Morgunblaðið - 22.07.1953, Side 6

6
MO RGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 22. júlí 1953
imlMðfri
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábjrrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriítargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Uppbygging Evrópu
AF MÖRGUM áróðursblekking-
um kommúnista er sú einna
stærst, að efnahagssamvinna
hinna vestrænu þjóða á grund-
velli Marshalllaganna hafi stuðl-
að að því að gera þjóðir Evrópu
ófrjálsari og hneppa þær í banda
ríska ánauð.
Þegar heimsstyrjöldinni lauk
var efnahagslíf meginlands Ev-
rópu og Stóra Bretlands í rúst-
um. Atvinnutæki þjóðanna voru
úr sér gengin, iðnaðurinn lam-
aður, skipin eyðilögð og fram-
leiðsla landbúnaðarins hafði víða
dregizt stórkostlega saman. Mat-
vælaskortur, eldsneytisskortur
og klæðleysi, húsnæðisleysi og
almenn eymd settu svip sinn á
líf fólksins í Evrópu.
í Bandaríkjunum blasti allt
önnur mynd við. Þar hafði ekki
svo mikið sem eitt hús verið lagt
í rústir með sprengjuárásum. —
Matvælaframleiðslan stóð með
blóma og afköst hins tröllaukna
iðnaðar voru á hápunkti. Al-
menn velmegun var í landinu
þrátt fyrir gífurleg fjárframlög,
sem Bandaríkin höfðu lagt fram
til hernaðarþarfa og til þess að
styðja með bandamenn sína í
styrjöldinni.
Ástandið var í stuttu máli
sagt þannig, að Evrópa var í
rústum, hungruð, klæðlaus og
blóðug. Bandaríkin voru ó-
snert af villidýrsæði flug-
hernaðarins, bjuggu við álls-
nægtir og höfðu betri tæki til
framleiðslu hvers konar gæða
en nokkru sinni fyrr.
Þá var það, að Marshall,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, hélt hina frægu ræðu
sína og bauð hinum styrjald-
arþreytta heimi hjálp til við-
reisnar. Því boði var um allar
jarðir tekið af miklum fögn-
uði hinna bágstöddu þjóða. —
Öll Evrópa tók boðinu fegins
hendi. Jafnvel Tékkóslóvakía,
þar sem kommúnistar voru í
stjórn, en höfðu þó ekki náð
að undiroka gjörsamlega,
þekktist það.
En mennirnir í Moskva voru á
annarri skoðun. Þeir vildu ekki
að fjármagni og framleiðslu-
mætti hins nýja heims yrði veitt
til viðreisnar Evrópu. Stalin sá
sitt gullna tækifæri til þess að
ryðja kommúnismanum braut í
hungri og örvinglan Evrópuþjóð-
anna. Hann vildi þess vegna alls
ekki að þeim yrði hjálpað til
þess að rísa upp úr þeirri eymd
og því volæði, sem styrjöldin
hafði leitt yfir þær.
Þetta var ástæðan til þess að
Moskva bannaði þeim þjóðum,
sem áhrifavald hennar náði til,
að þiggja Marshallaðstoðina. —
Jafnvel Tékkar urðu að taka hið
jákvæða svar sitt til baka. Þeir
urðu að dingla eftir skipun herr- j
anna í Moskvu. I
Síðan hafa kommúnistar um
allan heim, einnig hér á íslandi,
hamazt gegn hverri þeirri við-
reisnarráðstöfun, sem gerð hefur
verið með stuðningi frá Marshall
stofnuninni. Þeir hafa reynt að
telja íslendingum trú um, að raf-
orkuverin, Áburðarverksmiðjan,
fiskimjölsverksmiðjurnar og
Sementsverksmiðjan, muni verða
mylnusteinn um háls þessarar
þjóðar vegna þess að þessi mann-
virki eru reist fyrir gjafa- og
lánsfé vinveittrar stórþjóðar. —
Vegna þess að lánleysingjar og
ofsatrúarmenn eins og Brynjólf-
ur Bjarnason, Einar Olgeirsson
og Gunnar skinnið Magnúss hafa
selt Rússum sál sína og sannfær-
ingu, reyna þeir að telja íslenzku
fólki trú um, að sjálfstæði þess
og lands þess hafi verið selt með
virkjun Sogsfossa, Laxár og stór-
framkvæmdunum, sem verða
munu upphaf að stóriðju og fjöl-
breyttara atvinnulífi á íslandi.
Áður en heimstyrjöldin hófst
kröfðust þessir menn þess, að ís-
I lendingar fengju amerísk stór-
j lán til framkvæmda í landi sínu.
Þá kröfðust þeir þess einnig að
I íslendingar leituðu verndar
1 Bandaríkjanna til tryggingar
sjálfstæði sínu og öryggi.
I Þannig hafa þessir öfgaseggir
snúizt eins og vindhanar á bæjar-
! burst.
Kjarni málsins er sá, að
efnahagssamvinna hinna vest-
rænu þjóða hefur lyft Grettis-
tökum. Atvinnulíf þjóðanna
hefur verið byggt upp, hung-
urvofunni bægt frá dyrum
þeirra og grundvöllur lagður
að framtíðar farsæld þeirra
og velgengni. Margir erfiðleik
ar eru að vísu ennþá á vegin-
um.
Marshallaðstoðinni er nú
lokið. Þjóðirnar standa nú á
eigin fótum og berjast fyrir
framtíð sinni, bjartsýnar á
möguleika sína til að taka
framförum og mæta nýjum og
betri tímum.
Á elleftu sfimdu.
LEIÐTOGUM kommúnista er nú
að verða ljóst að hin ellefta stund
í lífi og starfi flokks þeirra hér
á landi er runnin upp. Flokkur
ofsatrúarinnar á Rússland og þá
kúgun, sem þar er framkvæmd,
er að gliðna í sundur. Brynjólfur
Bjarnason heldur ræðu á fundi í
„Sósíalistaf élagi Reykj avikur“.
Henni er fálega tekið og fundar-
sókn er dræm. Uppdráttarsýkin
er greinileg. Brynjólfur biður lið
sitt að herða upp hugann. Fyrr
hafi á móti blásið, en úr rætzt.
En það vantar allan sannfæring-
arkraft í orð hans. Hann finnur
að óðum fellur að. Hann og línu-
vörð númer eitt er að flæða á
skeri ofsatrúarinnar á ofbeldið
fyrir austan járntjald.
Fólkið í Reykjavík, sem um
skeið hefur kosið kommúnista
skilur ekki, hvernig á því getur
staðið að skriðdrekar Rauða hers
ins skuli þurfa að æða fram og
skjóta á berhenta verkamenn í
Berlín. Það skilur heldur ekki,
hvernig á því stendur, að eftir
allt skuli sú „auðvaldslygi" nú
vera játuð af sjálfum Malenkov,1
að réttarfar sovétríkjanna hafi j
byggzt á pyntingum og ofbeldi.'
Það skilur ekki, hvernig það má \
vera, að menn eins og Rakosi og
Bería hafi verið þjónar „auð-
valdsins"!!
AUt þetta veldur mörgu fólki í
„Sameiningarflokki alþýðu, sós-
íalistaflokknum" miklum heila-
brotum og skapar vantrú hjá því
á það, sem þeir Brynjólfur og
línuvörður hans hafa sagt um
„alþýðulýðræðið" í Rússlandi og
leppríkjum þess.
Sá efi laumast nú að þessu
fólki, að ekki sé víst að fólk-
inu í sovétríkjunum líði eins
vel og sagt hefur verið hér
norður á íslandi, Og hvers
vegna er fólkið í Austur-
Þýzkalandi, PóIIandi og fleiri
leppríkjum austan járntjalds
alltaf að flýja vestur á bóg-
inn? Hvers vegna er það allt
af að reyna að komast undan
„alþýðulýðræði" Brynjólfs og
línuvarðar hans?
| UR DAGLEGA LIFINU |
SÚ VAR tíðin að spor íslend-
inga á erlendri grund
voru fá og enn færri voru þó
spor erlendra manna hér á
landi. Leiðir íslenzkra náms-
manna lágu víða — en utan-
ferðir þeirra eiga ekkert sam-
eiginlegt með utanferðum ís-
lendinga á síðustu árum nema
nafnið eitt. Þeirra leiðir lágu
ekki við dyr dýrðlegra gisti-
húsa né glæstra dans- og
skemmtistaða. Oft varð það
þeirra hlutskipti að setjast á
trébekk undir laufkrónu and-
spænis dyrum bjórstofunnar,
horfa á hinn innfædda
smjatta á freiðandi bjórnum
— og drepa tímann við það
að geta gátur eða eithvað því
um líkt.
OG ÞÓ að fjallstindar íslands
hafi alltaf verið jafn bláir og
þeir eru nú, gos Geysis jafn tign-
arlegt og söm kyrrðin og friður-
inn í hinum íslenzka afdal, höfðu
augu erlendra gesta ekki opnast
fyrir þeirri dýrð.
En nú er öldin önnur. Glæst
faratæki flytja eirðarlausan
ferðamanninn landa á milli á svo
til engum tíma. Menn drekka
morgunkaffið í Reykjavík, síð-
degiskaffið í Kaupmannahöfn og
33 f)jóh
amenn a
/
emum
kvöldkaffið í Róm. Slíkur er
hraðinn — slík er nútímatæknin.
NÚ ER SVO komið að eng-
inn mánuður ársins líður
svo að ekki fari fleiri eða
færri íslendingar utan ein-
hverra erinda og fjöldi er-
lendra ferðamanna sækir hing
að allan ársins hring. Á s. 1.
ári fóru alls 9875 íslendingar
og útlendingar héðan frá ís-
landi og á sama ári komu til
landsins 9766 Islendingar og
útlendingar. Tæplega 58%
þessa fjölda ferðuuðst með
skipum en um 42% með flug-
vélum. í þessum tölum er átt
við þá ferðamenn, sem hafa
farið héðan eða komið og haft
einhverja viðdvöl. Ferðamenn
sem staldra hér aðeins við
eru ekki taldir.
SKÝRSLUR útlendingaeftir-
litsins fyrir síðasta ár
sýna að flugvélar eru vinsælli
farkostur að vetri til, þannig að
helmingi fleiri ferðast með flug-
VeU andi ihrifar:
Skilvísi.
VELVAKANDI minn. Ég heyri
stundum undir væng, að
fólk sé ekki orðið eins áreiðan-
legt í viðskiptum og það áður
var. Fyrrum hafi jafnvel hand-
söl verið traustari en vottfestir
samningar nú. Ég ætla ekki að
leggja hér orð í belg, enda ekki
á mínu færi.
Býrðu svo vel að eiga kaffikorn?
Ég ætla að segja þér aðra sögu
svipaða. Ég á margar ágætar
grannkonur og gengur yfirleitt
vel að lynda við þær. Einn ljóð
finn ég þó á ráði þeirra, sem
reglukonur eins og ég eiga bágt
með að sætta sig við. Þegar þær
fá eitthvað lánað, eins og mjöl
í bolla eða sykurlús, sem oft ber /
við, má allt eins gera ráð fyrir,'
að þær „gleymi“ að skila því aft,
ur. Ég veit, að svona er þetta |
víðar, skilvísinni er herfilega á- I
bótavant. Viltu nú ekki vera svo !
vænn að vekja athygli á þessum
lesti.
Freyja.
Bændur í skemmtiför.
VELVAKANDI góður.
Ég hlustaði á búnaðarþátt-
inn í útvarpinu mánudagskvöld-
ið 13. þ. m. Hann var fluttur af
búnaðarmálastjóra og vakti efni
hans bæði undrun mína og
gremju. Eggjaði hann bændur
lögeggjan að slá ekki slöku við
á slættinum og sagði frá tveimur
bændum, sem hefðu komið hing-
að til Reykjavíkur í skemmti-
ferðalag á miðjum slætti í.fyrra-
sumar og hefði svo annar þeirra
orðið heylaus í vor.
Ég er vel kunnug í sveitar-
héraði norðan lands þar sem ég
hefi dvalizt mestan hluta ævi
minnar. Þar er unnið myrkranna
á milli yfir heyskapartímann og
lagt ofurkapp á að afla sem
mestra heyja. Ekki þekkist þar
að bændur fari í skemmtiferða-
lög, meðan á slætti stendur, og
hygg ég, að það muni vera hrein
ar undantekningar hvar á land-
inu, sem er. Hitt mun vera al-
gengt, að bændur, sem búið hafa
árum og jafnvel áratugum sam-
an, hafi aldrei farið í skemmti-
ferðalag né tekið sér frí frá
störfum.
Engir slæpingjar.
ISLENZKIR bændur búa við
erfið skilyrði og eiga við
margt að stríða, meðal annars
vofir ætíð yfir þeim uppskeru-
brestur, óþurrkasumur og vetr-
arhörkur. Stundum fylgist þetta
allt að, en þrátt fyrir það halda
bændurnir velli sökum dugnað-
ar og þrautseigju. Vinnudagur
þeirra er erfiður og langur. Mér
þótti því mjög gremjulegt að
hlusta á áðurnefnt erindi, sem
gaf til kynna, að bændur væru
slæpingjar, sem þyrfti að hvetja
til dáða af þeim sökum.
Bóndadóttir."
Bezta landið.
IFYRRADAG, þegar jnælirinn
hjá Lárusi Blöndal sýndi 21
stigs hita um eittleytið, datt mér
í hug það, sem gamall Niður-
lendingur sagði eitt sinn við mig.
Hann hefir víða farið og veit
jafn langt nefi sínu svo að ekki
sé dýpra tekið í árinni.
„ísland er bezta land Norður-
álfunnar, en íslendingar vita það
ekki sjálfir."
Stærstu sannindin og veiga-
mestu láta minnst yfir sér. Já,
ísland er gott land, en sem bet-
ur fer vita það margir íslending-
ar.
Margt er
smátt það, er
til ber á
síðkvöldum.
(Grcttis-
saga).
vélum til landsins og frá í októ-
( ber—marz en með skipum, en
| um sumartímann, þegar ferða-
mannastraumurinn er mestur
ferðast mun fleiri sjóleiðis. Út-
j lendingar ferðast mun meira
með flugvélum en skipum. Á
s. 1. ári var ferðamannastraum-
urinn til landsins minnstur í
janúar eða 174. Mestur var
straumurinn til landsins i júlí
eða 2031. Minnstur var ferða-
mannastraumurinn til útlanda í
febrúar eða 261, en mestur var
hann í júlí 1885.
Annar hver maður sem fer frá
landinu eða kemur hingað er ís-
lendingur. Fóru 5162 íslendingar
frá landinu árið 1952, en til lands
ins komu á sama ári 4943 íslend-
ingar.
IOLLUM mánuðum s. 1. árs
komu hingað fleiri eða
færri Danir, Norðmenn, Svíar,
Bretar, Bandaríkjamenn, Þjóð
verjar og Rússar. Leiðir
manna af öðrum þjóðernum
liggja sjaldnar hingað til
lands, en þó koma hingað
menn frá allra ólíkustu stöð-
um eins og t. d. Ástralíu, Suð-
ur-Afríku, Salvador, Egypta-
landi, Cubu og Pakistan. Alls
komu hingað og fóru í fyrra
menn af 33 þjóðernum.
En einkennilegastar eru
ferðir þeirra marina, sem í
engu landi eiga heimilisfang.
í skýrslum útlendingaeftirlits-
ins má sjá að einn slíkur mað-
ur hefur komið hingað á s.l.
ári — en þrír farið héðan.
OG HVERT liggja leiðir ferða-
mannsins? Það er eitt af
því, sem ómögulegt er að gera
sér hugmynd um. Nánast mætti
ætla, að leiðir ferðamannsins
lægju alls staðar. Hann flækist á
ólíkustu staði og víst er, að hann
sér það, sem einhver hefði viljað
að hann sæi ekki. Jafnvel á
Hvannadalshnjúk yrðir þú ekki
óhultur fyrir erlendum ferða-
mönnum.
OG NÆRRI má geta að 4823
útlendingar, sem hingað
komu á s.l. ári, hafa eytt hér
einhverjum peningum. Ferða-
lög og dvalarkostnaður er dýr
og svo margir íslendingar hafa
siglt á síðustu árum, að hver
og einn getur glímt við af
nokkurri reynslu að áætla hve
útlendingar eyða hér miklu
fé, — og þá um leið að gera
sér grein fyrir, hve langt við
stöndum að baki öðrum þjóð-
um'í því að taka á móti er-
lendum ferðamönnum, t. d.
með því að setja sig í spor
ferðamannsins, sem kemur
með unnustu sinni eða konu
hingað til lands. Hvernig get-
ur hann drepið tímann, eftir
að hann hefur ferðast um
landið og kynnst hrikalegri
náttúrufegurð þess?
SfjórRmálasamband
Isracls og Rússlands
áný
LUNDÚNUM, 20. júlí: Sovét-
ríkin hafa að nýju tekið upp
stjórnmálasamband við ísrael, en
því sambandi slitu þeir skyndilega
fyrir fimm mánuðum síðan, eftir
sprengjutilræði við rússneska
sendiráðið í Tel Aviv.
Hafa ríkisstjórnir landanna nú
sætzt, ísraelsmenn lofað að láta
ekki koma til fleiri sprengjutil-
ræða. —