Morgunblaðið - 29.03.1953, Síða 9

Sunnudagur 2§. xaaxz 1353
MORGUNBLAÐID
3
Reykjavt&urbréf:
Laugardagur 23. marz
/r : ^ ' < v /•.„r. ''
Ohjákvæmilegt ad nota erlent
til hagnýtra stórframkvæmda
sókn og
100% og
Þrír mánuÉir tií
kosninga
I DAG eru réttir þrír mánuðir til
alþingiskosninga þt-ixra,, sem
fram eiga að fara st komandi
sumri. Eru stjórnmaÍE,u;mríeðu r í
landinu þegar tekitar i«5: ía á sig
kosningasvip. FramfeöwS enu und-
írbúin og nýir flokkar h’íaupa af
stokkunúm. Virðist nái útlit fyrir,
að kjósendur fái í susemtBL kjör-
dæmum að velja milíi 6 flokka.
Ótrúiegt er, sS fjölgun
stjórnmálaflofefeæ hafí í för
með sér vzxandt tifeur fyrir
bættu stjórnarfarr. Hitt e.r lík-
Xegra, að af þn Eeiðí aukinn
glundroða og festaleysi. í öll-
um löndum befmr reynsla þjóð
anna sannað, aS þcss fíeiri sem
flokkarnir ere, þess erfiðara
hefur orðið að mjinda starf-
hæfar og ábyrgar sdkissljiórmr.
Sumsstaðar hefirr flofefeaf jöld-
inn beinlínis orðiift týðneðinu
að aldurtila og leitt emneði og
frelsissviptingtt yfir fölfeið.
Sj áJ fst æðisfIokkur mn. hef ur nú
tilkynnt framboð skn i 18 kjör-
daemum af 28. Framsoknarmenn
í töluvert færri og kommúnistar
og kratar aðeins í örfáurm. Er
auðsætt, að stjómar*arfstaeðingar
eiga víða í mikíum. exfiðleikum
með framboð sín. Tnnan komm-
únistaflokksins standfa yíir harð-
ardeilur vegna þjónkímar flokks-
ins við MoskvaváMHS og i AI-
þýðuflokknum rikiF tortryggni
og úlfúð milli nýkomsnúnista og
fyrrverandi foringja hans Horfir
því mjög óbjörgulega tmt ,,vakn-
lngu“ hins „gamla, feugsjónalausa
og værukæra hækjuliðs’t,
Um erlenl fjármagn
til framkyjermla
ÞÆK raddir heyrast stmkltmi hér
á landi, að mjög varhsigavert sé
fyrir þessa fámennw þjóð að taka
erlent fjármagn að fáni AS sumu
leyti styðjast þessar EadcSr við
skynsamleg rök. I>að ’tiaeri engan
veginn hyggilegt, fewdd fyrir
litla þjóð né stóra, að foyggja
eyðslu sína til dagjegra þarfa á
erlendu lánsfé. Með sKkiit liátterni
væri lifað um efni frano.sg stofn-
að íil skulda, sew» gaetta orðið
þjóðinni f jötur um f®t, En erlend
ar lántökur til slíkray eyðslu eru
allt annars eðlis en þær,. sem fram
kvæmdar eru í þvt sfeyní að ráð-
ast í arðbærar framkvæmdír, sem
auka þjóðarauðfoiB. «g gera þjóð-
ina efnahagslega óháðari og sjálf
stæðari gagnvart öðrutEc þjóðum.
Slíkar lántökur erts ySrteitt. skyn
samlegar og miða að ftvi að bæta
lífskjörin og treysta sjálfan af-
komugrundvöllimi.
í þessu skyni hafa tjötmarg-
ar þjóðir, stórar og smáar, afl-
að sér erlends fjármagns til
uppbyggingar bjargræðisveg-
um sínum.
Þannig hafa t. d. Norðmenn
byggt upp eiiístakav greinar
iðnaðar sins, gistihúsafram-
kvæmdir og vatnsaftevirkjan-
ir. Engum herrmr tii hugar, að
norska þjóðin hafi með því
fórnað nohhru aí’ sjálfstæði
sínu. Hún hefur þvert á móti
skapað sér stóraarfena mögu-
teika til sjálfsbjargar og vel-
megunar.
Ísíendmga skortir
fjármaga
f>EGAR Við ísZenöixgEr oðluð-
kratar
skatta
hækkuðu
145%
um
— Fram-
tollana um
á iíu árum
MAO HYLLIR MALENKOV. Ég hylli hinn ástíæla föður Rússlands, hinn guðdómlega drottn-
ara, mesta hershöfðingja heimsins, vin Kína, eftirmann Jcsefs Stalins!
umst fjárforræði með fyrstu
stjórnarskrá okkar á þúsund ára
afmæli byggðar lands okkar,
skorti okkur gjörsamlega fjár-
magn til hverskonar fram-
kvæmda. En þörfin fyrir það var
tilfinnanleg. Landið var sem ó-
numið. í þúsund ár hafði engin
varanleg umbót verið unnin hér.
Enginn vegarspotti var til, engin
á brúuð, ekkert hafnarmannvirði
byggt, varla nokkurt hús byggt
úr varanlegu efni, utan tukthús
og örfáir “embættisbústaðir.
Á þeim 78 árum, sem síðan eru
liðin hefur hið nýja landnám stað
ið yfir. Það gekk framan af hægt
og bítandi. Síðar urðu framfara-
sporin hraðari og hröðust síð-
usta áratuginn.
Allt frá upphafi innlendrar
stjórnar hefur verið bætt úr f jár-
skortinum innanlands með útveg-
un erlends fjármagns til stór-
framkvæmda. Hannes Hafstein
fékk erlent lán til símafram-
kvæmdanna. Erlent fé var feng-
ið til fyrstu raforkuveranna. Bæj
arfélög víðsvegar um land fengu
erlent fjármagn til hafnarfram-
kvæmda. Eitt glæsilegasta mann-
virki landsins, Hitaveita Reykja-
víkur byggðist á erlendu lánsfé.
Þannig mætti lengi telja.
Og þannig hlant þetta aS
vcrða. Örsmá þjóð gat ekki
byggt land sitt upp á einum
eða tveimur mannsöldrum án
þess að afla sér fjármagns frá
útlöndum.
En framkvæmdir okkar hafa
í stöðugt vaxandi mæli verið
unnar fyrir innlent fjármagn.
Þjóðin hefur með hverjum
áratug orðið efnahagslega sjálf
stæðari og óháðari, færari um
að lifa og halda uppi framför-
um af eigin feng og fram-
leiðslu.
Síórfeldasta
blekkingin
ÞAÐ er þessvegna ein stórfelíd-
asta blekkingin, sem upplausnar-
öfl þjóðfélagsins halda á lofti um
þessar mundir, áð íslenzka þjóðin
sé í dag ölmusulýður, sem dragi veikbj’ggða þjóðfélag, sem oft
fram lífið á erlendu lánsfé og I leikur á reiðiskjálfi vegna átaka
gjöfum. íslendingar hafa fengið , milli stétta þess.
allmikið fé að láni, en. þó
meira gefins á grundvelli efna-
hagssamvinnu hinna vestrænu
lýðræðisþjóða.
En hverfandi lítið af þessu fjár-
magni hefur runnið til beinnar
eyðslu og framfærslu þjóðarinnar
frá ári til árs, Langsamlega mestu
af þvi hefur verið varið til fram-
kvæmda, sem leggja grundvöll að
auknu efnahagslegu sjálfstæði
hennar, í'jö’þættara atvinnulifi,
aukinni framleiðslu og bættum
lífskjörum.
Meðan þessari stefnu er fylgt
gagnvart notkun erlends fjár-1
magns er síðúr en svo, að hætta
sé fólgin í öflun þess.
Hvaða vitiborinn maður mundi
t. d. telja, að hin miklu nýju orku
ver við Sog og Laxá eða innlend
áburðarverksmiðja fælu í sér
hættu fyrir efnahagslegt sjálf-
stæði þesarar þjóðar?
Næstu stórframkvæmdir
hljóta að miffa aff því, aff draga
ur þessu jafnvægisleysj og mis
rétti. Til sementsverksmiðju
Toliapólitík krata og
Framsóknar
ALÞÝÐUFLOKKURINN hefur
alltaf þótzt mjög andvígur háum
tollum. ,En hvernig skyldi hann
hafa hagað baráttu sinni gegn
þeim?
Árin 1927—1938 var hann flest
árin ýmist í stjórn með Framsókn
arfiokkmim eða studdi stjórn
hans. Það kölluðu þeir kumpánar
„frjálslynda umbótastjórn"!!
Eit á þesu tímabili hækkuðn.x
tollar og skattar gífurlega: Ár-
iff 1928 var toMabyrðin 10% af
innflutningsverðmætunum, eas
áriff 1938 var hún komin upp i
20%. Tolíabyrffin hafffi þannig
t vöfaldast á rúmlega 10 árum„
En raonverulefa hafði hún
þvngst mikiii meira. Tollarnír
r.áffu nú til iangt um fleiri
nauffsynjavara en áður og
hvíldu því miklu þyngra á
neyzlu aimennings, hækkuðui
m. ö. o. langtum meira hiff al-
rnenna verðiag í landinu.
Jafníramt því, sem tolla-
byrðin hafffi þyngst svo gífur-
lega höfðu beinir skattar einn
ig verið hækkaðir síórkost-
lega. Eftir því sem næst verð'-
ur komizt nam skattahækkun-
in til ríkis, bæja og sveitafél-
aga á fyrrgrfeindu stjórnartíma
bilí krata og Framsóknar sam-
tals um 145%. Skattarnir
höfðu þannig ZVz faldast!
Afleiðingin af þessari tolla- og
skattapólitík varð svo samdráttur
atvinnuieysi,
i í atvinnulífinu,
vatnsaflsvirkjana á Yest- Þverrandi útflutningur að lok
og
fjörðum og Austurlandi verð-
ur aff afla f jármagns eins fljótt
og því verffur viffkomiff. Þaff
er ekki til í lanríinu. Þess-
vegna verffur þaff aff fást frá
útlöndum.
Að lifa um efni fram
Þessi fyrirtæki skapa mögu-
leika á stórfelldri innlendri
arðsköpun. Þau munu sjálf
risa undir stofnkostnaði sín-
um á sama hátt og síminn, hita
ÉG hefi leitt rök að því, að öflun
erlends 'fjármagns til hagnýtra
stórframkvæmda í landinu hefur
ekki hættu i íör með sér. Það
i sannar reynslu okkar frá fortíð
I og nútíð. En það er annað, sem
okkur stafar hætta af. Það er skiln
ingsskorturinn á því, að það er
ekki nóg að eiga tæki til þess að
bjarga sér með, skip og verk-
smiðjur, landbúnaðartæki og
orkuverk. Við verðum að geta
rekið þessi tæki á heilbrigðum
grundvelli, haldið þeim í gangi og
látið þau framleiða og veita at-
veitan og fleiri stórfyrirtæki,1 vinnu. Við verðum að miða dag-
sem ráðist hefur veriff i fyrir
erlent fjármagn.
Næstu verkelm
NEI, skynsamleg notkun erlends
fjármagns íil hagnýtra stórfram-
kvæmda bindur þessari þjóð ekki
fjötur um fót, frekar en öðrum
þjóðum. Hún er óhjákvæmileg ef
1 upbygging landsins á ekki að taka
i óhóflega langan tíma. Og sann-
leikurinn er auðvitað sá, að þrátt
fyrir framfarir í risaskrefum á
okkar rriælikvarða þá er þessi
þjóð að mörgú leytí langt á eftir
nágrannaþjóoum sínum. Atvinnu-
líf okkar er frumstætt og stórfellt
jafnvægisleysi í byggð landsins
og misnranandi aðstaða fólksins
tii þess að bjarga sér og njóta ör-
yggis um afkomu sína veldur
margvísTegum hættmn fvrir betta
lega ejAslu okkar við arð þessara
tækja á hverjum tíma. t
Engin þjóð, hvorki stór né smá,
getur rekið framleiðslu sína með
tapi til lengdar, án þess að tefla
efnahagislegu sjálfstæði sínu í
hættu. |
Þetta hofum við ekki gert okk-
ur nægilega vel Ijóst. Þessvegna
hefur verðgildi íslenzkrar krónu
faliið. Þessvegna hafa dýr fram-
leiðsiutæki legið ónotuð um
lengri eða skemmri tíma.
Við megum ekki dylja okk-
ur þessa sannleika meff rifrildi
um skiptingu arffsins af starfi
okkar. Það væri aumleg sjálfs
blekking, sem ósamboðin Væri
þjóð, sem af manndómi og|
dugnaði hefur brotizt áfram
frá sárri fátækt til nokkurra
bjargálna.
um gengísíall íslenzkrar krónu.
Skattlagmng „hinna
röíu“
EN kratár og Framsókn sögðust
alltaf vera að skattleggja „hina
riku". Auðvitað var það gróf
blekking. Tollahækkunin bitnaði
tilíinnanlegast á öllum almenn-
ingi í landinu en skattpíningin
lamaði atvinnureksturinn og
skapaði atvinnuleysi og sára fá-
tækt á þúsundum heimila í land-
inu. Þess voru dæmi að verka-
manna og sjómannaheimili í sjáv
arþorpum út á landi höfðu ekki
nema 150 kr. árstekjur.
Þannig var það ástand, sem hin
„frjálslynda umbótastjórn" Fram
sóknar og krata leiddi yfir ís-
lenzku þjóðina.
Nú, þegar allur almenningur
stj’nur undir opinberum álögum
þykjast kratarnir allt í einu vera
orðnir mótfaílnir háum tollum og
sköttum. En sannleikurinn er sá,
að ásamt með Framsóknarflokkn-
um hafa þeir átt rikastan þátt í a3
hækka tolla og skatta, allt undir
því yfirskyni, að það væri verið
að skattieggja „hina ríku“.
Meðan almenningur í landinu
hafði sára lágar tekjur á hall-
æristímabili hinnar „frjálslyndu
umbótastjórnar“ fann hann
m?nna til skáttpíningarirnar. En
síðar þegar tekjurnar hækkuðu,
varð það öllum augljóst, að bað
voru ekki aðeins þeir „ríku“,
sem skattlagðir höfðu verið held-
ur allur almenningur.
Þéssvegna þom frumkvöðlar
skátt'þíningariinnár nú ékki annáS
én lútast vérö rneð skáttalækkwri.
Þeir þykjast jaínvel hvergi háfá
I kornið n&íaegt setningu hinriár
i r&ngiátu skattöíöggjafar.
Ffemh, á bls. 12.