Morgunblaðið - 02.04.1959, Qupperneq 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 2. apríl 1959
Utg.: H.t. Arvakur ReykjavílL
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
UTAN UR HEIMI
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá V><"ir.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Símí 22480.
Ask.riftargald kr. 35,00 á mánuði innamands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
GERNINGAÞOKUNNI MUN LÉTTA
RAMSÓKNARMENN
vekja nú sérstaka at-
athygli á þeirri fullyrð-
ingu í stjórnmálayfirlýsingu
flokksþings þeirra, að nú eigi að
gera „skyndibreytingu á stjórn-
arskránni“ til að koma á nýrri
kjördæmaskipan. Fjarri fer, að
þetta sé rétt.
Framsóknarflokkurinn stöðv-
aði störf stjórnarskrárnefndar
um áramót 1952—53 vegna þess,
að hann vildi þar með hindra að
fundin yrði lausn þessa vanda-
máls. Þá höfðu Sjálfstæðismenn
'l tjáð sig fúsa til að samþykkja
hvort heldur einmenningskjör-
dæmi á öllu landinu og þá auð-
vitað einnig í Reykjavík, enda
fengi hún næga fjölgun þing-
manna, eða skiptingu landsins í
nokkur stór kjördæmi. Þetta til-
boð Sjálfstæðismanna var stað-
fest með samþykkt landsfundar
þeirra vorið 1953. Framsókn
hafði þá það helzt áhugamál að
koma í veg fyrir samkomulag og
tókst það um sinn.
í samningunum um myndun
V-stjórnarinnar í júlí 1956 var
málið þó tekið upp að nýju og
um þetta samið:
„Ríkisstjórnin mun vinna að
því að lokið verði á. starfstíma
stjórnarinnar endurskoðun
stjórnarskrár' lýðveldisms og
kosningalaga og munu stjórnar-
flokkarnir vinna að samkomu-
lagi sín á milli um lausn þess-
ara mála.“
Með þessu var tilkynnt, að í
þessu máli sem öðrum skyldi
Sjálfstæðismönnum „vikið til
hliðar" og málið leyst án þeirra
atbeina. Raunin varð þó sú, að
þetta loforð um framgang máls-
ins var svikið eins og flest önn-
ur, er V-stjórnin gaf. Yfirlýs-
ingar Framsóknar nú um, að hún
miði tillögur sínar við það, að
samstarfsflokkarnir fyrrverandi
skuli lagðir niður utan hinna
stærstu kaupstaða, skýra til
fullnustu af hverju ekkert sam-
komulag náðist innan V-fylking-
arinnar.
Frá því að V-stjórnin rofnaði
snemma í desember hefur kjör-
dæmamálið verið til umræðu á
mHli flokka þingsins. Varð þó
skjótt ljóst, að fyrir Framsókn
vakti það eitt að hindra fram-
gang þess og einangraði hún sig
þar með. Hinir flokkarnir þrír
hafa hins vegar haldið áfram við-
ræðum sín á milli um málið. Þær
eru nú komnar á lokastig. Búizt
er við þvi, að frumvarp um nýja
kjördæmaskipun verði lagt fyrir
Alþingi einhvern allra næstu
daga.
★
Þetta yfirlit sýnir, að því fer
fjarri að um „skyndibreytingu"
á kjördæmaskipuninni sé að
ræða. Þvert á móti. Ekkert mál
hefur verið rækilegar íhugað né
fleiri tilraunir gerðar til að ná
um það víðtæku samkomulagi.
Samkomulag hefur fyrst og
fremst strandað á Framsókn og
má hún því sjálfri sér um kenna,
ef hún nú ræður engu um lausn
þess.
Hitt er einnig alrangt, sem
segir í stjórnmálayfirlýsingu
flokksþings Framsóknar, að
stofna eigi til „aukakosninga um
þær einar" (kjördæmabreyting-
arnar). Þegar minnihlutastjórn
Alþýðuflokksins var mynduð,
lýsti Emil Jónsson, forsætisráð-
herra, þvert á móti yfir þessu:
„Hvað, sem afgreiðslu kjör-
dæmamálsins líður, verða kosn-
ingar látnar fara fram í vor til
þess að þjóðinni gefist kostur á
að segja skoðun sína á því máli
og öðrum vandamálum, sem fyr-
ir liggja.“
Með uppgjöf Hermanns Jón-
assonar 4. des. sl., þegar hann
lýsti því, að ný verðbólgualda
væri skollin yfir og stjórn hans
kæmi sér ekki saman um nein
úrræði henni til stöðvunar, urðu
kosningar óumflýjanlegar. Eina
ráðið, sem Framsókn hefur bent
á til að forðast þær, var, að
Sjálfstæðisflokkurinn gengi í
samstjórn með V-stjórnarflokk-
unum!
★
Lengi frameftir stjórnartímá
V-stjórnarinnar vitnuðu mál-
gögn hennar til orða Bjarna
Benediktssonar í Húsafellsskógi
hmn 22. júlí 1956 sem hinnar
mestu fjarstæðu. Morgunblaðið
skýrði á sínum tíma svo frá þess-
um orðum Bjarna:
„Kvað hann þess engin dæmi
á íslandi, að nokkur stjórn hefði
farið eins ógiftusamlega á stað,
eins og sú, sem nú væri að taka
við. Fyrst og fremst styddist hún
við þingfylgi, er fengið væri með
brögðum, og i öðru lagi hefði það
verið Hræðslubandalagsins fyrsta
verk að svíkja kosningaloforð
sín. Seinustu hróp þess til kjós-
enda fyrir kosningarnar hefðu
verið þau, að aldrei skyldi það
ganga til samstarfs við komm-
únista. Mánuði seinna væri sam-
, starfið hafið, og með því hefði
kjósendum verið sýnd meiri lít-
ilsvirðing, en nokkur dæmi væru
til. — Þessir nýju menn hótuðu
því nú aftur á móti að ofsækja
Sjálfstæðismenn á alla lund. Nú
mundu þeir, til þess að vera inn-
ræti sínu trúir, koma á alls
konar höftum og skerða frelsi
einstaklinganna. En ef þeir
hygðust koma Sjálfstæðismönn-
um á kné með því, skjöplaðist
þeim hraparlega. Þeir ættu ekki
flokknum einum að mæta, heldur
helming þjóðarinnar og það afl
gæti þeir ekki brotið á bak aft-
ur. — Hann kvað þetta ferðalag
Varðarfélagsins vera táknrænt
fyrir komandi tíma. Förin hefði
verið hafin í dimmviðri og í-
skyggilegu útliti en eftir stutta
stund ljómaði sól um land og
sæ“.
Nú er komið á daginn, að allt,
sem í þessum orðum var sagt um
feril V-stjórnarinnar hefur rætzt.
Jafnvel þeir, sem stærst orð
höfðu um, að Sjálfstæðismenn
ættu ekki afturkvæmt, fárast nú
yfir því, að Sjálfstæðismenn
skyldu ekki fáanlegir til að gera
bandalag við sjálfa þá til að
hindra kosningar. En öil frammi-
staða V-stjórnarinnar og viðskiln
aður var með þeim hætti, að
kosningar voru lýðræðisleg nauð-
syn. Og úr því að þær fara fram,
er sjálfsagt að nota tækifærið
til þess að koma fram kjördæma-
breytingu, sem létti gerninga-
þoku Framsóknar af þjóðlífinu.
„Trapezulínan" tekin upp í
Prinsessan og banka
starfsmaðurinn
AÐALUMRÆÐUEFNI Japana
undanfarið hefur verið brúðkaup
krónprinsins, sem halda á 10.
apríl n.k. En fyrir nokkrum dög-
um kom frá keisarahöllinni til-
kynning, sem ekki vakti minni
athygli en tilkynningin um trú-
lofun krónprinsins: Yngsta dótt-
ir keisarahjónanna, Suga, opin-
beraði trúlofun sína með manni
að nafni Hisanaga Shimazu. Unn-
ustinn er venjulegur bankastarfs
maður. Að vísu er hann kominn
að langfeðgatali af gamalli aðals
ætt, sem á sínum tíma réð fyrir
Satsuma á Kyushu. Faðir Shi-
mazus er greifi. Shimazu er ekki
hátt launaður í sínu starfi, og
hann hyggst ekki skipta um
stöðu, eftir að hann er kvæntur.
Suga prinsessa kvað hafa lýst
yfir því, að hún geti vel sætt sig
við að hafa lítið fé handa á milli.
Það er þó nokkur bót í máli, að
prinsessan fær — sem fyrrver-
andi meðlimur keisaraættarinnar
— í heimanmund upphæð, sem
nemur tæplega 1 millj. ísl. kr.
Prinsessan er tvítug og unn-
ustinn 25 ára. Þau hafa þekkzt
um alllangt skeið, en trúlcfunin
fór fram að hefðbundnum jap-
önskum sið. Sl. haust fór nefnd
skipuð embættismönnum við
hirðina á fund bankastarfsmanns
ins og bauð honum hönd prins-
essunnar. í desember tók unn-
ustinn þessi girnilega boði, og nú
hefir trúlofunin verið ge; ð opin-
ber.
Raab — góður árangur
óljósar hugmyndir um, hvers kon
ar staður það er — halda jafnvel,
að það sé borg í Noregi eða Sví-
þjóð. Þess vegna getum við vel
skilið, að austurríski forsætisráð
herrann Raab sé ánægður með
þá kynningu á landi sínu, sem
hann hefir komið til leiðar með
för sinni til Japan fyrir nokkru.
Austurríska blaðið Winer Zeit
ung segir frá því, að Japönum
hafi mjög hætt við því að rugla
saman Austurríki og Ástralíu, en
þetta hafi mjög breytzt til batn-
aðar eftir heimsókn forsætisráð-
herrans. Áður var það svo, að
póstur, sem átti að fara í austur-
ríska sendiráðið, var mjög gjarna
sendur í ástralska sendiráðið. Nú
er mikil breyting orðin á og
heita má, að austurríska sendiráð
ínu berist nú daglega bréf, sem
eiga að fara í ástralska sendiráð-
ið.
herratízkunni
v/
Lundúnaklædskerar „geta tóninn
fyrir vortizkuna: Hátt, glöggt markað
mitti. — Friskleg, Hthverf efni
ÞAÐ er kunnara en frá þurfi að
segja, að tízkan er yfirleitt sí-
breytileg, ekki sázt kvenfata-
tízkan..Aftur á móti er það einnig
koma öðru hverju fram dálitlar
nýjungar á þessu sviði.
★
Fyrir nokkru sýndu vSður-
fyrst og fremst það, að nú skulu
karlmenn eftirleiðis — um sinn
— ganga í „trapezufötum". —
Sumir létu þá skoðun í ljós, að
hér hefðu hinir ágætu „skradd-
arar“ sýnt heldur lítið hugmynda
flug og bentu á það, að „trapezu-
línan“ væri nú þegar mosagróið
fyrirbæri í tízkuheimi konunnar
— sannkallaðar fornleifar, minnst
tveggja ára gamlar! — Menn
veittu því einnig eftirtekt, að
mittið er nú greinilega markað
og situr hátt. Og það verður
víst að segjast, að einnig hér
virðist vera um að ræða eftir-
öpun gamallar kventízku.
★
Nú er ekki svo að skilja, a8
hinir víðfrægu Lundúnaklæð-
skerar hafi „stolið“ öllum hug-
myndum sínum í sambandi við
herratízkuna í vor. — Það, sem
hvað mesta athygli vakti á um-
ræddri sýningu, voru efnin sjálf.
Þar bar mest á svokölluðum
„sansjeruðum“ eða lithverfum
efnum — þ. e. a. s. efnum, sem
breyta litblæ, eftir því hvernig
ljós fellur á þau. Það er fram-
hald þeirrar þróunar, sem uppi
hefur verið undanfarið, að gera
klæðnað karlmanna litríkari og
„fjörlegri“ en áður, ef svo mætti
segja.
Vestið heldur áfram sigur-
göngu sinni, og það er sama um
það að segja, að þau eru ofin
úr lithverfiu garni, yfirleitt í
björtum litum. — Það er ef til
vill óþarft a'ð geta þess, að bux-
urnar skulu vera án uppbrota —
það er víst ekkert nýtt eða ein-
kennandi fyrir þessa „línu“.
En nú skuluð þið, góðir hálsar,
líta á myndirnar, sem fylgja hér
með, og athuga, hvernig yður
geðjast að þessari nýju Lundúna-
tízku.
Herratízka „a la trapez“.
Þessi föt eru úr smárönd-
óttu, blá-gráu efni. Vestið
er í daufum, gráum lit,
líkum gráa litnum t fötun-
um sjálfum. — Takið eftir
hinu háa mitti.
kunnugt, að karlmannafatatízk-
an er „íhaldssöm", ef svo mætti
segja. Er ekki fjarri lagi að
segja, að hún hafi verið óbreytt
um margra áratuga skeið. — Þó
kenndustu klæðskerar West End
í Lundúnum það nýjasta, sem
þeir hafa upp á að bjóða í karl-
mannafatatízkunni — vortízk-
una 1959. Sýningin fór fram á
Sawoy Hotel fyrir miklum fjölda
forvitinna augna.
Og það, sem hinir eftirvænt-
ingarfullu áhorfendur sáu, var
Samkvœmisklœðnaður. —
Kjólfötin eru úr dökkbláu
efni, með hnöppum, sem
eru klaeddir vínrauðu silki.
Kraginn er úr svörtu flau-
eli. — Þá er eftirtektar-
tektarvert, að hornin á
jakkanum eru látin ná all-
miklu lengra niður en venja
er. —
Góð landkynning
Við íslendingar verðum oft
gramir yfir því, þegar við verð-
um þess vör, að útlendingar vita
ekkert um ísland eða hafa mjög