Morgunblaðið - 21.03.1953, Page 8

B
MORGVWBLAÐIÐ
Laugardagur 21. marz 1953
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavflt,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgflarm.1
Lesbók: Árni Óla, sími 3049.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsl*:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánu'ði, lnnanlanil*.
í lausasölu 1 krónu eintakifl.
Hvernig verða lífskjörin tryggð
LÍFSKJÖR þessarar þjóðar eins
og annarra þjóða hljóta fyrst og
fremst að byggjast á því, að hún
eigi í fyrsta lagi sem fullkomn-
ust framleiðslutæki til þess að
bjarga sér með, og í öðru lagi
að rekstur þessara tækja hvíli
á heilbrigðum grundvelli. Segja
má að undanfarið ár hafi Islend-
ingar einbeitt kröftum sínum að
því að byggja atvinnulíf sitt upp,
afla sér nýrra og fjölbreyttari
tækja til atvinnurekstrar síns til
lands og sjávar. í þessari baráttu
hefur okkur orðið mikið ágengt.
í>rátt fyrir það skortir fjölmörg
byggðarlög í landinu enn þá at-
vinnutæki til þess að fullnægja
atvinnuþörf íbúa sinna.
En það er ekki nóg að við
eignumst mörg og fullkomin
atvinnutæki. Það verður að
vera hægt að reka þessi tæki
þannig að þau skapi almenn-
ingi atvinnu og öryggi um af-
komu sína.
Þessum þætti bargttunnar fyr-
ir tryggingu lífskjaranna höfum
við ekki gefið nægilegan gaum
á undanförnum árum. Þess vegna
hefur alltaf öðru hverju legið við
borð að framleiðslutækin stöðv-
uðust af völdum hallareksturs.
Við höfum ekki gætt þess sem
skyldi, að öflun tækjanna er að-
eins önnur hliðin á baráttunni
fyrir bættri aðstöðu þjóðarinnar
í lífsbaráttunni. Efnahagslíf þjóð
arinnar verður að vera hellbrigt.
Það er ekki til lengdar hægt að
láta atvinnutæki, sem rekin eru
með tapi, veita atvinnu. Þau
hljóta fyrr eða síðar að stöðvast
og af þeirri stöðvun hiýtur að
leiða vandræði og öngþveiti.
Sjálfstæðismenn, sem haft
hafa að verulegu leyti forystu
um þá atvinnulífsuppbygg-
ingu, sem hér hcfur átt sér
stað frá lokun síðustu heims-
styrjaldar, hafa þrásinnis var-
að við þeirri hættu, sem í því
felst að tefla fram út í tví-
sýnu um rekstur framleiðslu-
tækjanna. Þeir hafa heldur
ekki hikað við, að taka á sig
ábyrgð af miðlungi vinsælum
ráðstöfunum til þess að koma
í veg fyrir stöðvun fram-
leiðslunnar.
Má þar til nefna ráðstöfun eins
og gengisbreytinguna, sem sam-
þykkt var fyrrihluta ársins 1950.
Það er aldrei ánægjulegt að b'eita
sér fyrir lækkun á skráningu
gengis. En þegar minnihluta-
stjórn Sjálfstæðisflokksins var
mynduð haustið 1949, eftir kosn-
ingaósigur Alþýðuflokksins var
gengi íslenzkrar krónu raunveru-
lega fallið. Útflutningsframleiðsl-
an fékk miklu minna verð fyrir
þann gjaldeyri, sem hún aflaði
en hann raunverulega var virði.
Þess vegna var líka svo komið,
að sjávarútvegurinn var kominn
á heljarþröm. Vélbátaútvegur,
hraðfrystihús og togaraútgerð
voru að stöðvast. Hallareksturinn
var að sökkva öllu atvirinulífi
á bólakaf. Atvinnuleysi og öng-
þveiti blasti við. '
Yfirgnæfandi meirihluta þjóð-
arinnar er nú áreiðanlega orðið
ljóst, að gengisbreytingin var ó-
hjákvæmileg, þegar þannig var
komið. Hún var langsamlega lík-
legasta leiðin til þess að rétta út-
flutningsframleiðsluna við að
nýju, og koma í veg fyrir algera
stöðvun. Þeir sem andvígir voru
þeirri ráðstöfun gátu heldur ekki
bent á nein önnur úrræði til
bjargar. Þeir létu við það eitt
sitja, að hamast gegn ráðstöfun-
um ríkisstjórnarinnar, sem þurfti
að leysa þann vanda, er að þjóð-
inni steðjaði. Síðan hefur at-
vinnulíf þjóðarinnar yfirleitt ver
ið í fullum gangi.
Á það verður að Ieggja meg-
in áherzlu í framtíðinni, að
tryggja rekstur framleiðslu-
tækjanna. Við megum ekki
halda lengra út í hallarekst-
urinn en við þegar erum
komnir. Ef taprekstur ís-
lenzkra atvinnutækja heldur
áfram að aukast er það eins
• víst og að nótt fylgir degi að
ný gengisfelling íslenzkrar
! krónu yrði óhjákvæmileg.
1 Engum dylzt að það er ein-
j mitt það, sem fyrir kommúnist-
um vakir. Þess vegna höfðu þeir
forystu um það innan verkalýðs-
samtakanna á s. 1. hausti að gerð-
ar voru kröfur um yfir 30%
kauphækkun. Kommúnistar vissu
mæta vel, að ef þessar kröfur
hefðu náð fram, gat afleiðing
! þess ekki orðið önnur en sú, að
gengi krónunnar hefði fallið þá
þegar. En kommúnistar ætluðu
einmitt að knýja þá ráðstöfun
fram, til þess síðan að geta
skammað ríkisstjórnina og flokka
hennar fyrir hana.
Baráttan fyrir eflingu lífs-
kjaranna er þannig tvíþætt,
eins og getið var um í upp-
hafi. Hvorugan þessara þátta
í má vanrækja. Það verður
þessi þjóð að skilja, ef hún
j vill búa við vaxandi afkomu-
öryggi á komandi árum.
Hverju er leynl!
ALÞÝÐUBLAÐIÐ heldur stöð-
ugt áfram að jóðla um það, að
ríkisstjórn íslands haldi einhverri
leyndarhulu yfir því, sem verið
hefur að gerast í landhelgisdeil-
unni við Breta undanfarið. Að
þessu tilefni mætti spyrja, hvað
það sé eiginlega, sem ríkisstjórn-
in hefur haldið leyndu í þessu
máli?
Hún hefur alls engu leynt. ís-
lendingar hafa haft tækifæri til
þess, eins og vera ber, að fylgj-
ast með öllu því, sem gerzt hef-
ur í málinu. íslenzka stjórnin
hefur að vísu ekki birt síðustu
orðsendingu brezku stjórnarinn-
ar, né heldur svar sitt við þeirri
orðsendingu. En það leiðir ein-
faldlega af því, að það er brezku
stjórnarinnar að gera heyrum
kunnugt efni þeirrar orðsending-
ar sinnar. íslenzka stjórnin get-
ur það hinsvegar ekki, ef hún vill
fylgja viðurkenndum reglum í
viðskiptum milli siðaðra þjóða.
En það, sem mestu máli skipt-
ir í þessu sambandi, er auðvitað
að ríkisstjórn íslands hefur margs
sinnis lýst því yfir að hún muni
í engu kvika frá þeim ráðstöf-
unum, sem gerðar hafa verið af
hennar hálfu til verndar íslenzk-
um fiskimiðum.
Það er á ýmsa vegu hægt að
vinna gegn íslenzkum hagsmun-
um í landhelgisdeilunni, m. a.
með því að reyna að læða þeim
grun inn hjá íslenzku þjóðinni,
að ríkisstjóm hennar hyggi á
undanhald í málinu. Þessa iðju
hefur Alþýðublaðið stundað und-
anfarið. En það mjög illa farið
að íslenzkt blað, þótt í stjórnar-
andstöðu sé, skuli sýna þann van-
þroska og ábyrgðarleysi að
freista þess að veikja aðstöðu
stjórnar landsins í stórmáli, sem
varðar alþjóðarhagsmuni í rík-
Um mæli.
Borizt iim fylgi íbúa Malokka
EIGI ber mjög mikið á skipu-
lögðum lögbrotum á Malffkka-
skaga, en kommúnistar bíða
átekta. Friðarvonirnar hljóta að
vera bundnar mati á, að hve
miklu leyti óaldarflokkarnir
kunni að lifna við vegna breyttra
kringumstæðna.
Ástandið umhverfis smábæinn
Segamat, í Norður-Johore, varp-
ar björtu ljósi yfir þetta vanda-
mál. í öryggislögreglunni þar eru
um 700 manns, en á móti eru a.
m. k. 500 hermdarverkamenn
kommúnista, einatt í 5—10 manna
hópum. Þeir eru dreifðir um
Pahang, og her og lögregla
geta ekki leitað þá uppi í frum-
skóginum.
HINIR ÓSVEIGJANLEGU
Margir hinna óbreyttu komm-
únista myndu gefast upp, ef þeir
fengju tækifæri til þess og þekktu
skilmála stjórnarinpar. Allmargir
HermdarvefhasRemi hafa nú hægt em sig.
ógætílegum akstri en launsátri
skæruliða.
í desembermánuði s.l. urðu 29
meiri háttar skærum (186 í des.
1951). í janúarmánuði upprætti
öryggislögreglan 120 óeirðarseggi
(118 í des.). Vér misstum alls um
40 manns.
BARÁTTAN UM FYLGIÐ
Templer lýsir næsta stigi sem
baráttu um fylgi íbúanna, en hún
nemi þrem fjórðu hlutum úr-
lausnarefnisins. Reynt er að sann-
færa fólkið um, að lögreglumenn-
irnir séu vinir á hættustund. En
örðugleikarnir eru miklir.
Kommúnistar berjast Iíka um
fyígi íbúanna, þá er þeir mega
vera að vegna söfnunar matar-
og vopnabirgða. Þeir reyna að
laumast inn í verkalýðshreyfing-
una og hindra borgaralega sam-
vinnu við öryggisliðið.
Tilraun hefur verið gerð að
vekja ábyrgðartilfinningu meðal
íbúa á öllum Malakkaskaga, m.
a. með stofnun heimavarnaliðs.
og faefur það borið nokkurn ár-
angur. En skortur á ákveðinni,
þjóðlegri forystu stendur mjög
fyrir þrifum. Þeir, er nutu vernd-
ar Malcolms Macdonalds fyrir
tveim árum, brugðust, og nú sr
enginn sannur, þjóðlegur leið-
togi til á skaganum.
Yfirleitt er rétt að vera bjart-
sýnn á ástandið, en ekki ánægður
með það. Óaldarhreyfingin er enn
að verki, vel búin að sjóðum og
varaliði. Hættan er ekki nærri
því liðin hjá.
Benis Warner (stytt).
Léleg vsiSi
18. MARZ s.l. var afli báta við
Lofoten í Noregi 17.500 tonn en
var 35000 tonn á sama tíma £
fyrra. Mjög slæmar gæftir hafa
hindrað veiði og margir bátar þeg
ar hætt veiði og hafa haldið heím.
Venjulega lýkur vertíðinni um
páskana.
Vorsíldveiðin, sem verið hefur
lítil fram til þessa, er nú að
glæðast og hefur nokkurt afla-
magn borizt á land síðustu daga.
— GA
Velvokondi skrifar:
ÚWL DAGLEGA LÍFSIUU
Sir Gerald Templer landstjóri
Breta á Malakka, hefur snúið
leiknum ausíur þar. Hann hefur
næstum upprætt hermdarverka-
menn á skaganum.
hafa þegar gert það. En líða
munu mörg ár, þar til er hinir
ósveigjanlegu, þ. e. þeir, er hlotið
hafa stuðning frá Kínverjunum
í og umhverfis Segamat, hafa
verið yfirbugaðir.
BIRGÐASKORTURINN
Johore er enn hið mesta óaldar-
bæli og Segamat meðal verstu
svæðanna. Skortur kommúnista á
hergagnabirgðum hefur þó ieitt
af sér, m. a. snöggan endi hinna
minni háttar árása. Þeir hafa
fengið smávegis vopn frá Síam,
en tæpast nein vopn frá Kína,
eins og mælt hefur verið. —
Templer hershöfðingi, stjórnar-
erindreki, kom í veg fyrir vopna-
rán frá lögreglunni, en verkefni
hans nú er að halda frumkvæð-
inu frá árslokum 1952. Hefur
honum tekizt að framkvæma
Briggs-áætlunina svonefndu. —
Verkefnin voru mörg, en mikilla
umbóta var eigi vænzt í fyrstu.
MARKVERÐ BREYTING
Ég fór um hin hættulegu svæði,
en þar stafar nú meiri hætta frá
Uppdráttur af Malakkaskaga. —
Örin bendir á svæðið við Sega-
mat, þar sem hermdarverkamenn
eru virkastir, en þar eru víðáttu-
miklir frumskógar.
Enn um tónlistarmenn
og málefnL
TÓFI“, vinur minn, sem stund-
um hefur skrifað mér skyn-
samleg bréf áður, skrifar nýlega
á þessa leið:
„Velvakandi góður!
Hingað til hefi ég setið hjá og
ekki lagt orð til umræðnanna um
tónlistarmálin. Mér finnst ekkert
við það að athuga þó að menn
greini á um þessi mál eins og önn-
ur. I þessu blessaða landi mega
menn þó láta í ljós skoðanir sín-
ar og viðhorf til lista og lista-
stefna. En ég verð að segja, að
mér ofbýður tónninn í þessum
umræðum og þá fyrst og fremst í
einu blaði, Tímanum. Þar eru
fremstu tónlistarmenn þjóðarinn-
ar, eins og dr. Páll Isólfsson og
Jón Þórarinsson, ausnir botnlaus-
um svívirðingum dag eftir dag af
einhverjum skuggasveínum, sem
sjaldnast þora að koma fram í
dagsljósið. Þessum mönnum eru
bornar á brýn vammir og skamm-
ir fyrir störf sín við Ríkisútvarpið
og svokallað tónskálafélag veð-
ur upp á þá með dylgjum um
hlutdrægní og yfirborðshátt.
Ég er viss um að yfirgnæfandi
meirihluti tónlistarunnenda í
landinu fyrirlítur þessa rógsiðju,
sem viö engin rök hefir að styðj-
ast.
Hefir unnið
brautryðjendastarf.
EG ÆTLA ekki að fara að lýsa
störfum þessara tveggja tón-
listarmanna, sem ég nefndí En
alþjóð veit að dr. Páll ísólfsson
hefir unnið gagnmerkt starf við
Ríkisútvarpið allt frá bvrjun
þess. Hann er auk þess eitt vin-
sælasta tónskáld þessarar þjóðar.
Jón Þórarinsson á skemmri
starfstíma að baki. En hann hefir
einnig átt ríkan þátt í margvís-
legum umbótum á sviði tónlistar-
mála úívarpsins, auk þess sem
hann hefur lagt fram mikla vinnu
í þágu hinnar ungu symfóníu-
hljómsveitar okkar.
Þetta vil ég að komi fram, enda
þótt ég viti, að rógur Tímans og
skuggasveina hans eigi engan
hljómgrunn nema e. t. v. hjá ein-
! staka Leitis Gróum, sem alltaf
smjatta á ósómanum.
Annars er það ekkert nýtt að
' tónlistarmálin eigi ekki upp á
pallborðið hjá Tímanum. Hanm
og flokksmenn hans hafa tdl
sýnt stofnun symfóníuhljómsveit-
arinnar fullan fjandskap. Læt ég
svo staðar numið að sinni. —
Tófi“.
Kærkominn vorboði.
Lóan er komin að kveða burt
snjóinn, kveða burt leiðind-
!in, það getur hún“, sagði skáldíð
okkar forðum, og það er víst
alveg satt, lóan er komin til okk-
ar einu sinni enn úr vetrarferð
sinni til suðlægari landa og er
, byrjuð að kveða sitt ljúfa „dirr-
!indí“. Hann er reyndar í minna
lagi, snjórinn, sem hún þarf að*
kveða burt fyrir okkur eftír
þennan milda vetur, en okkur
'væri engu minni þökk í, að hún
kvæði burt rigninguna og rysju-
tíðina í staðinn og færði okkur
sól og vor. Hvað sem því líður,
þá er lóusöngurinn ávallt kær-
kominn vorboði, sem ásamt hækk
andi sól — bjartari dögum, gerir
sitt til að rýma leiðindum og
vetrardrunga úr hugum okkar.
Velkomin, litla lóa!
ISVEITINNI er fögnuðurinn vf-
ir komu hvers farfugls á vorin
ef til vill enn þá innilegri heldur
en í bæjum og kaupstöðum. —
Fólkið er þar eðlilega í miklu
nánara sambandi við hina lifandi
náttúru, það lifnar um leið og
hún til nýs lífs, nýs gróanda, er
hún vaknar af vetrardvalanum.
Annars eru líka margir Reyk-
víkingar einlægir náttúruvinir.
Ekki lítill hluti þeirra hafa slitið
barnsskónum í einni eða annarri
íslenzkri sveit, þar sem þeir á
hverju ári um páskaleytið bíða
fyrsta lóukvaksins með tilhlökk-
un og eftirvæntingu.
Svo að við segjum öll, hvori
sem við búum í Reykjavík eða
úti á landi, í sveit eða við sjó:
—- Velkomin, litla lóa og þakka
þér fyrir trygglyndi þitt við okk-
ir, hér norður við yzta haf.