Morgunblaðið - 24.02.1956, Síða 11

Föstudagur 24. febrúar 1956
MORGUNBLAÐIÐ
11
Ópera í hásveif íslands'
ÞAÐ var í fyrstu viku í nóvem-
ber, að Guðmundur Jónsson,
óperusöngvari símaðí til okkar
hér, og skýrði frá því, að Ríkis-
útvarpið væri að efna til hljóm-
leikaferðar um Norðurland. Og
hann óskaði eftir því, að fá að-
Stöðu í nýja félagsheimílínu okk-
ar „Skjólbrekkú'. Leiksviðið var
að vísu ekki tilbúið, en við lof-
uðum því, að allt skyldi vera
tilbúið er þau kæmu, en hann
bjóst við sunnud. 13. nóv.
Reyndar leit ekki vel út með
Veðurfar. Frost var mikið, norð-
an kaldi og oft stormur með snjó-
komu. Það datt því fæstum í hug
föstudaginn 11. nóvember, að
listafólkið myndi reyna að fara
austur yfir Vaðlaheiði daginn eft-
ir, en þann dag, laugardaginn 12.
átti að skemmta á Húsavík. En
senni part föstudags hringdi Guð-
mundur frá Akureyri, og kvað
áætlunina mundu standast, og ef
með þyrfti, þá færi snjóbíll með
fólkið yfir Vaðlaheiði, en til þess
kom þó ekki, forsjónin var okkur
Þingeyingum hliðholl og þetta
ágætisfólk komst leiðar sinnar.
ílg get þessa þáttar úr ferð
listafólksins, því mér fínnst hann
táknrænn fyrir ísl. listafólk. Það
vita allir að hún hefur ekki verið
auðgengin, brautin listarinnar
hér á landi. Það hefur þurft ein-
dreginn vilja og skapfestu ásamt
meðfæddurn hæfileikum til að
jgera þetta fólk að þeim snilling-
um, sem það nú er. Og það er
Sama hugarfar sem stendur að
baki slíkrar ferðar, sem þessarar
I skammdegi ársins.
13. nóvember rann upp grár
ög úrkómulegur, en sýnilegt, að
hann boðaði þó birtu. Þetta sunnu
dagskvöld . var það, sem ævin-
týrið átti að gerast, ævintýrið,
eem marga af íbúum þessarar
Bveitar óraði ekki fyrir að þeir
myndu lifa, nema í huganum og
draumum. En hvað er það, sem
ökki getur gerzt, ef gott fólk er
að verki?
Þetta kvöld komu hér fram á
vegum Ríkisútvarpsins, Kristinn
Hallson sem söng íslenzk og út-
lend lög með undirleik Fritz
Weisshappel. Fimm manna
Btrengjahljómsveit lék „Eine
Kleine Nachtmusik" eftir Moz-
art. Hljómsveitina skípuðu Þor-
valdur Steingrímsson, Óskar
Cortes, Einar Vigfússon, Sveinn
Ólafsson og Einar B. Waage. Óg
að síðustu var óperan „Ráðskonu
ríki“ eftir Pergolesi, sem þau
Guðrún Á. Símonar, Guðmundur
Jónsson og Kristinn Hallsson
fluttu með aðstoð strengjahljóm
sveitarinnar undir stjórn Weiss-
happels.
Ekki ætla ég mér það, að dæma
um flutning á þessum verkum
fram yfir það sem hlustendur
gerðu sjálfir þetta kvóld. Því ég
hygg, að það verði ekki ljósar
gert, né eftirminnilegar.
Það, sem ég vildi bæta við, er
þetta: Það má mikið vera, ef Rík-
isútvarpið hefur nokkru sinni bet
ur gert fyrir hlustendur úti um
landsbyggðina, en með að stofna
til slíkra ferða sem þessarar. Ég
fullyrði að áhrifa frá þessum
tónleikum gætir lengi, og kemur
fram í fleiru en stundarhrifn-
ingu. M. a. vegna þess, að margir
af hlustendum úti um land hafa
aldrei séð söngleik né hljóm-
sveit spila En að sjá og heyra
samtímis, það, út af fyrir sig, hef-
ur þau áhrif á ímyndunarafl hlust
andans, að hann getur opnað út-
varpið sitt, hlustað á vek — hlið-
stæð þeim, er hér voru flutt ■—
og lifað sig inn í þau, haft ánægju
af þeim. Þar sem áður, að hlust-
andinn í mörgum tilfellum skrúf-
aði fyrir útvarpið. Þetta veit ég
nú með vissu. Og verður það ekki
að teljast góður árangur, samfara
alveg ógleymanlegri kvöldstund.
Ég er viss um, að það verður
hvarvetna tekið með fögnuði á
móti listafólkinu, hvenær og hvar
sem það á leið um landið á ný.
En ég veit einnig að þessar ferðir
eru dýrar og er þess varla að
vænta, að Ríkisútvarpið geti stað-
ið undir því að framhald verði
á þeim, ef fjárhagur þess rýmkast
ekki frá því, sem nú virðist vera.
Þess vegna verður mér hugsað
til þingmannanna, þeirra manna,
sem geta haft í hendi sinni, hvort
við, sem búum víðsvegar um land
ið, getum virkilega orðið aðnjót-
andi þess, sem bezt er fram borið
af þessari tegund listar, eða ekki.
Ég veit, að ég tala fyrir munn
fjölmragra hlustenda, þegar ég
bið alla þá góðu alþingismenn
að leggja þessu máli Jið á þann
veg, að Alþingi veiti svo vel
fé til starfrækslu útvarpsins, að
því verði kleift að endurtaka
slikar ferðir, sem tónhstarferðina
til norðurlands í haust.
Að endingu vil ég endurtaka
þakklæti mitt til útvarpsins og
þess djarfa og góða fólks, sem
sótti okkur heim, hinn 13. nóv-
ember.
Gautlöndum, jólin 1955.
Böðvar Jónsson.
IHROTTIR
Dæmdur atvirmumaður ætilangt
i Bezti miluhlaupari Bandaríkjanna, Wes Santee frá Kansas, sem
' er 24 ára gamall og undirforingi i Bandarikjaher, hefur verið
dæmdur af frjálsíþróttasambandi Bandarikjanna sem atvinnu-
maður. Gildir sá úrskurður meðan Santee lifir. Sök hans var sú,
að hann hafði tekið við 1000 dollara greiðslu fyrir að keppa á
þremur mótum i Kaliforníu á liðnu sumri. — Hér sést hlauparinn
frægi í samræðum við lögfræðing sinn, Charles P. Grimes. Búizt
j er við að Santee áfrýi dómi þessum.
Svertingjoi sæbjo 125 Suður-
ríkjohóskólo, sem óðnr veittu
oðeins hvítum nemendum viðtöku
NEW YORK: — Dr. Guy B. John-
Bon, prófessor í þjóðfélagsfræði
og mannfræði við háskólann í
Norður-Karólínu, sagði í grein,
er hann ritaði hinn 17. desember
8.1. í vikuritið Nation, að svert-
ingjar hefðu nú aðgang að um
125 menntaskólum og háskólum
í suðurfylkjum Bandaríkjanna,
6em áður veittu eingöngu viðtöku
hvítum nemendum. Tala svert-
ingja, sem stunda æðra nám við
þessa skóla i suðurfylkjunum,
mun nú vera um 2000, og taldi
prófessorinn, að tala þessi myndi
tvöfaldast á þessu ári. Þá sagði
hann og, að um helmingur þess-
ara nemenda stundaði nám við
skóla, sem njóta styrks frá rík-
inu.
í þessari sömu grein sagði Dr.
Johnson, að sér væri ekki kunn-
ugt um eitt einasta dæmi þess. að
til óeirða hefði komið í sambandi
við viðtöku þessara svertingja-
stúdenta.
Kvað hann aðsókn svertingja að
æðri menntastofnunuro í suður-
fylkjunum hafa aukizt mjög á
undanförnum árum, einkum frá
árinu 1948.
Enda þótt í suðurfylkjunum sé
fjöldi æðri skóla, sem reknir eru
af ríkinu og einstaklingum og
eingöngu eru ætlaðir svertingj-
um, hefði fyrir þann tima aðeins
örfáum svertingjum verið heimil
að að stunda nám við háskóla,
sem eingöngu voru ætlaðir hvít-
um nemendum. Meðal þeirra
væri lagadeild Marylandháskól-
ans, sem hefði staðið svertingjum
opin allt frá árinu 1935, og há-
skólinn í Vestur-Virgíníu, sem
heimilað hefði svertingjum að
stunda framhaldsnám við skól-
ann allt frá árinu 1940. Þá væru
og nokkrir kaþólskir skólar, sem
veitt hefðu svertingjastúdentum
viðtöku.
Árið 1953 var svo komið, að all-
ir háskólar í suðurríkjunum, að
undanskildum fimm, veittu svert
ingjastúdentum viðtöku. Þessir
fimm háskólar voru háskólarnir
í Alabama, Flórida, Georgíu,
1 Missisippi og Suður-Karólínu.
I Dr. Johnson sagði að lokum, að
háskólinn í Flórída myndi senni-
lega veita fyrsta svertingjastúd-
I Frh. á bls. 12
Afrekaskráin:
Það þarf vel að huíia
að stökkunum í sumar
Aðeins í þeim var ekki um framför
að rœða s. I. sumar
Nýlega birtist hér á síðunni kafli
úr afrekaskránni í frjálsum
íþróttum 1955. Þá var getið
árangurs í köstunum. Nú tökum
við stökkin fyrir.
Stökkin eru þær greinar,
sem á árinu 1955 eru léleg-
astar i samanburði við 1954.
Aðeins í einu — þristökkinu
— er sá bezti 1955 betri en
1954. Bezti árangur í hástökk-
j inu er jafngóður bæði árin.
I Og hvað meðaltalsárangur 10
! beztu manna snertir, er hann
í stökkunum verri en árið á
I undan. Það er lærdómurinn af
þessari afrekaskrá í stökkun-
um, að leggja verður sérstaka
áherzlu og alúð við þær
greinar i sumar.
LANGSTÖKK
1. Friðl. Stefánsson KS 6,88
2. Einar Frímannsson KR 6,82
3. Pétur Rögnvaldsson KR 6,80
4. Vilhj. Einarsson UIA 6,76
5. Helgi Björnsson ÍR 6,61
6. Daníel Halldórsson ÍR 6,57
Frh. á bls. 12
Synti 100,5 m
— en sló samt
100 m metið
★ HIÐ 20 ára gamla heims-
met hollenzku sundkonunnar
Wille den Oudens á 100 m
skriðsundi — 1:04,6 mín. —
sem sundkonur um allan
heim hafa gert óteljandi til-
raunir til að slá, var í síðustu
viku bætt af 18 ára gamalll
ástralskri sundkonu, Dawn
Fraser. Hún fékk timann
1:04,4 mín.
Met hennar var fyrir margra
hluta sakir athyglisvert. í fyrsta
lagi synti hún meira en 100 m,
því að hún kepti i 110 yards
sundi, sem eru um 100,5 metrar.
í öðru lagi synti hún í 55 yarda
laug, en gamla metið var sett á
25 m braut.
í Ástralíu eru menn enn ekkl
vissir um hvort tími Frasers
verður viðurkenndur sem heims-
met. Keppni var auglýst í 110
yarda skriðsundi — en reglur
mæla svo fyrir um, að ekki verði
heimsmet staðfest nema keppnin
hafi verið auglýst fyrirfram. En
á móti því vegur ef til vill, að
Fraser synti lengri vegalengd en
100 metra.
Þjálfari hennar segir að hún
fari undir 1:04 mín. fyrir Ólym-
píuleikana. Þetta er fyrsta keppn
istímabilið sem Fraser nær tím-
um á heimsmælikvarða. Önnur
í sundinu var 16 ára-áströlsk
sundstjarna Lorraine Crapp og
var tími hennar 1:04,8 (en það
þýðir að einnig hún hefði verið
undir heimsmetinu, ef syntir
hefðu verið „réttir“ 100 metrar,
— Hún setti heimsmet í 400 m
skriðsundi á dögunum, synti á
5:05,9 mín.
PéturRögnvalds
son í keppni
f ÖRSTUTTRI fréttaklausu i
blaðinu Los Angeles Time er
skýrt frá tugþrautarkeppni er
átti sér stað í Los Angeles. Er
þar sagt að Bandaríkjamaður
einn hafi sigrað í þrautinni og
unnið m.a. Pétur Rögnvalds-
son frá Reykjavík. Sagt er að
Pétur hafi fengið 5700 stig og
þess getið m.a. að hann hafi
hlaupið 110 m grindahlaup á
15,2 sek. og kastað spjóti
I rúnia 55 metra
HASTOKK
1. Gísli Guðmundsson Á 1,80
2. Sig. Lárusson Á 1,80
3. Jón Ólafsson UIA 1,80
4. Jón Pétursson Snæf. 1,75
5. Ingólfur Bárðarson Self. 1)75
6. Björgvin Hólm ÍR 1,75
Beztur 1954 var Sig. Frið-
finnsson FH 1,80. Meðaltal 10
beztu manna það ár var 1,743 en
1955 1,735. Bezta meðaltal sem
fengizt hefur var árið 1951 en j
þá var það 1,80 m.
Innanhúss náði Gísli Guð-
mundsson á árinu 1,85 m stökki
og Jón Pétursson Snæf. 1,84 m.
Tvö beztu hástökksafrek ársins
er því unnin innanhúss. í
Hugmynd um ,auka4 Olym-
píuleika í Kaliforniu
— þar sem norrænir íþrótiamenn
græði" ferðafé
rr!
ÞÆR fréttir berast nú frá Svíþjóð, að yfir standi samningar milli
norrænna og bandarískra íþróttaleiðtoga, að efna til nokkurs
konar „fyrirfram'* Olympíuleika í Kaliforníu og að þar keppi
norrænir og bandarískir íþróttamenn í fjölmörgum greinum.
* VIÐDVÖL í KALIFORNÍU
Hugmyndin er sú, að hinir
norrænu íþróttamenn hafi nokkra
viðdvöl í Kaliforníu á leið sinni
til Ðlympíuleikanna í Melbourne.
Fjölþætt íþróttamót verði þar
haldin og hagnaðurinn af þeim
mótum verði notaður til að lækka
hinn gífurlega ferðakostnað Norð
urlandabúa til Melbourne.
* STYÐUR TILLÖGUNA
Framkvæmdastjóri bandaríska
íþróttasambandsins, Dan Ferris,
hefur lýst yfir stuðningi sínum
við þessa hugmynd. Vill hann að
í hlaupunum verði keppt á yards-
vegalengdum, svo að ekki verði
komið eins nærri hinum ol-
ympsku vegalengdum!
i ‘í ‘L