Morgunblaðið - 02.10.1952, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 2. okt. 1952
Cltg.: H.f. Arvakur, Reykja/U.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.)
Lesbók: Arni Óla, sími 3040
kuglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsia
Austurstræti 8. — Sími 1600
Askriftargjald kr. 20.00 & mánuði, mnanianda
t lausasölu 1 krónu eintakið
T augaveiklaðu? Dani mis-
þyrmir vinkonu sietini
HINN 25 ára gamli verkfræðingur, Börge Lindgren, kom nýlega
hiaupandi inn á eina af lögreglustöðvum Kaupmannahanfar og
hrópaði skelfingarfullri röddu: „Ég hef drepið konu, — ég hef
drepið vinkonu mína.“ Og er hann var beðinn um frekari skýr-
ingar, sagðist hann hafa drepið 30 ára gamla vinkonu sína í ibúð
hennar á Amager, er hann hefði misst stjórn á skapi sínu kvöld-
ið áður.
Mhsnintf ‘
„Skipuiapiri í þáp vekepnar“
MBL. hefur nýlega borizt bæk-
lingur eftir danska jafnaðar-
manninn Jörgen Paldam, skrif-
stofustjóra i „Arbejderbevægels-
ens Erhvervsrád", en það er talin
ein hin mesta áhrifastaða innan
dönsku verklýðshreyfingarinnar.
þegar AB-blaðið hélt því
fram á síðasía vori, að það
væri „aíturhaldskenning" að
kjör launafólks væru einkum
komin undir afköstum fram-
Ieiðs'unnar.
Það hefur þó einkum vakið at
Bók Paldams nefnist „Skipulagn- hygli ritdómenda þeirra, er um
ing í þágu velmegunar" (Plan- bókina hafa skriíað í dönsk blöð,
lægning for velfærd) og hefur hve lítið Paldam hampar þjoð-
hún vakið mikla athygli og nýtingarstefnunni. Hann telur
blaðaumræður í Danmörku, þar þjóðnýtmgu alls ekki meðal
sem hún er talin túlka núverandi þeirra markmiða, er verkalyðs-
stefnu danska jafnaðarmanna- hreyfingunni beri að keppa að.
flokksins og verklýðshreyfingar- En höfuðmarkmiðið er að hans
innar í'efnahagsmálum. áliti bætt kjör almennings, með
Enda þótt bók Paldams sé sérhverjum þeim ráðstöfunum,
*=krifuð út frá viðhorfum og sjón- sem líklegar séu til þess að na
armiðum sósíaldemokrata, og því marki. Þjóðnýting atvinnu-
þetta blað sé honum því í mörgu fyrirtækja sé ein af þeim leið-
ósammála, er þó athyglisvert að um, sem þar komi til greina, í
gera samanburð á því, hvernig ákveðnum tilfellum. Hann telur
ábyrgir verklýðsleiðtogar og Þó, að því tæki se ekki astæða
jafnaðarmenn í nágrannalöndun- til að beita á öðrum sviðum en
LÖGREGLAN FÓR Á
VETTVANG
Lögreglan fór þegar á vett-
j vang og fann konuna í íbúð
hennar, en hún var þá með lífs-
marki, þótt hún væri bæði illi-
lega slösuð og meðvitundarlaus.
Var henni ekið á sjúkrahús hið
bráðasta, þar sem hún er nú að
ná sér.
NEFNDI NAFN FYRRV.
UNNUSTUNNAR
Lindgren hefur skýrt svo frá,
að hann hafi hitt þessa vinkonu
sína af tilviljun í Kaupmanna-
höfn s. 1. föstudagskvöld. Hefðu
þau farið saman út að skemmta
sér pg m. a. komið á nokkur veit-
ingahús: Síðan hefðu þau farið
heim til konunnar. En þar hefði
vinkona hans minnzt á unga
stúlku, sem Lindgren hafði ver-
ið trúlofaður og hafi hann ekki
þolað það vegna þess að‘ hann
ynni þessari stúlku enn. Missti
!,hann því stjórn á skapi sínu, réð-
ist á vinkonuna og hætti ekki
að misþyrma henni fvrr en hann
hélt að hún væri önduð.
, Lindgren þessi hefur átt við
slæman taugasjúkaóm að stríða
að undanförnu.
A.FHENDING skömmtunarseðla
fyrir fjórða ársfjórðung hófst í
gær, og voru þá afhentir rúm-
le£*a 9 þús. seðlar.
I dag og á morgun heldu" ?.f-
hendingin áfram frá k1. 10 f.h.
til 5 e.h. báða dagana. Uthluíunin
fer frem í GT-húsinu.
| Er mjög æskilegt, að fólk dragi
ekki að vitja skömmtunarseðla
sinna.
um skrifa um efnahagsmál og
hinum bjánalegð málflutningi
hins hugsjónasnauða AB-flokks
hér á landi og málgagna hans um
sömu efni.
AB-flokkurinn hefur að und-
anförnu haldið því fram í áróðri
sínum, að „skipulagður innflutn-
ingur“, þ. e. verzlunarhöft, og
hámarksverð á vörum, séu lík-
legustu leiðirnar til þess að leysa
eínahagsvandamálin.
Paldam er hér á annarri
skoSun. Hann er ekki myrkur
í máii varðandi ókosti verzl-
urarhaftanna og þá írjara-
rýrnun, sem beiting þeirra
hafi í för með sér fyrir al-
menning. Hann bendir á þá
einokunaraðstöðu, sem inn-
flytjendur öðlist í skjóli haft-
anna, ennfremur á það, hyerri
kyrrstöðu höftin hljóti að
valda í verzlunarháttum, þar
sem allt nýtt framtak sé kyrkt
í greipum þunglamaiegrar
skriffinnsku.
Gjaldeyrisástæður geti þó vald-
ið því, að óhjákvæmjlegt sé að
beita höftunum um lengri eða
skemmri tíma til stuðnings öðr-
um ráðstöfunum til þess að
koma á jafnvægi í greiðsluVið-
skiptum við önnur lönd, en ekki
megi menn fyrir það missa sjón-
ar á ókostum haftanna.
Paldam er að vísu hlynntur
opinberu verðlagseftirliti í ein-
hverri mynd, en undirstrikar þó .
mjög, að hlutverk slíks eftirlits URSLIT miðstjórnarkosninganna
eigi fyrst og fremst að vera það, ® ársþingi brezka Verkamanna-
að tryggja neytendum svipað flokksins gefa greinilega til
verð og vera myndi, ef skilyrði kynna að Aneurin Bevan sé þar
frjálsrar samkeppni væru fyrir í nokkurri sókn. Sú staðreynd að
hendi. Kenningar AB-blaðsins margir af helztu skoðanabræðr-
um það, að neytendunum sé ein- um Attlees féllu fyrir stuðnings-
hver ómetanlegur hagur í papp- mönnum Bevans, hlýtur að benda
þeim, þar sem skilyrði fyrir
frjálsri samkeppni séu ekki fyrir
hendi, og nefnir í því sambandi
ýmis stórfyrirtæki, sem inni af
hendi þjónustu í almanna þágu,
svo sem vatnsveitur, rafveitur,
gasstöðvar o. s. frv. Ennfremur
telur hann þjóðnýtingu æskilega,
þar sem sérstakar ástæður valdi
því, að einkarekstur geti ekki
gefizt vel og nefnir brezku kola-
i námurnar í því sambandi. Að
öðru leyti telur hann, að einka-
rekstur og samvinnurekstur í
frjálsri samkeppni tryggi lægst
verð og mesta reksturshag-
kvæmni, þar sem skilyrði slíkrar
samkeppni eru fyrir hendi.
Hér verlja eigi rakin fleiri
sýnishorn af hinni athyglis-
verðu bók Paldams. En þau,
sem getið Iiefur verið ættu
að nægja til þess að sýna fram
á það, hver reginmunur er á
málflutnirgi jafnaðarmanna á
Norðurlöndum og „bræðra-
flokks“ þeirra hér. Hinir fyrr
neíndu ræða rnálin þó af
heilbrigðri skynsemi og með
ábyrgðartilfinningu, þar sem
AB-menn hér virðast halda,
að fólk það, sem þeir beina
áróðri sínum tll séu fábjánar,
a. m. k. í öllu því er snertir
efnahagsmái.
írsverði á ófáanlegum vörum
kæmu honum áreiðanlega nýstár-
lega fyrir sjónir.
Þá ríða skoðanir Paldams á
kaupgjalds- og kjaramálum mjög
í bág við þær skoðanir sem AB-
blaðið hefur haldið að launþeg-
um um þau efni. Hann gagnrýnir
að vísu þá skoðun, að almennar
kauphækkanir geti aidrei bætt
kjör launþeganna. En hann brýn-
ir það þó mjög fyrir launamönn-
um, að undirstaða allra kjara-
bóta hljóti að vera aukning fram-
leiðsluafkasta, og sé hún ekki
fyrir hendi komi kauphækkanir
að engu haldi.
, Reunhæf kjarabarátta af
háKu verkalýðssamtakanra
bljóti því að verða einkum í
því fólgin að berjast fyrir sér-
hverjum þeim ráðstöfunum er
megi verða til þess að auka
framleiðsluafköstin. Hér kveð
til vaxandi fylgis hins síðar-
nefnda innan flokksins.
Verkamannaflokkurinn beið
ósigur við síðustu þingkosningar
í Bretlandi. Mun það hafa átt
verulegan þátt í að efla fylgi
hinna róttækari afla innan flokks
ins. Bevan og fylgismenn hans
kenndu Attlee um ósigurinn. Síð-
an hefur verið gengið á sama lag-
ið og miðstjórnin verið sökuð um
of veika andstöðu við stjórn
Winstons Churchills.
En þrátt fyrir bennan sigur
róttækari aflanna er Attlee og
fýlgismenn hans ennþá í miklum
meirihluta í miðst’órn Verka-
mannaflokksins. Engar líkur
benda til þess að nein róttæk
breyting verði á næst.uoni á hinni
opinberu stefnu flokksins. Hin
konunglega stjór-narandstaða
mun halda áfram að styðja land-
ur við dálítið annan tón, en varnaur.dirbúnihg íTÍÍói'narinnaf.
GarSurinn er heilsu-
ilnd heimilisins I
„GEF OSS KALMETI“, sagði
Daníel spámaður, austur í Babý-
lon (sbr. Gamla testamentið). Og
Daníei og íélagar hans reyndust
bragðlegri 6g fegurri en þeir,
sem aldir voru á kræsingum við ,
borð konungs. Hefur athugulum
mönnum verið ljós hollusta græn
metisins þegar í fornöld. — Vel
ræktaður garður færir drjúga !
björg í ■ bú. Uppeldisgildi garð-
yrkjunnar er líka mikið.
„Uppskeran bætir þinn ytri
hag, en umhyggjan mildar þitt
hjartalag,“ segir Davíð.
Garðyrkjan er að verða mikil-
væg atvinnugrein á íslandi.Verð-
mæti káls, gulróta og annars
grænmetis (auk rófna og kart-
aflna) og blóma, nemur senni-
lega 6—7 milljónum kr. árlega
til framleiðenda og 400—500
manns lifa að öllu, eða mestu
leyti á garðyrkju. Gróðurhúsin
eru orðin um 7,3 ha á öllu land-
inu. Eru ræktaðir tómatar, gúrk-
ur o. fl. grænmeti í % hluta
gróðurhúsanna, en blóm j þriðj-
ungnum, eða tæplega það nú
orðið. — Blómin auka ánægjuna.
Menn una betur glaðir við sitt en
ella. Oft hefur verið prédikað
um innflutning ávaxta, og gott
er að hafa ávexti á veturna, þeg-
ar skortur er á íslenzku græn-
meti. En vitleysa eða ráðleysa er
að flytja inn ávexti á haustin
eins og nú, þegar nóg er til af
íslenzku grænmeti í landinu. —
Geymið ávaxtainnflutninginn til
jólanna og skammdegisins, góðir
hálsar, kaupmenn og kaupfélög!
Vitið þið, að gulrófurnar geta
verið „sítrónur" okkar íslend-
inga. Þær eru auðugar af C-fjör-
efni og það geymist prýðilega í
þeim fram til vors.
í gulrótum er aftur á móti nóg
A-fjörefni. Jafnvel arfinn er jafn
oki ýmissa ávaxta að hollu1^,
Svo eru kartöílurnar, tómatarnir
og blessað kálið, sem við loksins
eru að læra að eta — og hefði
mátt fyrr vera.
Garðyrkjusýningin ber ljósan
vott um að furðu margt getur
þrifizt í íslenzkri mold. Sjáið
kartöflutegundirnar, kálmetið o.
s. frv. og munið að sérhvert
heimili þarf að eignast garð. —
Sýningin er mjög falleg. Fegurri
nellíkur og rósir sjást naumast á
erlendum sýningum! Og bráðum
bætist „blómadrottning" í hóp-
inn! — Sjáið „bæinn“ hans Jón-
asar í Sólvangi og útiblómin hans
á sýningunni — og skrifið niður
það sem ykkur langar mest í að
gróðursetja í garðinn ykkar að
vori.
Mörgu er líka úr að velja af
stof-ublómum. Álfkonurnar þóttu
jafnan skrautklæddar; sjáið blóm
þeirra, álfaklæðið (kólens), —
burknana, begóníur, beinviðinn
flekkótta og fjölda annarra fag-
urra blóma.
Sýnir.gargestur.
Sfeyenscn býður
Eisenhower,
— en hann afþakkar
SPRINGÉIELD — Er Eisenhower
; f orsetaefni republikana, kom
hingað fyrir skcmmu, sendi
Stevenson, keppinautur háns, hon
um símskeyti og bauð þeim hjón-
um að snæða með sér hádegis-
I verð. Eisenhower afþakkaði þetta
'höfðinglega boð á þeim forsend-
um, að hann stanzaði svo stutt í
borginni, að hann mætti ekki
vera að því að fara í neitt „íínerí-
is“boð.
Bjarmans á Akureyri
AKUREYRI, 1. okt. — Útför
Svein? Bjarmans að:lbókara fór
fram í gær. Séra Lárus Arnórs-
son, Miklabæ í Skayafirði, flutti
bæn á heimili hins látna. í kirkju
báru kistuna starfsmnnn frá
KEA ov einnig úr kirkiu. Þar
hófst athöfnin með því að Karla-
kór Akureyrar, undir stjórn Ás-
kels Jónssonar, söng i kórdyrum
kveðjulag, en allan annan söng
annaðist Karlakórinn Geysir,
undir stjórn Jóhanns O. Haralds-
sonar, er einnig lék á orgelið.
Sr. Friðrik J. Rafnar vígslu-
biskup flutti líkræðu og fé-
lagar úr karlakórnum stóðu heið
ursvörð við kistuna, en hinn
látni var heiðursfélagi karla-
kórsins.
í kirkjugarði báru kistuna að
gröfinni, ættingjar og venzla-
menn Sveins sáluga. Sr. Friðrik
J. Rafnar jarðsetti.
Fjölmenni var við sorgarat-
höfnina. er var hin virðulegasta
í alla staði. Veður var hið feg-
ursta um daginn, blæjalogn og
sólskin. —H. Vald.
Velvakandi skrifar:
ÚB DAGLEGA LÍFINU
Farandsalinn |
BÓKABÉUSAR, farandsalar og
sitthvað fleira voru þeir kall-
| aðir karlarnir, sem römbuðu
sveit úr sveit með pokaskjattann
sinn um öxl. Úti fyrir dyrum
gó að þeim rakkinn eða tíkin,1
en jafnan rættist þó úr, þegar
inn var komið, gestinum boðið
sæti, spurður frétta, veittur beini
og vísað til sængur, ef dagur var
að kveldi kominn.
Bókabéusar voru þeir kallaðir.
Ef heppnin var með mátti
koma einhverju út af varningn-
um, að minnsta kosti fékkst næt-
urgreiðinn fyrir lítið, og farand-
salinn var á grænni grein.
V arningsvagnar
VÆRI ekki hugsanlegt að vekja
upp nýja farandsala með
nýju sniði til að fullnægja kröf-
um címans?
Varningsbílar ættu að fara um
sveitir landsins að sumrinu og
bjóða góss sitt, kaffi, sykur,
smjör og öl, brauð, bökunarvör-
ur, tóbak, tvíbökur og annað
girnilegt til átu og fróðleiks.
Ég er sannfærður um, að þess-
ir nýju farandsalar mundu vera
aufúsugestir í öllum sumarönn-
unum.
Eftir langa mæðu
EFTIR því, sem Lögbirtingur
skýrir frá, heíir atvinnubíl-
stjórum veríð gert það að skyldu
írá fyrsta þessa mánaðar að hafa
gjaldmæla í bílum sínum.
Frá því á árinu 1946 hefir Bif-
reiðastjórafélagið Hreyfill barizt
fyrir, að gjaldmælar komist í
bifreiðar. Fyrstu gjaldmælarnir
komu til landsins um þær mund-
ir, en hrukku þó raunar skammt.
Nú á hins vegar að vera svo kom-
ið málum, að allir geti fengið
leigða gjaldmæla í bifreiðir sín-
ar í Reykjavík, Hafnarfirði og
Keflavík, alls um 500, þar af 459
í höfuðborginni.
Rétt gjald
NÚ er ekki þar með sagt, að
gjaldmælarnir sýni allt af rétt
ökugjald, þar sem það er breyt-
ingum háð, en óhægt um vik að
breyta mælunum. Því verður að
hafa fjölritað blað í hverjum bíl,
þar sem sjá má, hvert gjaldið er
í raun og veru.
Það eru mikil og góð viðbrigði
að fá mæla í alla bíla. Þar með
ætti að vera tryggt, að farþegi
greiði aldrei nema rétt gjald, en
löngum hafa þótt á því misbrest-
ir.
„E’
Afkáralegt
KKI bólar á Barða“, er haft
eítir kerlingu einni, sem
haíði lagt bónda sinn í súr. Það
bólar eltki heldur á því, að réttír
aðilar gefi herbúðunum, sem
notazt er við til íbúðar, íslenzk
heiti, og eru þó hæg heimatökin
og eins og sultardropi á nefi að
kalla herbúðir bragga og kampa
í íslenzku máli.
— Þessar lágkúrulegu íbúða-
þyrpingar ættu að kallast Þór-
oddsstaðabúðir, Múlabúðir, Há-
teigsbúðir, Melabúðir, Laugar-
nesbúðir. —