Morgunblaðið - 22.05.1954, Qupperneq 7

Laugarclagur 22. maí 1954
MORCUNBLAÐIÐ
7
Leikfélag Reykjavíkur:
Gimbill, gnmanleikir i 3 þáttum-
ÍSLENZK lcikritun hefur ekki
íærst neitt verulega í aukana frá
því er Þjóðleikhúsið kom til sög-
unnar, eins og menn höfðu þó
gert sér vonir um. Það telst því
enn til stórtíðinda þegar nýtt ís-
lenzkt leikrit birtist hér á leik-
sviði. — Þegar það barst út ekki
alls fyrir löngu að Leikfélag
Reykjavíkur hefði fengið til
sýningar slíkt leikrit, er héti því
kynduga nafni „Gimbill“, vakti
það mikla athygli og mikið skraf
manna á meðal og ekki dró það
úr áhuga manna og forvitni að
höfundurinn vildi ekki láta nafns
síns getið. — Nú hefur þetta
margumtalaða leikrit öðlazt líf á
leiksviðinu í Iðnó fyrir góðan at-
foeina leikstjórans, Gunnars Han-
sens og ágætra leikara, eldri og
yngri. Var leikurinn frumsýnd-
ur ó miðvikudaginn var við hús-
fylli.
Leikritið „Gimbill“ er gaman-
leikur, en þó víða alvara á bak
við gáskann. Höfundurinn hefur
glöggt auga fyrir veilunum'í fari
samtíðarinnar, og þrýstir á þær
með góðlátri kímni, án þess þó
að undan svíði. Höfundurinn seg-
ir í leikskránni, að það hafi verið
sér hálfgerð gestaþraut, að semja
leikritið. Ég get vel trúað því að
höfundurinn segi það satt, því að
svo vel er leikritið samið bæði að
efni og formi, að auðséð er að
ekki hefur verið kastað að því
höndunum. „Yður finnst þetta
leikrit kannske ekki merkilegt",
segir höfundurinn ennfremur, en
ég get fullvissað hann um að það
er býsna merkilegt fyrir margra
hluta sakir. Fyrst og fremst bend
ir tækni höfundarins, sem er
ágæt, ótvírætt á það, að hann sé
gagnkunnugur leiksviðinu og
þeim kröfum, sem það gerir til
leikritaskáldsins. Auk þess hefur
höfundinum tekizt að gefa hverri
persónu sinn sérstæða svip og
þar með sitt ákveðna hlutverk
innan heildarinnar. Leikritið er
að vísu ekki frumlegt að efni,
minnir jafnvel í sumum atriðum
á „Elsku Rut“, en það er ágæt-
lega skrifað, setningarnar léttar
og liprar og hitta oftast beint í
mark. Stendur höfundurinn í
þessu efni framar flestum ef
ekki öllum þeim íslenzkum rit-
höfundum, er á síðustu tímum
hafa samið leikrit. Þá stillir höf-
undurinn gáska sínum og háði
fullkomlega í hóf og er aldrei
klúr þótt hann drepi á kynferðis-
mál og ástamól. Er það vissulega
athyglisvert og gleðilegt þegar
fram koma menn, sem geta talað
um þau mál eins og heilbrigðum
og ménntuðum mönnum sæmir.
í stuttu máli, — það er haldið á
efninu í þessum leik af fágaðri
heimsmennsku, er bendir til þess
að höíundurinn hafi ekki alltaf
verið bundinn hér við heimahag-
ana. — Það verður vissulega
gaman að sjá næsta leikrit hans.
Þá hefur hann vonandi varpað
99
©0
66
iieikstjéri: Itesen
Skarphéðinn Hádal (Brynjólfur Jóhannesson) og Malín kona hans
(Emilía Jónasdóttir).
af sér huliðshjálminum. Annars
er honUm óhætt að gera það nú
þegar.
Gunnar R. Hansen hefur sett
leikinn á svið af mikilli snilld.
Sérstaklega er athyglisverð svið-
setning hans á „draumnum" í 2.
þætti. Það atriði er reyndar
þrýðilégt frá höfundarins hendi,
eitt af beztu atriðum leiksins, og
nýtur sín til fulls í frábærri með-
ferð leikstjórans. Kemur þarna
skýrt fram hin mikla vandvirkni
og smekkvísi Gunnars Hansens,
sem jafnan setja svip á leikstjórn
hans og hafa leitt til slíkrar list-
sköpunar sem sviðsetningar hans
á Pí-pa-kí, — sem allir dáðust að
og lengi mun í minni höfð.
Brynjólfur Jóhannesson leikur
Skarphéðinn Hádal, útgerðar-
mann og bætir þar við nýrri og
bráðskemmtilegri manngerð í
sitt mikla safn eftirminnilegra
náunga. Persónan er heilsteypt
og svo mannleg að manni finnst
þessi rólyndi og veraldarvani
ágætiskarl vera gamall kunningi
manns. Hann lætur ekkert á sig
fá, hvað sem á gengur, elskar
gamla tímann og konuna sína og
skilur þó ungu kynslóðina furðu
vel. „Þetta er ungt og leikur sér“'
er viðkvæðið hans og þau orð
skýra í rauninni til fullnustu við
„fín frú“ og hanga í tizkunni. Þó
er hún í hjarta sínu barn hins
gamla tima, — hin mesta heiðurs-
kona. — Emilía fer ágætlega með
þetta hlutverk, — er ef til vill
full fasmikil og hávær, — en
hvað um það, leikur hennar er
Gfæsileg liandavinnusýn-
ing í Kjvennaskólanoim
Öfrúlega mikil hsudaviima námsmeyja eftir vetwim
ÍDAG kl. 2 e. h. verður opnuð í Kvennaskólanum í Reykjavílt
sýning á handavinnu og teikningu námsmeyja. — Verður sýn-
ingin opin til kl. 10 í kvöld og frá kl. 2—10 á morgun. Tíðinda-
maður blaðsins leit inn í Kvennaskólann í gær og voru þá nokkrar
námsmeyjar ásamt handavinnukennurum í óða önn að koma fyrir*
sýningarmununum.
frjálsa teikningu. — Það fyrsfa
sem námsmeyjum er kennt i
teikningu er m. a. hlutföllin i
manrrslíkamanum og samsetning:
lita.
2 NÝIR
HANÐAVÍNNUKENNARAR
Kennare.liði skólans "bættusfc
tveir nýir handavrnnukennarar á
s.l. hausti. Eru það tvær systur,
báðar útskrifaðar úr Handíða-
skólanum, frk. Anna Hallgríms-
dóttir og frú Valborg Hallgríms^-
dóttir. Kenna þær fatasaum og-
komu í stað frk. Jórunnar Þórð-
ardóttur og frk. Sigríðar Briem,
sem báðar létu af störfum s.l.
vor eftir langan og sérlega góðan.
starfsferil.
Utsaumskennari skólans cr
hinn sami og undanfarin ár, fiú
Sigurlaug Einarsdóttir, en hún cr
öllum vel kunn fyrir frábæra
vandvirkni sína og leikni í út-
saumi.
Það er reglulega ánægjulegt
að sjá handbragð Kvennaskóla-
stúlknanna á sýningunni og er
öllum ráðlagt að heimsækja han?».
A. Bj.
MIKIL OG FALLEG
HANDAVÍNNA
Handavinna Kvennaskóla-
stúlknanna er bæði mikil og
merkileg. Stúlkurnar hafa vissa
skylduhandavinnu, en auk henn-
ar sauma þær ýmislegt, svo scm
kaffidúka, bakka-servíettur og
náttsloppa.
í I. bekk er skylduhandavinn-
an lítið svæfilver, með heklaðri
„dúllu“ og sömuleiðis hekluðurn
tökkum, prjónaðir fingravettling-
ár, náttkjóll, kaffidúkur úr hör,
með faltsaum, leggjasaum, mis-
löngum sporum og húllsaum og
litlar bakka-servíettur með húil-J
saum og herpisaumsgrunnum.
í II. bekk er skylduhandavinn-
an svart- og hvítsaumsdúkar,
sloppur, blússa, prjónaðir sokkar
og kennt er að bæta og stykkja
og einstaka stúlka saumar kjól í
II. bekk.
í III. bekk er skylduhanda-
vinnan náttkjóll, einn eða fleiri
kjólar og kennt er að bæta og
stykkja ullarefni. Þriðji bekkur
er seinasti bekkurinn þar sem
útsaumur er kenndur. Þar tr
kenndur hvítsaumur, feneyja-
hreint afbragð og „replik“ henn- útsaumur, herpisaumur o. fl
ar eins og jafnan endramér, til
fyrirmyndar.
Börn þeirra Hádalshjónanna
eru þrjú; Bárður, er Valdímar
Lárusson leikur, og er hann
þeirra elztur, og tvíburarnir
Edda, er Margrét Ólafsdóttir
leikur, og Hákon, er Einar Ingi
Sigurðsson leikur. Af þessum
I IV. bekk er skyldusaumuv-
inn, undirkjóll, kjóll og blússa.
DÚKARNIR
Hvítsaums- og feneyja-dúkar
stúlknanna í II. og III. bekk eru
sérstaklega fallegir og vel frá
þeim gengið á allan hátt. Það
velcur undrun hve mikið náms-
meyjarnar komast yfir að sauma,
hlutverkum er veigaminnst frá ; því bóknám í skólanum er mikið.
höfundarins hendi það sem Handavinnukennsla Kvennaskól-
Valdimar Lárusson fer með. Ég ans er sízt minni heldur en í
hliðstæðum skólum erlendis. Og
handavinnan ber hinum ungu og
upprennandi húsmæðraefnum
hygg að Valdimar hafi tekist eft-
ir því sem efni standa til að túlka
Bárð, sem í öllu er næsta ólikur
systkinum sínum. Var leikur
hans einkar áferðargóður, en
gæta ber þess að hlutverkið gef-
ur ekki tilefni til mikilla átaka.
Edda er veigamesta hlutverk
leiksins, og það sem höfundinum
hefur tekizt einna bezt með, skýrt
mótað, af mikilli samúð og skiln-
ingi, Hún er fulltrúi íslénzkrar
nútímaæsku, frjálslég og djörf í
framgöngu, hispurslaus í skoðun-
um sínum um samskipti karla og
horf hans til æskunnar. Er allur. kvenna, en þó óspillt með öllu,
leikur Brynjólfs með ágætum, j ekki ósvipuð ungú stúlkunni í
hnitmiðaður og öruggur og kímn- I leikritinu „Konu ofaukið“, sem
in notaleg.
Emilía Jónasdóttir leikur Mal-
in, konu Skarphéðins Hádals. Þó
að hún unni manni sínum og á-
gætlega fari á með þeim, þá er
flest ólíkt með þeim hjónum. —
Hún er hálígerður æðikollur, á
eiíifu spani um leiksviðið og út
og inn, dálítið hégómleg og hefur
sterka tilhneigingu til að vera
gott vitni.
Tekið er tillit til hreinlætis og
góðrar meðferðar á handavinn-
unni og er vert að geta þess að
öll handavinnan sem er á sýn-
ingunni, hvitsaumsdúkarnir og
allt, er óþvegið, aðeins strokið,
en hvergi er þar dökkan blett að
sjá!
TEIKNINGARNAR
MERKILEGAR
Þá eru einnig á sýningurir.i
teikningar námsmeyja. Þær eru
bæði margar og merkilegar. —
Teiknikennarinn frk. Sigríður
sýnt var í Þjóðleikhúsinu á sín- i Björnsdóltir sagði að fyrst og
um tíma. Margrét Olafsdóttir (fremst væri lögð áherzla ó
gerir hlútverki þessu hin ágæt- mynzturteikningú, bæði fyrir
ustu skil. Framsögn hennar er vefnað
og útsaum, netmyndir,
sem eru stælingar á kirkjuglugg-
um, og nota mó til skreytinga um
jólaleytið, myndrænar myndir og
mjög góð og svipbrigði hennar og
látbragð í fyllsta samræmi við
persónuna. Margrét er þegar orð-
in góð leikkona og væri gaman j -
að fá að sjá hana í hlutverki þar I
sem verulega tekur i hnúkana. I, , , .... ... ,.
„r, . .... ilegur í bessu litla hlutverki og
Hakon Hadal er mesti ænngi, ! &
sem aldrei er kyrr og er alltaf að
koma einhverjum á óvart. Einar
Ingi Sigurðsson fer ágætlega með
hlutverk þetta, er léttur og leik-
andi og oft bráðskemmtilegur.
Einar er í miklum framförum
sem leikari og má vissulega góðs
af honum vænta í framtíðinni.
Guðmundur Pálsson
Ragnar SveinsSon, píanóleikara,
er verður unnusti Eddu í leiks-
lok, lítið hlutverk og ekki
] skemmtilegt, en hann fer lag
er ég, illa svikinn ef hann á ekki
eftir að verða liðtækur á leik-
sviðinu er timarr líðai Á hann og
kyn til þess. Þó minnir hann að
engu í leik á föður sinn, Brynjólf
Jóhannesson
| Gaman var að sjó þessa ungu
j leikendur á sviðinu og öll þau
I fyrirheit, sem þeir gefa með leik
leikur sínum.
Músíkin í leiknum er eftir Jór-
unni Viðar, en dansana hefur
Sigríðúr Ármann samið. Hafa
þær báðar unnið þar gott verk.
— Leiktjöldin, sem Lothar Grund
hefur gert, erú einkar snotúr.
Að leikslokum fögnuðu leik-
Hákon og Edda Hádal
og Margrét
(Einar Ingi Sigurðsson
Ólafsdóttir).
lega með það, er þó stúndum full
stirður. — Hélga Bachmann leik-
ur Jörgínu Eggers, vinnustúlku á
heimili Háldalshjónanna, og fer húsgestir ákaft leikendum og
vel með það hlutverk og Birgir leikstjóra með blómum og lófa-
Brynjólfsson fer með hlutverk taki, en höfundurinn sást hvergi,
Þorkels Teitssonar, öðru nafni — aðeins blómakarfan, sem hon-
„Klóa“, ungs „gæja“, sem við um var ætluð stóð ein á sviðinu,
þekkjum hér. sem betur fer, þegar tjaldið var dregið fyrir í
ekki nema af amerískum kvik- ' síðasta sinn.
myndum. Birgii* er bráðskemmti- 1 Signrður Grírosson.
skráðir frá Hvanneyri
BÆNDASKÓLANUM á Hvann-
eyri var slitið 29. apríl s.l. Þá
brautskráðust 17 búfræðingar. en.
8 munu ljúka námi á yfirstand-
andi vori, svo alls brautskráðust
25 búfræðingar vorið 1954.
Verklegt nám sténdur yfir
fram í siðari hluta júnímánaðaT,
og framhaldsdéildin lýkur námi
sínu um 10. júní. Síðar í þeim
mánuði fer framhaldsdeildin
námsför til Norðurlanda til þess
að kynna sér landbúnað nágranna
þjóða okkar.
Þessir nemendur brautskrást
úr bændaskólanum á þessu vori:
Birkir Friðbertsson, Botni, Súg-
andafirði V.-ís.
Bjarni BÖðvarsson Reykjavík
Grandur Fróði Einarsson, Runn-
um, Reykholtsdal, Borg.
Grétár Bæring Ingvarsson, Haf-
ursstöðum, Fellsstrandarhr. Dal
Guðmundur Ágúst Kristjánsson,
írafirði
GunnaT Sigurgeir Bóasson, Borg;
Borgarfirði N.-Múl.
Gunnar Ingvarsson, Efri-Reykj-
um, Biskupstungum, Árn.
Hélgi ívarsson, IJólum, Stokks-
eérarhr., Árn.
Hreiðar Arnórsson, Árbót, Aðal-
dal, S.-Þing.
Jen Meinhard Berg, Funnings-
botni, Færeyjum
Jóhann Guðlaugur Jónsson, Svið-
holti, Bessastaðahr., Gullbr.
Jón Steinar Árnason, Finnsstöð-
um, Eiðaþinghá, S.-Múl.
Jón Guðmundsson, Reykjavík
Karl Torfason Hjaltalín, Sáurbae,
Hvalfjarðarströnd, Borg.
Konráð Bergþórsson, Reykjavík
Leifur Kristinn Jóhannesson,
Stykkishólmi, Snæf.
Leifur Vilhelmsson, Blönduósi,
Magnús Jón Björgvinsson, Klaust
urhólum, Grímsneshr., Árn.
Marinó Óskarsson, Hóli, Hvamms
.sveit, Dal.
Ólafur Tómas Antonsson, Réykj-
um Hjaltadal, Skag.
Óli Andri Haraldsson, Kópavogi,
Gullbr.
Pálmi Sæmundsson, Borðeyrar-
bæ, Bæjarhr., Strand.
Sigurður Birgir Björnsson, Hlið,
Gnúpverjahr., Árn.
Skúli Ögmundur Kristjónsson,
Svignaskarði, Borgarhr. Mýr.
Valdimar Haukur Bilason, Mýr-
im, Dýrafirði, V.-ís.