Morgunblaðið - 30.06.1951, Page 7

T
ÍLaugardagur 30. juní 1951
*» <1 H ii I' (V B L A.O I Ð
mrai
VIÐ Háafell í Skorcádal er lítil Blágrenið er einnig kornið fra
girðing um 500 metra vestur a£ Noregi, eri þar var það aiíð uþp
bænum, þar sem gróðursettor af fræi, sem kom frá Arapaho
voru um 2000 barrplöntur fyrir National Forest í Coloradoríki í
um 12—13 árum. Fundarmenn af Bandaríkjunum. Fræinu var safr.
aðalfundi Skógræktarfjelags ís-
að í 3000 metra hæð yfir sjó.
Blágrenið hefur vaxið hægar en
sitkagrenið, eins og þess er vani,
er það hefur staðið sig með ágæt-
um og tekið alveg eðlilegum
þroska, að því er best verður
sjeð.
einn við míg: ,,Þar sem eitt eða
tvb’ bárrtrje ná góðum þroska,
hlýtur að vera auðvelt að rækta
nokkur hundruð eða þúsund
sömu tegundar." Þetta er orð að
sönnu, því áð þar sem þessi 2000
trje voru sett niður ætti að vera
enn auðveldara að rækta nokkrar
milljónir trjáa.
Nýlcga var skógrækt ríkisins
gefinn kostur á miklu landi á
þessum slóðum. Nú er hug-
Ályktanir iðnþingsíns
FUNDUR hófst i dag (23. júní), kl. 1,30 e. h. og voru lögð frarl
nþfndarálit. — Tveimur nýjum iðnaðarmannafjelögum var veitt
upptaka í Landssamband iðnaðarmanna, Iðnaðarmannafjelagi.
Rangæinga og Iðnaðarmannafjelaginu Hamar i Hveragerði. — Þing-
ið samþykkti eftirfarandi ályktanir:
UTVEGUN EFNIS OG
ÁHALDA
Meðan það ástand ríkir í inn-
flutnings- og gjaldeyrismálum
þjóðarinnar sem nú er, að bundin
eru kaup á flestri efnivöru og
áhalda til iðnaðar og iðju, þá
þeirra, að leggja fram hlu<>»
fje eftir getu.
FRÁ SKIPULAGSNEFND
j Skipulagsnefnd hefur fengið i ■!
athugunav og umsagnar nefndar •
Reiturinn í Háafellsskógi er' myndin sú, að hefja þar ræktun verður að krefjast þess að efni-j ^jjj milliþinganefndar í samvinn ;
ekki stór og bar'ttrjen eru enn barrskóga á næstu árum. Ef það vara og áhöld þessi verði ekki v;g iðnrekendur.
lítil, en þau eru komin yfir erf-1 heppnast, sem ekki er ástæða til keypt nema í samráði við menn j Skipulagsnefnd er því samþyl.k'
iðasta hjallann á lífsleiðinni og ; &ð efast um, verður Háafellsreit-! er hafi sjerþekkingu á gæðum og*ag jg^g vergj áhersla á samstari
eru nú að byrja vöxtinn fyrir ! urinn einskonar Draupnishringur verði vörunnar. Mætti bá komast jvig jgnrekendur um að koma uj o
alvöru. Af þessari litlu tilraun sem mörg trje fæðast af á næstu hjá þeim stórfeldu mistöknm, sém ] jg^banka á þeim grundvelli, er
má telja víst, að norðurhlíðar , áratugum. | átt hafa sjer stað í þessnm cfnum '
Skorradals meðfram vatninu j Jeg gæti trúað því, að einhverj á undanförnum árum.
munu vera ágætlega fallnar til ir, sem lesa þessa grein, kynnaj
þess að rækta í barrskóga. Jarð-‘ að vilja skoða Háafellsskóginn, 1
vegur á þessum slóðum er mjög En það er ekki hlaupið að því
grunnur og hvílir á gömlum skrið eins og er, því að vegurinn þang-
Sitkagreni í Háafellsskógi, gróður
sett 1938. LIjóstrt. G. R. Ólafsson.
lands komu í þennan lííla reit á
sunnudaginn var, að afloknum
íi ða 1 f u n d a r störfuin að Varma-
landi í Borgaríirði. Saga þessa
litla reits er á þessa lund:
FORGANGA GUÐðL
MARTEINSSONAR
Guðmundur Marteinssork verk-
Í! æðingur og formaður Skógræki.
arfjelags Reykjavíkur, haíði litio
hlíðar Skorradals hýru. auga um
mörg ár og talið þær vel fallnar
til að rækta í þeím barrskóg. En
það var ekki fyrr en árið 1933
•að hann átti kost á nokkru girð-
irigarefni og plöntum. Þá fjekl:
hann leyfi bóndans á Háafelli til
þtss að girða nokfeurn blett i
landi jarðarinnar, cn tingmenna-
f.elagið Dagrenning hjálpaði til
við að setja girðinguna upp og
gióðursetja plönturnar. Um eitt
þúsund plöntur voru settar niður
áiið 1938 og svipað magn árið
<eftir. Plönturnar voru settar inn-
arí um kjarrið á víð og dreif um
i jóðrin, en regluleg grtsjun var
ekki gerð á undan gr-óðursetn-
ír.gunni. Þess vegna er gróður-
setningin nokkuð óregluleg, og
tr jen koma upp í luncíurn og smá
hólmum.
ÞRJÁR BARSVIÐA TE.GUNDIR
Hjer voru settar þrjár tegundir
Irarrviða, skógarfura frá Noregi,
en sitkagreni og bíágrení fra
A.meríku.
Skógarfuran kam úr gróðrar-
stöðvunum við Alstahaug og
Hogrxan í Noregi og mun því
jX'ttuð úr hjeruðum mnhverfis
heimskautsbauginn. Hún hefur
\ axið mjög sæmilega, þar sem
hún hefur haft næga birtu. Hins
vegar þolir hún efefei sfeugga birk-
isins, og þær píöntar, sem settar
voru þjett við eða irm í birki-
runna, hafa vaxíð m]ög hægt.
Siærstu fururnar eru röskur háif
ur annar meter á hæð, en meðal-
hæðin mun vera um meíer. Nokk
tið hefur það háð vexti hennar,
að furulús, skjaldlús, sem nefnist
Chermes pini, hefur hrjáð hana
«g dregið úr vexti margra
plantna. Þessi lús sækhr einkum á
piöntur, sem standa í míklum
um. Engu að síður kunna trjen að er ófær, og á meðan trjen eru
ágætlega vel við sig í honum. enn lítil, er öll umferð um reií-
inn bönnuð, þar sem við höfum
MIKLAR FYRIUÆTLAMR
UM SKORRADAL
Einhverju sinni sagði maður
IDNBANKI
13. Iðnþing fslcndinga endur-
nýjar áskorun á þing og stjórn
að setja nú þegar lðg sem mest
sniðin eftir frumvörpum þeira um
því miður alltof sorglega reynslu nefndan banka, er legið hafa fyr-
af traðki manna á slíkum stöðum. jr undanförnum bingum Lands-
lagður hefur verið og samstarf
virðist hafa verið um.
Um Önnur mál er iðnað og iðj t
varðar sameiginlega er sjálfsagt
að Landssambandið styðji svo
sem það hefur gert.
Hákon Bjarnason.
UM AFKOMUSKILYRÐI
IÐNAÐARMANN'A
13. Iðnþing íslendinga skorar á
Þrjú gömul skinn
hnndrit endurheimt
Gjöf frá dr. HansonP prófessor vió Deiaware-háskóla
DR. EARL P. HANSON, prófessor við háskólnn i Delaware, hefur
sent íslenska ríkinu að gjöf þrjú skinnhandrit, er faðir hans, Albert
Parker Hanson, ejgnaðist á ferð sinni um ísland árið 1898. Segir
dr. Earl P. Hanson, að faðir sinn heitinn hafi ávallt haft í hyggju
að koma handpitunum til íslands aftur og sje hann með gjöf þess-
ari að framkvæma fyrirætlan föður síns.
sambands iðnaðarmanna. Verði 1 ‘'í’sst^,u °£ Alþingi.
höfuðgrundvelli þeim er í þessum '-a'A6 le^a a næsta Alþm-1
frumv. er markaður ekki breytt
til óhags fyrir iðnað og iðju í
Jandinu.
a.
Fjárhagsnefnd leggur til að
þingið kjósi nú þegar tvo menn
í milliþinganefnd og vaentir
þess að Fjelag ísl. iðnrekenda
kjósi aðra tvo. Vinni milli-
þinganefnd þessi að því, ásamt
varanlegan grundvöll undi.e
fjáröflun til nauðsynlegra
lánsþarfa iðnaðarins.
b. Að tryggja hagkvæm og nægj •
anleg lán út á fasteignir kvo
byggingastarfsemi ekki legg-
ist niður vegna fjárskorts.
c. Að tryggja iðnaðinum nægi-
legt rekstrarfje í hlutfalli v :0
aðra ntvinnuvegi bjóðarinnar.
b.
stjóm Landssambands iðnað- . 2. a. Iðnþingið beinir þeim tilmæl-
armanna að næsta Alþingi setji
lög um Iðnaðarbanka Islands
h.f. ■ Einnig starfi milliþinga-
nefnd þessi að því að undirbúa
hlutaf jársöfnun þá cr ráð cr
fyrir gert í frumv. um áðúr-
nefndan banka.
Skorar þingið á iðnaðarmenn
og iðnrekendur, að bregðast \ t l
við þeiri’i sjálfsögðu skyldu
<*>-
FORNBRJEF UiM REYKI
í TUNGUSVEIT
Menntamálaráðuneytið bað dr.
Björn Karel Þórólfsson, skjala-
vörð, að athuga handritin og er-
umsógn hans á þessa leið:
„Öll eru brjefin þrjú um Reyki
í Tungusveit. Elsta brjefið er
dagsett 23. júní 1311 og er elsta
brjef, sem til er á íslensku með
ártali og dagsetningu. Það er
prentað i íslensku fornbrjefa-
safni, 2. bindi, 372—3, eftir afriti,
sem Jón, bróðir Árna Magnús-
sonar, gerði, en útgefandi forn-
brjefasafnsins mun aldrei hafa
sjeð frumrit brjefsins. Er þessi
gjöf dr. Hansons hinn mesti kjör-
gripur. Brjefið hefur geymst
mjög vel, bókfellið óskert og
fur.ðu hreint. Innsiglin bæði, sem Samvinnutryggingar hafa frá*
sett voru fj’rir brjefið þegar það i uPPhafi haft mjög nána sam-
var gert, eru þar enn, annað að ...........
vísu brákað. Hver stafur í brjef-
inu er skýr og læsilegur, svo að
ekki verður um villst. Þó að brjef
þetta sje ekki langt, má margt af
Nauðsynlegt að frjáls satn
rskis
Tveir sænskir tryggingasjerfræðingar síaddir hjer
TVEIR af forystumönnum Folksam, sænska samvinnutryggingar-
fjelagsins, Seved Apelqvist, forstjóri og Bengt Frænkel, fram-
kvæmdastjóri bruna- og bifreiðatrygginganna, hafa dvalist hjer á
landi undanfarna daga. Hafa þeir m.a. samið um það hjer, að Sam-
vinnutryggingar taki allskonar endurtryggingar fyrir Folksam.
því læra, einkum um sögu skjala-
gerðar hjer á landi.
Annað brjefið, sem dr. Hanson
hefur gefið, er kaup- og mál-
dagabrjef fyrir Reykjum í
Tungusveit, dagsett 29. október
1520. Það er prentað í ísl. íorn-
brjefasafni, VIII, 754—5, eftir
frumritinu, og fjekk útgefandi
það lánað hjá sama manni, og nú
gefur það. Þó að brjefið sje áður
■skugga eða of þjett, og gætir j prentað, er eigi að síður mikils
hennar mest þegar votviðrasamt
\-r. Hins vegar hverfur hún oft
«ins og dögg fyrir sólu, þegar
birta og hlýir vindar leika um
4i jen.
SITKAGRENIÐ STENDUR
SIG BEST
Sitkagrenið kora hlngað frá
Noregi, en um uppruna þess er
ekki kunnugt. Sennilegast er, a5
það sje ættað úr suðurhluta
Alaska. En hvað sem því liður,
þá hefur sitkagrenið tekið mest-
um þroska af þessum þrem trja-
tegundum. Hæsta trjeð er nærn
tveir metrar en meðalhæðin mun
láta nærri að vera emn og hálfur
metri. Vöxtur sitkagyenisins hef-
ur verið mjög hraður bin síðari
ár.
vert að hafa fengið frumrit þess.
Svo mikilsvert frumbrjef um
eitt af höfuðbólum landsins er
góður gripur í skjalasafni.
LANDAMERKJADOMUR
— EU FALSAÐUR
Þriðja brjefið, lögmannsdóm-
ur um landamerki Reykja, dag-
sett 4. maí 1621, prentað í Isl.
fornbrjefasafni, VIII, 756—8, er
að vísu falsbrjef, — mun vera
frá 13. öld að áliti dr. Jóns Þor-
kelssonar, — en fengur er samt
í frumriti þessa brjefs! Falsbrjef
geta haft þýðingu í ýmsum rann-
sóknum“.
Menntamáláráðuneytið hefur
afhent Þjóðskjalasafninu handrit
þessi.
hvert hjá öðru og í öðrum lönd-
um, og hafa íslensk tryggingafje-
lög að sjálfsögðu cndurtryggt
mikið erlendis. Nú eru slíkar
tryg^gingar orðnar gagnkvæmar,
er Islendingar taka að sjer að
endurtryggja fyrir aðrar þjóðir.
vinnu við hið sænska fjelag. —
Frænkel hefur t.d. komið íjórum
sinnum hingað til lands í sam-
bandi við það samstarf óg fyrst
ko mhann til að aðstoða við stofn
un Samvinnutrygginga fyrir
fimm árum.
Folksam er algerlega óháð fje-
lag og ákveður sjálft iðgjalda-
taxta sína, segir forstjóri þess,
Seved Apelqvist, en hann er einn
ig formaður stjórnar fjelagsins.
Við teljum það vera til mikils
gagns ,að frjáls samkeppni ríki|
milli tryggingafjelaga. Það er
einnig mikilsvert, að ríkið afnemi
ekki samkeppnina með lagasetn-
ingu og að yfirvöldin ekki hindri
borgarana í því að tryggja þar,
sem þeir helst vilja. Ef menn
vilja komast hjá því. að ríkið taki
i sínar hendur alla tryggingastarf ÞESSA dagana er verið að und-
serni, þá verður að sjá til þess að
tryggingafjelögin haldi uppi sam
keppni, en myndi ekki hring til
þess að halda iðgjöldum óþarf-
lega háum.
Bengt Frænkel, sém er fram-
kvæmdastjóri endurtrygginga-
deildar Folksam og stjórnar
bruna- og sjótryggingadeildum
fjelagsins, segir að möguleikarn-
ir á góðum endurtryggingum
hljóti að hafa verulega þýðingu
fyrir Samvinnutryggingar eins
og öll önnur tryggingafjelög. —
Fullnægjandi endurtryggingar
um til iimflytjenda að þe
geri allt, sem í þeirra val li
stendur til að ‘efnivörur til
iðnaðarins verði fluttar :il
landsins það snemrna árs, u<)
byggingar geti hafist strax aö
vorinu.
b. Meðan fjárhagsráð cr starf-
andi skorar iðnþingið á þaö
að levfa innflutning á bygg-
ingarefni, það snemma, . ..i
byggingar geti bafist strax.
að vorinu og geti haldið við-
stöðulaust áfram, cnnfremui'
að f járfestingarleyfi verði
veitt fyrri hluta ársins.
Iðnþingið skorar mjög eindregið
á ríkisstjónrina að framkvæma ) ú
þégar þingsalyktun siðasta Al-
þingis um það, að þegnum bjóð-
f.jelagsins sje frjálst að byggja
sjer ódýrar smáíbúðir.
GJALDEYRIS- OG
INNFLUTNINGSMÁL
13. þing Landssambands iðnað-
armanna telur að bjóðarheiH
krefji að hömlum þeim á gjald-
eyris- og innflutningsmálum þjóð-
arinnar er ríkt hefir á undanförn-
j um árum, verði afljett með öllu,
svo fljótt sem unnt er. Telur þó
að nokkuð hafi áunnist í þcsaa
átt, með frílistum þeim sem gefn-
ir hafa verið út. Hinsvegar vel-
ur þingið að komið sje inn á var-
hugaverðar brautir mcð svo nefnd ■
nm bátagjaldeyrir, er virðist lög-
helga svartan markað og gengis-
hafa sjerstaklega mikla þýðingu
fyrir íslensk tryggingafjelög, þar
sem svo er háttað, að á Islandi
er rnargt, sem tryggja þarf og
tryggingarupphæðir mjög háar.
Tryggingastarfsemi byggist
fyrst og fremst á því, að dreifa
sem mest þeirri áhættu, sem
tryggingafjelögin taka á sig, þess felling dulbúna. Heilbrigt ástand
vegna endurtryggja fjelögin • g.ialdeyris- og innflutningsmálum
Skeiðvöllur í Kjós
þjóðarinnar skapast af þvi aö
gjaldeyrisjöfnuður sje hagstæðnr
og því að fjárfesting sje ekki meiri
en sparifjársöfnun svarar. Gjald-
eyriseftirlit telur þingið best kom-
ið eins og áður var í höndum bank-
anna, <an stjórnskipuð nefnd að-
eins óþarfur milliliður, er ekki
hafi náð tilgangi sínum eftir
reynslu undanfarinna ára. Telur
Iðuþing-ið að leggja ætti niður störf
fjárhagsráðs, með undirstofnun-
um, svo sem verðlagsstjóra, verð-
gæslustjóra og skömtunarskrif-
stofu ríkisins og á þann hátt spai'.i
þjóðarheildinni stór fjárútlát ti!
lítt þarfra starfa’og losa mikla
starfskrafta er notast ættu til
þarflegri starfa í þjóðar þágu.
Meðan ekki fást þær breyting-
ar sem að framan greinir, þá legg-
ur þingið mjög sterka áherslu á,
að 'efnivörur og áhöld til iðnaður
og iðju verði eklci gerð dýrari cn
þarfir standa til, svo sem nú!ú
irbúa kappreiðavöll fyrir Hesta-
mannafjelagið Hörð. En hann cr
fyrir ofan Artúnsmela, sunnan
undir Esjunni. Þarna cr hinn á-
kjósanlegasti staður, að flestrá'
dómi er sjeð hafa og hið prýði-
legasta áhorfendasvæði. Þar, rem
f jelagssvæðið nær yfir þrjá hreppa
Mosfells, Kjalarness og Kjós, ligg-
ur káppreiðavöllur þessi mið-
svæðis. Fjelagsmenn hafa hug á
að koma upp girðinguni’ og öðru
uauðsynlegu í sambandi við kapp-' sjev stað, með hátagjaldeyris kvlð
reiðar, því ætlunin er, áð hafa um eða slikum dulbúnum tolla
kappreiðar þann 22. júlí n. k. 1 skattaálögum.