Morgunblaðið - 27.08.1954, Blaðsíða 7

Föstudagur 27. ágúst 1954
MORGUNBLAÐIÐ
7
Hólmfrí<£ur Þorláksdótftsr áfttræll
f ÞAÐ var mikil tilbrevting í
héimilislífinu í Geldingaholti 'í
Skagafirði, þegar frændi minn,1
Ásgrímur Magnússon, kennari, ’
kom með unnustu sína, Hólmfríði
Þorláksdóttur, til okkar fyrir 58
árum, og það man ég, að vel leizt ’
föður mínum á konuefni frænda
síns, og brátt tókst góð vinátta |
tneð móður minni og ungu kon-
unni úr Núpasveitinni. — Frændi
minn Ásgrimur gekk að eiga
Hólmfríði vorið 1899, og til
Reykjavíkur fluttu þau árið
1903 og upp frá því hefur Hólm-
fríður verið heimilisföst þar og
í hálfa öld samfleytt í Bergstaða
að eiphverju leyti, þá er Hólm-
fríðar er miffnzl. Svo gildan þútt
átti hún í starfi hans. Heimilis-
og uppeldisstarfið er einnig mik-
ilsverður þáttur í lífsstarfi henn-
ar. Þau hjónin Ásgrímur og Hólm
fríður, eiga kjördóttur, er þau
tóku kornunga, frú Ásfríði Ás-
gríms, og fleiri stúikubörn ól
Hólmfríður upp með mönnum I
sínum. — Enn er þess að minn- j
ast, að frú Hóimfríður vann lengi
með seinni manni sínum í Sjúkra-
samlagi Reykiavíkur, áður en j
það var lagt á brjóst ríkinu, og!
fullyrði ég, að einnig á þeim J
vettvangi vann Hólmfríður mik- j
ið og óeigingjarnt starf, svo að
segja má, að hún hafi víða mark-
að spor. Einnig starfaði hún á
sínum tíma í Góðtemplararegl-
unni og í Kvenfélagi Fríkirkju-
safnaðarins — og e. t. v. víðar.
Frú Hólmfríður hefur verið
mikil atgerviskona, bæði til sál-
a? og líkartiá, • örúgg. íil sóknár
og varnar í hver'ju ináli, sem
hún lætur sig einhverju skipta.1
Er hún og hefur jafnan verið j
mikil bindindiskona, bæði um j
tóbak og áfengi, og hið sama var j
að segja um menn hennar. Hún
er kona skapmikil og hvergi
smeyk að láta í ljós skoðanir
sínar, og betra er hennar fylgi
en tíu annarra. Vinföst og vina-
vönd er hún, og leyfi ég mér á
þessum merku tímamótum í ævi
hennar, að þakka henni af heil-
um hug vináttu hennar mér og
mínum til handa yfir hálfrar
aldar skeið. — Úr fjarlægð biðj-
um við hjónin þér, kæra vin-
kona, allrar blessunar á afmæli
þínu og í bráð og lengd, bæði
þessa heims og annars.
P.t. Khöfn, 20. ágúst 1954.
Brynleifur Tobiasson.
Framh. á bls. 12
grimssön,
skrif-
stolíimáður
’b
í DAG verður til moldar borinn
Jón Hallgrímsson, skrifstofumað-
ur, er lézt 21. þ.m. Okkur sam-
starfsmenn og kunningja setti
hrsteinn D. Sigurðsson-, ketinari
stræti 3, en áður hafði hún verið
að námi í Reykjavík og var þá
til húsa hjá Þorbjörgu ljósmóð-
ur Sveinsdóttur, systur þjóð-
skörungsins, Benedikts sýslu-
manns Sveinssonar. Kynntist
hún þá frænku Þorbjargar, ágæt-
iskonunni Ólafíu Jóhannsdóttur,
Og einnig sá hún þá oft frænda
þeirra, Einar Benediktsson.
Fyrsta veturinn, sem þau Ás-
grímur og Hólmfríður voru í
Reykjavík, var hann stundakenn-
ari í Mýrarhúsaskóla hjá Sigurði
Sigurðssyni, hinum kunna merk-
ismanni. En haustið 1904 stofn-
uðu þau hjónin barnaskóla í
Bergstaðastræti 3 og ráku síðan
meðan Ásgríms naut við. Einnig
stofnuðu þau lýðskóla þar. Skól-
inn stóð hátt á þriðia tug ára,
fyrst undir stjórn Ásgríms til
1912, svo undir stjórn annarra
í næstu 4 árin, og frá 1916 stjórn-
aði ísleifur Jónsson, seinni mað-
ur Hólmfríðar skólanum, um
hálfan annan áratug.
Allan þennan tíma bar frú
Hólmfríður byrðarnar með
mönnum sínum á sviði skóla-
starfsins og veitti forstoðu fjöl-
mennu heimili við mikinn orð-
stír. Má ég þar trútt um tala,
því að löngum var ég heimagang-
ur á heimili hennar, bæði með-
ah fyrri maður hennar og seinni
lifðu og fram á þennan dag. ■—
Það var Ásgrímur frændi, sem
tók á móti mér fyrsta sinni, er
ég kom til Reykjavíkur, og á
heimili þeirra hjóna dvaldist ég
frá haustdögum og fram á næstá
vðr, og þótti mér þar gott að
vera.
Það var mikið í ráðist af efna-
lausum hjónum að kaupa stórt
hús og stofna skóla í Reykjavík
skömmu eftir aldamót, en vel
var þegar látið af Ásgrímsskóla.
Lét hann sér annt um að fá góða
kennara að skólanum, marga
hina efnilegustu stúdenta, er þá
vóru við æðra nám í Reykjavík.
Má þar til nefna Þórhall Jóhann-
esson (síðar lækni), Magnús
Jónsson (síðar próf. theol.), Jón-
as Jónasson (síðar yfirlækni í
Kristnesi), Friðrik Jónasson,
bróður hans (nú vígslubiskup) o.
fl. Fyrirlesara fékk Ásgrímur að
skólanum, og má meðal þeirra
nefna ungmennafræðarann nafn-
kunna, Guðmund Hjaltason, og
sr. Ólaf Ólafsson fríkirkjuprest.
Ég skal ekki fjölyrða um skól-
ann meira að þessu sinni, því að
um hann verður væntanlega
skrifað á 50 ára afmæli hans
næsta haust, en ekki verður hjá
því komizt, að minnast skólans
Og nú fór sól að nálgast æginn
og nú var gott að hviia sig
og vakna upp ungur einhvern
daginn,
með eilífð glaða kringum þig.
Þ. E.
ÞANNIG kvað góðskáldið
skömmu fyrir andlát sitt, og
þessar ljóðlínur komu mér í hug,
er mér var sagt lát Þorsteins G.
Sigurðssonar kennara. Hann var j
þreyttur orðinn eftir stranga
sjúkdómslegu, þráði hvíld og ef-
aðist ekki um að nýtt líf biði
sín bak við dauðans dimma tjald.
Ég kom oft að banabeði hans
og hugsa, að vart sé hægt að
taka dauðanum með meira æðru-
leysi en hann gerði. Talaði hann
um dauðann líkast því, og hann
ætti för fyrir höndum til ókunn-
ugs lands og hugsaði aðallega um
hverju hann gæti ráðstafað til
hagsældar fyrir eftirlifandi ást-
vini.
Þorsteinn G. Sigurðsson var
fæddur 14. maí 1886 að Völlum
í Saurbæjarhreppi í Eyjafirði,
sonur hjónanna er þar bjuggu,
og kominn af góðum ættum. Ólst
hann upp með foreldrum sínum,
en þau fluttu að Strjúgsá í sama
hreppi meðan hann var í bernsku.
Þorsteinn var snemma námfús
og bókhneigður og 18 ára gam-
all komst hann í gagnfræðaskóla 1
Akuréyrar til Jóns skólameistara '
Hjaltalíns, er hann mat ávallt •
mjög mikils. Kostaði hann skóla-
vist sina sjálfur að mestu leyti.
Síðan stundaði hann farkennslu
nyrðra í nokkur ár, en haustið
1911, hóf hann nám við hinn ný-1
stofnaða Kennaraskóla íslands í
Reykjavík og lauk kennaraprófi
vórið eftir með hárri einkunn.1
j Éftir það gerðist Þorsteinn *
I kennari og kenndi óslitið upp frá
því til dauðadags. Hafði hann því |
verið kennari í meira en hálfa!
öld, er hann andaðist aðfaranótt
19. ágúst s.L Fyrsta árið var'
' Þorsteinn kennari við lýðskólann J
á Hvítárbakka, síðar var hann1
nokkur ár skólastjóri í Ólafsvík
og seinna við Mýrarhúsaskólann
' á Seltjarnarnesi. En árið 1922
' kom hann að Barnaskóla Reykja-
víkur, sem nú ber nafnið Mið-
bæjarskóli og starfaði þar upp
fré því. Starfaði hann þar undir
stjórn fjögurra skólastjóra og
hygg ég, að þeir hafi allir metið
hann að veroleikum, og kunn-
' ugt er mér um, að Sigurður
' heitinn Jónsson hafði miklar mæt
ur á Þorsteini og voru þeir góð-
ir vinir.
Þorsteinn gegndi oft ýmsum I
trúnaðarstörfum fyrir kennara-
stéttina, átti sæti í stjórn kenn-'
arafélagsins og var um tíma for-1
maður þess. Hann var mjög lengi
aðalbókavörður skólabókasafns-
á hljómlist. Einkum var það
jazzinn, sem átti hug hans og
fylgdist hann af miklum áhuga
ífleð þróuh og tækni þessarar
hljómlistar og var oft fróðlegt að
heyra hann rökræða þessa um-
deildu tónlist, sem hann kunni
betri skil á, en flestir aðrir.
Lífsævi Jóns var ekki löng, að-
eins 28 ár, en hann er harmdauðí
öllum þeim, er áttu því láni að
fagna eð kynnast honum. Alúð-
legt viðmót hans verður okkur
samstarfsmönnum ávallt hug-
þékkt.
Skarð er fyrir skildi við frá-
fall þessa unga manns, en minn-
ingin um góðan dreng mun lifa
í hugum ástvina og þeirra, er
hann' þefektu.
Með þessum fáu orðum viljum
við samstarfsmenn Jóns færa
fyllstu þakkir fyrir samværu-
stundirnar, og flytjum foreldrum,
systkinum og öðrum ástvinum
okkár dýþstu samúðarkveðjur.
hljóða, er ókkur barst til eyrna
andlátsfregn þessá góðvinar okk- w •
ar. Við eigum svo erfitt með að
sætta okkur við það, að dauðinn
höggvi svo skyndilega og óvænt
skarð í raðir ungra og góðra
drengja.
Jón Hallgrímsson var fæddur
hér í Reykjavík 31. marz 1926,
sonur hjónanna Hallgríms Jóns-
sonar, vélstjóra, og Rannveigar
Sigurðardóttur, konu hans. Bjó
Jón með foreldrum sínum álla
tíð óg reyndist þeim sannur ogk * verið sneitt hjá garði,
þar sem horfinn er ungur mað-
ur í blóma lífs.
FALLINN er í valinn Jón Hall-
grímsson, en hann andaðist hér
í bæ hinn 21. þ. m. eftir nokkra
legu, aðeins 28 ára að aldri.
Dauðinn er manninum nákom-
inn leyndardómur. Hann minnir
á sig, æ og aftur, en kemur okk-
ur þó oft að óvörum, og nú hef-
Jón Hallgrímsson var fæddur
í Reykjavík 31. marz 1926, sonur.
ins og vann þar mikið verk og
óeigingjarnt. Lét hann sér ákaf-
lega annt um það starf og þótti
vænt um það.
Þorsteinn kvæntist 1918 eft-
irlifandi konu sinni, Steinunni
Guðbrandsdóttur, góðri konu og
elskulegri. Er hún ættuð úr
Breiðafjarðareyjurn og af ágætu
fólki komin. Eignuðust þau hjón-
in 5 börn, góð og mannvænleg,
3 sonu og tvær dætur. Eru þau
nú öll upp komin og farin úr
föðurgarði nema yngsti sonurinn
og hafa stofnað sín eigin heimili.
Átti Þorsteinn orðið 5 barnabörn,
er voru augasteinar hans og eft-
irlæti. Öll sambúð og samkomu-
lag þessarar fjölskyldu var með
ágætum. Var þó oft við erfiðleika
að etja, fátækt frarnan af árúm
og einatt mikla vanheiisu.
Ég kynntist Þorsteini sál. fyrst
fyrir meira en 30 árum. Við vor-
um samherjar í Reglu Góðtempl-
ara, alla tið í sömu stúkunni
Og höfðum því oft mikið saman
að sælda. Einni-g iágu leiðir
Okkar saman á kennarafundum
og þingum og störfum á vett-
vangi. kennslumála.
Þorsteinn var ágætur félags-
maður, fórnfús og ósérhlífinn og
binaindismaður var hann ein-
lægur og lagði oft og einatt
mikið á sig- fyrir það málefni.
Hann bar hag stúkunnar sinnar
mjög fyrir brjósti, gegndi þar
mörgum embættum og margvís-
legum störfum, sem of langt yrði
upp að telja. Meðal annars var
hann hvatamaður að stofnun
barnastúku og pæzlumaður fyrir
barnastúkur um langt. skeið og
hafði mikinn áhuga fyrir starfi
i nglingareglunnar.
Þorstemn var prýðilega
greindur maður, léttur í lund og
glaðvær. Hann var skáldmæltur
vel og mjög fljótur að kasta
fram stoku, og mælti oft vísur
Frh. á bls. 12
góður sonur, enda fágætt að ung- ^
ir menn sýni heimilum sínum j
slíkan áhuga og ræktarsemi sem
hann. Ungur fór Jón í Flens- !______, ■ ... TT ,,
, .... , ■, í merkishjonanna Hallgrims Jons-
borgarskoiaiHafnarfirð.oglaukl^ar, vélstjóra> og konu hans>
þaðan profi vonð 1943, sautjan Rannveigar sigurðardóttur frá
ara að aldn. Hof hann þegar j Garðhúsum. Kveðja þau nú í dag
næsta haust nám við Verzlunar- j hjartkæran son sinn sárum sökn-
skólann og útskrifaðist þaðan ^ ugi. Mér dettur í hug orð úr
vorið 1946. Sóttist honum námið j Hávamálum og vil segja um
vel, því hann var maður greind- | Jón, að í návist hans var jafnan
ur vel og athugull. Að námi sólar sýn.
loknu hóf hann skrifstofustörf
hjá Vélsmiðjunni Héðni, og við
það fyrirtæki starfaði hann óslit-
ið síðan, þar til hann veiktist um
miðjan júlí s.L
Jón var að mörgu leyti sér-
stakur af ungum manni að vera,
og því kynntumst við bezt, sem
með honum störfuðum. Öll sín
Fundum okkar Jóns bar fyrst
saman í barnaskóla. Þótt ekki
væri í sömu bekkjardeild, geng-
um við þann skólaveg jafnungir,
þar til vegir skildust, og Jón hóf
nám í Verzlunarskóla íslands.
Að loknu árangursríku námi
réðist Jón til Vélsmiðjunnar Héð-
ins h.f., og vissu allir þá þegar,
, . , &ð þar var kominn gegn maður
verk vann hann af serstakri sam- J tii starfs. Lék honum strax hu^ur
vizkusemi og dugnaði, og var j •
ósérhlífinn við sjálfan sig. Ná-
kvæmni og íhygli einkenndu Þetta mátti á mörgu sjá. Jón va:
störf hans öðru fremur.
Hann var hlédrægm að eðlis
j a að ná þeirri leikni í starfi, að
'i hann gæti unnið sem bezt gagn.
i senn frábærlega verkfljótur,
öruggur og vendvirkur, en auk
iari og dagfarsgóður, en þó fast-; þess kom hinn góði þokki, sem
ur fyrir í hverju því máli, er j hann bar.
hann myndaði sér ákveðna skoð- j Jón Hallgrímsson hafði notið
un um. Jón var lítt gefinn fyrir I góðs og öruggs uppeldis í for-
að troða sér fram, en var þó eldrahúsum, og var framkoma
ávallt reiðubúinn að leggja góðu j hans öll mótuð af því. Prúð-
máleíni lið .Komu sér þá vel mennska hans var einstök, og
hæfileikar hans og dugnaður. Var j ljúímenni var hann á sama hátt,
hann einn af þeim lánsömu
mönnum, er ávann sér vinsældir
í öllu þvi er hann tók sér fyrir
hendur.
I stjórn Starfsmannafélags
Vé’smiðjunnar Héðins var hann
í all mörg ár. Bar hann hag og
veg þess félags ávallt mjög fýrir
j brjósti.
Jón var mikiil unnandi knatt-
spyrnuíþróttarinnar og var sjálf-
| ur virkur þétttakandi með félagi
sínu í þeirri íþrótt. Hsnn átti sæti
i í stjórn knattspyrnudeildar K.R.
j síðustu tvö árin. Er leitað var til
hans s.l, h.aust um að taka að sér
þjálfarastarf við 2. aldursflokk
: féiagsins, gat hann ekki neitað
þeirri bón, en gerði sér þó fvili-
, lega ljóst, að honum var mikill
vandi á herðum. I því starli komu
I hæfileikár hans ótvírætt í ljós
Þetta tómstundastarf vann liann
af fágætri alúð og áhuga, og var
öðrum til fyrirmyndar með
i reglusemi sinni og prúðmennsku.
Tónlistin átti rík ítök i Jóni
I og varði hann oft miklum tíma í
tómstundum sínum til að hlusta
sem hvers manns vanda vildi
leysa.
Félagsmál lét Jón nokkuð til
sín taka. Hann var áhugasamur
um knattspyrnu og stundaði þá
iþrótt mikið. Frístundum sínum
varði hann og við ýmis önnur
hugðarefni, ljósmyndun stund-
aði hann nokkuð, og umhugað
var honum um að búa sem bezt
að heima fyrir, enda var hugs-
uhin heim Jóni áreiðanlega kær.
En ofarlega í huga hans var
þó jafnan starfið. Þar taldi hann
aukástundirnir ekki eftir sér, ef
á þurfti að halda.
I sorg og sárum söknuði er
það aðstandendum því sárabót,
að góðs drcngs er minnzt. líeil-
indi, lastaleysi — þetta er lieil-
bvigði líkama, vits og vilja. Jóni
Hallgrímssyni var allt þetta gef-
ið í ríkum mæli.
Þú ert horfinn, kæri vinur.
Foreldrum og systkinum sendum
við sátnúðarkveðju, og um leið
er mér Ijúft að minnast þess, að
til þín vissi aldréi neinn óhreint
orð né verk.
Ásgeir Bjarnason.