Morgunblaðið - 12.09.1958, Page 18

I£
MORCVNBLAÐIÐ
Föstudagur 12 sept. 1958
Alltof heitt á íslandi
segir rtorskur blaðamaður
EINI norski blaðamaðurinn með-
al erlendu blaðamannanna, sem
komu hér í sambandi við fisk-
veiðideiluna var Hans L. Hansen
frá „Aftenposten“ í Oslo, en það
er langstærsta blað Noregs, kem-
ur daglega út í 150.000 eintök-
um, en um helgar í rúmlega 200
þúsund eintökum. Meðan mest
gekk á, birti blaðið forsíðufréttir
héðan daglega bæði í morgun- og
eftirmiðdagsútgáfunni. Má af því
ráða, að málið hefur vakið mikla
athygli í Noregi.
Blaðamaður Mbl. hitti Hansen
að máli rétt áður en hann fór
heim á þriðjudaginn og spurði
hann um dvölina hér og álit hans
á atburðunum. Honum fórust svo
orð:
—Til allrar hamingju varð þró-
un málanna, ekki eins afdrifarík
og við blaðamennirnir hefðum
helzt kosið! Það er eðlilegt að
Norðmenn hefðu mikinn áhuga á
þessu máli, bæði vegna sögulegra
og andlegra tengsla við ísland,
og einnig vegna hins að við höfð
um miiklar áhyggjur af því, að
tvær bandalagsþjóðir eins og Bret
ar og íslendingar skyldu lenda
í svo alvarlegri deilu. Norðmenn
skilja viðleitni íslendinga við að
vernda fiskimið sín, en þeir hafa
ekki allir gert sér greir. fyrir
nauðsyninni á hinni skilyrðis-
lausu afstöðu íslendinga.
. . . Æ
SKIPAUTGCRB RIKISINS
„ESJA“
Vestur um land í hringferð hinn
15. þ.m. — Tekið á móti flutningi
til Patreksf jarðar, Bíldudals, Þing
eyrar, Flateyrar, Súgandafjarðar,
Isafjarðar, Siglufjarðar, Dalvík-
ur, Akureyrar og Húsavikur, í
dag, 12. sept. — Farseðlar seldir
á föstudag.
SKAFTFELLINGUR
fer til Vestmannaeyja í kvöld.
Vörumóttaka í dag.
Félagslíi
Fn’. Ferðafélagi Islands
Tvær 114 dags ferðir um helg-
ina. — 1 Þórsmörk, í Landmanna-
lauga. — Á sunnudag gönguför á
Esju. Upplýsingar í skrifstofu fé-
lagsins, Túngötu 5. Sími 19533.
Skíðamenn
Æfingar á Melavellinunl á
mánudögum, miðvikudögum og
föstudögum kl. 7,30. — Þjálfari:
Valdimar Örnólfsson.
Skíðaráð Reykjavikur.
Handknaltleiksdómarafélag
Reykjavíkur
Aðalfundur félagsins verður
haldinn fimtudaginn 18. sept. n.
k. — Dagskrá: Venjuleg aðal-
fundarstörf. — Stjórnin.
Eins og kunnugt er, eru einnig
í Noregi öfl sem vinna að því,
að fá fiskveiðilögsögu Norðmanna
stækkaða í 12 mílur, en stjórnin
heldur enn fast við þá ákvörðun
að framkvæma slíka stækkun
ekki með einhliða ákvörðun — a.
m. k. ekki i bili.
Mótmælafundurinn á Lækjar-
torgi í síðustu viku hafði sterk-
áhrif á mig og hina erlendu blaða
mennina, ekki sízt Bretana. Það
er sjáldgæft að sjá slíka stillingu
og virðuleik á mótmælafundum.
— Hvað hefurðu að segja um
aðgerðir Breta?
— Ég get persónulega alls ekki
skilið að þeir græði nokkuð á
því að draga þessu deilu á ia^g-
inn. Þeir hafa nú sýnt öllum heim
inum, að þeir viðurkentia ekki
ákvörðun íslendinga. Meira geta
þeir ekki gert. Ef þessu heldur
áfram gætu hlotizt af því alvarleg
slys, sem gætu orðið mjög afdrifa
rík fyrir bæði ríkin.
Auðvitað verða Bretar að gera
sér ljóst, að samúð heimsins er
alltaf með lítilmagnanum gegn
stórveldinu, jafnvel þótt lítil-
magninn og stórveldið geti í
þessu tilfelli rifizt um það, hvor
eigi eldra lýðræði.
— Heldurðu að Norðmenn
reyni að víkka fiskveiðilögsögu
sína i náinni framtíð?
— Nei, það held ég ekki. Ég
býst við að þeir bíði eftir því að
gerður verði alþjóðasáttmáli urn
málið. Ef haldin væri ráðstefna
núna, mundu Norðmenn áreiðan-
lega styðja 12 mílna fiskveiði-
lögsögu. En ég er blaðamaður
og ekki stjórnmálamaður.
— Heldurðu að Norðmenn bíði
tjón af völdum víkkunarinnar við
ísland?
— Á meðan síldin heldur sig
langt undan landi, staðreynd,
sem allir íslendingar harma, þá
veldur það okkur engu verulegu
tjóni. En komi góðu árin aftur,
get ég vel hugsað mér að Vest-
lendingarnir frá Noregi horfi löng
unaraugum til fslands. En höfuð-
atriðið fyrir Norðmenn er að
sjálfsögðu að styrkja vináttu-
böndin við Íslendínga.
— Mykle var hér á dögunum.
Hvað segirðu um hann?
— Mér hefði fundizt skemmti-
legra að Norðmenn flyttu út heil
brigðari bókmenntir, en bækur,
sem seljast bara vegna þess að
um þær hefur verið fjallað í fár-
ánlegum réttarhöldum. Já, þessi
réttarhöld voru blátt áfram íífla
leg. Áður en þau komu til, datt
fáum í hug að skríf hans stæðu
í nokkru sambandi við prent-
frelsið, og ennþá færri gerðu sér
í hugarlund að hann mundi eign-
ast svo stóran lesendahóp.
— Eru íslendingasögur mikið
lesnar í Noregi ennþá?
— Já, þær eru lesnar í styttum
útgáfum í skólunum. Verk Snórra
Atvinna
Iðnfyrirtæki hér í bæ, sem er um það bil að hefja fram-
leiðslu, óskar eftir starfsmanni til að vinna við fram-
leiðslu.jafnframt þarf viðkomandi að geta tekið að sér
að nokkru leyti daglegan rekstur. Væntanlegir umsækj-
endur sendi tilboð, er greini aldur og fyrri störf, til Morg-
unblaðsins fyrir 17. þ.m., auðkennt „Atvinna — Iðnaður
— 7591“.
Tilkynning
frá Síldarverksmiðjum ríkisins um verð á síldarmjöli.
Ákveðið hefur verið að verð á síldarmjöli á innlendum
markaði verði krónur 393,00 hver 100 kíló f.o.b. verk-
smiðjuhöfn. Eftir 15. þessa mánaðar bætast vextir og
brunatryggingargjöld við mjölverðið.
Pantanir þurfa að berast oss fyrir 1. október.
SÍLDARVERKSMIÐJUR RÍKISINS.
Furðufrétt skipstjórans:
Þegar Islendingarnir
œtluðu að sigla Northern
Foam á Eastbourne!
Hvernig skipstjórinn lék á Islendingana
Hans L. Hansen.
eru til á hverju heimili og koma
út í mörgum útgáfum, sumum
mjög skrautlegum.
•— Hafa kenningar Seips próf-
essors vakið nokkra athygli?
— Eingöngu meðal vísinda-
manna. Almenningur hefur ekki
hugmynd um þær.
— Hvað viltu að lokum segja
um dvölina hér?
— Ég varð strax í upphafi undr
andi yfir þeim gífurlega vexti,
sem hér er í öllu. Það er mikill
lífskraftur og framtíðartrú í fs-
lendingum nútímans, og það líður
áreiðanlega ekki á löngu fyrr en
hér hefur skapazt mjög fullkomið
nútímaþjóðfélag. Mér hefur þótt
sérlega uppörvandi að sjá ein-
stalingshyggjuna sem lýsir sér í
byggingarstíl, klæðaburði og öll-
um viðhorfum íslendinga. Við
þyrftum að eiga meira af slíku
á hinum Norðurlöndunum. En ég
hef eina kvörtun: mér finnst allt
of heitt á íslandi — þ.e.a.s. inn-
anhúss.
í SKOZKA blaðinu The
Scotsman í fyrradag er við-
tal við skipstjórann á North-
ern Foam, sem nú er kominn
í höfn í Grimsby. Skýrir skip-
stjórinn þar frá þeim furðu-
tíðindum að íslendingarnir,
sem komu um borð í togar-
ann frá varðskipunum tveim-
ur hafi reynt að sigla honum
á H.M.S. Eastbourne! Birtir
blaðið þessi ummæli skip-
stjórans í fyrirsögn, en þau
hafa ekki heyrzt fyrr. Mun
mörgum þykja þau æði
skrýtin.
Vildi hlífa Maríu Júlíu!
Northern Foam er nú í höfn í
Grimsby og var honum íagnað
ákaflega þegar hann kom þang-
að. Skipstjórinn, Jim Crockwell,
lýsti þessu yfir við blaðið:
„Við förum aftur til íslands og
ég held áfram að fiska fyrir inn-
an 12 mílna mörkin".
Atburðinum fyrra þriðjudag
lýsir hann svo að þegar María
Júlía og Þór komu út úr þok-
unni og hugðust taka togarann
þá hafi hann orðið að stöðva
skipið til þess að hann sigldi
ekki á Maríu Júlíu og sökkti
henni því hún væri lítið tréskip.
Stökktu í sjóinn góði!
Við tókum því inn vörpuna en
meðan við vorum að því komu
íslendingarnir um borð. Einn
yfirmannanna í hópi íslending-
anna kom upp á stjórnpall og
sagði við mig: Skipstjóri, hefir
þú nokkur leyniskjöl meðferðis?
Ég svaraði: Já.
Þá rétti hann út höndina og
spurði: Komdu með þau. Ég svar-
aði: Farðu út að borðstokknum
og stökktu í sjóinn, góði!
Síðan segir skipstjórinn: „Þeg-
ar íslendingarnir á togaranum
sáu hvar Eastbourne kom ösl-
andi út úr þokunni hringdi einn
af yfirmönnum þeirra í vélsím-
ann: Full ferð áfram. Síðan sneri
hann sér að mér og sagði: Skip-
stjóri: Við ætlum að sigla á
skipið". Hann meinti Eastbourne.
Tveir menn voru við stýrið og
einn við vélsímann. Þegar ég
reyndi að koma skipunum niður
í vélarúmið vegna þessa setti
einn þeirra hönd sína fyrir tal-
pípuna og annar stóð í dyrum
loftskeytaklefans svo ég náði
ekki sambandi við.hann.
En hinn slungni skipstjóri sá
ráð við þessum brögðum fslend-
inganna eftir því sem hann segir
sjálfur frá.
Augnaráðið banvæna
Eg hvíslaði til stýrimannsins,
segir hann, sem stóð við hjiðina
á mér: Farðu og segðu yfirvél-
stjóranum að stöðva bölvaðar
vélarnar þegar í stað svo við get-
um ekki hreyft okkur.
Þegar hann hafði gert það sneri
ég mér að íslendingnum og
sagði ósköp rólega: Liggur okk-
ur nokkuð á, góði? Hvert viltu
að við förum?
Ef hann hefði getað drepið
mann með augnaráðinu hefði ég
á þeirri stundu dottið dauður
niður!
Tíu mínútum seinna var liðs-
flokkurinn frá Eastbourne kom-
inn um borð.
Norsk-íslenzk söngkona
Helena Markan
Á SÍÐASTLIÐNU ári hefur
norsk-íslenzk söngkona látið til
sín heyra í hljómleikasölum á
Norðurlöndum og hlotið góða
dóma gagnrýnenda. Það er Helen
Markan frá Fredrikstad í Noregi,
íslenzkur ríkisborgari við gift-
ingu. Maður hennar er Björn
Markan, sonur Sigurðar Markan,
ög eru þau búsett í Danmörku.
Helen Markan hóf tónlistar-
nám í Noregi og fór síðar. lil fram
haldsnáms í Danmörku. Hán lauk
óperuprófi í Kaupmannahöfn
1955 með góðum vitnisburði við
„Musikdramatisk skole“.
Hljómsveitarstjórinn Olav Kiel
land, hefur sagt m.a. um söng-
konuna í meðmælum að rödd
hennar og söngtækni séu blátt
íþróttanámskeið
AKRANESI, 10. sept. — Axel
Andrésson sendikennari ÍSÍ hef-
ur nýlokið námskeiði á Akranesi
á vegum ÍBA. Þátttakendur voru
97 drengir og 85 telpur, alls 182,
á aldrinum 4—16 ára. Námskeiðið
hófst 20. ágúst og endaði 9. sept.
með kerfis-sýningu í íþróttahús-
inu. Alls sýndu 100 drengir og
telpur. Sýningin tókst prýðilega
vel. Áhorfendur voru á þriðja
hundrað og skemmtu sér ágæt-
lega.
Eftir sýningu hélt fþróttabanda
lagið Axel samsæti í Hótel Akra-
nes. Þar voru fluttar margar ræð
ur honum til heiðurs. Ræðumenn
voru Guðmundur Sveinbjörnsson
formaður ÍBA, sóknarpresturinn
sr. Jón Guðjónsson, Olafur Fr.
Sigurðsson, fyrrverandi formaður
KA, Jón Árnas. forstj., og Óðinn
Geirdal, fulltrúi ÍSÍ. Formaður
ÍBA afhenti Axel að gjöf fána
Sambandsins. Axel þakkaði ræðu
mönnum fyrir hlý orð í sinn gaið.
Námskeiðið tókst prýðilega vel
og er það ósk Akurnesinga að
i Axel komi hingað sem fyrst attur.
áfram eðlileg afleiðing óvenju-
legra músikhæfileika. Hún hafi
listræna skapgerð, og hugmynda
flug og músikgleði hennar sé
sú eina rétta, þar eð hún sé bor-
in af listrænum innblástri. „Ég
álít, að Helen Markan hafði öðl-
azt hina sönnu sönggáfu", lýkur
Olav Kielland ummælum sínum.
Um tíma hélt Helen Markan
áfram söngnámi sínu í Hamborg
Helena Markan.
og Berlín og síðastliðinn vetur
lauk hún söngkennaraprófi í
Kaupmannahöfn.
í fyrravetur söng Helen Mark-
an með sinfoníhljómsveitum á
nokkrum stöðum í Noregi og hélt
sjálfstæða hljómleika við ágæta
blaðadóma, eins og áður er sagt.
í sumar tók hún þátt í Internati-
nal Operastudio, sem haldið var
í Malmö undir handleiðslu aðal-
leikstjórans við Staatsoper í
Wien.
Söngkonan hefur látið í ljós
að hún voni að hún fái tækifæri
til að syngja á íslandi innan
skamms.
— S. U. S. siða
Framh. af bls. 18.
Nóbelskáldið Kiljan, en Minister
Jónasson þekktu þau alls ekki,
og þótti okkur æði súrt í brotið.
Föstudagurinn 15. maí var síð-
asti dagur ferðarinnar, og borð-
uðum við sameiginlegan hádegis-
verð á Ekeberg-restaurant. Þar
dvöldum við fram yfir kl. 2, en
kl. 3 áttum við heimboð í ís-
lenzka sendiráðið í Osló. Þar tók
sendiherrafrúin á móti okkur í
fjarveru manns hennar, Haraldar
Guðmundssonar sendiherra, setn
staddur var erlendis. í sendiráð-
inu voru hinar glæsilegustu veit-
ingar, kaffi og afbragðs smurt
brauð, einnig ávextir o. fl. Að
beiðni frúarinnar sungum við
skólasöng okkar „Kepp ötul fram
o. s. frv.“ inn á segulband, en
kvöddum síðan sendiherrafrúna
og þökkuðum góðar veitingar
með kröftugu Verzlunarskóla-
húrra.
Frá sendiráðinu var farið til
flugvallarins Fornebu, en þar
beið Gullfaxi, sem flutti flesta
þátttakendur ferðarinnar heim
en sex fóru til Kaupmannahafn-
ar til lengri eða skemmri dvalar.
Það var farið að nálgast mið-
nætti hins 15. maí, er þessari
ferð okkar lauk á Reykjavíkur-
flugvelli, og hafði hún tekizt af-
bragðs vel.
Við áttum því láni að fagna, að
einn kennari okkar, Gísli Guð-
mundsson, sem er þaulvanur
fararstjóri, gat tekið stjórn ferð-
arinnar að sér og fórst honum
það mjög vel úr hendi.
Að lokum vil ég, fyrir hönd
okkar skólasystkinanna, flytja
kærar þakkir öllum þeim, sem á
einn eða annan hátt greiddu götu
okkar og gerðu það mögulegt,
að ferð þessi var farin.
Gunnar Tómasson.