Morgunblaðið - 25.10.1952, Page 2

r 2
MORGUTVBLAÐI&
Laugardagur 25. okt. 1952
14, ?ðnþinglð:
Frá IJMfí

.lar og fjörugar um- ||iað(ið VCrðl rafo
ræður um ýmis malefni
FUNDIR 14. Iðnþings íslendinga
liéldu áfram í gær og var fundur
settur klukkan rúmléga 10 fyrir
iiádegi af 2. forseta þingsins,
Indriða Helgasyni rafvirkja-
íneistara. í uppháíi fundarins
flutti Ólafur Gunjiarsson vinnu-
sálfræðingur erifidi um stöðuval
og hæfniprófun. Erindi þetta var
jm.’ög ítariegt og að sama skapi
.fróðlegt og' kom fyrirlesarinn
víða við;. í' upphafi erindis síns
jrakti háhh þréún þessara mála
f ;> be.ati:-.á. hýé þýðing þessara
ynála 'yær.i orðin mikil í hverju
-jnútíma þjóðíélagi og ennfremur
að þessi' vísihdagrein væri okkur
íslendingúfn svo til ókunnug. —
dHann íýsti fyrir þingheimi í stór-
tim dráttum, hvernig hæfnipróf-
vin færi fram og á hvaða hátt
■erlqpdar stofnanir ráða til sín
starfsmenn með aðstoð vinnu-
sáifræðinga. í lok erindis sins
kvaðst hann vænta þess, að
ivinnusálfræðin eigi eftir að verða
ekkur íslendingum til mikils
gagns eins og hún er þegar orðin
fu"’tum menningarþjóðum.
Erindi Ólafs fékk mjög góðar
■undirtektir þingfulltrúa að verð-
jeikum og flutii Indriði Helga-
son þakkarorð fyrir það.
•i Þá var tekið fyrir fyrsta mál
á dagskrá, sem var um innflutn-
ing á hárliðunarefni til r.otkunar
i, heimahúsum. Urðu nokkrar
•umræður um þetta mál, en sam-
þykkt að vísa því til Lar.dssarn-
Uandsstjórnar.
IAGAFRUMVARP
l'M IÐNSKÓLA
;| 2. mál á dagskrá var: Frum-
■varp til laga um iðnskóla. —
'JFræðsIunefnd fjallaði um þetta
lefni og var Ingþór Sigurgeirsson
’rnálarameistari frá Selfossi frain-
sögumaður nefndarinnar. Hann
!las upp frumvarpið, sem nú ligg-
;ur tyrir Alþingi og skýrði frá
'heiztu nýmælunum, sem voru í
:því, tilkomu þeirra og þýðíngu.
|Las hann síðan upp breytinga-
’tillögur, sem fræðslunefnd Iðn-
jþtngsins vill gera á frumvarpi
iþe ssu. Er framsögumaður hafði
■ lokið máli sínu, kvaddi fram-
kvæmdastjóri Landssambandsins
Eggert Jónsson sér hljóðs og
lagði fram ‘eftirfarandi áskorun,
sem þingfulltrúar samþykktu
jeinróma:
Iðnþing íslendinga skorar á
j íkísstjórn og AJþingismenn, að
vinna að því, að Alþingi það, er
Inú situr, taki til meðíerðar og'
saniþykki frv. það til laga um
jiðnskóla, sem að undaníörnu hef-
rur legið íyrir Alþingi.
JfSNAflARMENN
OG STJÓRNMÁL
I Er þingfundir hófust að loknu
i matarhléi, var tekið fyrir og rætt
|um: Þátttöku iðnaðarmanna í
i stjórnmálum. — Flutti forseti
Landssambandsins, Helgi Her-
mann Eiríksson, skýrslu um ferð
jhans á fund formanna stjórn-
’amálaflokkanna. Urðu um þetta
mái miklar umræður og voru
:jþingfulltrúar ekki á einu máli
um hver afstaða iðnaðarmanna
til stjórnmáia skyldi vera. Komu
íram á fundinum tvær tillögur
og var önnur þess efnis, að iðn-
aðarmenn skyldu stofna með sér
jsérstakan stjórnmálaflokk ásamt
jöðrum samtökum, sem tilgreind
voru á þinginu. Tillaga þessi var
felld með 33 atkvæðum gegn 16.
Voru að þvi loknu nokkrar frek-
ari umræður um þetta mál.
AFKOMA
JIÖN AÐ ARMANN A
' Næst var tekið fyrir og rætt
um afkomu iðnaðarmanna og
gerð eftirfarandi samþykkt:
14. Iðnþing íslendinga felur
íffrórn Landssambands iðnaðar-
manna að:
1) Vinna að því að iðnaðar-
inenn . fái greiðari aðgang, að
/elístravfé en vskid htfuháð und-
Umförou....................!
2) Vera vel á verði og halda
fast á hagsmunum iðnaðarmanna
hjá ráðandi mönnum og ríkis-
stjórn og leita styrkleika samtak-
anna gegn hverjum þeim öfium,
er leitast við að sniðganga ís-
lenzka iðnaðarmenn, með því að
flytja inn fullunna iðnaðarvöru
eða senda á erlendan vettvang
verkefni, sem auðvelt er að leysa
af innlendum iðnaðarmönnum
hérlendis.
Stjórn Landssambandsins skal
láta Sambandsfélögunum jafn-
óðum í té uppiýsingar í slíkum
málum.
Ennfremur var samþykkt, að
14. Iðnþing íslendinga lýsti
anægju sinni yfir undirbúningi
þeim að stöðuvali og hæfnipróf-
um, sem hafinn væri á vegum
Reykjavíkurbæjar og jafnframt
beinir Iðnþingið þeirri áskorun
til Alþingis og ríkisstjórnarinnar,
að ríkið taki þátt í kostnaði við
þessa starfsemi, þannig að ung-
lir.gar og vinnuveitendur, hvar
seni þeir kunna ao vera búsettir,
geti rotið leiðbeiningar vinnu-
sálfræðings, en starf hans er
jöfnum höndum unnið í þágu
einstaklinga og þjóðfélagsheild-
ARSTIÐABUNDIÐ
ATVINNULEYSI
Eftirfarandi.ályktun var sam-
þykkt samhljóða í sambandi við
árstíðabundið atvinnuleysi:
14. Iðnþing íslendinga ályktar
að kjósa fimm manna milli-
þinganefnd til þess að athuga
möguleika á því, hvað hægt sé
að gera til þess að útrýma því
árstíðabundna atvinnuleysi, sem
svo margar iðngreinar eiga nú
við að búa.
ÖNNUR MÁL
Þá var og samþykkt eftirfar-
andi áskorun um endurskoðun
stjórnarskrárinnar:
14. Iðnþing íslendinga skorar
á Alþingi og ríkisstjórn að hraða
undirbúningi að breytingu á
stjórnarskrá landsins svo sem
verða má. Jafnframt krefst þing-
ið þess að iðnaðarmenn fái full-
trúa í stjórnarskrárnefndinni.
Iðnaðarlögin. — Þá hófust um-
ræður um frumvarp til iðnaðar-
laga, sem liggur tyrir Alþir.gi,
j Voru aliir þíngfulltrúar sam-
I hljóða um, að frumvarpið væri
með öilu óhæft, og að það hafi
hlotið hina herfilegustu meðferð
og þyrfti hina rækilegustu end-
urskoðun. Og samþykktu þing-
fulltrúar einróma eftirfarandi:
Þar sem eigi hafa verið teknar
til greina nema að mjög litlu
leyti breytingartillögur þær, er
13. Iðnþing Islendinga samþykkti
við frumv. það til iðnaðarlaga,
sem nú liggur fyrir Alþingi, en
frv. hefur hins vegar verið breytt
verulega til hins verra frá því
formi, sem milliþinganefnd af-
greiddi það í, skorar 14. Iðnþing
íslendinga á Alþingi það, er nú
situr, að samþykkja ekki frv. i
því formi, sem það nú hefur, en
senda það Landssambandi iðn-
aðarmanna til enduskoðunar ,á
ný. Jafnframt verði á þessu iðn-
þingi kosin 3ja manna milli-
þinganefnd, er taki frumvarpið
til nýrrar yfirvegunar.
. Eftirfarandi tillaga var sam-
I þykkt við umræður um brot á
iðniöggjöfinni:
14. Iðnþing íslendinga feiur
stjórn Landssambands iðnaðar-
manna, að veita einstökum iðn-
greinum allan þann stuðning, er
hún getur í té látið, er um brot
gegn iðnlöggjöíinni er að ræða.
Um daginn var fjárhagsáætlun
Landssambandsins • fyrir árið
1953 rædd og samþykkt athuga-
semdariaust.
skyr.i þær tollatekjur, er ríkis-
sjoður neíur haft af innfiutningi
veia og taekja í hin nýju orku-
ve., um 15 millj. kióna. \ ærí.
í GÆR fór fram fyrsta umræða um írnmvatp, sem íijr.m Sjáif- ckki fráleitt að bugsa sér, að
stæðisþingmenn bera íram á AlJjingi í sameir.ingu c-g fjallar það tokjurn þessura yrði að einhverju
v(ni raforknframkvæmdir. Frumvarp þetta hljcðar svo, sS ríkis- lcyti varið tii fyrirgreiðs.’.u í raf-
stjórninni sé heimilt að taka allt að 15 miHj. kréna lán, eð:i jafri- magnsveitumálur.ura. Enn er það
virði þeirrar fjárbœðar i erlcndri mvnt, os verja fé þessu til nvrra *e^. hjóða út lan ri.vðal
:■,rr ean'at"'-’ <*r éa cfa mvndi
rafniagnsveitr.a. — Flutiuiigsmennirr.ir cru þcir Mag'nús Jonsson,
Ingólfur Jónsson, Siguröur Bjarnason, Péiur Ottesca og Jón Sig’-
urðsson.
Hmerinings, ar án
irregðast vcl við.
LIFSNAUDSYNLEGAR
FEAMKVÆMDÍR
ii j w-***«* t.............—
,n'arar fjáröfiunar að nota í þVí mörg ár.
] 6 ára og æt
skó
faraá ^
FOSSAFLIÐ DÝRMÆT j er ekki von mikilla fremlaga né
AUDLIND j fjárstyrkja úr þeirri átt. í mörg-j
Fyrsti flutningsmaður, Magnús' um tilíeilum er líka rekstri hér-! Á því leikur enginn vafi, sagðí
Jónsson flutti ítarlega ræðu við ■ aðsveitnanna svo háttað, að ekki h ag.iús að lokum, að þjóofélags-
fyi'stu umræðu frumvarpsins og | or að vænta, að þær geti greitt feg nauosyn rekur til þess, að
rökstuddi þörfina á, að hraða j lánin aftur. Er því lagt til að málum þessum vcrði hið skjót-
yrði mjög þeim framkvæmdum, j lán þetta sé tekið, og þá helzt csta hrundið í framkvæmd, og
er frumvarpið íjallar um, á þann 1 leitað eftir því erler.dis frá, þar lítsaðstaða fóiksins í dreilbýiinu
hátt sem þar er ránar tilgreint.! sem vitað er að þaðan fast helzt þá stórum bætt.
I Það hefur oft verið fullyrt, að lán ef um raforkufrarrikvæmdir ttíkissjóði eru lieldur ekki
fossaflið væri mestu og beztu' er að ræða. , sköpuð nein útgjöld með þessu
auðlindir, sem íslenzka þjóðin! , írumvarpi, Her er aðeíns tarið
cGtti, Sci.s^ði Magnús. Atvinnu- irani á að lifsnauö:>ynlcgun”i iism;
' vegir ökltar eru í ríkum mæli j Önnur leið er það og til þess- kvæmdum verði hraðað um all-
háðir árstíðasveiílum, meir e:
með flestum öðrum þjóðum, en
af því leiðir að öryggisleysi skap j
ast i efnahagslífinu, er getur haft
hinar alvarlegustu afleiðingar.
Nægir í því sambandi að benda
á aíkomu síldar- og bátaútvegs-
ins á síðustu árum. Er því aug-
sýnilegt, að leggja þarf höíuð-
áherzlu á þá hætti í efnahagslífi
þjóðarinnar, er skapa festu og
afkomuöryggi. Eitt hið helzta,
sem gert yrði til þess er enn
frekari nýting vatns- og fossafls-
ins, sem er jafnframt helzta und-
irstaða iðnaðarins í landinu.
BÆTT AFKOMA OG
LÍFSSKILYRDI
Það er vitað, að raforka sú,
sem framleidd er úr fossaflinu,
er miklum mun ódýrari en sú
| orka, sem framleidd er á annan
hátt. Árið 1942 voru seít lög um
j raforkusjóð, er skyldi styðja og
efla slíkar framkvæmdir eftir
því sem fjármagn var íyrir
hendi. Stærstu framkvæmdirnar,
sem ráðizt hefur verið í síðan
að sjóðurinn var stofnaður, eru
bygging hinna miklu orkuvera
j og aflstöðva við Sogið og Laxá,
; sem nú eru næstum fullgerð. Er
það hið stærsta spor í rétta átt, j ÞESSIR þrír ur.glingar, sem myndin sýnir, eru í dag að leggja af
sem stigið hefur verið hér á landi ! stað í fyrsta sinni út í heiming með Gullfossi. Þau heita Jóhannes
og hátt á þriðja hundrað millj. j Vilhjálmsson og Ásthildur Vilhjálmsdóttir, Skúlagötu 72 og Soffía
króna hefur verið varið þar til Felixdóttir Laugaveg 132. Á myndinni eru þau að skoða Dan-
framkvæmda, en margt er Þó j merkurkortið, en þangað er förinni heitið, til bæjarins Sorö á
enn óunnið. En í þessu sambandi 1 gjQ]ancjj
— eitt atriði athyglisvert. Þao 1
^BOÐ SKOLASTJORANS
er eitt atriði athyglisvert. Þau
auknu lífsþægindi, og bættu lífs- f
skilyrði, sem hin nýju orkuverj
veita þeim, sem þeirra njóta, J
stuðla að sjálfsögðu að jafnvæg-
isieysi í þjóðfélaginu, ef aðrir
landsmenn verða að vera um1
langan aldur án þeirra hlunn-'
inda, sem þau skapa. Hætt er j
þannig við, að slíkt misvægi
hraði enn hinum óheillavænlega'
fólksfiótta úr sveitunum til þótt- j
Á morpn er Krists-
kirkjuhálíð í
A SUNNUDAGINN kemur er
einn nesti . hátíðisdagur
býlisins, — til aukinna lífsþæg-j kaþólskra manna hér á íandi
inda og betri og tryggári atvinnu
skilyrða.
MIKILVÆGI
HÉRADSVEITANNA
Af þessum sökum verður ræki-
lega að búa svo um hnútana, að
Er þá Kristskirkjuhátíðin og
mun biskupinn i Landakoti ílytja
biskupsmessu í fullum skrúða, on
kirkjan verður öll skreytt.
Hátíð þessi stendur í sambandi
við vigsludag kirkjunnar, en
hún or ssm kunnugt er vígð
j raforkan frá nýju orkuverunum, Krjsti konungi. Lágmossa vorður
, nýtist sem bezt og héraðsveitur 5 kirkjunm kl. 9,30 árdogis, on
, verði lagðar frá þeim um náiæg- biskupsmessa kl. 10 árd. í gamla
ar sveitir og sýsiur innan tíðar. daga er Maulenborg var biskup
Rennur og undir þetta atriði' ; Landakoti g2kk hann ásamt
I fylgdarliði sínu úr
til kirkjunnar.
'oiskupshúsi
Konungsheimsókn
AÞENU — Páll Grikkjakonung-
ur er nú í vikuheimsókn á Ítalíu.
Mun hann síðan heimsækja Sviss
?S .Þýzkaiar.d.
önnur röksemd. Hún er sú, að
' fólkið, sem býr í nánd við hin
nýju orkuver hefur lagt meir en
sinn skerf til skuldabréfakaupa
nýju virkjananna, í þeirri von að
öðlast kosti , rafmagnsins þeim
mun fyrr. — Yrði það því hið j MEÐAL kroppþungi sláturdilka
mesta óréttlseti, ef það yrði um Árna Jóhannessonar bónda að
alllangt skeið sett hjá sökum j Hrauni í Unadal, reyndist í
skorts á héraðsrafmagnsveitum. I haust 18,65 kgr. Mun það vera
Flutningsmönnum þessa frum- hæsti meðaiþungi hjá þeim
varps er Ijóst, ,sagði Magnús, að bændilm ér slátrhðu'íé sínu á
eins .og. .hagur. ríkissjóðs er,_ þá Hofsós. í _haust._
Þau eru 16 ára og hefur verið
boðin skólavist í Sorö ungdoms-
skole. Skólastjórinn þar, Knud
Bramsen, er mikiil frumkvöðull
ncrrænnar samvinnu og vonast
hann til þess að skólavist þessara
ungu íslendinga tengi vináttu-
bönd milli íslands og Danmerk*
ur.
BÚA í HEIMAVIST
Þau þremenningarnir komu
snöggvast niður á ritstjórn Morg-
unblaðsins. Þau skýrðu svo frá,
að þau ættu að búa í heimavist
skólans í Sorö og eiga þau rð hafa
sængurföt með sér, eins og geng-
ur og gcrist í heima-vistmn.
*:
BERA ÍSLENZKA FÁNANN
Þau sögðust vera hálf kvíðin
fyrst í stað, því að óvön væru þau
að tala dönsku. En þegar til Kaup
mannahafnar kemur segja þau að
maður frá skólanum taki á móti
beim og þekki af því að ban bera
íslenzkan fána á boðungnum.
I
VONGÓÐ UM AÐ ALLT
GANGI Afl ÓSKUM
— En þetta hlýtur allt að ganga
vel .bótt danskan sé nú bágbor-
in, sögðu þau. — Og þeéar við
komum heim aftur, þá cerðunf
við alveg útfarin í dönskimni. j