Alþýðublaðið - 07.09.1929, Blaðsíða 2

2
alþýðublaðið
I AL&Ý&UBLAÐIfi \
| xemur út á hverjum virkum degí. í
5 Ugreiðsla í Alpýðuhúsinu við J
Í Hveríisgðtu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
; til kl. 7 síðd. ;
} Skrííatoia á sama stað opin ki. |
19*/! —10V* árd. og kl. 8—9 síðd. j
Sisnars 988 (aígreiðslan) og 2394 l
(skrilstofan). f
j Verölagj Áskriitarverð kr. 1,50 á ►
Í mánuði, Áuglýsingarverðkr.0,15 f
} hver rnm. eindálka.
í Prentsmiðja: °> , , ðuprentsmiðjan í
| (i sama hús) ...m 1294). f
Sjör simafóiksins.
Húsnæðíð hefir um mörg ár
verið hættulegt heiisu starfs-
fólksins.
Á pessu ári hafa 15 fengið frí
vegna veikinda.
Hvað verður um iniðstððvar-
stúlkurnar.
í síðasta tbl. SímablaðsLns er
eftírtektarverð grein. Birtist hún
hér á eftiir í heihi lagi:
Pað er með nokkuö sorgbland-
inni gleði, að maöur tekur fregn-
inni nm það, að loks sé nú ráðin
til fiullnustu hin lengi þráða bygg-
ing landssimahiúss. Það hefir vilj-
að fara svo, að maður hefir ein-
göngu hugsað um þá hlið þess
máls, er veit að húsrúminu. 0g
með hverju ári hefir það orðið
■tilfinnanlegra, hve því er ábóta-
vant. Og nú miundi leitun. á því
einkafyrirtæki, sem byði starfs-
fólki sínu slíka aðbúð. Afledfð-
ingarnar eru líka deginum ljósari.
Heilsuleysið eykst með ári hverju.
Og það mun engain undra, sem
kynst hefir ástandiniu á simainum,
þar sem fólkið hefir í fleiri ár
unnið í loftræstingarlitium her-
bergiskytrum, suimum yfirfullum
af sírykugum skjalaskápum og
flestum yfirfullum af fólki.
Á yfirstandandi ári hafa að'
minsta kosti 15 af starfsfólki sim-
ans hér í Reykjavik orðið að fá
ítí sökum veikinda og veikluinar,
— sumt svo mánuðum skiftir,
annað svo vikium og dögum skift-
ir. Og þau eru ekki orðin fá
dæmi þess hin síðustu ár, aöi
stúlfeur, sem komið hafa hraust-
ar í þjónustu símans, hafa orðiiði
að láta af starfniu sökum heilsu-
leysis, er engu verður um kent
fremur en aðbúðinni á simauum.
Og meðan þessi harmleikur er
að gerast innan eininar stærstu
stofnunar þjóðarinnar, rakar þjóð-
félagið saman milljónagróða á
rekstri hsnnar.
i>aö er þvj ekki undartegt þó
manni hafi orðið það á, að bekiá
huganum eingönigu, í þesisu málij.
að betra húsnæði. Símafólkiö’ hef-
ir tengi fundið til aðbúðarininar.
Það hefir þráð þá stund, er nýtt
símahús risi upp,. með sólríkum,
rúmgóðum vinnustofum, og það
gæti í síðasta sinn lo-kað á eftir
sér þessum loftlausa, rykug’a.
þversprungna hjalli, fullum miinin-
inga um heilsuleysi, '-i—. um van-
þakklátt, þreytandi:, illa launað
starf. Og nú rætist draumurinn
von bráðar. Fyr en varir rís nýtt
hús af grunni, með öllum ný~
tísku þægindum, þar sem um-
hiverfið örfar starfsgleðina, í stað
þess að drepa hana. En mitt í
»
gleðinni yfir þessu dregur ský
fyrir sólu.
Maður minnist alt í einu afleið-
Inganna, sem maður hefi-r ekk’i
áður getað hugsað sér öðru vísi
en langt úti í framtíðimn-i, eða
gleymt við hugsunina um hús-
næðisleysið.
Og afleiðingarnar eru þær, að
með nýja húsintu kemiur sjálfvirk
bæjarsimamiðstöð, en mið'stöðv-
armeyjarnar, sem þrátt fyrir all-
ar þær skammár, sem á þeám
hafa dunið, hafa verið sólargeisl-
ar þessa bæjarfélags (um áhrif
þeirra ‘ innain stofniuniarmnar tala
ég ekká) venða settar á guð og
gaddinn. Og gleðiin yfir nýja hús-
iniu clofnar, að sama ska)» og
manná verður blýrra til gamlia
hússins, þrátt fyrir alt og alt.
En hvernág ræður símaistjómin
fram úr þessu máli? Gæti- hún
með góðki samvizkiu geirt yfir 30
stúlkiur atvinnulausar i eilnú, —
stúlkur, eir sumar hverj-acr hafa
'unmð váð símann um margra ára
skeið? Slíkt væiú hart aðgöngu,
og ótnúlegt að tál þeirra úrræða
veiiði tekið. En þetta e-r svo þýð-
ingarmikiö atriði, að fyrir því
verðuir að h-ugsa í tæka tið. Og
Símafélagið má ekká vera sof-
a-ndi fyrir því.
Aö nokkru leytí befir síma-
stjórnin uindiirbú-ið þetta með því,
að veita stöður við miöstöðina án
’ skuldbindingar frá landssímamjs
h-álfu um að sj-á þeám fyrir at-
vinnu eftár að sjálfviirka stöðin er
komin. En með því virðist hún
viðurkenna siðferðislega skyldu
h-já .sér til að útv-ega þei-m at-
v-innu, sem þetta skilyrði hefir
ekki verið sett. Gera m-á ráð -fyr-
ár, ’að hægt verði að láta m-okkr-
ar stúlkuir hiafa starf við skýrslu-
-gerði-r óg ým-is konar eftiriit í
samba-ndi við h-ina nýju stöð.
Nokkrair komast sjálfsagt alð af-
greiðslu við líandssímanm, í stað
annara, sem þáðan fama á næstu
2 árum, og nokkrar gi-ftast, ef
að vanda lætur. En hinum, sem
þá eru ef.tdir, veröu-r að sjá fyrir
atvinnu, ef þær óska þass, ann-
að hvort við aðrar stofnanir hi-ns
öpi-nbera, eða þá hjá ei'nkafyir-
irtækjum. Myndi slíkt vdbða auð-
veldara með hjálp lan-dssímans,
en ef stúlkumair eiga að afla sér
atvinnu ám hjálpar hnns. Og um
þetta mál verður að hugsa fyr )
en í óefni er komið.
A. G. Þ.
(Símablaðið.)
Friðarshraf Brianðs
á Dingi Bjóðabanáaiagsins.
Banðaríhi Evrópu.
Frá Genf er símað: Briand hiefir
haldið ræðu á þingi Þj-óðabanda-
lagsins og min-t á hina vaxandi
þýðingu af starfsemi bandala-gs;
ins. Hann benti á það, að úrslitin
á Haagfundinum myndu hafa
heiliavænl-eg áhrif ti-1 eflingar
friðarhreyfingmnni og nánari sam-
vinna á meðal þjóðanna myndi
koma á eftir. Enn fremur taldi
Briand nauðsynlegt að efla við-
skiftafriðinn. Einnág mnitist hann
á áf-orm sín viðvíkjan-di stofnun
bandaríkja Evröpu. Kvað hann
-einhvers koinar samband á mi-lli
Evrópnríkjanna nauðsynlegt, eink-
ánlega vegna viðskiftamálanna.
Spurði hann- m. a.: „Hvers vegna
láta ríkin ekki d-ómstólana skera
úr deil'umálunum í stað þess að
grípa til vopna? Það er engin
smán að tapa máli fyrir dóm-
stóli.“
Briand 1-ofaði því fyrir Frak’k-
lands hönid, að láta staðfesta
Genfarsamninginn frá því í fyira,
um skyldugerðardóm í öllum
milliríkjamálum -og pólitískum
málum. Loforð Briands er talið
mj-ög þýðingarmikið.
Fylliri — maltöl — fótbiot —
nefbroí — fangelsi.
í fyrra kvöld fóru þrír kunn-
ingjar að „skemta sér“.
Keyptu . þeir sér áfengi og
drukku fast, :í mesta bröðerm
lengi vel. Var einm þeirra kaffi-
hússeigandi, annar skrifstoínstjöri
og sá þriðji málari.
Þegar kunningjamir h-öfðu tæmt
fl-öskur sinar, bauð kaffihússeig-
andinn- sér og h-inum tveimur inn
til sín í kaffihú-sið. Ætlaði hann
að g-efa þeim „pilsnier“. Knniniingj-
arnir settust við borð og hús-
bóndiínn á heimilin'u heimtaði ölið.
— Þetta var um kl. 2 uim nótti-nia
og var dimt imri; gekk þvi illa
að ná í ölf löskunmar, en það tókst
þö að síðustu; flöskurnar vo-rfu
látnar á borðið og kunningjarnir
settui þær að munni sér.
Alt í ein;u þýtur eilnin þeirra,
málarlnn, upp, spýtir út úr sér
og rýkur á kaffihússeigandann,
kunningja sinn, o-g segir, að hann
hafi ekki komið hingað til að
drekka „maltextrakt“» mieð.an þeir
hi-nir drekki „Egil sterka". Rífast
þeir nokkra stund og endar sv-o
rimman, að málarinin sparkar til
kaffihússeigandaeis o-g fó-tbrýtur
hanin.
Var n-ú í flýti hringt á lögregl-
nna og kom hún á vettvang.
Handtók húin málaramn pg setti
bann í fangelsi.
En sagan er ekki öll sögð erm.
Málarinn hafði fengið nokkrar
n-okkrar skrámur í rimmunni og
var því Einar Á^tráðsson læJínir
fenginn til að koma til hans í
fangaklefann og búa um skrám-
urnar. Var eimi lögregluþjónanna,
Bjöm Vigfússon, bonum til að~
stoðar. Þegar minst varði „skall-
aði“ málarinn Björn í andiitíð,
Bá var höggið sv-o mikið, að -hann
nefbrotnaði.
Þanniig endaði „skemtuinin".
Málarinn i fangelsi, kaffihússeig-
andihn í rúminu og 1-ögregl-umað*
urinn nefbrotinn.
Fyrirlestar
A. lileutff*
Norskur maður, A. Lien-g að>
nafni, hefir ferðast h-ér um lainid
í sumar í því -skyni að athuga,
hv,ort hér myn-di ekki m-ega nota
við húsagerð nýj-a aðferð eða nýtt
byggingarefni, sem talsvert hefír
-rutt sér til rúms í N-o-tiegi og
víðar á síðari árum. Um þetta
befir v-erið getið hér í bl'öðum áið-
ur og efnið nefnt móldarsteypa
o-g jafnvel fleiri nöfnium.
Um þetta mál hélt Lien-g fyrir-
ílestur í Kaupþingssalnum á mið-
vikudagskvöld. — Það Vakti þeg-
ar athygli í upphafi, að fyrirles-
arinn skýrði frá því, að við svoh'a
húsagerð væri alls ekki unt að
nota það jarðefni, sem við kðll-
um mold, og varaði við þvi, að
n-ota þetta nafn- eða önnur vilk
andi nöfn á bygginigarefninu. Hér
væri um að ræða lei,rt möl og
sand. — Því næst lýsti h-antn því,
hvemig sv-ona hús Væru ‘ gerð í
Noregi. Þar væri hið rétta efni
viða alveg við hendina. Sums
staðar væri ekki annað notað í
húsveggina en efni það, sem toomi
uipp við kjallaragröftinn. — Við
bygging veggjanna eru notuð mót,
Ifkt -og við sementsteypu. Jarð-
efnið er lagt í þunt lag, um 4
cm„ í mótin, og barið vel sanian
með hnöllum, þar ofan á annað
jafnþykt lag og barið á samá
hátt og sv-o koll af kolli. Við
þetta má nota óæft verkafólk,
jafnvel ko-nnr og unglinga. Fyrir
þá sök, og svo hitt, að efnið kost-
ar sv-o að segja ekkert, verða
húsin mjög ódýr. Utan á veggi
og innan á er svo borin kalfc-
blanda. Að innam má svo nota
veggfóður, oig þar með eru vegg-
irnir fullgerðir. Þeir reynast af-
ar-sterkir, ótrúlega hlf/ir og þrot-
laust endin-gargóðir.
Þessi aðferð er engiin nýjung,
eftir því sem fyrirle-sarinn sagði.
Hún; hefir verið n-otuð af og til
í ýmsum löndum á ýmsum tím-
um. Fyrirlesarinn sýrnli meðal
annara skuggamynda m-yndir af
mörg hundruð ára gömlum hús-
um í Englandi, gerðum á þenma
hátt. Gg hann fullyrti að sögu
þeirra mætti rekja jafnvel 5000
ár aftur í tímann.
Á ferðum sínum hér um lamdið
hafði fyrirlesarinn svipast víða
um eftir heintugu efni, og gert
talsvert margar tilraunir. En ár-