fljótlega
leggjf m meira lið til
Eisenhower.
Atlantshafshersins. Spugningin
er nú sú, hve fjölmennur þessi
liðsafli á að vera. Danir cru
svo fámennir, að þeir þurfa í
rauninni á öllum liðsafla sín-
um að halda í Danmörku, til
þess að geta varist árás þangað
þar til hjálp kemur frá öðrum
Atlantshafsþjóðum. Þeir mega
því ekki við að hafa mikinn
liðsafla erlendis. En dönsk blöð
segja svo frá, að ekkert sje því
til fyrirstöðu, að danskt herlið,
sem starfar undir stjórn Eisen-
howers, verði staðsett ! Dan-
mörku. Sumir tala um, að álit-
legur danskur liðsafli verði stað
settur í Jótlandi, nálægt suð-
urlandamærum Danmeiliur,
undir stjórn Eisenhowers. En
margir líta þó svo á, að heppi-
legast sje, að Eisenhower fái
yfirstjórn alls liðsafla Dana.
Gera menn ráð fvrir, að þá
verði auðveldara en annars að
útvega danska hernum fljót-
lega þau hefgögn, sem hann
þarf á að halda. Búast því marg
ir við, að Eisenhower verði áð-
ur en langt um líður skipaður
yfirhershöfðingi alls liðsafla
Dana.
ÞRÍR FLOKKAR SAMMÁLA
UM LANDVARNAMÁLIN
Róttæki flokkurinn — og
vitanlega líka kommúnistar —
hafa haldið þvi fram, að þátt-
taka í sameiginlegum Atlants-
hafsher undir einni stjórn muni
svifta Dani sjáifsákvörðunar-
rjetti í landvarnarmálunum.
Er því eftirtektarvert, að eftir
heimsókn Eisenhowers skrifar
Politiken, aðalblað róttæka
flokksins, að þessar staðhæíing
ar sjeu óstæðulausar. Segir
blaðið, að aðalhlutverk Eisen-
howers á friðartímum sje það,
að sjá um að Atlantshafsher-
inn sje vel æfður og vel búinn
hergögnum. En danska Ríkis-
þingið ákveði, hve miklu fje
Danir verji til hermála, hve
margir verði kvaddir til her-
þjónustu og hve langur þjón-
ustutími þeirra verði.
Búist er við, að Danir lengi
bráðlega herþjónustutíma úr
10 upp í 12 mánuði. Mönnum
er ljóst, að lengri þjónustutími
er æskilegur en þó fyrst um
sinn ekki framkvæmanlegur
vegna skorts á liðsforingjum og
hermannaskálum.
Danir eru svo hepþiléga
staddir, að þrír stærstu flokk-
arnir, íhaldsmenn, vinstrimenn
og jafnaðarmenn, eru sammálá
um landvarnarmálin. Þessit
flokkar hafa til samans 'ýfir-
gnæfandi meirihluta þjóðarinn-
ar að baki sjer. Stofnun Atlants
hafshersins hefir aukið traust
Dana á Atlantshafssáttmálan-
um. „Upphaflega óttuðust sum-
ir, að Atlantshafssáttmálinn
yrði aðeins pappírssamriingur.
Æn eftir Bruxells- fund Norður-
! Atlantshafsráðsins í desembec
er þessi ótti fyrir fullt og aílt
; úr sögunni“, segir Ole Björn
Kraft, utanríkisráðherra.
Kaupm.höfn í janúar.
HAGSTOFAN danska birti fyr-
ir nokkrum dögum yfirlit yfir
efnahagslega afkomu dönsku
þjóðirínnar á árinu sem leið.
Tekjur þjóðarinnar uxu um 3
miljarða upp í 24 miljarða.
Brúttó-fjárfestingar námu 5,2
miljörðum eða 18% meira en
árið áður. Neyslan óx um 13%
upp í 18,8 miljarða. Þegar til-
lit er tekið til verðhækkunar-
innar, nemur aukning fjárfest-
inga 10% og neysluaukningin
tæplega 7%.
AUKIN FRAMLEIÐSLA
Bæði framleiðsla, útflutning-
ur og innflutnineur fór mjög
vaxandi síðastliðið ár. Iðnað-
arframleiðslan óx um 11% og
er nú 60% meiri en fyrir heims
styrjöldina síðari. Framleiðsla
landbúnaðarvara úr dýrarík-
inu óx um 20% og er nú orðin
meiri en fyrir stríðið, en þó
er vinnuafl í sveitum minna en
þá. Sama er að segja um inn-
flutning fóðurefna. Ðanskir
bændur hafa aukið notkun vjela
og innlendra fóðurefna að mikl
um mun. — Uppskerar hefir
verið óvenjulega góð 3 ár í röð.
Afkoma landbúnaðarins var
síðastliðið ár betri en nokkru
sinni áður á síðastliðnum ald-
arfjórðungi. Arðurinn var 9%
af stofnfjenu, en 6,5% árið
áður.
GJALDEYRISÁSTANDIÐ
Innflutningur óx um 1.700
miljónir kr. upp í 6.000 miljón-
ir. Þriðjungur þessarar aukn-
ingar stafar af verðhækkuninni
Utflutningurinn óx um 30% áð
magni en þó ekki nema um
29% að verðmæti. Nam út-
flutningur 4.750 miljónum kr.
eða 1.100 miljónum meira en
árið áður. Verslunarjöfnuður-
inn er þannig óhagstæður um
1.250 miljónir. Mikið af þess-
um halla er greitt með di^dum
tekjum og Marshallhjálp.
Greiðsluhallinn nam þó 360
miljónum kr. Árið áður var
greiðslujöfnuðurinn hagstæður
um 290 miljónir.
Danir fengu síðastliðið ár 385
miljónir kr. Marshallhjálp sem
gjöf. Án hennar hefði greiðslu-
hallinn numið 745 miljónum.
Skuldir Þjóðbankans við útlönd
uxu úr 400 miljónum upp í 672
miljónir kr. Skuld Dana við
greiðslubandalag Evrópu
(EPU) nam í árslok 265 milj-
ónum kr. o'g er nú líklega kom-
in upp í 270 miljónir eða meira.
En þegar skuldin fer fram úr
270 miljónum, verður nokkur
hluti hennar að greiðast með
gulli eða dollurum.
Eins og kunnugt er stafa
gjaldeyrisvandræðin aðallega af
því, að verðið á innfluttu vör-
unúm hefir hækkað stórkost-
lega, fyrst vegna gengislækk-
unarinnar í september 1949 og
Seinna vegna Kóréustríðsins,
Fraruhald & bls. 8.