Morgunblaðið - 09.05.1951, Qupperneq 7

Miðvikudagur 9. maí 1951.
WORGUHtíLAOIÐ

Þorvgldsson
ÞEIR, sem nú era tonmír á efri
ár, muna tvenna tíma Iijer á landi.
Þeir höfðu náð fullorðinsaldri,
þegar mesta bylting varð mcð
þessari þjóð, sem nm getur í sögu
hennar. Verslun varð frjáls. Vjel-
ai' komu í fiskiskipin og lög voru
sett, sem ætluðu hverjum manni
nokkra fræðslu þegar á unga alari.
Hinn fullorðni maður er þess þeg-
ar albúinn, að kasta árinni og nota
vjelaorkuna til þess að sækja hin
fengsælustu fiskimið og ná nokkru
efnahagslegu sjálfstæðí, en hann
er of seint á ferð til þess að geta
notið batnandi aðstöðu tíl skóla-
göngu og æðri menntunar.
Þegar hann nú hefur, á s.l. ári,
ritað fyrir Ferðafjelag Islands,
Lýsingu af Vestur-ísaf jarðarsýslu
snotra bók, sem nú er að koma út,
get jeg eigi varist þeirri hugsun,
að ef hann í æsku hefði notif
menntunar, sem meðfæddum gáf-
um hans sæmdi, myndu störf hanf
fyrr og meir hafa beinst inn á
brautir ritstarfa og fræðimennsku
og vafalaust með góðum árangri.
Jeg flyt svo þessu sjötuga af-
mælisbarni bestu kveðjur og ein-
lægar hamingjuóskir frá mjer og
öðrum vinum hans.
Kr. A. Kr.
Kristján verður í dag staddur á
heimili dóttur sinnar, Hofsvalla-
TÖtu £»7.
— Frásöp 6uð-
Frh af bis. 2.
fá greiðara færi «pp á Efra
Jökuldal.
BEINA UE3Ð Á VATNAJÖKUL
— Og svo var það heimferðin
með viðkomu á Bárðarbungu.
— Já, stjömendur Loftleiða
nefndu það við mig, að jeg
reyndi að koma við á Bárðar-
bungu á heimleiðinni og vildi jeg
gjarna reyna bílinn á slíkri ör-
æfaferð, áður en lyki. Við vorum
tveir í þeirri ferð, Ari Björns-
son bílstjóri frá Egilsstöðum
slóst í förina með, en hann
hafði verið mjer til aðstoðar við
fiutningana, hinn vaskasti mað-
ur. Við fórum frá Egilsstöðum
kl. 2 e. h. upp Bótarheiði og fram
Fljótsdalsheiði, beina línu aust-
an Eyvindarfjalla. meðfram
Þrælaöldu. Við stönsuðurn hjá
Grábergshnjúkum. Þar voru
komnir dálitlir hagar og sáum
þar mikinn fjölda hreindýra.
HREINDÝRIN
— Varstu oft var við hreindýr
á ferðum þínum?
— Já, i Fellunum sá jeg oft
stóra hreindýrahópa.
— Voru þau illa á sig komin?
— Mjer sýndust veturgömlu
dýrin vera orðin höruð.
8—9 KLST. FERÐ
Síðan hjeldum við norðan við
Snæfell beina leið á Brúarjökul.
En fengum þarna á Oræfunum
svartaþoku svo við urðum að
halda kyrru fyrir í 12 klukku-
stundir, en þegar henni ljetti
nokkuð, hjeldum við beina línu
í Brúarjökul og upp jökulinn við
stöðulaust, nálæot upptökum
Jökulsár og vorum komnir upp
úr þokunni i 1100 metra hæð.
Fengum eftir bað hið besta
veður. Alls munum við hafa ver-
ið á ferð 8—9 klst. frá Egiísstöð-
um og þangað sem fimm leiðang-
ursmenn Loftleiða biðu okkar
við Geysisflakið.
ÞRISVAR Á BÁRÐARBUNGU
Þeir höfðu hlaðið einn sleðann
og hjeldum við með hann í eftir-
dragi niður á Innri-Eyrar, þar
sem flugvjelin var nálægt Blæng.
Við fórum síðan tvær ferðir upp á
Bárðarbungu og sóttum sinn sleð
ann í hvorri ferð. Síðan niður að
Kirkjubæjarklaustri, síðan um
Mýrdalssand að Vík, en fengum
afskaplega vonda færð á sand-
inurn og Höfðabrekkuheiðinni.
Frá Vík fjekk jeg snjóbílinn
fluttan á vörubíl, því ófært var
að fara á honum á snjólausri
jörð alla leið til Reykjavíkur.
Það voru mikil viðbrigði frá því
á Austurlandi, að sjá grænar hlíð
ar undir Eyjafjöllum.
' \ ÍJt
H,A,Ðjur!mi!ifþj6tí- rf[mygldUí!ar¥eÍkÍF!" í h@ííd í
stótðFæreylnga fyr|fa sjnn hjer á f3l!cfi
láfinn i
Vinsæissfa ieikritið hjer á landi —
Anna Borg ísikur eitf aðalhluverkið
VINSÆLASTA leikritið, sem Ieikið hefur verið hjer á landi, —•
ímyndunarveikin, eftir Moliere — verður frumsýnt í Þjóðleik-
húsinu annað kvöld og leikið í heild í fyrsta sinni hjer á lanöi.
Anna Borg leikur sem gestur hlutverk Toinette, en það er hlut-
verkið, sem móðir hennar frú Stefanía Guðmundsdóttir Ijek svo
oft við dæmafáa hrifningu áhorfenda. Leikstjóri er Óskar Borg,
en Lárus Sigurbjörnsson hefur þýtt leikinn og Tómas Guomuijds-
son bundið mál, sem er í milliþátlum og eftirleik.
Kristján G. Þorvaldsson er
fæddur 1881 í Súgandafírði, sem
á þeim tíma er einangruð sveit,
fámenn og setin fátæknm bændum.
Þeir voru svo hart haldnír af striti
fyrir daglegu branði, aS oft lá við
skorti að vordögnsn.
í Súgandafirðí vevður áður
nefnd bylting — á fyrsta tug þess
arar aldar, —- umfangsmeiri og
gagngerðari en í — mjer er nær
að halda — nokkra öðrcu byggðar-
lagi landsins. Þar myndast kaup-
tún, sem ekki var til á®ur og íbúa-
talan mei ™ en tvöfaldast á oinum
áratug, 1905—1915.
Kristján G. Þorvaldsson, jeg og
margir Súgfirðingar aðrir á okk-
ar reki, höfum lifað æfintýri byggð
arlagsins og lagt fram vinnu og
vit til að byggja það upp í efna-
legu og andlegu tilliti. Það er fyr-
ir samfylgdina og samvinnuna viö
þetta starf, sem mig íangar til að
færa honum þakkarorð á þessurn
merkilegu tímamótuns æfi hans.
Kristján Ijet ekki fátarkleg lífs-
kjör í uppvextinum aftra sjer frá
þvi, að afla sjer þekkingar, sem
af bókum verður mimin, og lærði
á þann hátt, án tílsagnar, ýms
fræði, þ. á. m. grasafræði. Erlend
tungumál, svo sem þýsku ogensku,
auk nprðuriandamála, nam hann
svo vel af sjálfsdáðam, að hann
getur lesið sjer til gagns, bækur
á þessum málum. Enn fremur
lærði hann með mjög lítilli til-
sögn, að spila á orgel og hefur
árum saman amtast orgelspii í
sóknarkirkjunnL
Jeg hef verið saxnsíarfsmaður
Kristjáns við ýms sveítarst jórnar-
störf, — en að og frá þeím störf-
urn feykja pólittískúr víxtdár mönn
um með okkar skapgerð. Lengst
var samstarf okkar í stjxira spari-
sjóðsins, en hann var einn stofn-
enda hans fyrir nál. ÍO áram og
hefir verið stjóraæarformaður
lxar.s á þriðja tug ára.
Mjer er það xxiikil áxiægja að
geta fullyi-t það, að 511 þessi störf
hefir hann ávallt tmxxíð með ör-
uggri trúmennsku, vitt og velvilja.
Jeg hefi einnig með óblandinni
ánægju, hlýtt á mörg, mjög vel
samin erindi sem K risttján hefur
flutt við ýms tækífærí. Hann er
miög vel máli farinn, skýr í hugs-1 — 1
un og gæddur traustu minni. Hálf- bl ' .d' ' |_ .
sjötugur að aldri íók hann sjer SiJOFll I ttlQOll&SÍU
fyrir hendun-.iað aéo*ja> ömefnatj DJAKARTA, 8, mal.
skrá Súgajidafjarðai^ ásamt ýms4j stbýþústjórri hétír verið myntíif
um.sögrífn og þjóffsögrant þaoan -rwili índónesíu eftir 38 daga stjórnar
semneru d'rábærlegaim-I skj-úsett-’i kreppu. Hann heitir Sukiman for
ar. Hcfiii' ömefnasadú þetta lilot- / öaetislfíBIidtíft‘,Hftihc(fAiý5lú14tjórn-
ið lofsamleg.iuimnæíi' eínsiáí a%Tí*oiáij Jö|tJ'éFiM'HlöRKi MtöÁltóðsÍW’
fi i'iifiiiitii' ibiliimiiiulriwMnin '• n.'irBBáanHi 'úÞ>ri miiíeiíi'i
í FYRRADAG andaðist 64 ára að
aldri, Hans Andrias Djurhuus,
rithöfundur, sem um langt ára-
bil hefur verið þjóðskáld Fær-
eyinga. Hann ljest í Þórshöfn, en
þar hefur hann verið búsettur.
Hann hafði kennt vanheilsu und-
anfarið og legið rúmfastur síðan
um síðustu áramót.
H.A. Djurhuus var þjóðminja-
vörður Færeyja, yfirkennari við
gagnfræðaskólann í Þórshöfn og
framkvæmdastjóri leikfjelagsins
þar á staðnum. Höfuðverk hans
sem skálds voru ljóð. Hafa verið
gefin út eftir hann á færeysku
8—10 bindi af Ijóðum. Ennfrem-
ur hefur komið út eftir hann eitt
bindi með ævintýrum, smásögur
og barnabækur. Hann hefur skrif
að 15 leikrit og hafa nokkur
þeirra verið prentuð. Bróðir
hans, J.H.O. Djurhuus var einnig
ágætt ljóðskáld. Þýddi hann m.a.
Homer og Piato á færeyska
tungu.
Hans Andrias Djurhuus kom
hingað til Islands í fyrravor og
var fulltrúi Færeyinga við vígslu
Þjóðleikhússins. A æskuárum sín
um stundaði hann sjó á færeysk-
um skipum á Islandsmiðum. —
Hann var hið mesta ljúfmenni i
allri framkomu. Að yfirbragði
var hann göfugmannlegur og
greindarlegur. Hann hafði mik
inn áhuga fyrir merftiingarlegum
tengslum og samvinnu íslend
inga og Færeyinga. Efling fær-
eyskrar tungu var höfuð mark-
mið hans og hugsjón.
Með dauða Hans Andrias Djur
huus er stórt skarð höggvið í rað-
ír færeyskra andans manna.
S. Bj.
— Útvarpssijóri
Frh. af bls. 2
fjármálaráðherra í umræddu sam-
tali að metast útvarpsstjóra til
málsbóta. Hann hafi ennfremur
sætt miklum aðfinnslum mennta
málaráðherra fyrir aðferð sína og
endurgreitt hagnað sinn af töku
gjaldsins til rjettra aðila.
Niðurstaða dómsins varð því sú,
að. Jónas Þorbergsson útvarps-
stjóri, hafi með töku fyrmefds
gjalds, gerst brotlegur við 128. gr.
MEISTARINN MOLIERE
A blaðamannafundi í Þjóöleik-
húsinu í gær sagði Óskar Borg
frá Moliere og ímyndunarveik-
inni, m. a. á þessa leið:
ÍMYNDUNARVEIKIN
FYRST SÝNÐ HJER 1S8S
ímyndunarveikin var fyrsti
sýnd hjer i Reykjavík 1886, i
Glasgow, síðan Ijeku prentarar
„Moliere var fyrst og fremst; leikritið oft um aldamótin, en
leikhúsmaður, sá magnaðasti sem
sagan getur um, að Shakespeare
ekki undanskildum. Hver setn-
ing hans hefur ákveðið markmið,
en hann gefur hinsvegar svo að
segja engar leiðbeiningar með
leikritum sínum. Virðist mörgum
erfitt að skilja sumt af því, sem
hann segir, en Moliere mun hafa
farið eftir reglunni: „Mitt er að
yrkja, ykkar að skilja“. Allar
persónur hans eru dæmalaust vel
mótaðar og skýrar.
„I öllum leikskólum um allan
heim eru verk Molieres mest
notuð. Hann þykir erfiðastur við-
fangs og leikhúsmenn líta svo á,
að þeir, sem geti gert verkum
hans skil, geti einnig ráðið við
flest annað.
ÁDEILA á
LÆKNASTJETTINA FUÖNSKU
„Imyndunarveikin er napurt
háð og ádeila á læknastjettina
frönsku á tímum Molieres. Sjálf-
ur hafði hann orðið fyrir barðinu
á skottulæknum, því dóttir hans
hafði dáið fyrir handvömm lækn-
Leikfjelagið fyi'st 1909, þar sern
Árni Eiríksson ljek Argan og fru
Stefanía Guðmundsdóttir Toin-
ette. Síðan hefur ímyndunar-
veikin verið leikin margoft hjer
i bænum og úti á landi við fá-
dænia vinsældir, þótt ekki væri
leikurinn sýndur i heild, enda
ekki á færi nema stærri leikhúsa.
og rjettindi í viðskiptum þjóða \
kvíði við að þessi elclur breid l
Aðalleikendur að þessu sinni,
auk Önnu Borg, verða Lárua
Pálsson, sem leikur Argan, Inga
Þórðardóttir, sem leikur dóttií.i
hans, Bélinde, og Elín Ingvars-
dóttir, sem leikur Angelique. Jcn
Þórarinsson hefur valið hljóm
listina úr samtíðarhljómlist Moli-
eres, Robert A Ottoson stjórn:c
hljómsveitinni, en Sigriður Ár-
mann stjórnar dönsunum.
„fmyndunarveikin, gleði í þrem
ur flokkum, með milliþáttum og
eftirleik“ eins og leikritið heitir
fullu nafni værður án efa vin-
sælt. Anna Borg mun þó ekki
geta leikið í þessu leikriti, nemn
tiltölulega fá skipti, þar sem húa
fer af landi burt þann 29. þessa
anna. — Moliere var tæringar-1 mánaðar og hefur þó verið mán-
veikur og á fjórðu sýningu a
ímyndunarveikinni í París 1673,
en þá Ijek Maliere sjálfur hlut-
verk Argans, sprakk æð í lunga
hans og hann ljests svo að segja
á leiksviðinu.
„En i dag er ímyndunarveikin
gleðileikur og skapgerðar. Bráð-
fyndinn og skemmtilegur. For-
leikur, milliþættir og eftirleikur,
sem allt verður tekið með nú,
var það súkkulaði, sem Moliere
setti utan um pilluna, aðalefni
leiksins, til að fá fólkið til að
koma í leikhús. Hann gerði ráð
uði lengur á Islandi en hún gerði
ráð fyrir í upphafi.
Framh. af bls. 6.
liðið hefir staðið uppi vatnslausf
eða vatnslítið, sem sagt horft a
hús brenna án þess að geta nokk-
uð að gert. Þetta er mál sem verð-
ur að breytast, o - er nú í athug-
, un hvernig leysa skuli. En þaö
fyrir balletsýningum og öðru sem er víðar pottur brotinn hvað þettn
avm tVnr fmiriann “ • £nertir en hjer í Reykjavík. A
undanförnum árum hafa margir
stórbrunar orðið, þarsem mikil
verðmæti hafa farið forgörðum,
en jeg fullyrði að mörg þessara
brunatjóna hefði ekki þurft aö
verða eins mikil og orðið hefir.
ef slökkvivarnir hefðu verið i
því ásigkomulagi, sem gera verð-
ur kröfu til að þau eigi að vera í,
Þá vil jeg minnast hjer á aðrrv
agni fyrir fjöldann."
UM LEIKSTJÓRANN
Þetta sagði Óskar Borg leik-
stjóri Imjmdunarveikinnar að
þessu sinni. Óskar á langan leik-
listarferil að baki sjer, svo sem
eldri Reykvíkingum er kunnugt.
Ilann ljek mikið hjer í bænum á
árunum 1920—1925, tók þótt í
leikför móður sinnar til Vestur-
U - inor, inoi , , . T i hlið þessa máls, sem sje einka
heims 1920—1921 og ljek þa i slökkvivarnir.
Imyndunarvcikinni og „Frú X“. Þær geta verið nokkuð ma
A arunum 1926 1927 ljek Óskar J konarj nn handslökkvitæki með
með Guðmundi Kamban í Sendi- kemiskum vökvum cru algeng-
ust. Þrátt fyrir, að slík tæki eru
enn sem komið er, tiltölules
hegningarlaganna, sem áður er
getið og þykir refsing hans meö . hcrranum frá Jupiter og Vjer
tilliti til áðurnefndra málsbóta I morðingjar og einnig vann hann
hæfdega ákveðin 3000 kr. sekt til ’ að sviðsetningu með Kristjáni j sjaldgæf! ha"fa'þau'’oft1 komið='i
nkissjoðs og komi varðhald i l.> Albertssym á meðan só siðar- | veg fyrir eldsvoða, bæði með þvt
daga í stað scktannnar verði huu 'netndi var formaður Leikfjelags að slökkva eld, og tefja fyrir út-
e.g. gre.dd mnan f.ogurra v.kna (Reykjavíkur. Af hlutverkum, breiðslu hans, þartil utanaðkom-
fra birtingu domsms. Utvarps- sem monnum eru minnisstæð í andi hjálp berst. Þegar eldur kem
stjora ber að greiða allan sakar- ^ meðferð Oskars Borg má nefna ur upp er það fyrstu mínúturn-
kostnað, þar með talin málsvarn- Arnes í Fjalla-Eyvindi, prinsinn ar sem eru dýrmætastar. Tæki
síns í Alt Heidelberg, síra Moren í þessi eru ódýr og ættu að vera
Candia. En mörg fleiri hlutverk sem víðast, bæði á heimilum, i
hafði hann með höndum. iðnfyrirtækjum, verslunum og
Þá má geta þess að Óskar var vörugeymslum.
um hríð leiklistargagnrýnandi Þá hefir á síðustu árum verið
I gær var ekki vitað hvaða áhrif Morgunblaðsins. 1 komið upp nokkrum staðbundn-
dómur þessi hefur á skipan em- Á Alþingishátíðinni var Óskar um slökkvikerfum, kolsýru- og
■ bættis útvarpsstjóra og skrifstofu- fenginn til að lesa upp hátíðar- vatnsdreifikérfum. Fullkomnastn
arlaun skipaðs verjanda
Jóhannesar Elíassonar hdl. !r;'
800.
AlIRIF DÓMSINS
g^ngti störfum'iSinumiyið'.útvarphiíeikrifa; en di'ó;'signhð' rheStú í hásiríu og : MáifiihgarVét'iksjn'ijðj;
'tiini Höi'pti.1 ééfil“nicí‘ff^á,áttáTCT
, isíðEtrvnmálíirwkstsui'nþesSií hófútJ 'tíltókíistaHátðrMm' efíil,iiáð úíini Horpu.' Höir-MÖ'SnMfál
IHljíkí var'iheldtfr vitaðdi:gtérkveldi! hann tók; pfiöf‘'í- 'lögúhi bið Há-1 feiýnt bftdf ,*Smííii!,HVé'A
hvoirf'dómi iþeSsum yérðí iáfi'ýjhð!'‘skóla 'ísláiT.dSi' 19291 1 ' gagrí’álÍií'st'ákÚvú'lt&ffi gdtaHgéH.